Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 3

¿Tuku lakpuwanit Dios natlawa xlakata Katiyatni?

¿Tuku lakpuwanit Dios natlawa xlakata Katiyatni?
  • ¿Tuku lakpuwanit natlawa Dios xlakata latamanin?

  • ¿Tuku lu nitlan limawakaka Dios?

  • Amimacha kilhtamaku, ¿la nalatamakan kKatiyatni?

1. ¿Tuku lakapastaknit natlawa Dios xlakata Katiyatni?

DIOS lhuwa tuku tlan lakapastaknit natlawa unu kKatiyatni: nalimatsama latamanin nema napaxuwakgo chu nialh natatatlakgo. Biblia kinkawaniyan pi «Jehová Dios tlawalh akgtum jardín anta kʼEdén» chu «tlawalh pi kastakkgolh [...] kiwi nema lu stlan xtasiyakgo chu nema tlan wakan xtawakat». Chu alistalh tlawalh xapulana kinatlatnikan Adán chu Eva, kawililh kʼakgtum xastlan putawilh chu kawanilh: «Kakgalhitit kamanan chu kalhuwantit, kamalakgatsamatit katiyatni chu kakuentajtlawatit» (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15). Chuna la akxilhaw, Dios xlakaskin pi latamanin xkgalhikgolh xkamanan, xmalakgatumikgolh jardín xlikalanka Katiyatni chu xkuentajtlawakgolh animales.

2. 1) ¿Tuku xlakata tlan nakanajlayaw pi nakgantaxtu tuku lakapastaknit natlawa Dios xlakata Katiyatni? 2) Chuna la wan Biblia, ¿tiku ama latamanin nema nikxni katinikgolh?

2 ¿Kanajlaya wix pi namin kilhtamaku akxni nakgantaxtu tuku Jehová lakapastaknit xlakata latamanin, pi nalatamakgo kxakalipaxuw Katiyatni? Xla wanit: «Klichuwinanit; [...] nachuna naktlawa» (Isaías 46:9-11; 55:11). Xlikana, kiMalakatsukinakan namakgantaxti putum tuku lakapastaknit natlawa. Dios wan pi ni tlawalh Katiyatni «xlakata nitu nalilakan», tlawalh Katiyatni «xlakata nalatamakan anta» (Isaías 45:18). ¿La xtayat latamanin xlakaskin Dios xlatamakgolh kKatiyatni chu niku akglit kata? Biblia kinkakgalhtiyan: «Xalaktankswa xlakan nawan ama lipaxaw pulataman [...] kanikxniwa natalatama ana» (Salmo 37:29SXP; Apocalipsis 21:3, 4).

3. ¿Tuku lu nitlan akxilhaw unu kKatiyatni chu tukuya takgalhskinin tlawayaw?

3 Uma tuku wankanit nina kgantaxtu. Latamanin tatatlakgo chu nikgo; chu na lachipakgo chu lamakgni. Liwana tasiya pi lu nitlan kitaxtulh. Lu xlikana katsiyaw pi Jehová ni xlakaskin pi Katiyatni chuna xtawilalh chuna la uku akxilhaw. ¿Tuku lalh? ¿Tuku xlakata nina kgantaxtu tuku Dios lakapastaknit? Xatakgalhtin uma takgalhskinin nila natekgsaw klibros nema wan tuku lanita nema tsokgkgolh lakchixkuwin, xlakata taʼakglhuwit lakatsukucha kʼakgapun.

¿NIKU MINCHA TIKU NI AKXILHPUTUN DIOS?

4, 5. 1) ¿Tiku maklakaskilh tantum luwa xlakata natachuwinan Eva? 2) ¿La chatum tiku tlan likatsi tlan chatum kgalhana nawan?

4 Xapulana libro xalak Biblia kinkawaniyan pi anta kJardín xaʼEdén tasiyacha chatum tiku ni akxilhputun Dios. Maski limapakuwikan «luwa» ni xlikana tantum luwa. Kxaʼawatiya libro xalak Biblia limapakuwi «Akgskgawini, xawa Satanás wa cha nti akgskgawi xlipaks ntachixkuwitat anta kkatuxawat». Na limapakuwikan «watiya xamakgan [«xapulana», TNM] luwa» (Génesis 3:1; Apocalipsis 12:9). Xlikana, chatum lu xatliwakga ángel, chatum espíritu nema nila akxilhaw limaklakaskilh tantum luwa xlakata natachuwinan Eva, tlawalh chuna la chatum chixku tlawa pi katasiyalh pi chuwinama akgtum muñeco. Lu xlikana ama ángel na anta xwi akxni Dios tlawalh Katiyatni xlakata anta nalatamakgo latamanin (Job 38:4, 7).

5 Katsiyaw pi putum tuku tlawa Jehová xatlan. Wa xlakata, ¿tiku tlawalh tiku waniyaw «Akgskgawini» chu «Satanás»? Tlan nawanaw pi chatum xatliwakga xʼángel Dios, xakstu lakpuwa Akgskgawini nawan. ¿La tlan chuna wa? Chuna la chatum tiku la uku tlan likatsi max lichali chatum kgalhana nawan. ¿La chuna la? Akxni chatum masta talakaskin pi kapulhli kxnaku tuku nitlan talakapastakni. Komo xlenkgalhin nalakapastaka uma tuku nitlan tlakg natlawaputun tuku lakapastakma. Alistalh komo namin kilhtamaku tlan xtlawalh uma tuku lakapastakma, max natlawa uma tuku nitlan xlakapastaknit (kalikgalhtawakga Santiago 1:13-15).

6. ¿La chatum lu xatliwakga xʼángel Jehová, Satanás chu Akgskgawini wa?

6 Wa tuku akgspulalh Satanás. Max xkgaxmatma akxni Jehová kawanilh Adán chu Eva kakgalhikgolh xkamanan chu kalimalakgatsamakgolh Katiyatni xkamanan (Génesis 1:27, 28). Max lakpuwa: «¡Putum uma latamanin tlan xkinkakninanikgolh chu ni xkakninanikgolh Dios!». Mastalh talakaskin pi ama nixatlan talakapastakni nastaka kxnaku, wa xlakata akgskgawilh Eva akxni katuwa tuku nitlan limawakalh Dios (kalikgalhtawakga Génesis 3:1-5). Wa xlakata uma ángel litaxtulh «Akgskgawini», wamputun «tiku wan takgsanin». Chu nachuna litaxtulh «Satanás», uma wamputun «Lakatayana».

7. 1) ¿Tuku xlakata nikgolh Adán chu Eva? 2) ¿Tuku xlakata kgolonaw chu niyaw putum akinin xkamanan Adán?

7 Lhuwa taʼakgsanin maklakaskilh Satanás xlakata Adán chu Eva nialh xkgalhakgaxmatkgolh Dios (Génesis 2:17; 3:6). Uma kitaxtulh pi xchatiykan nikgolh chuna la Dios xkawaninit (Génesis 3:17-19). Xlakata Adán lakgalhinalh akxni ni kgalhakgaxmatnilh Dios, putum xkamanan na lakgalhinanin wankgolh (kalikgalhtawakga Romanos 5:12). Uma tuku lalh tlan natamalakxtumiyaw wantuku putlawakan kaxtalanchu nema tachuntanit. ¿La nataxtukgo kaxtalanchu nema anta natlawakan? Nitlan katitaxtukgolh xlakata natasiya anta niku tachuntanit xputlawakan. Nachuna akinin lakachinaw la «tachuntanitaw» xlakata xtalakgalhin Adán. Wa xlakata kgolonaw chu niyaw (Romanos 3:23).

8, 9. 1) Chuna la katsiyaw, ¿tuku lu nitlan limawakanalh Satanás? 2) ¿Tuku xlakata Dios ni tunkun kamalakgsputulh tiku ni kgalhakgaxmatkgolh?

8 Akxni Satanás kamakgpuwantinilh Adán chu Eva kalakgalhinankgolh kxlakatin Dios, akxni chuna tlawalh tlakg xapuxku lakatayana wa. Lakatayalh xlakata nitlan lichuwinalh la Dios mapakgsinan. Kitaxtulh la xtiwa: «Xla nitlan mapakgsina, kaʼakgskgawi xlakskujnin chu ni lakaskin kalipaxuwakgolh tuku xatlan. Latamanin ni maklakaskinkgo xkamapakgsilh Dios, xlakan xakstukan tlan nalaksakkgo tuku tlan chu tuku nitlan. Xlikana pi tlakg tlan nakakitaxtuni komo akit nakinkgalhakgaxmatnikgo». ¿La xʼama kgalhtinan Dios xlakata uma tuku lu nitlan limawakaka? Makgapitsi lakpuwankgo pi Dios tunkun xkamakgnilh uma tiku ni kgalhakgaxmatkgolh. Pero komo chuna xtlawalh, ¿tlan xlimasiyalh pi Satanás kaj xaʼakgsanina? ¿Pi kawa Dios tlan xlimasiyalh pi tlakg xatlan la mapakgsinan?

9 Jehová lu liwana katsi tuku xaʼakgstitum. Wa xlakata nila tunkun xkamalakgsputulh tiku ni kgalhakgaxmatkgolh. Wata Dios lakapastakli pi xtalakaskin kilhtamaku xlakata xtasiyalh pi nixaxlikana tuku xlimawakama Satanás chu tlan xlimasiyalh pi xaʼakgsanina. Wa xlakata liwililh kilhtamaku xlakata latamanin xakstu nakamapakgsikan chu wa xkapulalilh Satanás. Anta kcapítulo 11 xla uma libro nakinkawanikanan tuku xlakata chuna tlawalh chu tuku xlakata mastama talakaskin katitaxtulh lhuwa kilhtamaku xlakata nalakkaxtlawa uma tuku limawakaka. Chu wix kakgalhskinka: ¿xlilat xkanajlanikgolh Adán chu Eva Satanás, tiku nitu xtlawanit xpalakatakan? ¿Pi kawa tlan akxni lakpuwankgolh, pi Jehová wantiku xkamaxkinit putum tuku xkgalhikgo, nitlan xlikatsi chu xaʼakgskgawina? ¿Tuku xtlawa wix?

10. ¿La tlan natatayaya Jehová xlakata tuku limawakalh Satanás?

10 Lu xlakaskinka nalilakapastakaw uma takgalhskinin xlakata akinin nachuna titaxtuyaw. Xlikana, wix la uku tlan natatayaya Jehová xlakata tuku limawakalh Satanás. Wix tlan miMapakgsina natlawaya Dios chu chuna nalimasiyaya pi Akgskgawini xaʼakgsanina (Salmo 73:28; kalikgalhtawakga Proverbios 27:11). Pero maski unu kKatiyatni anankgo lhuwa millones latamanin, kaj ni lhuwa laksakkgo xmapakgsinakan natlawakgo Jehová. Xlakata uma, tlawa pi natlawayaw uma xlakaskinka takgalhskinin: ¿xlikana masiya Biblia pi Satanás wa mapakgsinan kkakilhtamaku?

¿TIKU MAPAKGSINAN KʼUMA KAKILHTAMAKU?

¿La tlan xmalaknunilh Satanás Jesús putum tamapakgsin xalak kakilhtamaku komo ni xla xwa?

11, 12. 1) ¿La limasiya uma tuku xmalaknunima Satanás Jesús pi wa mapakgsinan kʼuma kakilhtamaku? 2) ¿Tuku atanu na likatsiyaw pi Satanás wa xmapakgsina uma kakilhtamaku?

11 Jesús nikxni lakpuwa pi Satanás ni xmapakgsina uma kakilhtamaku. Akgtum kilhtamaku Akgskgawini masiyanilh Jesús «xlipaks xtamapakgsin kkatiyatna», chu malaknunilh: «Xlipaks nakmaxkiyan yuma, lapi natatsokgostaya nakilakgatakilhputaya» (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6). Kalakapastakti. Komo ni xla Satanás xwa putum umakgolh tamapakgsin, ¿lu xaxlikana «liʼakgsiyat» xwa xlakata Jesús xtlawalh tuku nitlan? Nachuna, Jesús ni wa pi ni xla xwanit Akgskgawini uma kakilhtamaku, Jesús tunkun xwanilh Satanás komo ni xla xwa kakilhtamaku.

12 Xlikana, Jehová wa Dios nema kgalhi xliputum litliwakga chu xla tlawalh putum tuku anan (Apocalipsis 4:11). Pero ni lakatum kBiblia wan pi Jehová xmapakgsina uma kakilhtamaku chu nipara wa Jesucristo. Asta Jesús limapakuwilh Akgskgawini: «Xapuxku yunu nkatuxawat [«kakilhtamaku», TNM]» (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Biblia wan pi ama lakatayana, o Satanás: «Mapakgsinan yuma katuxawat» (2 Corintios 4:3, 4TXS, 1999). Apóstol Juan lichuwinalh akxni tsokgnalh: «Xlikatlanka katuxawat wa akgchipananit akgskgawini» (1 Juan 5:19TXS, 1999).

AKXNI NASPUTA XKAKILHTAMAKU SATANÁS

13. ¿Tuku xlakata tamaklakaskin xasasti kakilhtamaku?

13 Akgatunu kata titaxtu, kakilhtamaku tlakg xakatuwa tawila. Litatsamanit soldados nema latatlawa guerra, políticos nema akgskgawinankgo, tiku pulalinkgo takanajla kaj limasiyakgo pi lilatamakgo tuku masiyakgo chu tiku lixkajni likatsikgo nialh tsinu lakgalhamanankgo. Putum uma tuku lama limasiya pi kakilhtamaku nialh katitatlanilh. Biblia masiya pi Dios nialh makgas nakamalakgsputu anta kʼguerra wanikan Armagedón, chu akxni nawilikan xasasti kakilhtamaku (Apocalipsis 16:14-16).

14. ¿Tiku laksakli Dios xlakata xMapakgsina nawan kxTamapakgsin xalak akgapun chu la xlitachuwinanit uma?

14 Jehová laksakli Jesucristo xlakata xMapakgsina nawan anta kxTamapakgsin kʼakgapun, xTamapakgsin Dios. Makgasa Biblia wa: «Chatum aktsu kgawasa lakachilh, chatum aktsu kgawasa kinkamaxkikanitan, chu xtamapakgsin natawila kxpakgxtun. Chu nawanikan [...] xPuxku Takaksni. Xtamapakgsin chu takaksni ni katisputli» (Isaías 9:6, 7). Jesús kamasiyanilh kstalaninanin pi na kalichuwinankgolh ama tamapakgsin kxʼoracioneskan akxni wa: «Kamilh minTamapakgsin. Katatlawalh mintalakaskin, chuna la kʼakgapun, nachuna kkatiyatni» (Mateo 6:10TNM). Chuna la naʼakxilhaw alistalh, xTamapakgsin Dios nialh makgas nakamasputu putum tamapakgsin xla uma kakilhtamaku chu atanu nawili xlakgxokgo (kalikgalhtawakga Daniel 2:44). Ama kilhtamaku Katiyatni xakalipaxuw nawan.

¡TALAKATSUWIMA XASASTI KAKILHTAMAKU!

15. ¿Tuku kilhchanima «xasasti tiyat»?

15 Biblia kinkawaniyan pi naʼanan «xasasti akgapun, chu xasasti tiyat, xtachuna lantla kinkawaninitan mpi namin, anta ni ntatlaway talulokgtat» (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17). Akxni Biblia lichuwinan xlakata «tiyat» lakgachunin kilhchani latamanin (Génesis 11:1). Wa xlakata, xatankswa «xasasti tiyat» wa kilhchanima latamanin tiku makgapaxuwakgo Dios.

16. ¿Tuku lu tlan tamaskiwin nakamaxki Dios latamanin tiku kapaxki chu tuku kilitlawatkan xlakata tlan namakgamakglhtinanaw?

16 Jesús tiwa pi akxni natawila xasasti kakilhtamaku, Dios nakamaxki latamanin tiku kapaxki, akgtum lu xatlan tamaskiwin: «latamat nema ni kgalhi xlisputni» (Marcos 10:30). Katlawa litlan kaputsa kmiBiblia Juan 3:16 chu 17:3 chu kalikgalhtawakga tuku wa Jesús pi kilitlawatkan xlakata tlan namakglhtinanaw latamat nema nikxni nasputa. Chu kaʼakxilhwi kBiblia tasikulunalin nema nakgalhikgo kxakalipaxuw Katiyatni tiku namakglhtinankgo uma xtamaskiwin Dios.

17, 18. ¿Tuku xlakata katsiyaw pi nialh katiʼanalh taʼakglhuwit chu ni naʼanan tapekua xlikalanka Katiyatni?

17 Tuku nitlan, guerra, tiku lakatsala limapakgsin chu tiku ni machokgo xtasitsi nialh katiʼanalh. «Nialh lhuwa kilhtamaku, chu tiku lixkajni likatsi nialh katitawilalh [...]. Pero tiku tlan likatsikgo wa nakamaxkikan katiyatni.» (Salmo 37:10, 11SXP.) Na anan takaksni, xlakata Dios «masputu guerra nak xlitilanka katiyatni» (Salmo 46:9SXP; Isaías 2:4). Akxni nachan ama kilhtamaku «tiku xaʼakgstitum napulha la tuwan, chu lhuwa naʼanan takaksni asta akxni nialh naʼanan papa» (Salmo 72:7).

18 Xlakskujnin Jehová nitu katilipekuankgolh. Makgasa, akxni kachikin Israel xkgalhakgaxmatkgo Dios, nitu xlipenkuankgo (Levítico 25:18, 19). ¡Lu lipaxuw nawan akxni nitu nalipekuanaw anta kxakalipaxuw Katiyatni! (Kalikgalhtawakga Isaías 32:18; Miqueas 4:4.)

19. ¿Tuku likatsiyaw pi Dios natlawa pi kaʼanalh lhuwa taway kxasasti kakilhtamaku?

19 Lhuwa naʼanan taway. «Kan aktsu lichanat nachankan y likuanit nalhuwan nak katiyatni, nachuna nak kkalaksipijni», litlilh salmista (Salmo 72:16SXP). Jehová Dios nakasikulunatlawa tiku ni namakgxtakgkgo chu «jae katiyatni lhuwa tu namakgalaj» (Salmo 67:6SXP).

20. ¿Tuku likatsiyaw pi xlikalanka Katiyatni xakalipaxuw nawan?

20 Xlikalanka Katiyatni xalipaxuw nawan. Lakswan chiki chu jardines natawilakgo anta niku la uku lakchixkuwin lixkajni tlawakgonit (kalikgalhtawakga Isaías 65:21-24; Apocalipsis 11:18). Chuna la natitaxtu kilhtamaku tsinu tsinu Katiyatni tlakg stlan natawila asta nachan kilhtamaku akxni xlikalanka Katiyatni xastlan nawan chu namakgalanan chuna la xwanit jardín xaʼEdén. Dios putum kilhtamaku “namalaki xmakan chu nakamaxki tuku maklakaskinkgo putum tuku staknankgo” (Salmo 145:16).

21. ¿Tuku likatsiyaw pi lakchixkuwin chu animales tlan nalatalalinkgo?

21 Tlan nalatalalinkgo lakchixkuwin chu animales. Animales xalakluku chu tiku xalak chiki akxtum nawayankgo. Nipara chatum aktsu kgawasa nakapekuani animales nema la uku kapekuanikan (kalikgalhtawakga Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Tuku natlawanikan tajatat?

22 Nialh katiʼanalh tajatat. Wantiku natawila xliMapakgsina kxTamapakgsin Dios, Jesús, tlakg lhuwa latamanin nakamapaksa nixawa la akxni latamalh unu kKatiyatni (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). «Ni chatum lataman nawan: “Ktatatla”.» (Isaías 33:24; 35:5, 6.)

23. ¿Tuku xlakata lipaxuwayaw akxni katsiyaw pi tiku nikgonita nalakastakwanamparakgo?

23 Putum tiku nikgonita chu xkapaxkiyaw nalakastakwanamparakgo chu tlan nialh akxni katinikgolh. Nalakastakwanankgo putum tiku nikgonita tiku kxtalakapastakni Dios wilakgolh. Xlikana, «mpi nalakastakwanankgoy ninin [«tiku nikgonita», TNM] wanti xalakwan chu nti ni xalakwan» (Hechos 24:15; kalikgalhtawakga Juan 5:28, 29).

24. ¿La akxilha xlakata tlan anta xlatapa kxakalipaxuw Katiyatni?

24 Lhuwa tuku tlan namakglhtinankgo tiku tlakg katsiputunkgo xlakata kiMalakatsukinakan Jehová, chu tiku skujnaniputunkgo. Lu xlakaskinka tlakg nakatsiyaw xlakata Jesús, xlakata putum tasikulunalin Jesús natalimakgantaxti.