Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 11

Skgalalh tawilalh chu lipawa tuku xwaninit Dios

Skgalalh tawilalh chu lipawa tuku xwaninit Dios

1, 2. ¿Tuku taskujut nema ni lakgati xlitlawat Elías chu tuku litasiya pi Elías chu Acab tanu tanu la likatsikgo?

ELÍAS xakstu tawilaputun xlakata natlawani oración xTlat xalak akgapun. Pero, latamanin tiku anta wilakgolh akxilhkgolh la Jehová kgalhtilh xʼoración akxni skinilh pi xtaktalh lhkuyat kʼakgapun, wa xlakata max lhuwa tiku lakgtalakatsuwiputunkgo xlakata nakasikulunatlawa. Na wi tuku pulana xlitlawat nema ni lu lakgati, natachuwinan mapakgsinan Acab, chu alistalh naʼan xakstu tachuwinan Dios xʼakgspun sipi Carmelo.

2 Elías chu Acab tanu tanu la likatsikgo. Acab lilhakgananit xastlan lhakgat nema wilikgo mapakgsinanin, makgxtakgnit xaxlikana takanajla chu lakapala lakgpalinikan tuku lakpuwan. Pero Elías, lhakgananit chuna la lhakganankgo palakachuwinanin, max lilhakgananit ni lu stlan chu tulanka lhakgat nema litatlawanit kxuwa animal o xmakchixit camello o cabra, lu tliwakga kgalhi xtakanajla, ni pekuan chu ni makgxtakga Dios. Uma kilhtamaku nema sputmaja litasiyanit la likatsikgo xchatunukan.

3, 4. 1) ¿Tuku xlakata lu tamamaxanilh Acab chu tiku xkakninanikgo Baal? 2) ¿Tukuya takgalhskinin namastayaw xtakgalhtin?

3 La uku Acab lu tamamaxaninit chu amakgapitsi tiku kakninanikgo Baal. Lu tamamaxaninit nixaxlikana takanajla nema Acab chu mapakgsina Jezabel malakgatumimakgolh 10 laklanka familias xalak Israel. Baal kaj taʼakgsanin litaxtulh. Maski lhuwa tasaskinikgolh, lakgatantlikgolh chu palakachuwinanin xakstukan kachukuka, uma nixaxlikana dios nipara tsinu lhkuyat tlan mapasilh. Nachuna nila kalakgmaxtulh 450 sacerdotes akxni kamakgnika. Pero na wi atanu tuku nila tlawalh, nema aku xʼama tasiya. Liwaka akgtutu kata, xpalakachuwinanin skinimakgolh Baal katlawalh pi kasenalh kkachikin, pero Baal ni kgalhtinan. Pero Jehová nialh makgas natlawa pi kasenalh chu chuna nalimasiya pi ni anan atanu Dios tiku xtachuna (1 Rey. 16:30–17:1; 18:1-40).

4 Pero ¿tukuya kilhtamaku chuna natlawa Jehová? ¿Tuku tlawa Elías akxni kgalhkgalhima tuku nalimin Jehová? ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma chixku tiku xkgalhi xtakanajla? Nakatsiyaw akxni liwana naʼakxilhaw tuku wan Biblia (kalikgalhtawakga 1 Reyes 18:41-46).

Chatum chixku tiku lu xtlawa oración

5. Kawanti tuku wanilh Elías Acab chu kawanti komo mapakgsina limasiyalh pi wi tuku katsinilh xlakata tuku xlanit.

5 Elías wani Acab: «Kapit, kawayanti chu kakgotnanti; xlakata lu palha takgaxmata pi namin lankasen». ¿Wi tuku katsinilh uma xalixkajni mapakgsina xlakata putum tuku lanit uma kilhtamaku? Biblia ni lhuwa tuku wan, pero ni tekgsaw niku wa pi nitlan xlimakgkatsi tuku xtlawanit, nipara skinilh palakachuwina kawanilh Jehová katapatilh. Acab kaj «wayalh chu kgotnalh» (1 Rey. 18:41, 42). Pero ¿tuku wan Biblia xlakata Elías?

6, 7. ¿Tuku skinilh Elías Jehová chu tuku xlakata?

6 Biblia wan: «Pero Elías tawakalh xʼakgspun Carmelo chu tsukulh takilhputa ktiyat chu lichalh xlakan xlakgstipan xtsokgosni». Acab kaj wayamputun, pero Elías tlawani oración xTlat xalak akgapun. Kaks lilakawanaw la Elías tlawa xʼoración: tatsokgosta chu lu takilhputa, asta xlakan chan kxtsokgosni. ¿Tuku skima? Ni talakaskin nalakpuwanaw tuku skima, xlakata Biblia kSantiago 5:18 wan pi Elías tlawalh oración xlakata xmilh sen, chu katsiyaw pi palakachuwina tlawalh xʼoración anta xʼakgspun sipi Carmelo.

Xʼoración Elías limasiya pi xtlawaputun xtalakaskin Dios

7 Elías katsi pi Jehová wanit: «Liwana klakpuwanit nakmakamin sen xʼakgspun tiyat» (1 Rey. 18:1). Wa xlakata skin pi katatlawalh xtalakaskin xDios, watiya tuku Jesús xʼama kamasiyani pi kskinkgolh kʼoración kstalaninanin akxni xtitaxtunita akgtum mil kata (Mat. 6:9, 10).

8. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Elías xlakata oración?

8 Xliʼakxilhtit Elías lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xlakata oración. Tuku tlakg xlakaskinka xakxilha wa nakgantaxtu xtalakaskin Jehová. Nachuna akxni natlawayaw oración kililakapastakatkan uma tachuwin: «Lapi wi mpala tu kskiniw, wa lantlata xtalakaskin [Dios] wa nakinkakgaxmatniyan» (1 Juan 5:14). Pero xlakata nakatsiyaw tuku nawanaw kkiʼoracionkan, pulana kilikatsitkan tuku xtalakaskin Dios, wa xlakata talakaskin chali chali nalikgalhtawakgayaw Biblia. Nachuna max Elías tasaskilh pi xmilh sen akxni akxilhli la xpatinamakgolh israelitas. Chu max na paxtikatsinilh Jehová xlakata milagro nema tlawalh ama kilhtamaku. Nachuna akxni tlawayaw oraciones nalimasiyayaw pi paxtikatsiniyaw xtalakgalhaman chu lakaskinaw pi tlan katawilakgolh amakgapitsin (kalikgalhtawakga 2 Corintios 1:11 chu Filipenses 4:6).

Lipawa Jehová chu skgalalh xwi

9. ¿Tuku limapakgsilh Elías xlakskujni, chu tuku pulaktiy kinkamasiyaniyan?

9 Maski Elías liwana xkatsi pi Jehová xʼama tlawa pi kasenalh, pero ni liwana xkatsi tukuya kilhtamaku. ¿Tuku tlawa palakachuwina akxni kgalhkgalhi pi Jehová natlawa kasenalh? Kaʼakxilhwi tuku wan Biblia: «[Elías] wanilh xlakskujni: “Katlawa litlan, kapit. Kalakapi kpupunu”. Xla alh, chu lakaʼalh, chu wa: “Nitu tasiya”». Palakachuwina «wampa: “Makgtujun”, kapit akxilha» (1 Rey. 18:43). Pulaktiy tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Elías: pi nalipawanaw Jehová chu skgalalh kilitawilatkan.

Elías skgalalh xwi xlakata xʼakxilhli tuku Dios xlimasiyalh pi xʼama limin sen

10, 11. 1) ¿La limasiyalh Elías pi xlipawan tuku Jehová xwanit natlawa? 2) ¿Tuku xlakata akinin na tlan nalipawanaw Jehová chuna la Elías?

10 Elías lu lipawan tuku Jehová wanit natlawa, chu wa xlakata akxilhputun tuku nalimasiya pi namakgantaxti tuku wanit. Wa xlakata limapakgsi xlakskujni pi kaʼalh akxilha komo tasiya pi namina sen. Makgatunu akxni xlakskujni kitaspita tasiya pi ni paxuwa akxni wani: «Nitu tasiya». Kalakgamakgat lu kawan tasiya chu kʼakgapun ni anan puklhni. Pero ¿akxilha pi wi tuku ni liwana takgatekgsa nema talichuwinan unu? Kalakapastakti pi Elías aku xwaninit mapakgsina: «Lu palha takgaxmata pi namin lankasen». ¿La tlan chuna nawan maski nipara akgtum puklhni tasiya?

11 Elías katsi tuku Jehová wanit natlawa. Chu xlakata xpalakachuwina Jehová litaxtu, lu kanajla pi namakgantaxti tuku waninit. Lu lipawan Jehová wa xlakata xtachuna la kgaxmatma pi mimaja sen. Max uma kinkamalakapastakayan tuku Biblia wan xlakata Moisés: «Xtachuna mpala lu wa man xʼukxilhma Dios ntu ni tasiyuj». ¿Nachuna akxilhaw Jehová? Lhuwa tuku kinkalimasiyaninitan Jehová xlakata nakanajlaniyaw chu nakanajlaniyaw tuku wanit natlawa (Heb. 11:1, 27).

12. ¿La limasiyalh Elías pi skgalalh wi, chu tuku tlawalh akxni wanika pi lakgamakgat xtasiya aktsu puklhni?

12 Chu kaʼakxilhwi la skgalalh xwi Elías. Palakachuwina ni kaj makgtum malakgacha xlakskujni wata makgtujun. Max xlakskujni lu xtlakgwanit xlakata makglhuwa kilalh. Pero Elías ni kaj chuna tamakgxtakga chu skgalalh wi xlakata wi tuku naliʼakxilha pi namina sen. Xaʼawatiya, akxni xlakskujni xlimakgtujun kilalh, wanilh: «¡Kaʼakxilhti! Wi tsinu puklhni nema mimacha kpupunu xtachuna la xmakgxtampun chatum chixku». Kaj kalilakapastakti xlakskujni tapakgastonkgnit, chu xmakan limasiya la xlilanka puklhni nema tasiya xʼakgspun mar Grande. Max xlakskujni ni lu lipaxuwa, pero Elías lu xlakaskinka akxilha uma aktsu puklhni. Alistalh Elías wani xlakskujni: «Kapit waniya Acab: “¡Kamakgalhnu mimputlaw! Chu katakta xlakata ni namachokgoyan lanka sen!”» (1 Rey. 18:44).

13, 14. 1) ¿La tlan skgalalh natawilayaw la Elías? 2) ¿Tuku kinkamakgtayan skgalalh natawilayaw?

13 Amakgtum Elías kinkamaxkiyan akgtum lu tlan liʼakxilhtit. Na lamaw kkilhtamaku nema Dios nialh makgas wi tuku natlawa xlakata namakgantaxti xtalakaskin. Elías kgalhkgalhilh asta akxni xmilh sen, chu la uku xlakskujnin Dios kgalhkgalhimaw namalakgsputukan uma xalixkajni kakilhtamaku (1 Juan 2:17). Asta akxni nachin uma kilhtamaku, talakaskin skgalalh natawilayaw chuna la Elías. Chuna kawanilh Jesús, xKgawasa Dios, kstalaninanin: «Skgalalh katawilatit; xampi ni katsiyatit ntu hora, akxni namin mimPuchinakan» (Mat. 24:42). ¿Xwamputun uma pi kstalaninanin nipara tsinu xʼamakgolh katsikgo akxni xʼama min lisputni? Ni, xlakata xla lhuwa tuku lichuwinalh xlakata la xʼama tawila xaʼawatiya kilhtamaku. Chu la uku tlan akxilhaw la kgantaxtuma pulaklhuwa tuku lichuwinanka pi nala «akxni nasputa kakilhtamaku» (kalikgalhtawakga Mateo 24:3-7TNM).

Kaj akgtum aktsu puklhni tlawalh pi Elías xkanajlalh Jehová nialh makgas xʼama tlawa kasenalh. ¡Tlakg skgalalh kilitawilatkan akxni akxilhaw tuku litasiya pi xaʼawatiya kilhtamaku wilaw!

14 Pulakatunu tuku lichuwinanka pi xʼama la liwana kinkamasiyaniyan pi talakatsuwinita lisputni. ¿Kinkamakgtayayan xlakata skgalalh natawilayaw akxni skujnaniyaw Jehová putum tuku akxilhaw pi lama? Elías kaj akxilhli lakgamakgat akgtum aktsu puklhni chu tunkun lakpuwa pi Jehová xʼamaja makgantaxti tuku xwanit. Pero ¿xʼama kgantaxtu tuku xkanajla uma palakachuwina?

Jehová makgtayanan chu sikulunatlawanan

15, 16. ¿Tuku lalh alistalh chu tuku max lakpuwa Elías xlakata Acab?

15 Biblia wampara: «Akxni chu tapukstawi kʼakgapun xlakata lhuwa milh puklhni chu un, chu tsukulh min lankasen. Chu Acab chuntiya pulalh anta kxputlaw, chu alh kJezreel» (1 Rey. 18:45). Kaj lakapala chuna la. Akxni xlakskujni Elías wani Acab tuku xlitlawat, ama aktsu puklhni talhuwi, chu tlawa pi puks katawilalh akgapun, chu tsuku palha unan. ¡Aku senalh kʼIsrael akxni xtitaxtunita akgtutu kata aitat! Xlakata lu kaskakni, sen nema takta lakapala lakgchuwa tiyat. Chuna la tlakg senan, kgalhtuchokgo Cisón tsuku staka chu tsuku lin xkgalhni xpalakachuwinanin Baal tiku anta kamakgnika. La uku israelitas xlilat nalakgmakgankgo tuku xalixkajni xlakata kakninanikan Baal kʼIsrael. ¿Xʼamakgolh lakgmakgankgo?

«Chu tsukulh min lankasen»

16 Wa tuku lakaskin Elías katlawakgolh. Max na katsiputun tuku natlawa Acab, komo namakgxtakga tuku nitlan tlawama chu nialh nakakninani Baal. Xlakata putum tuku lanit uma kilhtamaku, akxilhnit pi xlimakgxtakgat nixaxlikana takanajla. Pero ni katsiyaw tuku xlakapastakma Acab, xlakata Biblia wan pi «chuntiya pulalh anta kxputlaw, chu alh kJezreel». ¿Listaktayalh? ¿Lakpuwanit nalakgpali xlatamat? Wantuku lalh alistalh, kinkamasiyaniyan pi ni talakgpalilh. Pero nina sputa kilhtamaku, lhuwaku tuku katsankgani natlawakgo Acab chu Elías.

17, 18. 1) ¿Tuku akgspulalh Elías akxni xʼama kJezreel? 2) ¿Tuku xlakata nila tamakanajla tuku lalh akxni xkgosnama? (Na kaʼakxilhti nota.)

17 Lakapala, xpalakachuwina Jehová na watiya tiji chipa niku alh Acab. Makgat xliʼanat, lu kapukswa chu palha mima sen, pero wi tuku kaj lakapala lalh.

18 Biblia wan: «Chu xmakan Jehová wa tatawi Elías, wa xlakata tampulakgchika chu kgosnalh asta akgapulalh Acab putum tiji asta kJezreel» (1 Rey. 18:46). Liwana tasiya pi «xmakan Jehová» makgtayalh Elías. Jezreel xwi 30 kilómetros xlimakgat, chu Elías ni kajku kgawasa xwanit. * Kalakpuwanti la tampachiwakakan xlhakgat, xlakata nitu nasakgali chu tsuku kgosnan ktiji niku lhuwa xsenama. Lu nila kanajla, lu lakapala kgosnan asta akgapulalh xputlaw Acab.

19. 1) ¿Tuku lilakapastakaw akxni kgaxmataw pi Elías kgalhilh lhuwa litliwakga? 2) ¿Tuku liwana xkatsi Elías akxni xkgosnama xlakata naʼan kJezreel?

19 ¡Lu lanka tasikulunalin maxkika Elías! Max lu tlan limakgkatsilh xlakata lu lhuwa litliwakga kgalhilh, chu tlakg tayanilh, nixawa akxni kgawasaku xwanit. Tuku titaxtulh Elías kinkamalakapastakayan tuku Dios lichuwinanit natlawa xpalakata xlakskujnin tiku ni makgxtakgkgo nakgalhikgo litliwakga chu ni katitatatlakgolh akxni akgtum paraíso nawan katiyatni (kalikgalhtawakga Isaías 35:6; Luc. 23:43). Pero tuku tlakg xlakaskinka wa pi akxni xkgosnama kʼuma tiji, Elías liwana xkatsi pi xaxlikana Dios, Jehová xpaxki.

20. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata Jehová nakinkasikulunatlawayan?

20 Dios lu kinkamaxkiputunan lhuwa tasikulunalin, chu kgalhini kuenta maski lhuwa naliskujaw xlakata namakglhtinanaw. Chuna la Elías, talakaskin skgalalh natawilayaw chu kuenta natlawayaw tuku litasiya pi Jehová namakgantaxti tuku wanit natlawa kʼuma katuwa chu xaʼawatiya kilhtamaku. Chuna la uma palakachuwina tiku ni xmakgxtakga Dios lhuwa tuku tlawa pi nakanajlayaw tuku wanit natlawa Jehová, «Dios tiku wan tuku xaxlikana» (Sal. 31:5TNM).

^ párr. 18 Akxni aku xtitaxtunit uma, Jehová limapakgsilh Elías xmasiyanilh Eliseo xlakata palakachuwina xwa, tiku alistalh lilakgapaska la tiku «xmakamawaka chuchut Elías» (2 Rey. 3:11). Uma limasiya pi ama kilhtamaku Elías xlinata kata chu xmaklakaskin pi Eliseo xmakgtayalh.