Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Xaklakpuwanit ni naktamakaxlajwani

Xaklakpuwanit ni naktamakaxlajwani

«TLATI», «KUKU». Chuna kiwanikgo lhuwa kamanan anta kBetel. La uku kkgalhi 89 kata chu klakgati chuna kiwanikgo. Umakgolh tachuwin kli’akxilha la akgtum talakgalhaman nema Jehová kimaxkinit xlakata liwaka 72 kata la kskujnanima putum kilhtamaku. Chu xlakata lhuwata tuku kkatsini la kskujnanima Dios, tlan nakkawani kamanan xliputum kinaku pi «anan akgtum talakgalhaman xlakata mintaskujutkan» komo ni natamakaxlajwaniyatit (2 Crón. 15:7).

KINATLATNI CHU KINATALAN

Kinatlatni xlamakgo k’Ucrania chu ankgolh kCanadá. Chu xlamakgo k’aktsu kachikin wanikan Rossburn, kManitoba. Kintse kgalhilh kgalhtsayan lakgkgawasan chu kgalhtsayan laktsuman chu ni x’anan stuyun. Akit xlikgalhakutati xakwanit. Kintlat lu xpaxki Biblia chu domingo tsisa ankgalhin xkinkalikgalhtawakganiyan, pero xlakpuwan pi xpulalinanin takanajla tlakg xlilakgaputsakgo nakaskinikgo tumin latamanin nixawa nakamakgtayakgo. Makglhuwa kaj xkgalhkgamanan chu xkgalhskinkan: «¿Tiku xokgonilh Jesús xlakata nalichuwinan chu namasiya xTachuwin xTlat?».

Kgalhatati kinatalan lakgkgawasan chu kgalhatati laktsuman makgamakglhtinankgo xaxlikana. Kintala Rose precursora litaxtulh asta akxni nilh. Akxni x’amaja niy, putum kinkamakgpuwantinin xlakata kuenta naktlawayaw xTachuwin Dios. Xlichuwinan: «K’akxilhputunan kxasasti kakilhtamaku». Ted, chatum kintala tiku xapuxku xwanit, xla xlichuwinan xlakata pupatin. Ankgalhin domingo tsisa xlichuwinan anta kradio chu xlichuwinan pi tiku xmakglakgalhinankgo x’amaka kalhkuyukan kpupatin putum kilhtamaku. Pero alistalh, chatum xlakskujni Jehová litaxtulh chu nikxni makgxtakgli.

KSKUJNANI JEHOVÁ PUTUM KILHTAMAKU

Akxni kkitaspitli k’escuela, junio kata 1944, anta kmesa ktekgsli maktum folleto xwanikan La regeneración venidera del mundo. * Klikgalhtawakgalh xapulana página, alistalh xlimaktiy chu nialhla kmakgxtakgli, putum klikgalhtawakgalh. Akxni klikgalhtawakgakgolh, xaklaksaknita tuku naktlawa: xakskujnaniputun Jehová chuna la tlawalh Jesús.

¿Tiku xwilinit uma folleto anta kmesa? Kintala Steve kiwanilh pi xtitaxtukgonit chatiy lakchixkuwin tiku «kstakgo» libros chu folletos. Xla wa: «Ktamawalh uma xlakata kaj akgkitsis centavo xtapalh xwanit». Umakgolh lakchixkuwin taspitparakgolh domingo. Kinkawanikgon pi xtatayananin Jehová chu xlimaklakaskinkgo Biblia xlakata nakgalhtikgo xtakgalhskininkan latamanin. Lu klakgatiw xlakata kintlatkan xkinkamasiyaninitan nakmaxkiyaw kakni xTachuwin Dios. Nachuna uma lakchixkuwin kinkawanikgon pi nialh makgas x’amakgo kgalhikgo xalanka tamakxtumit anta kWinnipeg, niku xlama kintala Elsie. Wa xlakata kalh.

Klilh kibicicleta liwaka 320 kilómetros asta kWinnipeg. Pero, ktachokgolh kachikin wanikan Kelwood, niku xwilakgolh chatiy lakchixkuwin tiku xkinkalakgapaxialhnankgonitan. Akxni kkilalh k’akgtum tamakxtumit chu kkatsilh la xwanit akgtum congregación. Nachuna kkatsilh pi lakchixkuwin, lakpuskatin chu kamanan xlimasiyanitkan latamanin akgatunu chiki, chuna la tlawalh Jesús.

Anta kWinnipeg, xaktatamakxtuminit Jack, kintala tiku na xapuxku xwanit, xla na xminit kxalanka tamakxtumit asta kxnorte Ontario. Xapulana kilhtamaku akxni xlama lanka tamakxtumit, chatum tala makatsininalh komo wi tiku xtamunuputun tlan xtamunulh. Jack chu akit klakpuwaw pi xakamaw tamunuyaw k’ama tamakxtumit. Liwana xaklakpuwanitaw nakskujaw la precursores akxni xaktamunuw. Jack tunkun precursor litaxtulh akxni tamunulh. Akit xakkgalhi akgkuchaxan kata chu xakamapa taspita k’escuela, pero akgtum kata alistalh precursor regular klitaxtulh.

TUKU KTITAXTULH AKXNI PRECURSOR XAKWANIT

Akit chu tala Stan Nicolson, lakxtum kmatsukiw precursorado kSouris, akgtum aktsu kachikin xla Manitoba. Pero ni makgas kkatsilh pi tuwa precursor nalitaxtuya. Nialh xakkgalhiyaw tumin, pero chuntiya xaklichuwinanaw Dios. Akgtum kilhtamaku ktaspitwi xlakata tantaku klichuwinaw Dios. Lu xaktsinksmaw pero ni xakkgalhiyaw tumin. Kkimalakchakan wi tuku xwilikanit: wi tiku xkinkamakgxtakgninitan lhuwa liwat. Nikxni kkatsiw tiku chuna xwilinit. Ama kilhtamaku kwayaw chuna la mapakgsinanin. ¡Uma akgtum lanka tasikulunalin xlakata ni ktamakaxlajwaniw! Chu ama papa’ tlakg ktsinkalh.

Makgapitsi papa’ alistalh kinkamalakgachakan k’aktsu kachikin wanikan Gilbert Plains, nema 240 kilómetros xlilakgamakgat xwi knorte xla Souris. Ama kilhtamaku, akgatunu congregación xkgalhikgo akgtum kapsnat niku xtsokgwilikan la xtalichuwinan Dios akgatunu papa’. Akxni akgtum papa’ niti lu lichuwinalh Dios, kmastalh akgtum ta’akgchuwin kcongregación xlakata nakkawani natalan pi xtalakaskin tlakg nalichuwinankan Dios. Akxni sputli tamakxtumit, chatum precursora tiku xlina kata chu xchixku ni xtatayana Jehová xwanit, kilakgtalakatsuwilh chu xtasama akxni kiwanilh: «Lu kliskujli pero nila tuku tlakg ktlawalh». Chu akit nachuna ktsukulh tasa chu kwanilh pi xkintapatilh.

Kstalaninanin Cristo tiku kajku kamanan max lakapala natlawakgo tuku nichuna xlilat chu alistalh nitlan nalimakgkatsikgo. Wa tuku akit ki’akgspulalh. Pero k’akxilhnit pi, talakaskin ni natamakaxlajwaniyaw, wata nakatsiniyaw tuku nitlan tlawaw chu nialh chuna natlawayaw. Komo chuntiya ni namakgxtakga la skujnaniya Dios, lhuwa tasikulunalin namakglhtinana.

TAPUTSASTALANIT KQUEBEC

Akxni xakkgalhi puxamatum kata, kkgalhilh talakgalhaman nakan k’Escuela xla Galaad chu kmasputulh febrero kata 1950. Lhuwa tiku kkilaw k’Escuela kinkamalakgachakan kprovincia xla Canadá anta kQuebec, niku chuwinankan francés. Anta lu kaputsastalanika xtatayananin Jehová xlakata xtakanajlakan. Akit kimalakgachaka kVal-d’Or, k’akgtum aktsu kachikin niku x’anan minas xla oro. Akgtum kilhtamaku, kaw lichuwinanaw Dios k’akgtum aktsu kachikin xla Val-Senneville. Sacerdote xalak ama kachikin kinkawanin pi x’ama kinkawiliniyan komo ni xaktaxtuw k’ama kachikin. Kwanilh mapakgsina pi ama Sacerdote xkinkatlawaniputunan tuku nitlan chu xokgolh xmulta. *

Uma tuku lalh, tlawalh pi x’analh «Taputsastalanit kQuebec». Provincia xla Quebec x’akgchipakgonit católicos liwaka 300 kata, wa xlakata sacerdotes chu políticos tiku xkatatayakgo tsukukgolh kaputsastalanikgo xtatayananin Jehová. Lu tuwa xwanit. Maski ni lhuwa xakwanitaw, ni ktamakaxlajwaniw. Latamanin xalak kQuebec tiku tlan likatsikgo makgamakglhtinankgolh tamakatsinin xalak Biblia chu kkgalhilh talakgalhaman nakkamakgalhtawakge makgapitsi latamanin tiku kgaxmatkgolh xaxlikana. Akgtum li’akxilhtit, kkalimakgalhtawakgelh Biblia akgtum familia tiku kgalhakaw xwankgonit chu putum xlakan tsukukgolh skujnanikgo Jehová. Tuku tlawakgolh kamakgpuwantinikgolh makgapitsi latamanin namakgxtakgkgo takanajla xalak sikulan. Chuntiya klichuwinaw Dios chu alistalh nialh kinkaputsastalanikan.

KAMASIYANIKAN NATALAN KXTACHUWINKAN

Kkata 1956, kimalakgachaka k’Haití. Lhuwa misioneros tiku anta xlakskujmakgolh tuwa xmakgkatsikgo nachuwinankgo francés. Maski chuna, latamanin xkgaxmatkgo. Misionero Stanley Boggus wa: «Lu kaks klilakawaw xlakata latamanin xkinkamakgtayaputunkgoyan xlakata xakkatsiniw uma tachuwin». Akit ni lu tuwa xakmakgkatsi xlakata xakkatsininit francés kQuebec. Pero kkatsiw pi lhuwa natalan xalak ama país kajwatiya xchuwinankgo criollo haitiano. Wa xlakata, komo xaklakaskinaw pi tlan xkinkakitaxtunin, xtalakaskin pi xakkatsiniw ama tachuwin. Chuna ktlawaw chu lu tlan kinkakitaxtunin.

Xlakata nakamakgtayakan natalan, Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová lakkaxwilikgolh pi xmatitaxtika revista Makatsinina chu amakgapitsi likgalhtawakga ktachuwin criollo haitiano. Xlakata chuna tlawaka, lakapala talhuwilh la xtamakxtumikan kʼuma kachikin. Kata 1950, kaj 99 xwanit tiku xlichuwinankgo Dios kʼHaití. Pero kkata 1960, liwaka 800 xwanit. Ama kata kiwanika pi nakan kBetel. Kata 1961, kgalhilh talakgalhaman instructor naklitaxtu kʼEscuela xla Lakgkgolotsin xalak Congregación. Kkamakgalhtawakgew 40 lakgkgolotsin chu precursores especiales. Klanka tamakxtumit nema tlawaka kkata 1962, kkamakgpuwantiniw natalan xalak uma país tiku xmakgatsikgo tuku xtaskin, xlakata tlakg naskujnanikgo Jehová chu makgapitsi precursores especiales litaxtukgolh. Lu tlan uma xlakata aku xʼama tsuku taputsastalanit.

Akxni sputli lanka tamakxtumit 23 xla enero kata 1962, policía minkgolh ksucursal. Misionero Andrew D’Amico chu akit kinkatamaknukan kpulachin chu putum likgalhtawakga ¡Despertad! 8 xla enero kata 1962 (ktachuwin francés) nialh mastaka talakaskin natlawakan. Kʼuma revista xlichuwinan tuku xlichuwinankgonit periódicos xalak Francia niku xwankgo pi anta xlitsakgsakan vudú. Makgapitsi ni lakgatikgolh tuku xlichuwinan chu wankgolh pi akinin chuna xaktsokgwilinitaw anta kʼsucursal. Ni makgas, putum misioneros kinkatamakxtukan kʼuma país. * Pero natalan xalak Haití chuntiya xlichuwinamakgo xtachuwin Dios xlakata lu tlan tuku xkamasiyanikanit kʼescuela. Lu klipaxuwa akxni klakapastaka la tayanikgolh chu la tatliwakglhli xtakanajlakan. Chu la uku kgalhikgo Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras ktachuwin criollo haitiano, tuku ni xaklakpuwanaw pi chuna xʼama la.

KMAKGTLAWA PUKGALHTAWAKGA KREPÚBLICA CENTROAFRICANA

Akxni kitaspitli kʼHaití, kimalakgachaka la misionero kRepública Centroafricana. Titaxtulh kilhtamaku kskujli la superintendente xla circuito chu alistalh la superintendente xla sucursal.

Ama kilhtamaku, lhuwa Pukgalhtawakga nitlan la xtatakgskgo. Kkatsinilh la naksaka paja chu la naklitlawa xʼakgstin chiki. Akxni chuna xaktlawa putum xkiʼakxilhkgo tiku xtitaxtukgo. Uma na kamakgpuwantinilh natalan xlakata na namakgtlawakgo Pukgalhtawakga. Xpulalinanin takanajla xkinkalikgalhkgamanankgoyan xlakata xʼakgstin xpusikulankan xlitlawakanit lu xatlan lamina chu kimPukgalhtawakgakan nichuna xwankgonit. Pero uma ni kinkamaxlajwanin, chuntiya klitlawaw paja x’akgstin kimPukgalhtawakgakan. Pero nialh tu wankgolh akxni milh akgtum lanka unisen anta kBangui. Uma un laktlawalh x’akgstin xpusikulankan chu anta tamakgocha kxitat tiji. Pero x’akgstin kimPukgalhtawakgakan xla paja nitu lanilh. Xlakata liwana natlawakan taskujut, ktlawaw akgtum sucursal chu akgtum chiki niku xtamakgxtakgkgo misioneros, akgkitsis papa’ klitlawakgow. *

KTEKGSA CHATUM TLAN KIMAKGTAYANA

Akxni ktamakgaxtokgwi

Kkata 1976, nialh kinkamaxkikan talakaskin naklichuwinanaw Dios kRepública Centroafricana, wa xlakata kimalakgachaka k’Yamena, kcapital lakatsu kpaís xla Chad. Pero lu tlan pi klakgapasli Happy, chatum precursora especial xalak Camerún. Ktamakgaxtokgwi 1 xla abril kata 1978. Lu nitlan, pero ama papa’ tsukulh akgtum guerra xlikalanka kachikin, lhuwa latamanin chu akinin nachuna kaw kxsur ama país. Akxni sputli guerra, ktaspitparaw kkinchikkan chu k’akxilhwi pi anta xwilakgo soldados. Ni kajwatiya xtsankga likgalhtawakga, nachuna lhakgat nema maklakaskilh Happy akxni ktamakgaxtokgwi chu tuku xkinkamaskiwikanitan. Pero ni ktamakaxlajwaniw. Chuntiyaku akxtum xakwilaw chu chuntiya xakskujnaniputunaw Jehová.

Titaxtulh akgtiy kata, nachuna mastaparaka talakaskin naklichuwinanaw Dios kRepública Centroafricana. Anta ktaspitparaw chu kskujwi la superintendente xla circuito. Xakwilaw k’akgtum aktsu putlaw nema xkgalhi akgtum putama, akgtum pukgotnu niku tlan xtaju 200 litros chuchut, aktsu refrigerador chu akgtum estufa xla gas. Tuwa xtamakgkatsi napina alakatanu. Akgtum kilhtamaku ktitaxtuw max 117 niku xkuentajtlawanamakgolh policías.

Lakgachunin lu klhkaknan chu xchan asta 50 °C. Tuwa xtekgskan chuchut klanka tamakxtumit xlakata tlan natamunukan. Wa xlakata natalan xkawaxkgo anta niku xtawila chuchut chu tsinu tsinu xmastokgwilikgo chuchut, nema kaj k’akgtum tambo xtatlawa.

KLAKSKUJWI K’ATANU PAÍSES AFRICANOS

Kkata 1980, kinkamalakgachakan kNigeria, niku kmakgtayanaw liwaka akgtiy kata a itat, klakkaxwiliw tuku x’ama tatlawa xlakata natlawakan xasasti sucursal. Natalan xtamawakgonit akgtum chiki xakilhmaktiy nema tlan xmalakxijkan. Akgtum kilhtamaku ktawakalh asta kxatalhman uma chiki xlakata nakmakgtayanan. Tastunut, anta ktsukulh laktakta niku xaklaktawakanit. Pero xlakata xmalakgxtukanita tuku xya, akit xaktayaputun chu ktamakgwasli. Xtasiya pi lu snun xaklanit, pero akxni kintlawanika radiografía chu akgtum examen, makuchina wanilh Happy: «Ni kalilakgaputsa. Ni lu snun tuku lanilh max kaj akgtum semana nalipaksa».

Xakwakaw «k’akgtum putlaw» akxni xakamaw klanka tamakxtumit

Kkata 1986 kaw kCosta de Marfil, niku kliskujli la superintendente viajante. K’ama circuito na xtapakgsikgo congregaciones lakatsu kkachikin Burkina Faso. Nikxni klakpuwa pi makgapitsi kata alistalh anta xakamaw latamayaw.

Akxni xakliskujmaw la superintendentes xla circuito, xakwilaw k’akgtum aktsu putlaw

Kkata 2003, akxni titaxtulh 47 kata ktaspitwi kCanadá xlakata nakskujaw kBetel. Kinkapsnatkan xwan pi akinin xalak Canadá, pero akinin xakmakgkatsiyaw pi xaktapakgsiyaw k’África.

Kmastama akgtum takgalhtawakga xalak Biblia anta kBurkina Faso

Kkata 2007, akxni xakkgalhi 79 kata, ktaspitparaw k’África. Kinkamalakgachakan kBurkina Faso, niku kskujli kComité xalak ama País. Alistalh, ama oficina, litaxtulh la akgtum oficina de traducción, xalak sucursal xla Benín. Papa’ xla agosto kata 2013, kinkamalakgachakan kBetel xla Benín.

Happy chu akit akxni xaklakskujmaw ksucursal xla Benín

Maski la uku nialhla tuku lhuwa ktlawa, chuntiyaku klipaxuwa akxni klichuwinan Dios. Uma akgtutu kata nema titaxtunit lu klipaxuwa pi kimpuskat chu lakgkgolotsin kimakgtayakgolh chu k’akxilhli pi chatiy tiku xakkamakgalhtawakge tamunukgolh, Gédéon chu Frégis. Chu la uku tapaxuwan skujnanimakgolh Jehová.

Alistalh Happy chu akit kinkamalakgachakan ksucursal xla Sudáfrica, niku familia Betel lu tapaxuwan kinkuentajtlawakgo. Anta kSudáfrica xli’akgtujun país niku klakskujma. Octubre kata 2017, kmakglhtinaw akgtum lanka tasikulunalin. Kinkawanikan pi xakaw akxni makamastaka xasasti niku kapulalinkan xtatayananin Jehová anta Warwick (Nueva York). Uma ankgalhin naklakapastakaw.

Anuario xla kata 1994 kpágina 255 lichuwinan: «Putum tiku akglhuwata kata tayanikgonit k’uma taskujut kkamaxkiyaw uma tastakyaw: “Tliwakga kawantit chu ni kamajaxatit mimakankan, xlakata anan akgtum talakgalhaman xlakata mintaskujutkan”» (2 Crón. 15:7). Happy chu akit liwana klakpuwanitaw nakkgalhakgaxmataw uma tachuwin chu nakkamakgpuwantiniyaw amakgapitsin pi nachuna natlawakgo.

^ párr. 9 Tlawakgonit xtatayananin Jehová kkata 1944. Nialh tlawakan la uku.

^ párr. 18 Ka’akxilhti artículo «Sacerdote de Quebec hallado culpable por ataque contra testigos de Jehová», xla ¡Despertad! 8 xla enero kata 1954, páginas 3 chu 4.

^ párr. 23 Tlan tlakg nalikgalhtawakgaya tuku lalh anta kʼAnuario de los testigos de Jehová xla kata 1994, páginas 148 asta 150.

^ párr. 26 Ka’akxilhti artículo «Edificando sobre cimientos sólidos», xla ¡Despertad! 8 xla agosto kata 1966, página 27.