1. ¿Tuku lichuwinalh Isaías xlakata Jesús chu tuku xlakata kinkamatliwakglhan umakgolh tachuwin?

ISAÍAS lichuwinalh xlakata Jesús: «Ni katiputsananinalh kaj xlakata tuku akxilha, chu ni katistakyawanalh kaj xlakata tuku kgaxmatnit. Xalakatitum nakaputsanani tiku lakglimaxkgen» (Is. 11:3, 4). Umakgolh tachuwin lu kinkamatliwakglhan. ¿Tuku xlakata? Xlakata lamaw kkakilhtamaku niku lhuwa anan talaksakpaxkit. Putum akinin lakaskinaw pi xchilha kilhtamaku akxni Jesús nakinkaputsananiyan, Juez tiku xa’akgstitum chu ni kintikaputsananin kaj xlakata la tasiyayaw.

2. ¿Tukuya limapakgsin kinkamaxkin Jesús chu tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?

² Chali chali, wi tuku kalakpuwaniyaw akxni ka’akxilhaw latamanin. Xlakata makglakgalhinanin akinin, ni xa’akgstitum tuku kalakpuwaniyaw amakgapitsin, ni chuna la tlawa Jesús. Lismaninitaw pi kajwatiya lichuwinanaw tuku akxilhaw. Maski chuna, akxni Jesús xlama kKatiyatni, kinkamaxkin uma tastakyaw: «Ni kaj [akglakgwa] kaputsanantit, wampi kaputsanantit wa ntu  lakatitum» (Juan 7:24). Chuna la akxilhaw, xla lakaskin pi kastalaniw xli’akxilhtit chu ni kaj wa ka’akxilhwi la tasiyakgo amakgapitsin. K’uma artículo nalichuwinanaw pulaktutu tuku max natlawa pi tanu tuku nakalakapastakniyaw amakgapitsin: xkilhtsukut o niku lakachinit, tumin chu tukuya kata kgalhi. Pulakatunu na’akxilhaw la tlan nastalaniyaw xtastakyaw Jesús.

3, 4. 1) ¿Tuku xlakata apóstol Pedro lakgpalilh tuku xlakpuwan xpalakatakan tiku ni judíos? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo). 2) ¿Tuku tamakatsinin ma’akxilhnilh Jehová Pedro?

³ Kalilakpuwaw tuku max lakpuwa apóstol Pedro akxni wanika pi x’alh kCesarea, kxchik Cornelio tiku ni judío xwanit (Hech. 10:17-29). Chuna la amakgapitsin judíos, Pedro xmakgastakkanit k’akgtum kachikin niku nitlan xka’akxilhkan tiku ni judíos xwankgonit. Pero wi tuku xtitaxtunit kxlatamat nema xlakgpalininit xtapuwan. Akgtum li’akxilhtit, Jehová wi tuku ma’akxilhnilh (Hech. 10:9-16). Ma’akxilhnilh pi xtaktama maktum lhakgat nema xkgalhi animales ni xalakwan chu nachuna xkgaxmatma akgtum tachuwin niku xwan pi xkamakgnilh chu xwalh. Makgtutu lakgmakgalh tuku xwanimaka. Akxni xwan pi ni katitlawalh, wanika: «Wa ntu Dios tlan limaxtunit, ni chuna nkawanti mpala ni li’ukxilhputu». Akxni ma’akxilhnikgoka, apóstol Pedro ni x’akgatekgsni tuku xwaniputun uma tachuwin. Ama kilhtamaku chinkgolh makgapitsi xlakskujnin Cornelio. Xlakata espíritu santo xpulalima, Pedro kastalanilh kxchik Cornelio.

⁴ Tiku judíos nikxni xtanukgo kxchikkan tiku ni judíos. Wa xlakata, komo Pedro kajwatiya kuenta xtitlawalh xkilhtsukut, nikxni xti’alh kxchik Cornelio. Pero, ¿tuku xlakata chuna tlawalh? Xlakata tuku ma’akxilhnika chu xlakata xtamakgtay x’espíritu santo Dios. Akxni kgaxmatkgolh tuku Cornelio lichuwinalh, Pedro lu tlan makgkatsilh chu asta wa: «Lu xlikana nkit nkukxilha mpi wa Dios, ni [laksakpaxkinan]; wampi kaxani kawa xala, wanti mpikuaniy Dios, chu na wa ntu xlilat ntu ntlaway, tlan [makgamakglhtinan]» (Hech. 10:34, 35). Uma xasasti tuku makglhtinalh Pedro wi tuku tlan x’ama kitaxtu xpalakatakan kstalaninanin Cristo. ¿Tuku xlakata?

5. 1) ¿Tuku lakaskin Jehová pi putum xlakskujnin x’akgatekgskgolh? 2) Maski katsiyaw pi Dios ni laksakpaxkinan, ¿tuku max nakinka’akgspulayan?

⁵ Jehová maklakaskilh Pedro xlakata nakamakgtaya putum kstalaninanin Cristo liwana na’akgatekgskgo pi xla ni laksakpaxkinan. Dios niwa kuentajtlawa la tasiyayaw, kinkilhtsukutkan, kinkachikinkan o kintachuwinkan. Makgamakglhtinan putum lakchixkuwin o lakpuskatin tiku pekuanikgo chu tlawakgo tuku xatlan (Gál. 3:26-28; Rev. 7:9, 10). Xlikana pi max putum akinin kstalaninanin Cristo katsiyaw pi uma xlikana chu lakpuwanaw pi ni laksakpaxkinanaw. Pero, komo kinkamakgastakkan k’akgtum familia niku laksakpaxkinankan, max akinin nachuna kgalhiyaw tsinu uma nitlan tapuwan. Asta Pedro tiku kamakgtayalh amakgapitsin na’akgatekgskgo pi Dios ni laksakpaxkinan, milh kilhtamaku limasiyalh pi chuntiya xlaksakpaxkinan (Gál. 2:11-14). Wa xlakata, ¿la tlan nastalaniyaw xtastakyaw Jesús chu nialh nakalakputsananiyaw amakgapitsin kaj xlakata la tasiyakgo?

6. 1) ¿Tuku nakinkamakgtayayan naxapayaw kkinakujkan putum tuku nakinkamatlawiyan pi nalaksakpaxkinanaw? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan tatsokgni nema malakgachalh chatum tala?

⁶ Xlakata nakatsiyaw komo chuntiyaku laksakpaxkinanaw, xlakaskinka natamalakxtumiyaw kintayatkan tuku katsiniyaw kxTachuwin Dios (Sal. 119:105). Nachuna tlan nakgalhskinaw chatum ki’amigojkan komo akxilha pi  chuntiya laksakpaxkinanaw (Gál. 2:11, 14). Max lu lismaninitaw uma chu ni kuenta tlawayaw komo chuna tlawamaw. Ka’akxilhwi xli’akxilhtit chatum tala tiku xlakgaya akgtum taskujut anta kcongregación, malakgachalh akgtum tatsokgni anta ksucursal xpalakata akgtum tamakgaxtokgat tiku putum kilhtamaku skujnanikgo Jehová. Uma tala xalak akgtum aktsu kachikin xwanit nema lu xkalakgmakgankan. Pero uma tala tiku tlawalh uma tatsokgni ni xkatsi pi xla nachuna xlaksakpaxki uma kachikin. Maski lhuwa tuku tlan lichuwinalh xlakata xachixku, xa’awatiya xtatsokgni xwan: «Maski xla tapakgsi [k’uma kachikin], chuna la likatsi chu tuku tlawa kxlatamat, kamakgtaya amakgapitsin liwana na’akgatekgskgo pi makgtapakgsikan [k’uma kachikin] ni wamputun pi ni skulunku natawilaya chu tlan la natawilaya o la nalipina milatamat, chuna likatsikgo latamanin xalak ama kachikin». ¿Akgatekgsaw tuku kinkamasiyaniputunan? Maski kaj xatukuya taskujut lakgayaw kxkachikin Dios, talakaskin kuenta natlawayaw chu namastayaw talakaskin pi amakgapitsin nakinkamakgtayakgoyan na’akxilhaw komo kkinakujkan wi tuku kinkamatlawiyan pi nalaksakpaxkinanaw. ¿Tuku atanu tlan natlawayaw?

7. ¿La nalimasiyayaw pi xlikana kgalhiyaw tapaxkit kkinakujkan?

⁷ Komo namalakiyaw kinakujkan, tapaxkit natlawa pi nialh nakgalhiyaw talaksakpaxkit (2 Cor. 6:11-13). ¿Lismaninitaw pi kajwatiya nakatachuwinanaw tiku chuwinankgo kintachuwinkan o xalak kinkachikinkan? Komo chuna, na kakatachuwinaw tiku tanu xkilhtsukutkan. ¿Tuku xlakata ni kawaniyaw pi tlan lakxtum nakata’anaw katalichuwinanaw Dios o na’ankgo kkinchikkan xlakata nakatawayanaw o akxtum nakatatawilakgo atanu natalan? (Hech. 16:14, 15). Komo chuna natlawayaw, kinakujkan kajwatiya nakgalhi tapaxkit chu ni katilaksakpaxkinalh. Nachuna, wi atanu tuku max natlawa pi nitlan nakaliputsananiyaw amakgapitsin, la komo xlakata tumin.

8. Chuna la wan Levítico 19:15, ¿tuku max nalaktlawa la ka’akxilhaw amakgapitsin?

⁸ Atanu tuku max natlawa pi nitlan naka’akxilhaw amakgapitsin wa xlakata tumin. Wa uma tuku lichuwinan Levítico 19:15 akxni wan: «Ni nakalaksakpaxkiya tiku lakglimaxkgenin chu ni wa tlakg nakatalalipina tiku lhuwa tuku kgalhi. Wa tuku xa’akgstitum nakalilakputsananiya mintalatamani». ¿Tuku natlawa pi tanu tuku nakalakpuwaniyaw tiku limaxkgen o tiku kgalhi lhuwa tumin?

9. ¿Tuku tsokgwililh Salomón chu tuku katsiniyaw?

⁹ Xlakata xtapulalit espíritu santo, Salomón tsokgwililh uma tachuwin xpalakata latamanin: «Tiku limaxkgen lu sitsinikan asta sistsini tiku lakatsu tawi, pero lhuwa amigos kgalhi tiku rico» (Prov. 14:20). ¿Tuku katsiniyaw xlakata uma tatsokgni? Komo ni kuenta natlawayaw, max wa naputsayaw pi tlan nakatalalinaw tiku kgalhikgo lhuwa tumin chu nakalakgmakganaw tiku limaxkgenin. ¿Tuku xlakata tuwa kitaxtu komo kuenta natlawayaw kaj xlakata tuku kgalhikgo amakgapitsin?

10. ¿Tuku lichuwinalh Santiago?

¹⁰ Komo nakaputsananiyaw amakgapitsin kaj xlakata xtuminkan, max nawiliyaw tapapitsit kcongregación. Kxapulana siglo, Santiago lichuwinalh pi uma ta’akglhuwit xkamapapitsima congregaciones (kalikgalhtawakga Santiago 2:1-4). Ni namastayaw talakaskin pi chuna nala kkincongregacionkan. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata nichuna nala?

11. Kalichuwinanti la laktlawa chuna la talalinaw Jehová kaj xlakata lhuwa tuku kgalhikan.

¹¹ Talakaskin pi chuna naka’akxilhaw kinatalankan  chuna la ka’akxilha Jehová. Xla ni wa akxilha komo kgalhiyaw tumin o limaxkgenin akinin. Chuna la talalinaw Dios ni wa xlakata komo lhuwa tuku kgalhiyaw. Xlikana pi Jesús lichuwinalh pi «nchatum [rico], lu tuwa natanuy kxtapakgsin akgapun», pero nikxni wa pi nila katitanulh (Mat. 19:23). Jesús nachuna lichuwinalh: «[Tapaxuwan] lapatit wixin limaxkgenin; sampi nakalakgchanan xtapakgsin Dios» (Luc. 6:20). Xlikana, uma ni wamputun pi putum limaxkgenin xkgaxmatnikgolh chu xmakglhtinankgolh lhuwa tasikulunalin. Lhuwa limaxkgenin tiku ni kstalaninanin Jesús litaxtukgolh. Uma kinkamasiyaniyan pi nila nawanaw pi chatum lataman tlan o nitlan talalin Jehová kaj xlakata tuku kgalhi.

12. ¿Tukuya tastakyaw kamaxki Biblia tiku kgalhikgo tumin chu tiku limaxkgenin?

¹² Kxkachikin Jehová wilakgolh lhuwa natalan lakchixkuwin chu lakpuskatin tiku paxkikgo chu skujnanikgo xliputum xnakujkan. Makgapitsin kgalhikgo tumin chu makgapitsin lakglimaxkgenin. Biblia kamaxki uma tastakyaw tiku kgalhikgo tumin: «Ni wa nalipawankgoy [tumin] wa ntu nkaj xalan nalakgsputa, chi wa mpi wa nkalipawankgolh Dios xastakna» (kalikgalhtawakga 1 Timoteo 6:17-19). Pero Dios kawani xlakskujnin tiku kgalhikgo tumin chu tiku limaxkgenin, pi nitlan kitaxtu paxkikan tumin (1 Tim. 6:9, 10). Komo chuna naka’akxilhaw natalan chuna la ka’akxilha Jehová, ni katikalakputsananiw kaj xlakata tuku kgalhikgo. Pero ¿tlan komo nakaputsananiyaw kaj xlakata xkatakan? Kaʼakxilhwi.

13. ¿Tuku kinkawaniyan Biblia xlakata la nakalikatsiniyaw tiku linkgoya kata?

¹³ Biblia makglhuwa lichuwinan pi kakamaxkiw kakni tiku linkgoya kata. Levítico 19:32 wan: «Kataya akxni wi tiku aktsasawa, chu kamaxki kakni tiku lina kata, chu napekuaniya miDios». Proverbios 16:31 kinkawaniyan pi «aktsasat tlan tasiya akxni latapulikanit kxaʼakgstitum tiji». Chu apóstol Pablo wanilh Timoteo pi ni xkalichuwinalh tiku linkgoya kata, wata xkastakyawalh la chatum xatlat (1 Tim. 5:1, 2). Maski Timoteo xkgalhi limapakgsin xlakata nakastakyawa natalan tiku linkgoya kata, xtalakaskin nakalimasiyani kakni chu xkalakgalhamalh.

14. ¿Tukuya kilhtamaku talakaskin nastakyawayaw tiku lina kata?

¹⁴ ¿Tuku nakitaxtu komo chatum tala tiku lina kata natlawa akgtum talakgalhin o lichuwinan tuku ni lakgati Dios? Jehová ni wa kati’akxilhli kaj xlakata la tasiya chu ni katilakpuwa pi ni katistakyawalh kaj xlakata lina kata. Ka’akxilhwi tastakyaw nema tekgsaw k’Isaías 65:20: «Makglakgalhina maski akgtum ciento kata nakgalhi». Tekgsaw akgtum tastakyaw nema xtachuna tuku ma’akxilhnika Ezequiel (Ezeq. 9:5-7). Wa xlakata tuku tlakg xlakaskinka natlawayaw wa namaxkiyaw kakni «Kgolotsin» Jehová (Dan. 7:9, 10, 13, 14). Chuna akinin ni katipekuaw akxni nawaniyaw tuku xlitlawat chatum tala maski kaj xatukuya kata xkgalhilh (Gál. 6:1).

15. ¿Tuku katsiniyaw xli’akxilhtit apóstol Pablo xlakata nakamaxkiyaw kakni tiku kajku kamanan?

¹⁵ ¿La nakalikatsiniyaw tiku kajku kamanan? Ka’akxilhwi xli’akxilhtit Timoteo. Apóstol Pablo maxkilh uma tastakyaw: «Nikxni wi tiku nalakgmakgan xlakata kgawasaku wix. Wata, akgtum tlan liʼakxilhtit kakalitaxtuni tiku ni makgxtakgnankgo xpalakata mintachuwin, mintayat, mintapaxkit, mintakanajla, chu xlakata nitu lixkajwana» (1 Tim. 4:12). Akxni Pablo tsokgli uma tachuwin, Timoteo max xkgalhi liwaka 30 kata. Pero Pablo lhuwa taskujut xlakgayawanit. Maski ni katsiyaw tuku xlakata maxkika uma tastakyaw,  tuku kinkamasiyaniyan wa pi nikxni nakaputsananiyaw kinatalankan tiku kajku kamanan. Kalakapastakwi pi Jesús matsukilh xtaskujut akxni xkgalhi liwaka 30 kata.

16, 17. 1) ¿La tlan nakatsikgo lakgkgolotsin komo chatum tala makgatsi tuku taskin xlakata siervo ministerial o kgolotsin nalitaxtu? 2) ¿Tuku max ta’akglhuwit na’anan xlakata tuku masiya Biblia chu talismanin nema kgalhiyaw o tuku lakpuwanaw?

¹⁶ Kmakgapitsi kachikin, wi talismanin xlakata ni kamaxkikan kakni tiku kajku kamanan. Komo chuna wi talismanin kkinkachikinkan, max lakgkgolotsin ni liwana katilichuwinankgolh tiku kajku kamanan xlakata tlan siervos ministeriales nawankgo o lakgkgolotsin nalitaxtukgo. Talakaskin pi lakgkgolotsin nalakapastakkgo pi Biblia ni lichuwinan tukuya kata xlikgalhit chatum tala xlakata wi tuku tlan nalakgataya kcongregación (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9). Komo chatum kgolotsin nawili akgtum limapakgsin kaj xlakata xtalismanin, nitu tlawama tuku wan Biblia. Lakgkgolotsin ni xliputsananitkan kamanan kaj xlakata tuku lakpuwankgo o talismanin nema kgalhikgo, wata chuna natlawakgo la wan xTachuwin Dios (2 Tim. 3:16, 17).

¹⁷ Komo lakgkgolotsin kajwatiya natlawakgo tuku lismanikgonit chu ni wa tuku wan Biblia, max nitlan katilichuwinankgolh natalan tiku tlan siervos ministeriales o lakgkgolotsin nalitaxtukgo. K’akgtum país, chatum siervo ministerial xlakgaya lhuwa taskujut kcongregación. Maski lakgkgolotsin xkatsikgo pi xmakgatsi tuku xtaskin xlakata kgolotsin xlitaxtulh, ni wankgolh komo xmakgatsi tuku xtaskin. Makgapitsi lakgkgolotsin tiku xlinkgoya kata xwankgo pi lu kgawasaku xwanit xlakata kgolotsin nalitaxtu. Lu nitlan, pero ni kgolotsin litaxtulh kaj xlakata la xtasiya. Uma kaj akgtum li’akxilhtit, pero tamakatsin nema mastakan masiya pi chuna lakpuwankgo makgapitsi lakgkgolotsin xlikalanka katiyatni. Lu xlakaskinka pi akinin wa nalipawanaw Biblia chu ni wa talismanin nema kgalhiyaw o kaj xlakata chuna lakpuwanaw. Chuna nakgalhakgaxmataw Jesús chu ni katiputsanaw kaj xlakata la tasiya chatum tala.

18, 19. ¿Tuku talakaskin natlawayaw xlakata chuna naka’akxilhaw amakgapitsin chuna la ka’akxilha Jehová?

¹⁸ Maski makglakgalhinanin akinin, tlan nakatsiniyaw ni nalaksakpaxkinanaw chuna la Jehová (Hech. 10:34, 35). Wa xlakata, talakaskin naliskujaw putum kilhtamaku chu chuntiya nalakapastakaw tuku wan xTachuwin Dios. Komo chuna natlawayaw, nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin Jesús xlakata ni nakaputsananiyaw amakgapitsin kaj xlakata la tasiyakgo (Juan 7:24).

¹⁹ Kaj nialh makgas kiMapakgsinakan Jesucristo xa’akgstitum nakaputsanani putum latamanin, chu ni kaj xlakata tuku na’akxilha o tuku nakgaxmata (Is. 11:3, 4). Xlikana, uma lu tlan nawan.