Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

TAKGALHSKININ 9

¿Kilikanajlanit evolución?

¿Kilikanajlanit evolución?

¿TUKU XLAKATA XLAKASKINKA?

Komo evolución xaxlikana, kajwatiya ni lhuwa kata nalipaxuwayaw kilatamatkan. Pero komo tamalakatsukin xaxlikana, tlan natekgsaw xtakgalhtin takgalhskinin xlakata latamat chu xlakata kilhtamaku nema aku mima.

¿TUKU XTLAWA WIX?

Kalilakpuwanti uma: Alex nialh katsi tuku nalakpuwan. Putum kilhtamaku kanajlanit pi Dios malakatsukilh kakilhtamaku. Pero la uku, xmakgalhtawakgena xla Biología wan pi evolución xaxlikana xlakata chuna masiyakgonit científicos. Alex ni xatonto litaxtuputun chu lakpuwan: «Komo científicos wankgo pi evolución xaxlikana, ¿tiku klitaxtu akit xlakata nakwan pi ni chuna?».

Komo wix Alex xwanti, ¿xkanajla evolución kaj xlakata libros wankgo pi xlikana?

KALAKPUWANTI

Wilakgo latamanin tiku kaj lakapala wankgo pi kanajlanikgo evolución o tamalakatsukin, pero ni katsinikgo nawankgo tuku xlakata chuna lakpuwankgo.

  • Makgapitsi kanajlanikgo tamalakatsukin kaj xlakata chuna kamasiyanika ksikulan.

  • Amakgapitsi kanajlanikgo evolución xlakata wa tuku katsinikgolh kʼescuela.

AKGCHAXAN TAKGALHSKININ NEMA AKSTU NATLAWANIKANA

Hebreos 3:4 wan: «Xlipaks nchiki, fuerzaj wi nti ntlawanit; wampi wa nti malakatsukulh xlipaks nkatuwaj, wa Dios». ¿Lakpuwana pi xlilat nakanajlaya uma?

Nawana pi ni anan Malakatsukina nila kanajlakan, xtachuna nawana pi uma chiki xakstu lakatsukulh.

TUKU WANKAN: Putum tuku anan kkakilhtamaku lakatsukulh xlakata kaj wi tuku xalan lakgpankgli, nema wanikan Big Bang.

1. ¿Tuku o tiku tlawalh pi xlalh Big Bang?

2. ¿Tuku tlakg xlilat kanajlakan: nalakpuwankan pi putum kaj xalan lakatsukulh, o pi putum tuku anan wi tiku malakatsukilh?

TUKU WANKAN: Latamanin lakatsukukgocha kʼanimales.

3. Komo latamanin lakatsukukgocha kʼanimales, akgtum liʼakxilhtit, komo minitanchaw kmonos, ¿tuku xlakata tlakg lakgskgalalan akinin nixawa xlakan?

4. ¿Tuku xlakata asta tuku tlakg laktsina nema kgalhikgo latamat lu kaks malakawaninan la katlawakanit?

TUKU WANKAN: Anan tuku litasiya pi evolución xaxlikana.

5. Tiku chuna wan, ¿putsananit?

6. ¿La xlilhuwa latamanin kanajlanikgo evolución kaj xlakata kawanikanit pi putum tiku skgalala kanajlani evolución?

«Kalilakpuwanti pi tlawampat kkakiwin chu natekgsa akgtum stlan chiki nema litatlawanit kiwi. Xlikana pi ni katilakpuwanti: “¡Nila kkanajla! Unu max lakankgolh makgapitsi kiwi chu tayalh uma chiki”. Nila chuna lakpuwankan. Wa xlakata, ¿xlilat nakanajlayaw pi xlikalanka kakilhtamaku kaj xalan xakstu lakatsukulh?» (Julia).

«Komo wi tiku xwanin pi wi tuku lakgpankgli kʼakgtum imprenta, putum tinta talakgatumilh chu anta taxtulh maktum diccionario, ¿nakanajlaya?» (Gwen).

¿TUKU TLAWA PI NAKKANAJLANI DIOS?

Biblia waniyan pi kamaklakaskinti miliskgalala (Romanos 12:1). Uma wamputun, pi mintakanajla ni kajwatiya natakilhti:

  • TUKU MAKGKATSIYA: «Wi tuku kiwani pi xliʼanat tiku tlakg tliwakga».

  • TUKU WANKGOKAN: «Tiku kkatalama kanajlanikgo Dios».

  • TUKU AMAKGAPITSIN LAKASKINKGO NAKANAJLAYA: «Kkinchik kiwanikan pi kilikanajlanit Dios».

Ni kaj kanajla tuku kanajlakgo amakgapitsin, wata liwana kakatsi tuku xlakata wi tuku kanajlaya.

«Akxni makgalhtawakgena lichuwinan la skuja kimaknikan, tlakg kkanajla pi wi Dios. Akgatunu tuku litalakgnunit makni wi tuku tlawa maski ni lu xlakaskinka tasiya. Makglhuwa nipara tsinu katsiyaw tuku la kkipulaknikan. ¡Kaks malakawaninan!» (Teresa).

«Akxni kakxilha akgtum lanka edificio, barco o putlaw, kinkgalhskinkan: “¿Tiku tlawalh?”. Akgtum liʼakxilhtit, talakaskin tiku skgalala xlakata natlawa akgtum putlaw xlakata kgalhi lhuwa laktsu piezas chu putum xlitawilat niku xliʼanat xlakata tlan naskujkgo. Komo putlaw wi tiku tlawalh, latamanin na wi tiku katlawalh» (Richard).

«Akxni tlakg xakkatsinima xlakata ciencia, tlakg ni xakkanajla xlakata evolución. [...] Klakpuwan pi talakaskin tlakg takanajla xlakata nakanajlaya evolución nixawa nakanajlaniya Malakatsukina» (Anthony).

KALAKPUWANTI UMA

Maski científicos akglhuwata kata lakputsananimakgolh chuntiyaku tanu tanu tuku wankgo xlakata la latilhanit evolución. Komo xlakan ni akxtum lakpuwankgo xlakata evolución, chu wa tiku tlakg katsikgo. Nitu wamputun komo wix nawana pi ni kanajlaya tuku wankgo.