1. ¿Tuku xlakata tlan kitaxtu akxni lichuwinanaw la lakgapaswi «xaxlikana»?

 «¿LA LAKGAPASTI xaxlikana?». Max makglhuwata kgalhtinitaw uma takgalhskinin. Kinkatlawanikanan uma takgalhskinin akxni kalakgapasaw amakgapitsi natalan. Lu kinkamakgapaxuwayan akxni kgaxmataw la kinatalankan lakgapaskgolh chu paxkikgolh Jehová. Na lu lakgatiyaw kalitachuwinanaw la akxilhaw xaxlikana (Rom. 1:11). Uma takgalhchuwin kinkamalakapastakayan pi akgtum lanka talakgalhaman pi akinin xtatayananin Jehová. Na matliwakglha pi chuntiya “nalilatamaputunaw xaxlikana”, uma wamputun, chuntiya nalatamayaw chuna la makgapaxuwa Jehová chu nakgalhiyaw xtasikulunalin (3 Juan 4).

2. ¿Tuku na’akxilhaw k’uma artículo?

² Kʼuma artículo, nalichuwinanaw tuku xlakata paxkiyaw xaxlikana. Na naʼakxilhaw la tlan chuntiya nalimasiyayaw pi lanka xtapalh li’akxilhaw uma tamaskiwin. Alistalh, lu napaxtikatsiniyaw Jehová pi kinkamalakgapasnin xaxlikana (Juan 6:44). Chu tlakg nakalitachuwinamputunaw xaxlikana amakgapitsin.

3. Kalichuwinanti pulaktum tuku xlakata paxkiya xaxlikana.

³ Anan pulaklhuwa tuku xlakata paxkiyaw xaxlikana. Tuku tlakg xlakaskinka wa pi paxkiyaw Jehová, tiku malakatsukilh tuku xaxlikana. Anta kBiblia katsininitaw pi xla  chatum Dios tiku kgalhi xliputum litliwakga tiku tlawalh akgapun chu Katiyatni. Chu tuku tlakg xlakaskinka, wa pi xla kinTlatkan xalak akgapun, tiku kinkapaxkiyan chu kinkalilakgaputsayan (1 Ped. 5:7). Katsiyaw pi xla «chatum Dios tiku xalakgalhamana chu tiku tlan likatsi, ni lakapala sitsi chu kgalhi lhuwa tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu xaxlikana» (Éx. 34:6). Xla paxki tuku xa’akgstitum (Is. 61:8). Jehová lu katsani akxni akxilha pi patinanaw chu lu masputuputun tuku kinkamakgapatinanan kkilhtamaku akxni xla lakkaxwilinit (Jer. 29:11). ¡Lu kgalhkgalhimaw pi kachilh uma kilhtamaku! Wa xlakata lu paxkiyaw Jehová.

4, 5. ¿Tuku xlakata apóstol Pablo wa pi kintakgalhkgalhinkan xtachuna la tuku limachokgowilikan barco?

⁴ Atanu tuku xlakata lipaxkiyaw xaxlikana, wa pi kinkamakgtayayan kkilatamatkan. Kalichuwinaw akgtum li’akxilhtit. Pulaktum tuku katsininitaw anta kBiblia wa takgalhkgalhin nema kgalhiyaw xlakata kilhtamaku nema aku mima. Xlakata nalichuwinan la xlilhuwa xtapalh kgalhi kintakgalhkgalhinkan, apóstol Pablo wa: «Uma kintakgalhkgalhinkan tliwakglh wili kilatamatkan xtachuna la tuku limachokgowilikan barco» (Heb. 6:19). Xtachuna tuku limachokgowilikan barco tliwakglh wili, takgalhkgalhin nema kinkamaxkiyan Biblia tliwakglh kinkawiliyan akxni titaxtuyaw tuku tuwa.

⁵ Akxni Pablo tsokgli umakgolh tachuwin, xlilakpuwama takgalhkgalhin nema kgalhikgo kstalaninanin Cristo tiku xatalaksakni chu kgalhikgo takgalhkgalhin na’ankgo k’akgapun. Tuku lichuwinalh Pablo na kakilhchanima kstalaninanin Cristo tiku kgalhikgo takgalhkgalhin nalatamakgo kKatiyatni akxni akgtum Paraíso nawan (Juan 3:16). Xlikana pi takgalhkgalhin xlakata nalatamayaw putum kilhtamaku tlawa pi napaxuwayaw.

6, 7. ¿La makgtayalh Yvonne tuku masiya Biblia xlakata kilhtamaku nema aku mima?

⁶ Kalichuwinaw tuku titaxtulh chatum tala tiku wanikan Yvonne. Ni makgastakka kxaxlikana chu akxni aktsujku xwanit xpekuani linin. Lakapastaka pi akgtum kilhtamaku likgalhtawakgalh kmaktum libro uma tachuwin nema kaks malakawanilh: «Namin kilhtamaku nialh katilakgaxkgakgaw». Xla wan: «Umakgolh tachuwin tlawakgolh pi ni xaklhtatalh; xaklilakpuwan kilhtamaku nema aku mima. Kiʼakstu xaklakpuwan: “Uma ni latamat. ¿Tuku ktlawama unu?”. ¡Akit ni xakniputun!».

⁷ Akxni tlakg lankata xwanit, Yvonne kalakgapasli xtatayananin Jehová. Wan: «Ktsukulh kkanajla pi tlan naklatama putum kilhtamaku anta kKatiyatni akxni akgtum Paraíso nawan». Xlakata katsilh tuku xaxlikana lu makgtayanit, xla wan: «Nialh lu klilakpuwan kilhtamaku nema aku mima nipara linin, tlantiya klhtata». Ni kaks lilakawanaw pi Yvonne lu lanka xtapalh liʼakxilha tuku xaxlikana, chu xla lu lakgati kalitachuwinan amakgapitsi latamanin xlakata xtakgalhkgalhin (1 Tim. 4:16).

8, 9. 1) ¿La limasiyalh chixku tiku lichuwinalh Jesús pi lanka xtapalh xliʼakxilha tuku tekgsli? 2) ¿La liʼakxilha wix tuku xaxlikana?

⁸ Xalaktlan tamakatsinin xla xTamapakgsin Dios na makgtanumakgo kxaxlikana nema masiya Biblia. Jesús tamalakxtumilh xaxlikana xlakata xTamapakgsin Dios tuku lhuwa xtapalh. Wa: «Tamapakgsin xalak akgapun xtachuna la tuku lhuwa xtapalh nema tsekg wi kpukuxtu nema chatum chixku tekgsli chu matsekgli; chu xlakata lu paxuwa, an chu sta putum tuku kgalhi chu tamawa ama pukuxtu» (Mat. 13:44). Chuna la akxilhaw, chixku ni xputsama tuku lhuwa xtapalh. Pero akxni tekgsli, wi tuku tlawalh xlakata tlan xtatamakgxtakgli: stalh putum tuku xkgalhi. ¿Chu tuku xlakata chuna tlawalh? Xlakata akgatekgsli pi ama tuku xtekgsnit lu lhuwa xtapalh xwanit, tlakg lhuwa xtapalh xwanit nixawa tuku tlan xmastalh.

⁹ ¿Nachuna liʼakxilha tuku xaxlikana? ¡Max chuna! Katsiyaw pi tapaxuwan nema kgalhiyaw la uku xlakata skujnaniyaw  Jehová chu takgalhkgalhin xlakata nalatamayaw putum kilhtamaku akxni namapakgsinan xTamapakgsin Dios ni tatalakxtumi tuku malaknu uma kakilhtamaku. Kaxatukawa tuku nalimakgxtakgaw xlakata namatliwakglhaw la talalinaw Jehová lu tlan nakitaxtu. Talalinkan Jehová lu lanka xtapalh. Chu tuku tlakg kinkamakgapaxuwayan wa nakgalhiyaw xlitlan Jehová (Col. 1:10).

10, 11. ¿Tuku makgpuwantinilh Michael nalakgpali la xlin xlatamat?

¹⁰ Lhuwa kstalaninanin Cristo lhuwa tuku limakgxtakgkgonit xlakata namakgapaxuwakgo Jehová. Makgapitsi limakgxtakgkgonit takgalhtawakga nema xlakaskinka liʼakxilhkan kʼuma kakilhtamaku. Amakgapitsi limakgxtakgkgonit naputsakgo tuku lhuwa xtapalh. Chu amakgapitsi lakgpalikgolh xlatamatkan akxni lakgapaskgolh Jehová. Wa uma tuku akgspulalh Michael, tiku ni limakgastakka xaxlikana. Akxni kgawasaku xwanit, katsinilh artes marciales. Xla wan: «Lu tlan xakmakgkatsi xlakata tliwakga xakwanit. […] Xmin kilhtamaku xaklakpuwan pi nitila xkimakgatlaja». Pero tsukulh likgalhtawakga Biblia, chu katsinilh la akxilha Jehová tatalatlawat (Sal. 11:5). Akxni kalichuwinan tamakgaxtokgat tiku limakgalhtawakgekgolh Biblia, xla lakapastaka: «Nikxni kiwanikgolh pi xakmakgxtakgli artes marciales. Xlakan kajwatiya liskujkgolh xlakata nakimasiyanikgo tuku xaxlikana».

¹¹ Akxni Michael tlakg xkatsinima xlakata Jehová, tlakg xpaxki. Pulaktum tuku lakgchalh kxnaku wa akxni katsilh pi Dios kalakgalhaman xlakskujnin. Michael akgatekgsli pi xtalakaskin wi tuku nalaksaka nema xʼama lakgpali putuminika xlatamat. Xla wan: «Xakkatsi pi nakmakgxtakga karate wa uma tuku tlakg tuwa nema xakama laksaka kkilatamat. Pero na xakkatsi pi komo chuna xaktlawalh xakama makgapaxuwa Jehová, chu liwana xakkatsi pi komo xakskujnanilh wa tuku tlakg tlan xaklaksakli». Michael lu lanka xtapalh liʼakxilhli tuku xtekgsnit, chu uma makgpuwantinilh natlawa lhuwa talakgpalit kxlatamat (Sant. 1:25).

12, 13. ¿La makgtayalh Mayli xaxlikana xalak Biblia?

¹² Xlakata naʼakgatekgsaw la xlilhuwa xtapalh xaxlikana, Biblia tamalakxtumi akgtum lámpara nema tlan limakgskgokan akxni kapukswa (Sal. 119:105; Efes. 5:8). Mayli, xalak Azerbaiyán, lu paxtikatsininan xlakata lu makgtayanit xTachuwin Dios. Xfamilia akgtiy takanajla xkgalhikgo: xTlat musulmán xwanit chu xtse judía xwanit. Mayli wan: «Xakkatsi pi xʼanan chatum Dios, pero wi tuku ni liwana xakʼakgatekgsa. Xaklakpuwan: “¿Tuku xlakata kinkamalakatsukin? ¿Tuku xlakata wi tiku xlipatinat putum kxlatamat chu alistalh xmakgapatika kpupatin?”. Latamanin wankgo pi putum tuku la wa xtalakaskin Dios, chu uma xkimalakpuwani: “¿Kinkamatlawiyan Dios putum tuku xla lakaskin? ¿Lipaxuwa akxni akxilha pi patinanaw?”».

¹³ Mayli chuntiya putsalh xtakgalhtin xtakgalhskinin. Alistalh, makgamakglhtinalh akgtum takgalhtawakga xalak Biblia chu xtatayana Jehová litaxtulh. Xla wan: «Xlakata tuku xaxlikana masiya Biblia, la uku tanu la kakxilha latamat chu kkgalhi takaksni». Chuna la Mayli, putum tiku skujnaniyaw Jehová malankiyaw xlakata “kinkatamakxtun niku kapukswa chu kinkamakgamakglhtinan kxastlan xkgakganat” (1 Ped. 2:9).

14. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata tlakg napaxkiyaw xaxlikana? (Kaʼakxilhti recuadro « Atanu tuku tamalakxtumikan»).

¹⁴ Liʼakxilhtit nema kalichuwinanitaw kʼumakgolh párrafos masiya la xlilhuwa xtapalh xaxlikana. Max na lakapastakaw lhuwa amakgapitsi. Akxni kiʼakstukan kgalhtawakgayaw,  ¿tlan xlakkaxwiliw xlakata xtekgswi tuku xlakata paxkiyaw xaxlikana? Akxni tlakg napaxkiyaw xaxlikana, tlakg nalimasiyayaw uma tapaxkit.

15. ¿La tlan nalimasiyayaw tapaxkit nema kgalhiniyaw xaxlikana?

¹⁵ Komo ankgalhin nalikgalhtawakgayaw Biblia chu kilikgalhtawakgakan nalimasiyayaw pi paxkiyaw xaxlikana. Maski makgasata o nina makgas la lakgapasaw xaxlikana, ankgalhin wi tuku katsinikan. Xapulana número xla uma revista xaʼinglés wa: «Xaxlikana, xtachuna la kgantum xanat kxakaskakni tiyat, litatsamanit chu majikswiputun la talhuwinit nixatlan tuwan xla talakgalhin. Komo takgsputuna skgalalh militawilat; [...] komo kgalhiputuna, max natalakaskin natakilhputaya xlakata nakiya. Ni kajwatiya kalitamakgxtakgti kgantum xanat. Chuntiya kakit: chuntiya kaputsa». Talakaskin lu naliskujaw xlakata nakgalhtawakgayaw, pero tlan nakitaxtu komo chuna natlawayaw.

16. ¿Tuku tlawaya wix xlakata nalitamakgtayaya mintakgalhtawakga xalak Biblia? (Proverbios 2:4-6).

¹⁶ Ni kimputumkan lakgatiyaw kgalhtawakgayaw,  pero Jehová chuntiya kinkaskiniyan kaputsaw xtakatsin xlakata liwana naʼakgatekgsaw xaxlikana (kalikgalhtawakga Proverbios 2:4-6). Komo chuna natlawayaw, ankgalhin lu tlan nakinkakitaxtuniyan. Chatum tala tiku wanikan Corey wan pi, akxni likgalhtawakga Biblia, kaj pulaktum versículo lakputsanani. Xla wan: «Klikgalhtawakga nota, kputsa notas marginales chu ktsuku lakputsanani. […] Chuna lu klitamakgtaya tuku klikgalhtawakgama». Maski chuna tlawayaw o ni, komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalakputsananiyaw Biblia chu nakgalhtawakgayaw, limasiyayaw pi lanka xtapalh liʼakxilhaw xaxlikana (Sal. 1:1-3).

17. ¿Tuku kilhchanima lilatamakan xaxlikana? (Santiago 1:25).

¹⁷ Xlikana, ni kajwatiya talakaskin nalakputsananiyaw xaxlikana. Xlakata liwana nalitamakgtayayaw, talakaskin nalilatamayaw tuku katsiniyaw. Kajwatiya chuna xaxlikana nakinkaliminiyan tapaxuwan (kalikgalhtawakga Santiago 1:25). ¿Chu la nakatsiyaw pi xlikana lilatamamaw xaxlikana? Chatum tala wan pi talakaskin kiʼakstukan nakinkalakputsananikanan xlakata naʼakxilhaw tuku tlan tlawamaw chu niku talakaskin wi tuku naliskujaw. Apóstol Pablo wa pi maski «tatliwakglhnita kintakanajlakan, chuntiya kaʼaw ktiji niku amaw» (Filip. 3:16).

18. ¿Tuku xlakata lu liskujaw “nalilatamayaw tuku xaxlikana”?

¹⁸ Kalilakpuwaw putum tuku tlan kitaxtu akxni lu liskujaw “nalilatamayaw tuku xaxlikana”. Ni kajwatiya kinkamakgtayayan kkilatamatkan, wata na makgapaxuwayaw xnaku Jehová chu xnakujkan kinatalankan (Prov. 27:11; 3 Juan 4). ¡Wa xlakata paxkiyaw chu lilatamayaw xaxlikana!