1. ¿La nakgalhakgaxmataw Dios chu mapakgsinanin xalak kakilhtamaku?

BIBLIA kinkamasiyaniyan pi kilikgalhakgaxmatatkan mapakgsinanin xalak kakilhtamaku. Pero na masiya pi kilikgalhakgaxmatatkan Dios (Hech. 5:29; Tito 3:1). ¿La natlawayaw uma pulaktiy? Anta kBiblia wi akgtum tastakyaw nema kinkamakgtayayan. Jesús wa: «Kamakamaxkitit wantu xla mapakgsiy gobierno [o mapakgsina] sampi wa lakgchan, chu wantu tapakgsiniy Dios wa kamakamaxkitit» (Mat. 22:21, TXS, 1999) ^[1] (kaʼakxilhti nota niku kgalhsputa artículo). ¿La xokgoniyaw mapakgsina tuku lakgchan? Akxni kgalhakgaxmataw xlimapakgsin, akxni maxkiyaw kakni chu xokgoyaw impuestos (Rom. 13:7). ¿Chu komo mapakgsinanin kinkalimapakgsikgoyan natlawayaw tuku ni lakgati Dios? Ni kakgalhakgaxmataw. Pero putum kilhtamaku kamaxkiyaw kakni.

2. ¿La limasiyayaw pi ni makgtanuyaw ktaʼakglhuwit xla política kkakilhtamaku?

² Pulaktum la tlan naxokgoniyaw Dios «wantu tapakgsiniy» wa ni namakgtanuyaw ktaʼakglhuwit xla política kkakilhtamaku.  Uma wamputun pi niti tatayayaw akxni litaʼakglhuwikan uma (Is. 2:4). ¿La limasiyayaw uma? Ni kalakatayayaw mapakgsinanin, xlakata katsiyaw pi Jehová masta talakaskin katawilakgolh. Na ni makgtlawayaw tuku nalimasiyaputunaw pi kimpaiskan tlakg tlan ni xawa atanu (Rom. 13:1, 2). Nikxni makgtanuyaw xlakata nalakgpalikan chatum mapakgsina o wi tuku tlawayaw xlakata chatum mapakgsina natlawa tuku lakaskinaw. Na ni votarlinanaw xlakata nalaksakaw mapakgsina chu ni liskujaw política.

3. ¿Tuku xlakata ni namakgtanuyaw kpolítica?

³ Anan pulaklhuwa tuku xlakata Dios ni lakaskin namakgtanuyaw kkakilhtamaku. Pulana, xlakata stalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús. Xla wa: «Nkit, ni xala katuxawat». Chu wa xlakata nikxni makgtanulh kpolítica chu kʼguerras (Juan 6:15; 17:16). Xlipulaktiy, ni kilimakgtanutkan kpolítica xlakata kajwatiya tatayayaw xTamapakgsin Dios. Komo xmakgtayaw chatum mapakgsina xalak kakilhtamaku, nila liwana xkawaniw latamanin pi kajwatiya xtamapakgsin Dios namasputu kintaʼakglhuwitkan. Xlipulaktutu tuku xlakata ni namakgtanuyaw kpolítica, wa pi nalimasiyayaw pi akxtum katalayaw kinatalankan xlikalanka kakilhtamaku. Ni xaxlikana takanajla kamapitsikgo latamanin xlakata makgtanukgo kpolítica (1 Ped. 2:17).

4. 1) ¿Tuku xlakata katsiyaw pi tlakg tuwa nakinkakitaxtuniyan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku? 2) ¿Tuku xlakata la uku kililakkaxwilitkan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku?

⁴ Max lamaw niku latamanin ni kinkamafuerzajnikgoyan xlakata akxtum natalayaw chatum mapakgsina. Pero xlakata tlakg talakatsuwima xlisputni xkakilhtamaku Satanás tlakg tuwa namakgkatsiyaw ni namakgtanuyaw kpolítica. Latamanin xala uku nialhla «wi tuku nakatalakkaxlakan» chu laktsakat, chu akgatunu kilhtamaku tlakg tapitsikgo (2 Tim. 3:3, 4, TNM). Makgapitsi kinatalankan lu nitlan kakitaxtuninit xlakata kaj lakapala wi tuku talakgpalilh kpolítica kxkachikinkan. Wa xlakata talakaskin pi la uku nalakkaxwiliyaw ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku maski tuwa tuku natitaxtuyaw. Kalichuwinaw pulaktati tuku tlan natlawayaw xlakata nalakkaxwiliyaw.

5. ¿La kaʼakxilha Dios mapakgsinanin xalak kakilhtamaku?

⁵ Pulaktum la tlan nalakkaxwiliyaw la uku xlakata ni namakgtanuyaw kpolítica wa nakaʼakxilhaw mapakgsinanin la kaʼakxilha Jehová. Akxni kamalakatsukilh latamanin ni katlawalh xlakata xkamapakgsikgolh amakgapitsin (Jer. 10:23). Xla kaʼakxilha putum latamanin la kaj akgtum familia. Pero mapakgsinanin kamapitsikgonit latamanin xlakata wankgo pi xkachikinkan tlakg xatlan. Asta maski min kilhtamaku tasiya pi chatum mapakgsina xatlan, nila lakkaxtlawakgo putum taʼakglhuwit. Nachuna, litaxtukgonit xtalamakgasitsin xTamapakgsin Dios, nema tsukulh mapakgsinan kkata 1914. Nialh makgas uma Tamapakgsin nakamasputu putum mapakgsinanin xalak kakilhtamaku (kalikgalhtawakga Salmo 2:2, 7-9).

6. ¿La nakalikatsiniyaw tiku kgalhikgo limapakgsin?

⁶ Dios masta talakaskin katawilakgolh mapakgsinanin xlakata makgtayanankgo naʼanan takaksni chu ni nataʼakglhuwikgo latamanin.  Uma kinkamakgtayayan nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios (Rom. 13:3, 4). Dios asta kinkawaniyan pi nakapalakatlawayaw oración tiku kgalhikgo limapakgsin xlakata tlan nakakninaniyaw (1 Tim. 2:1, 2). Akxni nitlan nakinkalikatsinikanan, tlan kaskiniyaw tamakgtay tiku kgalhikgo limapakgsin. Wa uma tuku tlawalh Pablo (Hech. 25:11). Maski Biblia wan pi Satanás kaʼakgchipanit putum mapakgsinanin, nikxni wan pi akgchipanit chatunu chatunu mapakgsinanin (Luc. 4:5, 6). Nikxni wi tiku nawaniyaw pi Satanás akgchipanit chatum mapakgsina. Biblia wan pi niti lixkajnit nawaniyaw (Tito 3:1, 2).

7. ¿Tuku ni kililakpuwanatkan?

⁷ Kgalhakgaxmataw Dios akxni ni tatayayaw chatum mapakgsina o akgtum partido, maski tuku tlawaputunkgo o tuku lakpuwankgo tlan xkinkakitaxtunin. Namin kilhtamaku tuwa namakgkatsiyaw uma. Akgtum liʼakxilhtit, kalakpuwanti pi latamanin lakatakimakgo chatum mapakgsina tiku lu kamakgapatinanit, asta xtatayananin Jehová. Xlikana pi ni akxtum nakatalaya tiku lakatakinamakgo, ¿pero nalakpuwana pi chuna xlilat chu nalakaskina tlan kakakitaxtunilh? (Efes. 2:2). Komo chuntiya ni makgtanuyaw kkakilhtamaku, ni kililakpuwanatkan pi makgapitsi tlakg tlan tuku lakpuwankgo. Uma nalitasiya tuku wanaw chu tuku tlawayaw.

8. Akxni litaʼakglhuwimaka política, ¿la tlan lakgskgalalan chu xasmalhwa nalitaxtuyaw?

⁸ Xlipulaktiy la natlawayaw xlakata ni namakgtanuyaw tuku xalak kakilhtamaku wa lakgskgalalan nalitaxtuyaw la luwa pero xasmalhwa nalitaxtuyaw la tijtimput (kalikgalhtawakga Mateo 10:16, 17). Lakgskgalalan litaxtuyaw akxni xakgasiya lakpuwanaw tuku max tuwa natitaxtuyaw. Chu chuntiya xasmalhwa nawanaw akxni ni namakgtanuyaw ktaʼakglhuwit. Kalichuwinaw makgapitsi tuku max natitaxtuyaw chu tuku tlan natlawayaw xlakata ni namakgtanuyaw kpolítica.

9. Akxni wi tiku tachuwinamaw, ¿tuku kuenta kilitlawatkan?

⁹ Akxni katachuwinanaw amakgapitsin. Lu kuenta kilitlawatkan akxni latamanin tsukukgo litaʼakglhuwikgo política. Akgtum liʼakxilhtit, akxni wi tiku litachuwinamaw xTamapakgsin Dios, ni kiliwanatkan komo tlan o nitlan akxilhaw tuku lakpuwan chatum mapakgsina o akgtum partido. Ni kalichuwinaw tuku mapakgsinanin tlawaputunkgo xlakata nalakkaxtlawakgo xtaʼakglhuwitkan latamanin, wata kamasiyaw tuku wan Biblia xlakata la xTamapakgsin Dios namasputukgo umakgolh taʼakglhuwit. Komo latamanin wi tuku lichuwinamputunkgo, chuna la tatamakgaxtokgkan tiku xtachixku o xtapuskat o xlakata makgankan skgata, kakawaniw tuku wan xTachuwin Dios chu la litsakgsanitaw nalilatamayaw. Komo wi tiku wan pi akgtum limapakgsin xlilat nalakgpalikan, niti tatayayaw chu ni fuerza waniyaw pi kalakgpalilh tuku lakpuwan.

10. ¿Tuku natlawayaw xlakata ni namakgtanuyaw kpolítica akxni kakgaxmatnimaw tiku mastakgo noticias?

¹⁰ Akxni likgalhtawakgayaw o kgaxmataw noticias. Min kilhtamaku, makgapitsi periódicos chu tiku makatsininankgo ktelevisión lu makgtayakgo akgtum partido  político akxni anan taʼakglhuwit. Uma tlakg chuna la niku mapakgsinanin kaʼakgchipanit tuku limakatsininankan kpaís. Komo tiku mastakgo noticias wi tiku tatayakgo, kuenta kilitlawatkan ni xtachuna natsukuyaw lakpuwanaw. Akgtum liʼakxilhtit, kakgalhskinka: «¿Lu klakgati kkgaxmatni chatum tiku masta noticias xlakata klakpuwan pi lu tlan tuku lakpuwan xlakata política?». Xlakata ni namakgtanuya tuku xalak kakilhtamaku, ni kalikgalhtawakga chu ni kaʼakxilhti tuku lichuwinan pi tlakg tlan akgtum partido o atanu, wata kaputsa nema niti kgalhmakgtaya. Chu putum kilhtamaku katamalakxtupi Biblia tuku likgalhtawakgaya chu tuku akxilha knoticias (2 Tim. 1:13).

11. ¿Tuku max nala komo lu xlakaskinka akxilhaw tuku kgalhiyaw?

¹¹ Komo lu xlakaskinka akxilhaw tuku kgalhiyaw. Akxni tumin chu tuku kgalhiyaw lu xlakaskinka akxilhaw, tuwa namakgkatsiyaw ni namakgtanuyaw ktaʼakglhuwit. Akxni xtitaxtunita kata 1970 lhuwa xtatayananin Jehová kMalaui makgxtakgkgolh tuku xkgalhikgo xlakata ni makgtanukgolh kpolítica. Lu nitlan, pero makgapitsi ni makgxtakgkgolh tuku xkgalhikgo. Chatum tala wanikan Ruth lakapastaka: «Makgapitsi akxtum kinkataʼankgon akxni kinkalinkan pero alistalh tatayakgolh partido chu taspitkgolh kxchikkan xlakata nila tayanikgolh nialhtu nakgalhikgo niku xkinkawilikanitan xlakata xkinkaputsastalanimakan». Pero atsinu ni putum xkachikin Dios ni chuna tlawakgonit, ni makgtanukgonit kpolítica maski nialh lhuwa tumin nakgalhikgo o namakgxtakgkgo putum tuku kgalhikgo (Heb. 10:34).

12, 13. 1) ¿La kaʼakxilha Dios putum latamanin? 2) ¿La nakatsiyaw komo lu lankajwanamaw xlakata kinkachikinkan?

¹² Komo lankajwananaw. Kkakilhtamaku lu lankajwanankgo chu wankgo pi tlakg xlakaskinka xpaiskan, xkachikinkan, xlakatsukutkan o xtalismaninkan. Pero Jehová ni lakpuwan pi chatum lataman o akgtum grupo tlakg tlan ni xawa amakgapitsi. Xla akxtum kinkaʼakxilhan. Jehová tanu tanu kinkatlawan chu lu tlan akxilhaw pi ni watiya tasiyayaw. Ni lakaskin nalakgmakganaw kintalismaninkan. Pero na ni lakaskin nalakpuwanaw pi akinin tlakg tlan ni xawa amakgapitsin (Rom. 10:12).

¹³ Nikxni kililakpuwanatkan pi kinkachikinkan o kimpaiskan tlakg tlan ni xawa atanu. Komo chuna namakgkatsiyaw tlakg tuwa nakinkakitaxtuniyan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku. Wa uma tuku lalh kxapulana siglo. Makgapitsi natalan hebreos ni lakatitum kalikatsinikgolh natalan lakpuskatin xalak Grecia tiku xninit xchixkukan (Hech. 6:1). ¿La nakatsiyaw komo lankajwa tsukumaw kinkamakgkatsikanan? Komo chatum tala chixku o tala puskat xala alakatanu kinkamaxkiyan tastakyaw, ¿lakapala lakpuwanaw: «Unu tlakg tlan ktlawayaw uma», chu lakgmakganaw xtastakyaw? Komo chuna, kalakapastakwi uma lu xlakaskinka tastakyaw: «Kalataktujunitit nchatunu amakgapitsin» (Filip. 2:3).

14. ¿La nakinkamakgtayayan oración, chu tuku liʼakxilhtit xalak Biblia chuna limasiya?

¹⁴ Xlipulaktutu tuku nakinkamakgtayayan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku  wa nalipawanaw Jehová. Kaskinti espíritu santo kmioración, namakgtayayan nakgalhkgalhinana chu namachokgoya tuku nitlan tlawaputuna. Uma tayat namakgtayayan komo mapakgsinanin natlawakgo tuku ni xaʼakgstitum o tuku ni xlilat. Kaskini Jehová liskgalala xlakata naʼakxilha akxni liʼakxilhpaka chu kaskini tamakgtay xlakata natlawaya tuku tlan (Sant. 1:5). Xlakata ni makgxtakga Jehová, max namanukana kpulachin o atanu la namakgapatinankana. Komo chuna natlawakan, kaskini Jehová kamakgtayan liwana nakawaniya amakgapitsin tuku xlakata ni makgtanuya kkakilhtamaku. Liwana kakatsi pi Jehová namakgtayayan natayaniya (kalikgalhtawakga Hechos 4:27-31).

15. ¿La nakinkamakgtayayan Biblia ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku? (Na kaʼakxilhti recuadro « Xtachuwin Dios kamatliwakglhli»).

¹⁵ Jehová kinkamaxkin Biblia xlakata nakinkamatliwakglhan. Komo nalilakpuwana versículos namakgtayayan ni namakgtanuya kkakilhtamaku. Kakatsini versículos chu kakalakapastakti, uma namakgtayayan komo ni nakgalhiya Biblia. Biblia na namakgtayayan tlakg nakanajlaya tuku Dios malaknunit. Talakaskin liwana nakanajlayaw xlakata natayaniyaw taputsastalanit (Rom. 8:25). Kalaksakti versículos nema lichuwinankgo tuku lu lipaxuwaputuna kxasasti katiyatni, chu kalakpuwanti la komo antiya wila.

16, 17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtitkan kskujnin Dios tiku ni makgtanukgolh kkakilhtamaku? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

¹⁶ Xlipulaktati tuku nakinkamakgtayayan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku wa nalilakpuwanaw xliʼakxilhtitkan kskujnin Dios. Kkilhtamaku akxni tsokgka Biblia, lhuwa ni pekuankgolh chu laksakkgolh tuku kamakgtayalh ni namakgtanukgo kkakilhtamaku. Kalilakpuwaw Sadrac, Mesac chu Abednego tiku ni kakninanikgolh akgtum imagen nema xkilhchanima xmapakgsina Babilonia (kalikgalhtawakga Daniel 3:16-18). Uma tuku lichuwinan Biblia kamakgtaya lhuwa xtatayananin Jehová la uku xlakata ni napekuankgo chu ni nakakninanikgo bandera xalak xkachikinkan. Jesús na ni makgtanulh kpolítica chu kʼatanu taʼakglhuwit nema xkamapitsi latamanin. Xkatsi pi xatlan xliʼakxilhtit xʼama kamakgtaya kstalaninanin. Xla wa:  «¡Katatliwakglhtit!, akit ktlajanit kakilhtamaku» (Juan 16:33, TNM).

¹⁷ Lhuwa xtatayananin Jehová xala uku ni makgtanukgonit kkakilhtamaku. Makgapitsi lu kamakgapatinanka, kamanuka kpulachin chu asta kamakgnika xlakata ni makgxtakgkgolh Jehová. Xliʼakxilhtitkan kinkamakgtayayan ni napekuanaw. Chatum tala xalak Turquía wa: «Franz Reiter chatum tala kgawasa xwanit tiku makgnika xlakata ni katatapakgsiputulh ksoldados Hitler. Carta nema tsokgnilh xtse katsisni akxni nina xmakgnikan, limasiyalh pi tliwakga xwi xtakanajla chu lu xlipawan Jehová, chu akit nachuna ktlawaputun la tlawalh komo nachuna naktitaxtu» ^[2] (kaʼakxilhti nota niku kgalhsputa artículo).

18, 19. 1) ¿La tlan kinkamakgtayakgoyan tiku xalak kincongregacionkan ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku? 2) ¿Tuku liwana lakkaxwilinita natlawaya?

¹⁸ Natalan xalak mincongregación tlan namakgtayakgoyan ni namakgtanuya kkakilhtamaku. Kakamakatsini lakgkgolotsin xalak congregación komo titaxtupat tuku tuwa. Tlan namaxkikgoyan tlan tastakyaw nema takilhtinit kBiblia. Nachuna, komo katsikgo tiku xalak mincongregación tuku titaxtupat, tlan namakgpuwantinikgoyan. Kakaskini pi katlawakgolh oración mimpalakata. Pero na kakamakgtayaw kinatalankan chu kakapalakaskiw kʼoración (Mat. 7:12). Tlan natekgsa akgtum lista niku minkgo xtukuwanikan natalan tiku kamanukanit kpulachin kʼartículo «Testigos de Jehová presos por sus creencias (por países)», kapitani niku wan PRENSA > ASUNTOS LEGALES. Kalaksakwi xtukuwanikan makgapitsi natalan chu kaskiniw Jehová kakamakgtayalh ni napekuankgo chu ni namakgatsankgananikgo (Efes. 6:19, 20).

¹⁹ Chuna la tlakg talakatsuwitilha lisputni, mapakgsinanin max tlakg natlawaputunkgo namakgtanuyaw kkakilhtamaku. Wa xlakata la uku lu xlakaskinka nalakkaxwiliyaw ni namakgtanuyaw kkakilhtamaku nema tapitsinit.