1. Chuna la wan Hebreos 12:1, ¿tuku kilitlawatkan xlakata chuntiya nakgosnanaw chu namakglhtinanaw latamat nema ni kgalhi xlisputni?

 BIBLIA lichuwinan pi kstalaninanin Cristo kgosnamaw. Tiku chankgo niku xlichanatkan kamaxkikan latamat nema ni kgalhi xlisputni (2 Tim. 4:7, 8). Xlakaskinka lu naliskujaw chuntiya nakgosnanaw, xlakata nialh lhuwa kinkatsankganiyan nachanaw niku kilichanatkan. Apóstol Pablo, tiku masputulh chuna la xkgosnama, lichuwinalh tuku nakinkamakgtayayan nachanaw niku kilichanatkan. Xla wa: «Kamakgaw putum takuka […] chu katayaniw niku kgosnamanaw nema Dios wilinit kkilakatinkan» (kalikgalhtawakga Hebreos 12:1).

2. ¿Tuku xwamputun Pablo akxni wa «kamakgaw putum takuka»?

² ¿Tuku kilhchanima tachuwin «kamakgaw putum takuka»? Pablo ni xwamputun pi kstalaninanin Cristo nitu nalinaw, wata xwamputun pi ni nalinaw takuka nema ni xlakaskinka. Uma takuka tlawa pi ni lakapala nakgosnanaw chu kinkamakgatlakgwanan. Xlakata chuntiya nakgosnanaw, talakaskin na’akxilhaw komo limaw takuka nema ni xlakaskinka chu tunkun namakgxtakgaw. Pero anan takuka nema xlakaskinka nalinaw chu ni namakgxtakgaw. Komo xmakgxtakgwi, xtlawalh pi nialh xkgosnaw (2 Tim. 2:5). Kaʼakxilhwi tuku kilhchanima uma.

3. 1) Chuna la wan Gálatas 6:5, ¿tuku xlakaskinka nalinaw chatunu akinin? 2) ¿Tuku na’akxilhaw k’uma artículo, chu tuku xlakata?

³ (Kalikgalhtawakga Gálatas 6:5). Kʼuma versículo, Pablo lichuwinalh takuka nema talakaskin nalin chatunu kstalanina Cristo: «Xtakuka nema lakgaya». ¿Tuku xkilhchanima? Taskujut nema Dios kinkalakgayawanitan chu nema nitila atanu tlawa kimpalakatakan. K’uma artículo na’akxilhaw tuku makgtanuma “ktakuka nema lakgayaw” chu tuku nakinkamakgtayayan namakgantaxtiyaw. Na nalichuwinanaw makgapitsi takuka nema ni xlakaskinka nema max kukalimaw chu tuku tlan natlawayaw  xlakata namakgxtakgaw. Talakaskin pi ni nakukalinaw tuku ni xlakaskinka xlakata tlan nachanaw niku kilichanatkan chu tlan namakglhtinanaw latamat.

4. ¿Tuku xlakata ni akgtum tsinka takuka tuku malaknuniw Dios akxni tamakamastaniw? (Na kaʼakxilhti dibujos).

⁴ Tuku malaknuniw Jehová akxni tamakamastaniw. Akxni tamakamastaniw Jehová, malaknuniw pi xʼamaw kakninaniyaw chu xʼamaw tlawayaw xtalakaskin. Xlakaskinka namakgantaxtiyaw kintachuwinkan. Maski xlikana pi uma akgtum lanka talakgatay, ni akgtum tsinka takuka. ¿Tuku xlakata? Xlakata Jehová kinkamalakatsukin xlakata tlan xtlawaw xtalakaskin (Apoc. 4:11). Kinkatlawan xlakata nalakgapasputunaw chu nakakninaniputunaw, chu na kinkatlawan xlakata tlan nalimasiyayaw tayat nema xla kgalhi. Wa xlakata tlan natalakatsuwiniyaw chu nalipaxuwayaw akxni tlawayaw xtalakaskin (Sal. 40:8). Chu ni kajwatiya uma, akxni tlawayaw tuku Jehová lakaskin chu stalaniyaw xliʼakxilhtit xKgawasa, tlan limakgkatsiyaw (Mat. 11:28-30).

5. ¿Tuku namakgtayayan namakgantaxtiya tuku malaknuni Dios akxni tamakamastani? (1 Juan 5:3).

 ⁵ ¿Tuku namakgtayayan nalipina uma takuka? Pulana, kamatliwakglhti tapaxkit nema kgalhiniya Jehová. Komo nalilakpuwana putum tuku xla tlawanit mimpalakata chu tasikulunalin nema namaxkiyan kkilhtamaku nema aku mima, tlakg napaxkiya. Chu akxni tlakg napaxkiya Dios, tlakg ni tuwa katimakgkatsi nakgalhakgaxpata. Ni katimakgkatsi pi xlimapakgsin akgtum tsinka takuka nema nila makgantaxtikan (kalikgalhtawakga 1 Juan 5:3). Xlipulaktiy, kastalani xliʼakxilhtit Jesús. Xla tlan tlawalh xtalakaskin Dios xlakata kskini pi xmakgtayalh chu ankgalhin xlilakpuwan tasikulunalin nema xʼama makglhtinan (Heb. 5:7; 12:2). Chuna la Jesús, kaskini litliwakga Jehová chu ankgalhin kalilakpuwanti pi tlan nalatapaya putum kilhtamaku. Komo tlakg namatliwakglha tapaxkit nema kgalhiniya Jehová chu nastalaniya xliʼakxilhtit xKgawasa, tlan namakgantaxtiya tuku malaknuni Dios akxni tamakamastani.

6. ¿Tuku xlakata kilimakgantaxtitkan tuku lakgayaw kfamilia? (Na kaʼakxilhti dibujos).

⁶ Talakgatay nema kgalhiyaw kfamilia. Chuna la kgosnamaw xlakata tlan namakglhtinanaw latamat, talakaskin tlakg napaxkiyaw Jehová chu Jesús nixawa kifamiliajkan (Mat. 10:37). Xlikana, uma ni kilhchanima pi ni namakgantaxtiyaw tuku lakgayaw kkifamiliajkan, o naliʼakxilhaw tuku lakgayaw chuna la tuku natlawa pi nialh naskujnaniyaw Jehová. Wata kililakapastakatkan pi komo makgapaxuwaputunaw Dios chu Jesús, talakaskin namakgantaxtiyaw tuku lakgayaw kkifamiliajkan (1 Tim. 5:4, 8). Komo chuna natlawayaw, tlakg napaxuwayaw. Jehová katsi pi tlan nakakitaxtuni familias komo xapuskat chu xachixku nalalimasiyanikgo tapaxkit chu kakni, komo tiku kgalhikgo kamanan nakapaxkikgo chu nakamasiyanikgo xkamanankan, chu komo kamanan nakakgalhakgaxmatkgo xnatlatnikan (Efes. 5:33; 6:1, 4).

7. ¿Tuku namakgtayayan namakgantaxtiya tuku lakgayat kmifamilia?

⁷ ¿Tuku namakgtayayan nalipina uma takuka? Kaxatukawa tuku lakgayat kfamilia, kalipawanti xtastakyaw Biblia. Ni wa katlawa tuku miʼakstu lakpuwana pi tlan, tuku limakgastakkanita o tuku lakpuwankgo latamanin xalak kakilhtamaku (Prov. 24:3, 4). Kalitamakgtaya kilikgalhtawakgakan, xlakata anta natekgsa tuku namakgtayayan nalilatapaya xtastakyaw Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, anta ksección «Ayuda para las familias», lichuwinan tuku nakamakgtaya tamakgaxtokgat, natlatni chu kamanan akxni titaxtukgo tuku tuwa. b Liwana kalakkaxwili namakgantaxtiya xtastakyaw Biblia maski kaj miʼakstu skujnanipat Dios kmifamilia. Naʼakxilha pi putum mifamilia nalitamakgtaya, chu Jehová nasikulunatlawayan (1 Ped. 3:1, 2).

8. ¿Tuku kitaxtu akxni wi tuku laksakaw?

⁸ Tuku kitaxtu xlakata tuku laksakaw. Jehová kinkamaxkinitan talakaskin nalaksakaw tuku lakaskinaw, chu lakaskin pi kalipaxuwaw tuku tlan kitaxtu akxni laksakaw tuku tlan. Pero Jehová ni tlawa pi ni nalipatinanaw tuku nitlan laksakaw (Gál. 6:7, 8). Wa xlakata, kilimakgamakglhtinatkan tuku nitlan kitaxtu akxni nitlan tuku laksakaw, max akxni wi tuku lakapala wanaw o tlawayaw. Min kilhtamaku, max lu nitlan nalimakgkatsiyaw tuku tlawaw chu kintalakapastaknikan nakinkasakgaliyan. Akxni katsiyaw pi akinin linaw kuenta tuku  nitlan kitaxtuma xlakata tuku laksakwi nakinkamakgtayayan nawanaw tuku nitlan tlawanitaw, nalakgpaliyaw kintayatkan chu naliskujaw xlakata nialh natlawayaw. Komo natlawayaw uma, nakinkamakgtayayan chuntiya nakgosnanaw xlakata namakglhtinanaw latamat.

9. ¿Tuku namakgtayayan komo nitlan tuku laksaknita? (Na kaʼakxilhti dibujos).

⁹ ¿Tuku namakgtayayan nalipina uma takuka? Kalakapastakti pi tuku lanita nialhla lakgpalikan. Ni wa kalilakpuwantawila, chu nialh lu kalilakgaputsa, ni kakalimawaka amakgapitsin chu ni kalakputsa tuku nalikilhpina. Tuku tlakg tlan natlawaya wa pi nalitayaya pi nitlan tuku tlawanita chu katlawa putum tuku namatlaniya xlakata nalakkaxtlawaya. Komo lu nitlan limakgkatsiya tuku tlawanita, kataktuju chu katlawani oración Jehová, kalitaya tuku tlawa chu kaskini Jehová pi katapatin (Sal. 25:11; 51:3, 4). Komo wi tiku nitlan mamakgkatsini, kaskini pi katapatin. Chu komo natalakaskin, kakatachuwinanti lakgkgolotsin xlakata namakgtayakgoyan (Sant. 5:14, 15). Kalistaktaya tuku nitlan tlawa chu kaliskujti xlakata nialh natlawaparaya. Liwana kakatsi pi Jehová namakgtayayan chu nalimasiyaniyan xtalakgalhaman (Sal. 103:8-13).

10. ¿Tuku xlakata akgtum tsinka takuka litaxtu komo natlawaputunaw tuku ni matlaniyaw? (Gálatas 6:4).

¹⁰ Natlawaputunaw tuku nila tlawayaw. Pulaktum tuku akgtum tsinka takuka litaxtu wa pi natamalakxtumiyaw tuku tlawakgo amakgapitsin chu tuku tlawayaw (kalikgalhtawakga Gálatas 6:4). Komo lismaninitaw tlawayaw uma, max natsukuyaw katalatlajaputunaw amakgapitsin chu nakalakgkatsalakaniyaw (Gál. 5:26). Akxni tlawaputunaw tuku tlawakgo amakgapitsin, max natsukuputunaw tlawayaw tuku nialh matlaniyaw. Kalilakpuwanti uma: Biblia wan pi «takgalhkgalhin nema ni tunkun kgantaxtu makgatatatla naku» (Prov. 13:12). Wa xlakata, tlakg nitlan katilimakgkatsiw natlawaputunaw tuku nikxnila katitlawaw. Uma max nakinkamaxlajwaniyan chu natlawa pi nialh lakapala nakgosnanaw xlakata nalakgchanaw latamat (Prov. 24:10).

11. ¿Tuku namakgtayayan ni natlawaputuna tuku nialh matlaniya?

¹¹ ¿Tuku namakgtayayan namakgxtakga uma tsinka takuka? Ni katlawaputu tuku Jehová ni skiniyan, Jehová nikxni katiskinin pi kamaxki tuku ni matlaniya (2 Cor. 8:12). Ni kalilakgaputsa, Jehová ni tamalakxtumi tuku wix tlawaya chu tuku tlawakgo amakgapitsin (Mat. 25:20-23). Xla xtapalh liʼakxilha putum tuku tlawaya: pi xliputum minaku skujnaniya, ni makgxtakga chu pi tayaninita. Kalakapastakti pi nila putum tlawaya. Max xlakata lipinata kata, xlakata tatatlaya o xlakata atanu tuku titaxtupat kmilatamat tlawa pi nila tlakg naskujnaniya Jehová. Kastalani xliʼakxilhtit Barzilái chu ni kamakglhtinanti taskujut komo mintajatat ni maxkiyan talakaskin namakgantaxtiya (2 Sam. 19:35, 36). O kastalani xliʼakxilhtit Moisés, kamakglhtinanti tamakgtay chu kakalakgayawa amakgapitsin tuku nila tlawaya (Éx. 18:21, 22). Komo nalitayaya pi nila putum tlawaya, ni katitlawaputu tuku nialh matlaniya xlakata katsiya pi uma namaxlajwaniyan.

12. ¿Akinin linaw kuenta tuku nitlan laksakkgo amakgapitsin?

¹² Akxni lakpuwanaw pi kinkuentajkan tuku nitlan laksakkgo amakgapitsin. Akinin ni kinkalakgchanan nalaksakaw tuku natlawakgo amakgapitsin chu na nila tlawayaw pi ni nalipatinankgo tuku nitlan laksakkgolh. Max chatum kgawasa nalaksaka ni naskujnani Jehová, chu uma lu nakamakgalipuwan xnatlatni. Pero natlatni tiku lakpuwankgo pi wa linkgo kuenta xlakata tuku nitlan laksakli xkgawasakan  kukalimakgo lu xatsinka takuka, nema Jehová nitu kaskinima pi kakukalinkgolh (Rom. 14:12).

13. ¿Tuku tlan natlawa chatum tlat komo xkgawasa nitlan tuku nalaksaka?

¹³ ¿Tuku namakgtayayan namakgxtakga uma tsinka takuka? Kalakapastakti pi Jehová kinkamaxkinitan talakaskin putum akinin nalaksakaw tuku natlawayaw, uma na kilhchanima pi kiʼakstukan nalaksakaw komo naskujnaniyaw o ni. Nachuna, Jehová katsi pi wix makglakgalhina. Xla kajwatiya lakaskin pi katlawa putum tuku matlaniya xlakata tlan tlat nalitaxtuya. Komo minkgawasa nialh naskujnani Jehová, wa xkuenta, ni minkuenta (Prov. 20:11). Maski chuna, wix max chuntiya lilakpuwana tuku nitlan tlawa xlakata la makgastakti minkgawasa. Komo chuna makgkatsiya kalitachuwinanti Jehová chu kaskini pi katapatin. Xla katsi pi nila lakgpaliya tuku lanita. Nachuna, Jehová ni kgalhkgalhi pi wix namakgtayaya minkgawasa xlakata nipara tsinu nalipatinan tuku nitlan kitaxtunima. Pero kalakapastakti pi komo minkgawasa naliskuja nalakgtaspita Jehová, xla xatapaxuwan namakgamakglhtinampara (Luc. 15:18-20).

14. ¿Tuku xlakata ni kilimalakatsalitkan chuna la lilakgaputsayaw tuku nitlan tlawanitaw?

¹⁴ Akxni lu snun lilakgaputsakan tuku nitlan tlawakanit. Akxni tlawayaw akgtum talakgalhin, lu nitlan limakgkatsiyaw. Pero akxni chuntiya lu snun nitlan limakgkatsiyaw kintalakgalhinkan akgtum takuka litaxtu chu Jehová ni lakaskin pi kaliw uma takuka. ¿Tuku nakinkamakgtayayan nakatsiyaw komo malakatsalimaw chuna la nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawanitaw? Komo kawaninitawa lakgkgolotsin tuku nitlan tlawaw, nitlan limakgkatsiw kintalakgalhinkan chu lu liskujmaw xlakata nialh chuna natlawayaw, liwana kakatsiw pi Jehová kinkatapatinitan (Hech. 3:19). Akxni tlawanitawa putum uma, Jehová lakaskin pi nialh lu kalilakgaputsaw xlakata katsi pi komo chuntiya chuna namakgkatsiyaw lu nitlan tuku nakinkatlawaniyan (Sal. 31:10). Komo namastayaw talakaskin pi talipuwan nakinkamakgatlajayan, max nataxlajwaniyaw chu nialh katikgosnaw  xlakata namakglhtinanaw latamat nema ni kgalhi xlisputni (2 Cor. 2:7).

15. ¿Tuku namakgtayayan komo lu snun lilakgaputsaya tuku nitlan tlawanita? (1 Juan 3:19, 20; na kaʼakxilhti dibujos).

¹⁵ ¿Tuku namakgtayayan namakgxtakga uma takuka? Komo lu snun lilakgaputsaya tuku nitlan tlawanita, wa nalilakpuwana pi Jehová xlikana tapatinan (Sal. 130:4). Akxni wi tiku xlikana nitlan limakgkatsi xtalakgalhin, Jehová malaknu pi “nialh katilakapastakli xtalakgalhin” (Jer. 31:34). Uma wamputun pi akxni Jehová kinkatapatiyan, nialh kinkalilakawaniyan tuku nitlan tlawanitaw. Xlikana pi akxni tlawayaw akgtum talakgalhin lu nitlan kinkakitaxtuniyan, pero uma ni kilhchanima pi Jehová ni kinkatapatinitan. Chu komo la uku nialh lakgayat taskujut kcongregación, ni kalilakgaputsa. Jehová nialh lakapastaka tuku tlawanita makgasa…, ¿tlan na nialh xlakapastakti? (Kalikgalhtawakga 1 Juan 3:19, 20).

16. ¿Tuku kililakapastakatkan xlakata chuntiya nakgosnanaw xlakata natlajayaw latamat?

¹⁶ Xlakata tlan natlajayaw latamat, talakaskin nastalaniyaw uma tastakyaw: «Kakgosnantit xlakata natlajananatit» (1 Cor. 9:24). Pulaktum tuku nakinkamakgtayayan wa pi nakatsiyaw tuku kilikukalitkan chu tuku kilimakgxtakgatkan. Kʼuma artículo lichuwinanitaw makgapitsi liʼakxilhtit, pero ni kajwatiya uma. Jesús lichuwinalh pi komo ni kuenta natlawayaw max wa tlakg nalilakgaputsayaw lhuwa nawayanaw chu lhuwa nakgotnanaw chu wa lu nalilakgaputsayaw tuku maklakaskinaw (Luc. 21:34). Uma chu amakgapitsin textos xalak Biblia nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku kililakgpalitkan xlakata chuntiya nakgosnanaw xlakata natlajayaw latamat.

17. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi tlan natlajananaw chuna la kgosnamaw?

¹⁷ Liwana katsiyaw pi tlan natlajananaw chuna la kgosnamaw xlakata Jehová nakinkamaxkiyan litliwakga (Is. 40:29-31). Wa xlakata ni kataxlajwani. Kastalani xliʼakxilhtit Pablo, tiku tlawalh putum tuku matlanilh xlakata natlajanan (Filip. 3:13, 14). Xlikana pi nitila kgosnan mimpalakata, pero Jehová namakgtayayan tlan chuntiya nakgosnana. Namakgtayayan nalipina mintakuka chu namakgxtakga tuku ni milikukalit (Sal. 68:19). Xlakata Jehová namakgtayayan, tlan chuntiya nakgosnana chu natlajanana.