Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

«Kkatsiy pi nalakastakwanan»

«Kkatsiy pi nalakastakwanan»

«Ki’amigojkan Lázaro kaj jaxma, pero akit klakgama xlakata nakmastakwani» (JUAN 11:11).

TAKILHTLIN: 54, 51

1. ¿Tuku liwana xkatsi Marta? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

MARTA lu tlan xtalalin Jesús chu kstalanina xwanit. Lu xlipuwama xlakata xtala Lázaro, xninit. ¿Tuku tlan xmamakgkatsinilh? Jesús liwana wanilh: «Nalakastakwanan mintala». Maski chuntiya xlipuwama akxni wanika umakgolh tachuwin, Marta nachuna xlakpuwan tuku Jesús wa. Xla kgalhtinalh: «Kkatsiy pi nalakastakwanan ktalakastakwan, akxni awatiya kilhtamaku» (Juan 11:20-24). Liwana xkatsi pi Lázaro xʼama lakastakwanan kkilhtamaku nema aku mima. Pero Jesús malakastakwanilh watiya ama kilhtamaku.

2. ¿Tuku xlakata nachuna kanajlaputunaw la Marta?

2 Max akinin makgatsankganitawa tiku xtamakgaxtokgaw, kintlatkan, kintatajkan o chatum kinkgawasakan. Lipaxuwayaw xlakata tlan naʼakxilhparayaw tiku makgatsankganitawa, natachuwinanaw chu natalitsinaw. Xlikana, katsiyaw pi Jehová chu Jesús ni katikamalakastakwanilh la uku. Pero ¿liwana katsiyaw chuna la Marta pi nalakastakwanan kkilhtamaku nema aku mima? Akinin tlan xatapaxuwan nawanaw chuna la wa Marta: «Kkatsiy pi nalakastakwanan ktalakastakwan». Maski chuna, talakaskin nalilakpuwanaw tuku xlakata likanajlayaw talakastakwanat.

3, 4. ¿La max makgtayalh Marta talakastakwanat nema aku xtlawanit Jesús?

3 Marta lakatsu xlama kJerusalén. Wa xlakata max ni anta xwi akxni Jesús malakastakwanilh xkgawasa chatum puskat tiku xninita xchixku xalak kachikin Naín, anta kʼGalilea, maski max kgaxmatli xlakata ama milagro. Nachuna lalh akxni Jesús malakastakwanilh xtsumat Jairo, max anta kCapernaum. Tiku anta xwilakgolh «xkatsikgoy pi xninit». Pero Jesús makgachipalh chu wanilh: «Tsumat, ¡kataki!». Chu xla lakapala takilh (Luc. 7:11-17; 8:41, 42, 49-55). Marta chu xtala María, xkatsikgo pi Jesús tlan xkamakuchi tiku xtatatlakgo. Wa xlakata xkanajlakgo, pi komo xla lakapala xchilh, Lázaro ni xtinilh. Pero ¿tuku xʼama la xlakata xʼamigo Jesús tiku lu xpaxki xninit? Kalakapastakwi pi Marta wa pi Lázaro xʼama lakastakwanan «akxni awatiya kilhtamaku». ¿Tuku xlakata liwana xkatsi pi chuna xʼama la? Chu ¿tuku xlakata akinin liwana likatsiyaw pi naʼanan talakastakwanat chu pi tiku lu xkapaxkiyaw tlan nalatamaparakgo?

4 Pulaklhuwa tuku xlakata tlan nakanajlayaw pi naʼanan talakastakwanat. Kaʼakxilhwi makgapitsi. Chuna la naʼakxilhtilhayaw, max natekgsaw makgapitsi talakpuwan nema max ni xlilakpuwanaw xlakata talakastakwanat. Umakgolh namatliwakglhkgo kintakanajlakan xlakata nakaʼakxilhparayaw tiku kamakgatsankganitaw.

LIʼAKXILHTIT NEMA KINKAMAXKIKGOYAN TAKGALHKGALHIN

5. ¿Tuku xlakata liwana xkatsi Marta pi Lázaro xʼama lakastakwanan?

5 Kaʼakxilhwi pi Marta ni wa komo xkgalhkgalhi pi xtala xtakilh wata xkatsi pi xʼama taki. ¿Tuku xlakata liwana xkatsi? Xlakata, akxni aktsujku xwanit, akxni Jesús nina xmatsuki xtaskujut max xkgaxmatnit xlakata umakgolh milagros anta kxchik chu ksinagoga. Max lakapastakaw pulaktutu liʼakxilhtit nema lichuwinan Biblia.

6. ¿Tuku milagro liwana xkatsi Marta?

6 Xapulana talakastakwanat nema Biblia lichuwinan wa tlawalh palakachuwina Elías. Akxni Jehová maxkilh litliwakga xlakata tlan natlawa milagros. Anta kkachikin xla Fenicia wanikan Sarepta, chatum puskat tiku lu limaxkgen xwanit chu xninita xchixku, tlan likatsinilh palakachuwina. Dios tlawalh pi nixmakgasputli aceite chu harina, xlakata tlan xwayankgolh xla chu xkgawasa (1 Rey. 17:8-16). Alistalh, kgawasa tatatlalh chu nilh. Pero Elías xamalh nin chu wa: «Wix Jehová kiDios, katlawa litlan, kamalakastakwani uma kgawasa». Jehová kgaxmatli xʼoración Elías chu malakastakwanilh (kalikgalhtawakga 1 Reyes 17:17-24). Xlikana pi Marta liwana xkatsi xlakata uma milagro.

7, 8. 1) ¿Tuku tlawalh Eliseo xlakata chatum puskat tiku lu xlipuwama? 2) ¿Tuku limasiyalh Jehová xlakata milagro nema tlawalh Eliseo?

7 Palakachuwina Eliseo, tiku xlakgxokgo tawi Elías, wa tiku tlawalh xliʼakgtiy talakastakwanat nema talichuwinan kBiblia. Anta kkachikin xla Sunem, xlama chatum israelita tiku ni xkgalhi kamanan chu xchixku xlina kata. Xlakata xla tlan likatsinilh Eliseo, Dios sikulunatlawalh chu maxkilh chatum kgawasa. Makgapitsi kata alistalh, aktsu kgawasa nilh. Xlikana, xla lu nitlan xmakgkatsi. Skinilh talakaskin xchixku, chu alh akxilha palakachuwina tiku xwi ksipi Carmelo, nema 30 kilómetros xlilakgamakgat xwi. Eliseo lakapala malakgachalh xlakskujni Guehazí, asta kSunem. Pero xla nila malakastakwanilh. Chu alistalh chinkgolh Eliseo chu xtse kgawasa(2 Rey. 4:8-31).

8 Palakachuwina tanulh kchiki chu tlawalh oración anta kxpaxtun kgawasa. Chu Jehová malakastakwanilh. Akxni akxilhli, xtse lu lipaxuwalh (kalikgalhtawakga 2 Reyes 4:32-37). Chu max lakapastakli xʼoración Ana, tiku nila xkgalhi kskgata. Akxni lilh xkgawasa Samuel ktabernáculo, wa pi Jehová «tlawa na anaw kputaknun» chu «tiku tlawa natakiyaw» (1 Sam. 2:6). Xlikana, akxni malakastakwanilh xkgawasa puskat xalak Sunem, Dios limasiyalh pi tlan nakamalakastakwani tiku nikgonita.

9. ¿La kgantaxtulh xliʼakgtutu talakastakwanat nema talichuwinan kBiblia?

9 Pero uma ni xaʼawatiya milagro nema tlawalh Eliseo. Lata 50 kata palakachuwina xlitaxtunit, tatatlalh chu nilh. Alistalh, akxni kaj watiya xlukut xʼaknu, titaxtukgolh makgapitsi israelitas lakatsu niku xmaknukanit xlakata namaknukgo chatum chixku tiku xninita. Pero akxilhkgolh pi xtalakatsuwimakgolh makgapitsi xtalamakgasitsinkan, wa xlakata lakapala tsalakgolh chu makankgolh tiku xninita anta kxputaknun Eliseo. Biblia lichuwinan: «Akxni uma chixku tokglhi xlukut Eliseo, tunkun lakastakwanalh chu takilh» (2 Rey. 13:14, 20, 21). Kalilakpuwaw tuku katsinilh Marta xlakata uma tuku xlanit. Xlikana pi Dios kgalhi litliwakga xlakata linin. Chu kalilakpuwaw tuku akinin tlan nakatsiniyaw. Xlikana, liwana katsiyaw pi nitu xtachuna xlitliwakga Dios chu nitu xlisputni.

LIʼAKXILHTIT NEMA LANIT KXAPULANA SIGLO

10. ¿Tuku tlawalh Pedro xlakata chatum kstalanina Cristo tiku xninit?

10 Anta kTatsokgni xaGriego na lichuwinan liʼakxilhtit xla talakastakwanat nema tlawakgolh xlakskujnin Dios. Lichuwinawa milagro nema tlawalh Jesús anta lakatsu kNaín chu kxchik Jairo. Makgapitsi kata alistalh apóstol Pedro malakastakwanilh chatum kstalanina Cristo tiku xwanikan Dorcas o Tabita. Anta tanulh kchiki niku xmamikanit nin, tlawanilh oración Jehová chu wa: «Tabita, kataki». Chu xla lakapala lakastakwanalh chu Pedro «xastakna makamaxkikgolh» natalan. Xlakata uma milagro «lhuwa ntikanajlanikgolh nkimPuchinakan». Uma xalaksasti kstalaninanin tlan xlichuwinankgo Jesús chu xlitliwakga nema kgalhi Jehová xlakata tlan xmalakastakwanikgo tiku xnikgonita (Hech. 9:36-42).

11. ¿Tuku wa Lucas xlakata tuku akgspulalh chatum kgawasa chu la makgkatsikgolh tiku anta xwilakgolh xlakata milagro nema tlawalh Pablo?

11 Kalichuwinaw atanu talakastakwanat nema akxilhkgolh lhuwa latamanin. Akgtum kilhtamaku apóstol Pablo xmastama akgtum taʼakgchuwin asta kxitat tsisni kʼakgtum chiki anta kTroas, niku la uku kxnoroeste Turquía. Eutico, chatum kgawasa tiku xwi kventana xliʼakgtutu piso xkgaxmatma taʼakgchuwin, lhtatatawi chu tamakgwasli. Max wa Lucas tiku pulana lakgalh, tiku makuchina xwanit. Xla wa pi kgawasa xninit. Pablo lakapala taktalh, snatli chu kawanilh tiku anta xwilakgo pi Eutico kstaknama. Uma milagro max lhuwa tiku kaks kamalakawanilh. Uma lu kamatliwakgli akxni akxilhkgolh pi lakastakwanalh (Hech. 20:7-12).

AKGTUM XAXLIKANA TAKGALHKGALHIN

12, 13. Xlakata lichuwinawa makgapitsi liʼakxilhtit xlakata talakastakwanat, ¿tuku takgalhskinin tlan nakgalhtiyaw?

12 Lu nakanajlayaw chuna la Marta xlakata liʼakxilhtit nema lichuwinanitaw: Jehová tiku kinkamaxkinitan latamat tlan nakamaxkipara latamat tiku nikgonita. Kaks lilakawanaw pi akxni lalh umakgolh milagros anta xwi chatum kskujni Dios, la komo Elías, Jesús chu Pedro. Nachuna, putum uma kgantaxtukgolh akxni Jehová xtlawa milagros. Wa xlakata, ¿tuku nakaʼakgspula tiku nikgolh akxni nialh xtlawakan milagros? ¿Tlan xkgalhkgalhikgolh xlakskujnin Dios pi nakamalakastakwanikan ninin kkilhtamaku nema aku mima? ¿Tlan nachuna nakanajlakgo la Marta tiku lichuwinalh xlakata xtala: «Kkatsiy pi nalakastakwanan ktalakastakwan, akxni awatiya kilhtamaku»? ¿Tuku xlakata xla tlan xkanajla uma, chu tuku xlakata akinin na tlan nakanajlayaw?

13 Anta kBiblia, lhuwa textos lichuwinan pi xlakskujnin Dios tiku ni makgxtakgolh, xkanajlakgo pi natawila talakastakwanat kkilhtamaku nema aku mima. Kalichuwinaw makgapitsi.

14. ¿Tuku katsiniyaw xlakata talakastakwanat kxliʼakxilhtit Abrahán?

14 Abrahán tiku lu xkgalhkgalhima Isaac tiku xʼama makglhtinan putum tuku xkgalhi. Pero akgtum kilhtamaku Dios wanilh Abrahán pi xtiyalh xkgawasa tiku lu xpaxki chu xmakamastalh «la xalhkun tamakamastan» (Gén. 22:2). Kalilakpuwaw la makgkatsilh. Jehová xmalaknuninit pi putum kachikinin xʼamaka sikulunatlawakan xlakata xkamanan (Gén. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18). Nachuna, tuku xwankanit pi xʼama min anta «xlakata Isaac» (Gén. 21:12). Pero, ¿la xʼama kgantaxtu uma tamalaknun komo Abrahán xmakamastalh Isaac? Dios malakpuwanilh Pablo xlakata xlichuwinalh pi Abrahán xkanajla pi Dios xkgalhi litliwakga xlakata tlan xmalakastakwanilh xkgawasa (kalikgalhtawakga Hebreos 11:17-19). Biblia ni lichuwinan pi Abrahán xkanajlalh pi komo xkgalhakgaxmatnalh, lakapala xʼamaka malakastakwanikan xkgawasa. Xla ni xkatsi tukuya kilhtamaku xʼamaka malakastakwanikan Isaac. Pero xkanajla pi Jehová xʼama malakastakwani.

15. ¿Tuku takgalhkgalhin xkgalhi patriarca Job?

15 Job nachuna xkanajla pi xʼama tawila talakastakwanat kkilhtamaku nema aku mima. Xkatsi pi komo nakakan kgantum kiwi, tlan alistalh nakgalhapumpara chu «xasasti kiwi» nawan. Pero nichuna akgspula chatum lataman (Job 14:7-12; 19:25-27). Komo na niy, nila xakstu katilakastakwanampa chu nalatamapara (2 Sam. 12:23; Sal. 89:48). Xlikana, uma ni kilhchanima pi Dios nila katimalakastakwanilh. Wata Job xkanajla pi Jehová xʼama wili kilhtamaku akxni xʼama lakapastaka (kalikgalhtawakga Job 14:13-15). Maski ni xkatsi tukuya kilhtamaku akxni chuna xʼama kgantaxtu, xkanajla pi tiku Malakatsukilh latamat xʼama lakapastaka chu xʼama malakastakwani.

16. ¿Tuku limakgpuwantinilh chatum ángel palakachuwina Daniel?

16 Tatsokgni xaHebreo na lichuwinan xlakata palakachuwina Daniel. Akglhuwa kata ni makgxtakgli Dios chu xla ankgalhin xtawi. Akgtum kilhtamaku, tasiyanilh chatum ángel tiku limapakuwilh «chixku tiku lu lipaxkiputu» chu wanilh: «Kakgalhi takaksni. Tliwakga kawanti» (Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19).

17, 18. ¿Tuku tamalaknun maxkika Daniel xlakata kkilhtamaku nema aku mima?

17 Daniel atsinu ni xkgalhi 100 kata chu kaj nialh makgas xʼama latama. Wa xlakata ni kaks lilakawanaw pi xkgalhskinkan tuku xʼama akgspula kilhtamaku nema aku mima. ¿Xʼama lakastakwanampara? Xlikana pi chuna. Kxaʼawatiya capítulo nema tsokgli Daniel, lichuwinan pi Jehová malaknunilh: «Chu mimpalakata, kapit asta kxlisputni; chu najaxa» (Dan. 12:13). Uma palakachuwina xkatsi pi ninin kaj jaxmakgolh chu anta kputaknun ni anan «tuku lakkaxwilikan, chu nipara takatsin nipara liskgalala» (Ecl. 9:10). Kaj nialh makgas xʼama niy, pero uma ni xlisputni xʼama wan. Dios malaknunilh pi wi tuku lu tlan xʼama akgspula kkilhtamaku nema aku mima.

18 Tamakatsinin nema maxkika Daniel chuntiya xwan: «Pero natakiparaya xlakata nakgalhiya tuku lakgchanan kxlisputni kakilhtamaku». Nitu makatsinimaka tukuya kilhtamaku chuna xʼama la. Xʼama niy chu xʼama jaxa. Pero tachuwin «natakiparaya xlakata nakgalhiya tuku lakgchanan» xkilhchanima pi xlikana xʼamaka malakastakwanikan kkilhtamaku nema aku mima. ¿Tukuya kilhtamaku? «Kxlisputni kakilhtamaku», lhuwa kilhtamaku alistalh akxni nilh. Anta kNueva Biblia al Día matitaxtikan umakgolh tachuwin xlakata tamalaknun: «Kxlisputni kakilhtamaku namalakastakwanikana xlakata namakglhtinana mintatlaja».

Chuna la Marta, tlan nakanajlayaw pi naʼanan talakastakwanat (Kaʼakxilhti párrafos 19 chu 20).

19, 20. 1) ¿Tuku tatalakxtumi tuku lichuwinaw kʼuma takgalhtawakga xlakata tuku wanilh Marta Jesús? 2) ¿Tuku nalichuwinanaw kʼatanu artículo?

19 Xlikana pi Marta lhuwa tuku xlikanajla pi xtala, Lázaro, «nalakastakwanan ktalakastakwan, akxni awatiya kilhtamaku». Tamalaknun nema tlawanika Daniel chu chuna la Marta kgalhtilh Jesús tlan liwana nakanajlayaw pi nakamalakastakwanikan tiku nikgonita.

20 Akxilhnitaw liʼakxilhtit xala makgasa nema limasiya pi tiku nikgonita tlan nalakastakwanankgo. Nachuna lichuwinanitaw xlakata xlakskujnin Dios tiku xkanajlakgo pi xʼama min kilhtamaku akxni xʼama tawila talakastakwanat. Pero, ¿wi tuku nalikanajlayaw pi natawila talakastakwanat maski makgasata malaknukanit? Komo chuna, tlakg lhuwa tuku xlikanajlaw chuna la Marta pi xlikana ama tawila talakastakwanat. Pero ¿tukuya kilhtamaku? Nalichuwinanaw uma kʼatanu artículo.