Xlakata wi tiku tlan xʼamigo nalitaxtuyaw, talakaskin nakatsiyaw la likatsi. Nachuna, xlakata tlan xʼamigo Dios nawanaw, talakaskin nakatsiyaw tuku tayat kgalhi. Akxni tlakg liwana lakgapasaw xtayat, tlakg talakatsuwiniyaw. Xliputum xalakstlan xtayat, anan pulaktati nema tlakg litasiya: litliwakga, liskgalala, tuku xaʼakgstitum chu tapaxkit.

«¡Jehová tiku lakgchan namapakgsinan xliputum kakilhtamaku! Wix litlawanita akgapun chu katiyatni lanka militliwakga» (JEREMÍAS 32:17).

Tamalakatsukin masiya xlitliwakga Dios. Akgtum liʼakxilhtit, ¿tuku makgkatsiyaw akxni kalakgwan yaw chu chichinama? Makgkatsiyaw la xlichichi Chichini. Uma limasiya xlitliwakga Jehová nema limalakatsukinanit. ¿La xlilhuwa litliwakga kgalhi Chichini? Xpulakni 15,000,000 °C xlichichi. Akgatunu segundo, Chichini makgxtakga litliwakga nema xtachuna akglhuwa ciento millón bombas nucleares.

Maski chuna, Chichini lu aktsina komo natamalakxtumiyaw amakgapitsi lhuwa staku nema wilakgo. Científicos wankgo pi staku nema wanikan UY Scuti, nema takatsi pi na tlakg xalanka 1,700 xlimakglit tlakg lanka nixawa Chichini. Komo UY Scuti xtawilalh xlakgxokgo Chichini, Katiyatni xtanulh xpulakni chu uma staku xchaʼalh asta niku wi xʼórbita Júpiter. Akxni katsiyaw uma akgatekgsaw tuku xlakata Jeremías wa pi Jehová maklakaskilh xlitliwakga xlakata natlawa akgapun chu Katiyatni, uma wamputun, putum tuku anan xlikalanka kakilhtamaku.

¿La litamakgtayayaw xlitliwakga Dios? Tlan latamayaw xlakata putum tuku Dios malakatsukinit,  akgtum liʼakxilhtit, Chichini chu putum tuku anan kKatiyatni. Dios na maklakaskin xlitliwakga xlakata nakinkamakgtayayan chatunu akinin. ¿La tlawa? Kxapulana siglo Dios maxkilh litliwakga Jesús xlakata natlawa milagros. Biblia wan: «Wa lakgatsinin, lakawanankgoy; chu wa luntunin, tlawankgoy; chu wa nti nkgalhiy lepra, xapaksnin; chu wa akgatapanin, kgaxmatkgoy; chu wa ninin, lakastakwanankgonit» (Mateo 11:5). ¿Chu tuku lay kkinkilhtamakujkan? Biblia wan: «Maxkima litliwakga tiku tlakgwanit». Chu alistalh wampara: «Wantiku lipawankgo Jehová natatliwakglhparakgo» (Isaías 40:29, 31). Dios tlan nakinkamaxkiyan «litliwakga nema lakatsala kilitliwakgakan» xlakata natayaniyaw akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit o tuku tuwa kinkalakgminan klatamat (2 Corintios 4:7, TNM). Max na xlakgati natalalipina Dios tiku lu kinkapaxkiyan chu maklakaskin xlitliwakga xlakata nakinkamakgtayayan.

«Kintikukan Dios, wix tipakgatsi y lhuwa tu katlawanita. Wakg jee, miliskgalala kalitlawanita» (SALMO 104:24, SXP).

Akxni tlakg katsiniyaw xlakata xtamalakatsukin Dios, tlakg kaks kinkamalakawaniyan xliskgalala. Wi akgtum takgalhtawakga xla ciencia nema wanikan biomimética, niku científicos lakputsananikgo xtamalakatsukin Jehová chu copiaxtukgo la tasiya tamalakatsukin xlakata tlakg tlan nawan tuku xlakan tlawakgo. Copiaxtukgo la xlitatlawat akgtum aktsu cierre asta la xlitatlawat lanka avión.

Pero ni anan tuku tlakg limasiya xliskgalala Dios la xmakni chatum lataman. Kalilakpuwaw la lakatsuku chatum aktsu skgata. Litsuku akgtum aktsu célula nema akxtum talanit atanu célula chu limin putum tuku wan la xliwanat chatum lataman. Uma célula pulaklhuwa tapitsi chu lakxtum tasiyakgo. Pero akxni lakgchan xkilhtamaku, umakgolh células tsukukgo talakgpalikgo chu lhuwa ciento células wankgo chu tipalhuwa tuku litaxtukgo, la células xla kgalhni, células nema matsuwi putuminika kimaknikan chu células xla kilukutkan. Ni makgas titaxtu, lakatsukukgo tipalhuwa tuku litakgatsi kimaknikan chu tsukukgo skujkgo. Kaj akgnajatsa papaʼ titaxtu, tuku litsukulh kaj aktsu célula, tsuku staka chu talakgpalitilha asta chatum aktsu lataman litaxtu nema litalakgnunit lhuwa millón células. Akxni akxilhkgo la maklakaskinkanit liskgalala xlakata natlawakan uma, lhuwa tiku nachuna lakpuwankgo la chatum xtsokgna Biblia: «Nakmalankiyan xlakata lu kaks malakawaninan la lu stlan kintlawakanit» (Salmo 139:14).

¿La litamakgtayayaw xliskgalala Dios? Kaj kiMalakatsukinakan katsi tuku maklakaskinaw xlakata napaxuwayaw. Xlakata lu skgalala, tlan nakinkamaxkiyan lakwan tastakyaw kxTachuwin. Akgtum liʼakxilhtit, kinkawaniyan: «Nalamatsankgananiyatit nchatunu amakgapitsin» (Colosenses 3:13). ¿Tlan uma tastakyaw? Makuchinanin akxilhkgonit pi akxni tapatinankan makgtayanan tlakg tlan nalhtatakan chu ni nataliwaka presión. Na tlawa pi ni lu nalipuwanaw chu ni nakgalhiyaw atanu tajatat.  Dios la chatum xaskgalala amigo tiku kinkalilakgaputsayan chu putum kilhtamaku kinkamaxkiyan lakwan tastakyaw (2 Timoteo 3:16, 17). ¿Kgalhiputuna chatum amigo tiku chuna likatsi?

«Jehová paxki tuku xaʼakgstitum» (SALMO 37:28).

Dios ankgalhin tlawa tuku xaʼakgstitum. Ni kililakpuwanatkan pi Tiku kgalhi putum litliwakga tlawa tuku nitlan (Job 34:10). Ankgalhin xaʼakgstitum stakyawanan, chuna la wa salmista: «Wix tanks nakamapakgsiya wakg tachixkuwit» (Salmo 67:4, SXP). Xlakata akxilha tuku wi kkinakujkan, Dios ni litaʼakgskgawi tuku kaj tasiya, ankgalhin katsi tuku xaxlikana chu xaʼakgstitum lakkaxtlawanan (1 Samuel 16:7). Dios akxilhma tuku ni xaʼakgstitum chu tuku nitlan tlawamaka kkakilhtamaku chu wan pi nialh makgas «nakamasputukan» tiku nitlan likatsikgo (Proverbios 2:22).

Uma ni wamputun pi Dios chatum juez tiku nitlan likatsi chu lipaxuwa kamalakgaxokge latamanin. Xla limasiya talakgalhaman akxni xlilat. Biblia wan pi Jehová kalakgalhaman chu tlan kalikatsini, asta tiku nitlan likatsikgo komo makgxtakgkgo tuku nitlan xtlawamakgo. ¿Ni limasiya uma pi xlikana xaʼakgstitum? (Salmo 103:8; 2 Pedro 3:9).

¿La litamakgtayayaw xtaʼakgstitumilit Dios? Apóstol Pedro wa: «Dios, ni tlaway ntastokgopitsin kxlakgstipan chixkuwin; wampi kaxani kawa xala, wa nti mpikuaniy Dios, chu na wa ntu xlilat ntu ntlaway» xla makgamakglhtinan (Hechos 10:34, 35). Xlakata Dios ni laksakpaxkinan, kimputumkan litamakgtayayaw xtaʼakgstitumilit. Xla kinkamakgamakglhtinanan maski tanu la tasiyayaw, tanu kinkilhtsukutkan, maski lhuwa o ni lhuwa kgalhtawakganitaw chu maski kgalhiyaw tumin o ni, chu kinkamaxkiyan talakaskin nakakninaniyaw.

Tiku kinkaMalakatsukin lakaskin naʼakgatekgsaw xtaʼakgstitumilit chu nalitamakgtayayaw, wa xlakata kinkamaxkinitan talakapastakni. Tatsokgni wan pi talakapastakni la akgtum limapakgsin nema tatsokgtawilanit kkinakujkan chu kinkamakgtayayan  nakatsiyaw komo tlan o nitlan tuku tlawamaw (Romanos 2:15). ¿La litamakgtayayaw uma? Komo liwana masiyaniyaw kintalakapastaknikan, ni katimastalh talakaskin natlawayaw tuku ni xlilat o tuku nitlan nakinkakitaxtuniyan. Chu komo natlawayaw tuku nitlan, kintalakapastaknikan nakinkamakgtayayan nitlan nalimakgkatsiyaw chu namakgxtakgaw tuku nitlan. Akgatekgskan xtaʼakgstitumilit Dios kinkamakgtayayan chu tlawa pi natalakatsuwiniyaw.

«Dios, tapaxkit» (1 JUAN 4:8).

Biblia ni wan pi Dios litliwakga, liskgalala, o taʼakgstitumilit. Pero wan pi Dios tapaxkit. ¿Tuku xlakata? Xlakata maski xlitliwakga maxki talakaskin wi tuku natlawa chu xtaʼakgstitumilit chu xliskgalala pulalin tuku tlawa, tuku maʼakgpuwantini wi tuku natlawa wa tapaxkit. Putum tuku tlawa, tlawa xpalakata tapaxkit.

Maski Jehová ni maklakaskin wi tuku o wi tiku namakgtaya, xtapaxkit maʼakgpuwantinilh nakamalakatsuki tiku xlatamakgolh kʼakgapun chu kKatiyatni xlakata xlipaxuwakgolh xtapaxkit chu la xkakuentajtlawalh. Chu akxni lakkaxwililh Katiyatni, niku lu stlan xlatamakgolh latamanin, ni xkgalhkgalhi wi tuku xmakgamakglhtinalh. Chu la uku chuntiya limasiya pi kapaxki latamanin, xlakata «machichiniy kxokgspunkan wa nti ni lakwan chixkuwin, chu wa nti ntlan chixkuwin, chu na makaminikgoy sin wanti xatlan, chu wa nti nitlan xtayat» (Mateo 5:45).

Nachuna, «Jehová lu paxkinan chu lakgalhamaninan» (Santiago 5:11, TNM). Kalimasiyani tapaxkit tiku lakgapasputunkgo chu talakatsuwiniputunkgo. Dios kalakgapasa chatunu umakgolh latamanin. Chu «ni makgat kinkawilanin nchatunu nkin» (Hechos 17:27).

¿La litamakgtayayaw xtapaxkit Dios? Pulaklhuwa la Dios kinkalimasiyaniyan xtapaxkit, akgtum liʼakxilhtit, akxni litsin aktsu xkgata, akxni kifamiliajkan kinkapaxkikgoyan, akxni akxilhaw pi tsankga chichini... Xlikana pi putum uma ni talakaskin xlakata nalatamayaw, pero tlan kinkamamakgkatsiniyan.

Atanu la Dios limasiya xtapaxkit: wa oración. Biblia wan: «Nitu xatu ntu ntililakgaputsayatit; chi wampi wata paks kamasiyutit kxlakatin Dios wa ntu lakaskinatit kmioracionkan, chu lantla mpala tu nalixakgatlilakapinatit, su naskinatit, na natamastayatit mpaxkatsinit». KinTlatkan Jehová kinkapaxkiyan chu lakaskin kawaniw putum tuku lilakgaputsayaw. Xla kinkamalaknuniyan pi komo chuna natlawayaw, nakinkamaxkiyan xtakaksni «wa ntu lakatsalaniy xlipaks kintapuwankan» (Filipenses 4:6, 7).

Kʼuma artículo lichuwinanitawa tayat nema tlakg litalakgapasa Dios: litliwakga, liskgalala, taʼakgstitumilit chu tapaxkit. La uku kkamaʼakgpuwantiniyan pi chuntiya kalikgalhtawakga uma revista xlakata nakatsiya tuku tlawanit Dios mimpalakata chu tuku natlawa.