Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Tiku tayani taputsastalanit makglhtinan tasikulunalin

Tiku tayani taputsastalanit makglhtinan tasikulunalin

«NITLAN tlat wix, kiwanilh chatum policía xla KGB. * Makgxtakgti mintsumat chu mimpuskat tiku ama kgalhi skgata. ¿Tiku nakamawi chu nakakuentajtlawa? Kamakgxtakgti mintakanajla chu kataspitti kminchik». Akit kgalhtilh: «Ni kmakgxtakgli kifamilia. Wixin kimanutit kpulachin. ¿Tuku nitlan ktlawanit?» Policía kinkgalhtilh: «Nitu nema tlakg nitlan xtatayana Jehová nawana».

Uma lalh kkata 1959 kpulachin xla Irkutsk, kRusia. Akit chu kimpuskat Maria liwana xaklakpuwanitaw naklipatinanaw «xpalakata ntu ntlan» chu ni nakmakgxtakgaw Dios (1 Ped. 3:13, 14). Chu Dios kinkasikulunatlawan xlakata uma. Wa uma tuku ktitaxtuw.

Klakachilh kata 1933 kkachikin xla Ucrania wanikan Zolotniki. Kata 1937, kinakukun tiku xtatayananin Jehová xwankgonit chu xlamakgolh kFrancia, kinkalakgapaxialhnankgon chu kinkamaxkin libro Gobierno chu Liberación, tiku xtlawakgonit Sociedad Watch Tower. Akxni kintlat likgalhtawakgalh, tatliwakglhpa xtakanajla nema xkgalhini Dios. Kkata 1939 tsukulh tatatla. Akxni nina xniy wanilh kintse: «Wa uma xaxlikana. Kakamasiyani kamanan».

SIBERIA: XASASTI NIKU NAKLICHUWINANAW DIOS

Abril kata 1951, mapakgsinanin tsukukgolh kinkalinkgoyan kSiberia xtatayananin Jehová tiku xwilakgolh kʼoeste xla Unión Soviética. Kintse, kintala xa’aktsujku Grigory chu akit, kinkalinkan kʼUcrania. Akxni xakanitawa max 6,000 kilómetros (3,700 millas) anta ktren, kchaw kkachikin Tulun, kSiberia. Xapuxku kintala Bogdan, akgtiy semana alistalh linka kpulachin lakatsu kkachikin xla Angarsk. Wanika pi xʼama tlawa laktuwa taskujut puxamakitsis kata.

Kintse, chu kintala Grigory chu akit xaklichuwinanaw Dios anta niku laktsu xyakgo chiki, pero xtalakaskin skgalalh xaktawilaw. Akgtum liʼakxilhtit, xakkakgalhskinaw latamanin: «¿Katsiya tiku staputun wakax?». Komo xaktekgsaw tiku kstaputun, xaklitachuwinanaw la liwana tlawakanit uma wakax. Alistalh, xaklichuwinanaw xlakata Malakatsukina. Ama kilhtamaku, taxtulh periódico niku xwan pi xtatayananin Jehová xkgalhskininankgo xlakata wakax, pero tuku xputsakgo wa borregos. Chu xlikana lhuwa latamanin ktekgswi tiku tlan likatsikgo la borregos. Lu klipaxuwaw xlakata xakkalitakgalhtawakgaya Biblia ama latamanin tiku xtaktujukgo chu xlakgalhamanankgo. La uku, anta kTulun wi akgtum congregación niku liwaka 100 wilakgolh tiku lichuwinankgo Dios.

KATUWA TAWI XTAKANAJLA KIMPUSKAT

Kimpuskat Maria, lakgapasli xaxlikana anta kʼUcrania akxni xlama xliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni. Akxni xkgalhi akgkutsayan kata, chatum policía xla KGB xlekgamanamputun, pero Maria ankgalhin tliwakga xwani pi ni. Akgtum kilhtamaku, akxni taspitli kxchik, anta xwi ama chixku chu anta xma kputama. Maria lakapala taxtulh. Policía lu sitsilh chu wanilh pi xʼama tanu kpulachin xlakata xtatayana Jehová xwanit. Chuna lalh; kkata 1952 wanika pi xʼama tanu akgkaw kata kpulachin. Chuna makgkatsilh la José, manuka kpulachin kaj xlakata ni makgxtakgli Jehová (Gén. 39:12, 20). Tiku lilh Maria ktribunal asta kpulachin wanilh: «Ni kapekuanti. Lhuwa latamanin tanukgonit kpulachin kaj xlakata tlawakgonit tuku xatlan». Uma makgpuwantinilh.

Kkata 1952 asta 1956, Maria xtlawama laktuwa taskujut lakatsu kachikin xla Gorki (la uku Nizni Nóvgorod), kRusia. Xmafuersajnikan xlakata nalakkami kiwi maski lu xlonkgnan, uma litatatlalh. Kata 1956 maxtuka kpulachin chu malakgachaka kTulun.

MAKGAT KTAWILANILH KIFAMILIA

Chatum tala kiwanilh pi xʼama chin chatum tala tsumat kTulun, wa xlakata kbicicleta kalh asta niku chinkgo autobús xlakata nakmakgamakglhtinan chu nakmakgtaya. Akxni kakxilhli Maria lu klakgatilh. Lu tuwa kmakgpuwantinilh nakimpaxki, alistalh kmatlanilh. Ktamakgaxtokgwi kata 1957 chu akgtum kata alistalh lakachilh kintsumatkan Irina. Lu xakpaxuwayaw pero tapaxuwan ni makgapalalh, kkata 1959 kimanuka kpulachin kaj xlakata kʼimprimirlilh makgapitsi likgalhtawakga. Max itat kata makgat xaktanuma kpulachin. Xlakata nakkgalhi takaksni, ankgalhin xaktlawa oración, xakilhtlini Jehová chu xaklilakpuwan la komo xaklichuwinama Dios.

K’akgtum katuwa taskujut (1962)

Akxni xkilakputsananimaka kpulachin, chatum policía pixlanka kiwanilh: «¡Kaj ni makgas putum xtatayananin Jehová nakkamalakgsputuyaw la komo laktsu tsiya!». Akit kgalhtilh: «Jesús lichuwinalh pi xalakwan tamakatsinin natalichuwinan putum kachikinin, chu niti la katimalakgachokgolh». Alistalh policía lakgpalilh tuku xkiwanima chu tsukulh kiwani pi xakmakgxtakgli kintakanajla, chuna la pulana klichuwinalh. Komo ni kmakgxtakgli kintakanajla, kiwanikgolh pi xakama tlawa laktuwa taskujut akgtujun kata, kʼakgtum kachikin lakatsu kSaransk. Akxni xkilimaka kkatsilh pi lakachilh xlichatiy kintsumat, Olga. Maski kifamilia makgat xwilakgocha, tlan xakmakgkatsiyaw pi nitu xakmakgxtakgmaw Jehová.

Maria chu kilaktsumankan, Olga chu Irina (1965)

Maria xmin kiʼakxilha akgatunu kata, maski lu akgkutiy kilhtamaku xtlawa tren asta niku xakwi. Ankgalhin xkilini xalaksasti botas chu kxpulakni xmatsekga xalaksasti La Atalaya. Klakapastaka akxni Maria kalilh chatiy kilaktsuman xlakata nakilakgapaxialhnankgo. Chuna la lakpuwana, lu klipaxuwalh akxni kkaʼakxilhli.

XASASTI KACHIKININ CHU XASASTI TUKU XAKAMAW TITAXTUYAW

Kkata 1966 ktaxtulh niku xkimaskujumaka chu kkataʼalh kifamilia kkachikin xla Armavir, lakatsu kmar Negro. Anta lakachinkgolh kilakgkgawasan Yaroslav chu Pavel.

Kaj ni makgas, policías xla KGB tsukukgolh putsakgo likgalhtawakga kkinchikkan. Putsakgolh asta niku xwi xliwatkan wakax. Akgtum kilhtamaku akxni chuna xtlawamakgo, policías lu kxunumakgolh xlakata lu klhkaknan chu klhakgatkan xlitsama pokgxni. Maria nitlan limakgkatsilh, xlakata xkatsi pi kaj xkgalhakgaxmatnamakgolh. Wa xlakata kamaxkilh chuchut xlakata nawakgo chu akgtum cepillo xlakata klhakgatkan, chuchut chu toalla. Alistalh, chilh tiku xkapulalin uma policías, pero umakgolh policías tsukukgolh litachuwinankgo pi lu tlan xkalikatsinikanit. Akxni ankgolh, kinkatalitsin chu kinkamakgachipakgon. Lu klipaxuwayaw akxni kaʼakxilhaw pi tlan kitaxtu xlakata chuntiya naliskujaw pi ni wa «ntilitatlajiya wa ntu ni xatlan, wa mpi wa ntu xatlan nkalitlaja wa ntu ni xatlan» (Rom. 12:21).

Maski xkinkaputsananimakan, chuntiya klichuwinaw Dios anta kʼArmavir. Nachuna kkamakgtayaw makgapitsi tiku lichuwinankgo Dios anta lakatsu kachikin xla Kurgáninsk. Lu klipaxuwa pi la uku anan akgchaxan congregaciones kʼArmavir chu akgtati kKurgáninsk.

Akglhuwa kata, milh kilhtamaku xlajwanalh kintakanajlakan. Lu kpaxtikatsiniyaw Jehová xlakata kamaklakaskilh natalan nakinkamaxkikgoyan tastakyaw chu nakinkamatliwakglhkgoyan (Sal. 130:3). Nachuna lu tuwa kmakgkatsiw nakskujniyaw Jehová niku xwilakgo policías xla KGB tiku na xmakgtapakgsikgo kcongregaciones. Lu xlichuwinankgo Dios chu xlimasiyakgo pi xpaxkikgo tuku xaxlikana. Asta makgapitsi wi tuku kalakgayawaka kcongregación. Pero chuna la titaxtutilhalh kilhtamaku katsiw tuku xlikana xtlawaputunkgo.

Kata 1978, akxni xkgalhi 45 kata, Maria xʼamapa kgalhi kskgata. Komo xkgalhi tajatat kxnaku, makuchinanin xlakpuwankgo pi katuwa xwi xlatamat chu xwanimaka pi xmakgalh kskgata. Xla lakgmakgalh uma. Wa xlakata makuchinanin xchipaputunkgo chu xlilhtukuputunkgo likuchun nema xtlawalh pi xmakgalh kskgata. Xlakata nitu natlawanikan kskgata, Maria tsala taxtulh kʼhospital.

Xlakata KGB kinkawanikgon pi naktaxtuyaw kkachikin, kaw lakatsu kachikin xla Tallin, kʼEstonia, nema nawa xtapakgsini Unión Soviética. Maski makuchinanin katuwa xwankgonit, Maria lakachilh kskgata ni xtatatla chu tliwakga xwanit, tiku kwaniw Vitaly.

Alistalh, ktaxtuchaw kʼEstonia chu kchaw kNezlobnaia, ksur xla Rusia. Kuenta xaktlawayaw la xaklichuwinanaw Dios klaktsu kachikinin, anta niku xkamakgamakglhtinankan lhuwa tatatlanin chu tiku xminkgo paxialhnankgo. Lhuwa latamanin xalak lhuwa países xʼankgo xlakata tlakg tlan natawilakgo, pero makgapitsi taspitkgolh xlakata tlan nalatamakgo putum kilhtamaku.

KKAMASIYANIYAW KINKAMANANKAN XLAKATA NAPAXKIKGO JEHOVÁ

Lu kliskujaw xlakata kinkamanankan napaxkikgo Jehová chu nalakskujnaniputunkgo. Xakkawanikgoyaw makgapitsi natalan tiku tlan xʼankgolh kinchikkan nema tlan liʼakxilhtit xlitaxtukgolh xlakata kinkamanankan, chuna la kintala Grigory litaxtulh superintendente viajante kata 1970 asta 1995, ankgalhin xkinkalakgapaxialhnanan. Lu xaklipaxuwayaw akxni xmin xlakata lu xapaxuwa xwanit. Xaktlawayaw takgaman xalak Biblia chu kamakgtayalh pi kinkamanankan tlakg xpaxkikgolh tuku xalak Biblia.

Kilakgkgawasan chu xlakpuskatinkan.

Kpakgxwiki asta kpakgastakat, xchakgen: Yaroslav, Pavel (kgawasa) chu Vitaly

Kxlakatin: Alyona, Raya chu Svetlana

Kata 1987 kinkgawasakan Yaroslav alh kRiga, kLetonia, niku tlakg xatapaxuwan xlichuwinan Dios. Pero komo ni soldado litaxtuputulh, tamaknuka akgtum kata a’itat kpulachin. Tamaknuka kʼakgnajatsa tanu tanu pulachin. Tuku xaklitachuwinanit akxni xaktanuma kpulachin uma makgtayalh xlakata natayani. Alistalh, tsukulh liskuja la precursor. Kata 1990, Pavel, xkgalhi akgkunajatsa kata, xlakskujputun la precursor anta kSajalín, kʼakgtum isla knorte xla Japón. Xapulana ni xaklakaskinaw. Kaj xmanwa kgalhpuxam xwi tiku xlichuwinankgo Dios kxlikalanka isla chu liwaka 9,000 kilómetros (5,500 millas) lata akinin xakwilaw. Pero alistalh klakpuwaw pi tlan xʼalh. Lu tlan tuku kitaxtulh. Latamanin kgaxmatkgolh tamakatsinin xla Tamapakgsin. Kaj ni lhuwa kata titaxtulh tawi akgtsayan congregaciones. Pavel lichuwinalh Dios kSajalín asta kata 1995. Pero ama kilhtamaku, kaj xman wa Vitaly, kinkgawasakan tiku tlakg xa’aktsujku xkinkatawilan. Lata aktsujku, lu lakgati likgalhtawakga Biblia. Akxni kajku akgkutati kata xkgalhi precursor wa chu akit nachuna kliskujli akgtiy kata. Lu tlan xwanit ama kilhtamaku. Akxni xkgalhi akgkunajatsa kata, Vitaly alh skujnani Jehová la precursor especial.

Kkata 1952 chatum policía xla KGB xwaninit Maria: «Kamakgxtakgti mintakanajla o akgkaw kata natanuya kpulachin. Chu akxni nataxtuya, tsikana nawana chu mi’akstu wila nawan». Pero lu tanu la kitaxtulh. Xla chu akit kmakgkatsinitaw xtapaxkit Dios, kinkamanan chu tiku kkamasiyaninitaw xaxlikana. Nachuna lu klipaxuwayaw xlakata kkilanitaw kachikinin niku skujnanimakgo Jehová kinkamanankan, xlakata anta kakxilhwi pi natalan lu paxtikatsininankgo xlakata kkamasiyanikanit tuku xaxlikana.

KPAXTIKATSINIYAW XLAKATA XTALAKGALHAMAN JEHOVÁ

Kkata 1991 xtaskujutkan xtatayananin Jehová lakkaxlalh. Uma tuku lalh lu makgtayalh la talichuwinalh Dios. Congregación tamawalh akgtum autobús xlakata tlan x’ankgolh lichuwinankgo Dios akgatunu semanas kkachikinin nema lakatsu xwilakgolh.

Akit chu kimpuskat kkata 2011

Lu klipaxuwa pi Yaroslav chu xpuskat, Alyona, Pavel chu xpuskat, Raya, skujkgo kBetel. Nachuna, Vitaly chu xpuskat, Svetlana, skujmakgolh la superintendentes viajantes. Irina lama k’Alemania, chu Vladimir chu kgalhatutu xkamanan kgolotsin litaxtukgo. Olga lama k’Estonia chu ankgalhin kintachuwinan. Lu nitlan pero kimpuskat Maria, nilh kata 2014. Lu kkgalhkgalhima nakkakxilhparay akxni nalakastakwanan. La uku klama kBielgorod, chu natalan xalak congregación lu kimakgtayakgonit.

Putum uma kata k’akxilhnit pi xlakata ni namakgxtakgaw Dios tsinu tuwa, pero takaksni nema masta Dios ni anan tu xtachuna. Xlakata ktayaniw lhuwa taputsan, kmakglhtinanitaw lhuwa tasikulunalin. Akxni nina xmakgatsankga xlitliwakga Unión Soviética kkata 1991, x’anan 40,000 tiku xlichuwinankgo Dios. La uku, kpaíses tiku pulana xmakgtapakgsikgo kʼUnión Soviética, lata xlilhuwa tiku lichuwinankgo Dios taliwakalh liwaka 400,000. La uku kkgalhi 83 kata chu chuntiya kskujma la kgolotsin. Jehová ankgalhin kinkamaxkin litliwakga akit chu Maria nema xakmaklakaskinaw xlakata naktayaniyaw. Xlikana pi Jehová kinkalakgalhamanitan (Sal. 13:5, 6).

^ párr. 4 Comité tiku kuenta tlawanankgo xalak Estado soviético.