Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 34

Tlakg kakatsiniw xlakata tuku xwanit Biblia pi xʼama la

Tlakg kakatsiniw xlakata tuku xwanit Biblia pi xʼama la

«Kajwatiya tiku liwana lakapastaknankgo naʼakgatekgskgo» (DAN. 12:10).

TAKILHTLIN 98 Dios matsokgninalh Biblia

TUKU NATALICHUWINAN a

1. ¿Tuku nakinkamakgtayayan tlakg nalipaxuwayaw akxni nalikgalhtawakgayaw tuku xlichuwinanit Biblia?

 CHATUM tala kgawasa tiku wanikan Ben, wan: «Lu klakgati klikgalhtawakga tuku xwanit Biblia pi xʼama la». ¿Nachuna makgkatsiya? ¿O lakpuwana pi tuku xwanit Biblia pi xʼama la lu tuwa akgatekgskan o lilakgachanit? Komo chuna lakpuwana, max akxni naʼakgatekgsa tuku xlakata Jehová matsokgninalh kxTachuwin tuku xʼama la, nalakgpaliya la lakpuwana.

2. ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

2 Kʼuma artículo, naʼakxilhaw tuku xlakata xlakaskinka liwana nalakgapasaw tuku xlichuwinanit Biblia pi xʼama la, chu na naʼakxilhaw tuku talakaskin natlawayaw xlakata nakalakputsananiyaw. Alistalh naʼakxilhaw pulaktiy tuku xlichuwinanit xlibro Daniel chu la kinkamakgtayayan la uku komo naʼakgatekgsaw tuku kilhchanima.

¿TUKU XLAKATA KILILAKPUTSANANITKAN TUKU XWANIT BIBLIA PI XʼAMA LA?

3. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata naʼakgatekgsaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la?

3 Xlakata tlan naʼakgatekgsaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la, talakaskin naskinaw tamakgtay. Kalilakpuwaw uma liʼakxilhtit: kalilakpuwanti pi pinita paxiʼalhnana kʼakgtum kachikin niku ni lakgapasnana, pero tapina chatum miʼamigo tiku liwana lakgapasa uma kachikin. Miʼamigo liwana katsi niku wilatit chu liwana kalakgapasa akgatunu tiji. ¡Lu tlan pi miʼamigo taʼanitan! Xtachuna la uma, Jehová katsi tuku kilhtamaku wilaw chu tuku aku nala. Wa xlakata, kilitaktujutkan chu kiliskinitkan pi kakinkamakgtayan naʼakgatekgsaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la (Dan. 2:28; 2 Ped. 1:19, 20).

Komo nalakputsananiyaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la, nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku natlawayaw kkilhtamaku nema aku mima (Kaʼakxilhti párrafo 4).

4. ¿Tuku xlakata Jehová matsokgninalh kxTachuwin tuku aku xʼama la? (Jeremías 29:11; na kaʼakxilhti dibujo).

4 Chuna la chatum tlat tiku tlan likatsi, Jehová lakaskin pi xkamanan tlan kakakitaxtunilh (kalikgalhtawakga Jeremías 29:11). Pero Jehová katsi putum tuku aku nala, ni xtachuna la amakgapitsin natlatni. Matsokgninalh kxTachuwin tuku aku xʼama la xlakata akinin alisokg xkatsiw (Is. 46:10). Tlan nawanaw pi tuku xwanit Biblia pi xʼama la, akgtum xtamaskiwin xapaxkina kinTlatkan xalak akgapun. ¿Pero la nakatsiyaw pi xlikana nakgantaxtu putum uma?

5. ¿Tuku kamasiyani xliʼakxilhtit Maks lakgkgawasan chu laktsuman?

5 Natalan lakgkgawasan chu laktsuman tiku ankgo kʼescuela, kgalhikgo xcompañeroskan chu xmakgalhtawakgenakan tiku ni maxkikgo kakni tuku wan Biblia. Max tuku wankgo chu tuku tlawakgo natlawa pi xlakan nalilakpuwankgo komo xlikana tuku masiya Biblia. Kalichuwinaw tuku titaxtulh chatum kgawasa tiku wanikan Maks. Xla wan: «Akxni aku xakstakma, ktsukulh lilakpuwan komo takanajla nema xkimasiyanimakgo kinatlatni xaxlikana xwanit chu komo Dios wa tiku xlikana matsokgninalh Biblia». ¿Tuku tlawakgolh xnatlatni? Maks wan: «Xakkatsi pi kinatlatni xkililakgaputsamakgo, pero ni lisitsikgolh tuku akit xaklakpuwan». Xnatlatni maklakaskinkgolh Biblia xlakata nakgalhtikgo xtakgalhskinin, chu na wi tuku tlawalh Maks. Xla wan: «Ktsukulh lakputsanani tuku Biblia xwanit pi xʼama la, chu xakkalitachuwinan amakgapitsi lakgkgawasan chu laktsuman xalak congregación tuku xakkatsinima». ¿Tuku kitaxtulh? Maks wan: «Akxni chuna ktlawalh, kkatsilh pi Dios wa tiku matsokgninanit Biblia».

6. ¿Tuku kilitlawatkan komo wi tuku ni liwana kanajlayaw, chu tuku xlakata?

6 Komo naʼakgspulayan chuna la Maks chu natsukuya lakpuwana pi Biblia ni masiya tuku xaxlikana, ni kamaxananti, pero wi tuku katlawa. Akxni wi tuku nialh liwana kanajlakan, xtachuna kitaxtu la tuku tsulutla. Komo tuku kgalhiya nema lu lhuwa xtapalh natsuku tsulutla chu ni naxakaya, nalakxlakgo. ¿Tuku tlan natlawaya xlakata nitu nalakxtlawa mintakanajla? Pulana kalilakpuwanti: «¿Kkanajla tuku wan Biblia xlakata kilhtamaku nema aku mima?». Komo ni liwana katsiya, xlakaskinka nalakputsananiya tuku xwanit Biblia pi xʼama la nema kgantaxtunita. ¿Tuku namakgtayayan chuna natlawaya?

¿TUKU NAKINKAMAKGTAYAYAN NALAKPUTSANANIYAW TUKU XWANIT BIBLIA PI XʼAMA LA?

Xlakata nalipawanaw Jehová chuna la Daniel, kilitaktujutkan akxni nalakputsananiyaw tuku xwanit Biblia, liwana nalakputsananiyaw chu chuna natlawayaw xlakata nakatsiyaw xaxlikana (Kaʼakxilhti párrafo 7).

7. ¿Tuku makgtayalh Daniel liwana nalakputsanani tuku xwanit Tatsokgni pi xʼama la? (Daniel 12:10; na kaʼakxilhti dibujo).

7 Xlakata nalakputsananiyaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la, tlan nalilakpuwanaw xliʼakxilhtit Daniel. Akxni xla xlakputsanani, chuna xtlawa xlakata xkatsiputun tuku xaxlikana. Na lu makgtayalh xlakata xtaktuju. Liwana xkatsi pi Jehová xkamakgtaya naʼakgatekgskgo xTachuwin tiku lakgapaskgo chu tiku kgalhakgaxmatkgo xlimapakgsin (Dan. 2:27, 28; kalikgalhtawakga Daniel 12:10). Daniel limasiyalh pi xtaktuju akxni skinilh xtamakgtay Jehová (Dan. 2:18). Nachuna, liwana xlakputsanani Tatsokgni nema xʼanan kxkilhtamaku. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2). ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit?

8. ¿Tuku xlakata lakputsananikgo makgapitsi latamanin tuku xwanit Biblia pi xʼama la, pero tuku kilitlawatkan akinin?

8 Kalilakpuwanti tuku xlakata lakputsananiya Biblia. ¿Tuku xlakata lakputsananiya tuku xwanit Biblia pi xʼama la? ¿Chuna tlawaya xlakata lakgapasputuna xaxlikana? Komo chuna, Jehová namakgtayayan (Juan 4:23, 24; 14:16, 17). Pero makgapitsi latamanin lakputsananikgo Biblia xlakata limasiyaputunkgo pi ni xTachuwin Dios. Lakputsakgo tuku nalikilhankgo xlakata natlawakgo tuku xlakan lakaskinkgo chu xʼakstukan laksakputunkgo tuku tlan chu tuku nitlan. Pero akxni akinin nalakputsananiyaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la, chuna kilitlawatkan xlakata katsiputunaw tuku xaxlikana. Nachuna, talakaskin akgtum xlakaskinka tayat xlakata naʼakgatekgsaw.

9. ¿Tuku tayat talakaskin xlakata naʼakgatekgsaw tuku xwanit Biblia pi xʼama la, chu tuku xlakata?

9 Kataktuju. Jehová malaknu pi nakamakgtaya tiku taktujukgo (Sant. 4:6). Wa xlakata, komo akgatekgsputunaw tuku xlichuwinanit Biblia pi xʼama la, talakaskin natlawaniyaw oración Jehová xlakata nakinkamakgtayayan. Komo nataktujuyaw, na namakgamakglhtinanaw xtamakgtay skujni xatalipaw, nema wa tuku Jehová maklakaskin xlakata nakinkamaxkiyan tuku namatliwakglha kintakanajlakan akxni xlilat (Luc. 12:42). Xlakata Jehová chatum Dios tiku ni xaʼakglakgwa tuku tlawa, kaj pulaktum tuku maklakaskin xlakata nakinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw tuku xlikana masiya xTachuwin (1 Cor. 14:33; Efes. 4:4-6).

10. ¿Tuku masiyaniyan xliʼakxilhtit Esther?

10 Liwana kalakputsanani Tatsokgni. Kalilakpuwanti pulaktum tuku Biblia xwanit pi xʼama la nema lakgatiya chu wa katsuku lakputsananiya. Wa uma tuku tlawalh chatum tala tiku wanikan Esther. Xla xlakgati tuku xwankanit pi xʼama la xlakata Mesías. Esther wan: «Akxni xakkgalhi 15 kata, xakkatsiputun komo tuku xwankanit xpalakata Mesías xlikana xtsokgwilikanit akxni Jesús nina xmin kKatiyatni». Wa xlakata, ¿tuku tlawalh Esther? Tsukulh likgalhtawakga xpalakata Rollos del mar Muerto, chu tuku tekgsli makanajlilh pi tuku xtsokgwilikanit xlikana xwanit. Esther wan: «Makgapitsi umakgolh rollos katsokgwilika akxni nina xmin Jesús. Wa xlakata, tuku lichuwinankgo umakgolh rollos wa Dios matsokgninalh». Pero wampara: «Talakaskilh pi makglhuwa xakkalikgalhtawakgalh makgapitsi umakgolh tuku xlichuwinankanit xlakata liwana xakʼakgatekgsli». Maski chuna, lu tlan kitaxtunilh xlakata chuna tlawalh. Xla wan la makgkatsilh akxni likgalhtawakgalh uma tuku xlichuwinankanit: «Liwana kkatsilh pi tuku wan Biblia wa xaxlikana, chu ni kaj wi tiku chuna kiwanilh. Akit kʼakxilhli».

11. ¿La kinkamakgtayayan komo liwana nalakputsananiyaw chu naʼakxilhaw la kgantaxtutilhanit tuku xwanit Biblia pi xʼama la?

11 Akxni akxilhaw la kgantaxtu tuku xlichuwinanit xTachuwin Dios pi xʼama la, tlakg lipawanaw Jehová chu tuku kinkawaniyan pi kilitlawatkan. Nachuna, tuku xlichuwinanit Biblia kinkamakgtayayan ni namakgatsankgayaw kintakgalhkgalhinkan chu nakgalhiyaw tapaxuwan maski kaxatukawa tuku natitaxtuyaw. La uku nalichuwinanaw pulaktiy tuku xlichuwinanit xlibro Daniel pi xʼama la nema kgantaxtuma kkinkilhtamakujkan. Komo liwana naʼakgatekgsaw tuku kilhchanima nakinkamakgtayayan tlan tuku nalaksakaw.

TUKU KILIKATSITKAN XLAKATA XTANTUN IMAGEN

12. ¿Tuku kilhchanima xtantun imagen nema litatlawanit «hierro nema talakgwilhakanit tiyat»? (Daniel 2:41-43).

12 (Kalikgalhtawakga Daniel 2:41-43). Mapakgsina Nabucodonosor manixnalh chu akxilhli akgtum lanka imagen nema xtantun xlitatlawanit «hierro nema talakgwilhakanit tiyat». Akxni tamalakxtumiyaw uma tamanixnat atanu tuku lichuwinan xlibro Daniel chu tuku lichuwinan libro xla Apocalipsis, akgatekgsaw pi xtantun uma imagen kilhchanima tamapakgsin niku makgtanumakgo Reino Unido chu Estados Unidos, nema wa tlakg xalanka tamapakgsin nema akgchipananit kkinkilhtamakujkan. Akxni Daniel wanilh Nabucodonosor tuku xkilhchanima xtamanixnat, wa uma tuku wanilh xlakata uma lanka tamapakgsin: «Tamapakgsin wi niku tliwakga nawan chu wi niku ni tliwakga katiwa». ¿Tuku xlakata wi niku ni tliwakga xʼama wan? Xlakata latamanin tiku tapakgsinikgo, nema kakilhchanima tiyat, ni xʼamakgo maxkikgo talakaskin nalimasiya xlitliwakga chuna la xlitliwakga hierro. b

13. ¿Tuku lu xlakaskinka kinkamaʼakgatekgsniyan xlibro Daniel?

13 Tuku wan xlibro Daniel xlakata lanka imagen chu tuku kilhchanima xtantun, kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw tuku lu xlakaskinka lama. Pulana, lanka tamapakgsin niku makgtanuma Reino Unido chu Estados Unidos limasiyanit pi lu tliwakga. Akgtum liʼakxilhtit, makgtayananit xlakata xtlajananka kxaPulana chu kxliʼAkgtiy Guerra kxLikalanka Katiyatni. Pero lanka tamapakgsin tsinu tsinu taxlajwaninit chu chuntiya nataxlajwani xlakata latamanin tiku tapakgsinikgo xʼakstukan latalatlawakgo. Xlipulaktiy, uma lanka tamapakgsin xaʼawatiya nema natawila akxni nina min nawan xTamapakgsin Dios nema nakamalakgsputu putum tamapakgsin xalak kakilhtamaku. Maski namin kilhtamaku amakgapitsin tamapakgsin natalatlawaputunkgo, ni katitawilakgolh xlakgxokgo. Katsiyaw uma xlakata wankanit pi «chiwix», nema kilhchanima xTamapakgsin Dios, nalakxpula xtantun lanka imagen (Dan. 2:34, 35, 44, 45).

14. Komo naʼakgatekgsa tuku kilhchanima xtantun lanka imagen, ¿tuku natlawaya kmilatamat?

14 ¿Kanajlaya pi tuku xlichuwinanit Daniel xlakata xtantun lanka imagen xaxlikana? Komo chuna, nalitasiya kmilatamat. Akgtum liʼakxilhtit, ni katiputsa nakgalhiya lhuwa tumin kʼuma kakilhtamaku nema namalakgsputukan (Luc. 12:16-21; 1 Juan 2:15-17). Nachuna, komo naʼakgatekgsa uma tuku xlichuwinankanit namakgtayayan wa tlakg xlakaskinka naliʼakxilha nalichuwinana xtachuwin Dios chu nakamakgtayaya latamanin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo (Mat. 6:33; 28:18-20). Xlakata la uku lichuwinanitaw tuku xwanit xlibro Daniel, lu xlakaskinka pi nalilakpuwanaw uma takgalhskinin: «¿Limasiya tuku ktlawa pi liwana kkanajla pi xTamapakgsin Dios nialh makgas nakamalakgsputu putum tamapakgsin xalak kakilhtamaku?».

TUKU KILIKATSITKAN XLAKATA CHATIY MAPAKGSINANIN

15. ¿Tiku litaxtukgo la uku «mapakgsina xalak norte» chu «mapakgsina xalak sur»? (Daniel 11:40).

15 (Kalikgalhtawakga Daniel 11:40). Capítulo 11 xla Daniel lichuwinan chatiy mapakgsinanin o akgtiy tamapakgsin tiku latalatlawakgo xlakata naʼakgchipanankgo kkakilhtamaku. Akxni tamalakxtumiyaw uma tuku xlichuwinanit Daniel chu amakgapitsi tuku lichuwinanit Biblia, katsiyaw pi kkinkilhtamakujkan «mapakgsina xalak norte» wa Rusia chu tiku tatayakgo, chu «mapakgsina xalak sur» wa lanka tamapakgsin niku makgtanumakgo Reino Unido chu Estados Unidos. c

Komo ankgalhin nalakapastakaw pi chuna la kinkaputsastalanimakgon «mapakgsina xalak norte» chu «mapakgsina xalak sur» makgantaxtima tuku xwankanit pi xʼama la, tliwakga nakgalhiyaw kintakanajlakan chu ni katilakgaputsaw (Kaʼakxilhti párrafos 16 asta 18).

16. ¿Tuku tuwa titaxtukgo xlakskujnin Dios tiku lamakgo kkachikinin niku akgchipanananit «mapakgsina xalak norte»?

16 «Mapakgsina xalak norte» kaputsastalanima xlakskujnin Dios tiku lamakgo kkachikinin nema kaʼakgchipanit uma mapakgsina. Makgapitsi xtatayananin Jehová katlawanikanit tuku nitlan chu katamaknukanit kpulachin xlakata xtakanajlakan. Pero kinatalankan ni mastakgonit talakaskin nakamakgapekuan tuku tlawama «mapakgsina xalak norte», wata tlakg tliwakga kgalhikgo xtakanajlakan. ¿Tuku xlakata? Xlakata liwana katsikgo pi taputsastalanit nema kgalhikgo la uku xtalichuwinanit klibro nema tsokgwililh Daniel (Dan. 11:41). d Komo ankgalhin nalilakpuwanaw la kgantaxtuma tuku xlichuwinanit Daniel na nakinkamakgtayayan ni namakgatsankgayaw kintakgalhkgalhinkan chu ni namakgxtakgaw Jehová.

17. ¿Tuku tuwa titaxtukgo xlakskujnin Dios tiku lamakgo kkachikinin niku akgchipananit «mapakgsina xalak sur»?

17 Makgasa, «mapakgsina xalak sur» na xkaputsastalani xkachikin Jehová. Akxni xtsukuma siglo akgpuxam, lhuwa natalan katamaknuka kpulachin xlakata ni xmakgtanukgo kkakilhtamaku, chu laktsu kamanan katamakxtuka kʼescuela xlakata ni ksaludarlikgo bandera. Pero kxaʼawatiya kata nema titaxtukgonit, xlakskujnin Jehová chuntiya titaxtukgonit tuku tuwa niku talakaskinit nalimasiyakgo komo xlikana tatayakgo xTamapakgsin Dios. Akgtum liʼakxilhtit, akxni kalaksakkan tiku mapakgsinanin nawankgo, max chatum kstalanina Cristo nalakpuwan natataya akgtum partido político o chatum candidato. Max ni kativotarlinalh, pero max kxtalakapastakni chu kxnaku nalakpuwan pi wi tiku xlakgchalh tamapakgsin. Pero xlakata ni namakgtanuyaw kʼuma kakilhtamaku, ni kajwatiya kuenta kilitlawatkan tuku tlawayaw, wata nachuna tuku lakpuwanaw chu tuku makgkatsiyaw (Juan 15:18, 19; 18:36).

18. ¿Tuku makgkatsiyaw xlakata akxilhmaw pi «mapakgsina xalak sur» talatlawama «mapakgsina xalak norte»? (Na kaʼakxilhti dibujos).

18 Max tiku ni kanajlakgo pi tuku xlichuwinanit Biblia pi xʼama la xlikana kgantaxtuma, lu lilakgaputsakgo akxni akxilhkgo pi «mapakgsina xalak sur» talatlawama «mapakgsina xalak norte» (Dan. 11:40, nota). Limakgnin nema kgalhikgo umakgolh chatiy mapakgsinanin, tlan xmasputulh latamat nema anan kputum Katiyatni. Pero liwana katsiyaw pi Jehová ni katimastalh talakaskin chuna nala (Is. 45:18). Wa xlakata ni lilakgaputsayaw chu ni pekuanaw, wata akxni akxilhaw pi «mapakgsina xalak norte» talatlawama «mapakgsina xalak sur», kintakanajlakan tlakg tatliwakglha xlakata kinkamasiyaniyan pi xlisputni uma kakilhtamaku lakatsu wi.

CHUNTIYA KAʼAKXILHWI LA KGANTAXTUMA TUKU XWANKANIT

19. ¿Tuku katsiyaw xlakata tuku lichuwinanit Biblia pi ama la?

19 Ni katsiyaw la nakgantaxtu makgapitsi tuku lichuwinanit Biblia pi ama la. Asta palakachuwina Daniel ni xʼakgatekgsa putum tuku xkilhchanima tuku tsokgwililh (Dan. 12:8, 9). Pero maski ni putum akgatekgsaw tuku lichuwinanit Biblia pi nala, ni wamputun pi ni katikgantaxtulh. Liwana katsiyaw pi Jehová nakinkamasiyanitilhayan tuku kilikatsitkan nawan akxni xlilat, chuna la tlawalh makgasa (Amós 3:7).

20. ¿Tuku lichuwinanit Biblia pi ama la nema nialh makgas ama kgantaxtu, chu tuku chuntiya kilitlawatkan?

20 Akxni kachikinin nawankgo «¡uku kgalhiyaw takaksni kkilatamatkan chu nitu kinkamakgapekuanan!», mapakgsinanin xalak kakilhtamaku natalatlawakgo ni xaxlikana takanajla chu namalakgsputukgo (1 Tes. 5:3; Apoc. 17:16, 17). Alistalh, namasputuputunkgo xkachikin Dios (Ezeq. 38:18, 19). Chu natsuku guerra xla Armagedón (Apoc. 16:14, 16). Liwana katsiyaw pi nialh makgas kilhtamaku tsankga nakgantaxtu putum uma. Xlakata nina chin uma kilhtamaku, chuntiya kuenta katlawaw la kgantaxtutilhama tuku xwanit Biblia pi xʼama la chu kakamakgtayaw latamanin nachuna natlawakgo xlakata nalimasiyaniyaw kinTlatkan xalak akgapun pi paxtikatsiniyaw.

TAKILHTLIN 95 Taxkgakget tlakg maxkgakgenama

a Maski tlakg nitlan natawila uma kakilhtamaku, liwana katsiyaw pi kilhtamaku nema aku mima, tlakg tlan nawan. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Xlakata tuku lichuwinanit Biblia pi ama la. Kʼuma artículo nalichuwinanaw tuku xlakata kililakputsananitkan tuku xlichuwinanit Biblia pi xʼama la. Na naʼakxilhaw tsinu tuku xlichuwinanit xlibro Daniel chu la kinkamakgtayayan komo liwana naʼakgatekgsaw tuku kilhchanima.

b Kaʼakxilhti artículo «Jehová “namasiyunikgoy kskujnin wa ntu lakapala nalay”» kpárrafos 7 asta 9 nema min krevista Makatsinina 1 xla junio kata 2012.

c Kaʼakxilhti artículo «¿Tiku “mapakgsina xalak norte” la uku?» kpárrafos 3 chu 4 nema min krevista Makatsinina xla mayo kata 2020.

d Kaʼakxilhti artículo «¿Tiku “mapakgsina xalak norte” la uku?» kpárrafos 7 asta 9 nema min krevista Makatsinina xla mayo kata 2020.