1, 2. Chuna la kinkamasiyaniyan tuku titaxtulh Angelito, ¿tuku talakaskin natlawayaw chatunu akinin?

¿MINATLATNI xtatayananin Jehová? Komo chuna, kalakapastakti pi chatunu chatunu kinkalakgchanan namatliwakglhaw la talalinaw Jehová. Maski kinatlatnikan xlakskujnin Dios o ni, chatunu chatunu akinin kiliskujatkan xlakata xʼamigos Jehová nawanaw.

² Kaʼakxilhwi tuku titaxtulh chatum tala tiku wanikan Angelito, tiku xnatlatni xtatayananin Jehová. Akxni kgawasaku xwanit, xlakpuwan pi ni lu tlan xtalalin Jehová. Xla lichuwinan: «Xakskujnani Jehová xlakata kifamilia chuna xtlawakgo». Pero alistalh tsukulh likgalhtawakga Biblia chu xlilakpuwan tuku xlikgalhtawakga, chu ankgalhin tsukulh tlawani oración Jehová. Xla lichuwinan tuku kitaxtunilh: «Kkatsilh pi komo tlakg xaklakgapasli xapaxkina kinTlat, Jehová, tlakg tlan xaktalalilh». Tuku kitaxtulh kinkamalakpuwaniyan umakgolh akgtiy xlakaskinka takgalhskinin: ¿Tuku xlakata ni xtalakxtum wi tuku nakatsiyaw xlakata Jehová chu liwana nalakgapasaw? Chu ¿la tlan xlikana nalakgapasaw Jehová?

3. ¿Tuku xlakata ni xtalakxtum wi tuku nakatsiyaw xlakata Jehová chu liwana nalakgapasaw?

³ Max lakpuwanaw pi lakgapasaw Jehová xlakata katsiyaw xtukuwani o makgapitsi tuku xla lichuwinanit chu tuku tlawanit.  Pero liwana nalakgapasaw atanu tuku kilhchanima. Talakaskin nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata tlakg nalakgapasaw chu nalakgapasaw lakwan xtayat. Chuna liwana nakatsiyaw tuku xlakata wi tuku tlawa chu tuku wan. Uma nakinkamakgtayayan nakatsiyaw komo tlan akxilha tuku tlawayaw chu tuku lakpuwanaw. Akxni liwana nakatsiyaw tuku Jehová lakaskin pi natlawayaw, talakaskin namakgantaxtiyaw.

4. ¿La nakinkamakgtayayan xliʼakxilhtitkan tiku kalichuwinan Biblia?

⁴ Max makgapitsi latamanin nakinkalikgalhkgamanankgoyan xlakata skujnaniyaw Jehová, chu asta max nakinkamachokgoputunkgoyan akxni natsukuyaw anaw ktamakxtumit. Pero komo nalipawanaw Jehová, xla nikxni kintikamakgxtakgni. Uma natlawa pi tlan natalalinaw putum kilhtamaku. ¿Xlikana tlan liwana nalakgapasaw Jehová? Chuna. Tuku titaxtukgolh lakchixkuwin tiku na makglakgalhinanin xwankgonit chuna la Moisés chu mapakgsina David, limasiya pi tlan liwana nalakgapasaw. Kaʼakxilhwi tuku tlawakgolh, chu tuku kamakgtayalh xlakata liwana nalakgapaskgo Jehová chu la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtitkan.

5. ¿Tuku tlawalh Moisés?

⁵ Moisés ankgalhin tlawalh tuku xkatsininit. Akxni max xkgalhi 40 kata, tsukulh tataya xkachikin Dios, hebreos, chu lakgmakgalh nalilakgapaskan «xkgawasa xtsumat faraón» (Heb. 11:24). Moisés lakgmakgalh tuku max lu xlakaskinka xlakgayawaka. Akxni katatayalh hebreos, tiku skujnin xlitaxtukgo k’Egipto, talalakatawakalh faraón, chatum tliwakga mapakgsina tiku xlakpuwan pi chatum dios xlitaxtu. Moisés limasiyalh pi lu xlipawan Jehová chu lu tliwakga xwanit xtakanajla. Akxni lipawanaw Jehová tlawa pi ankgalhin tlan natalalinaw (Prov. 3:5).

6. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Moisés?

⁶ ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Moisés? Pi putum akinin talakaskin nalaksakaw komo natatayayaw Dios chu namakgtapakgsiyaw kxkachikin o ni. Max wi tuku nalimakgxtakgaw xlakata tlan naskujnaniyaw Jehová chu asta max nakinkaputsastalanikanan. Pero komo nalipawanaw Jehová, liwana nakatsiyaw pi xla nakinkamakgtayayan.

7, 8. ¿Tuku chuntiya katsinilh Moisés?

⁷ Moisés chuntiya katsinilh xlakata xtayat Jehová chu la natlawa xtalakaskin. Akgtum liʼakxilhtit, akxni Jehová skinilh Moisés pi xlakgmaxtulh xkachikin Israel, xla lakpuwa pi nila xʼama makgantaxti uma taskujut chu makglhuwa wanilh pi nila xʼama tlawa. Pero Dios limasiyanilh talakgalhaman chu makgtayalh (Éx. 4:10-16). Chu alistalh Moisés tlan makatsinilh faraón tuku xʼama tlawa Dios. Nachuna, akxilhli la Jehová limaklakaskilh xlitliwakga akxni makamilh akgkaw plagas kʼEgipto chu malakgsputulh faraón chu putum ksoldados kXaspinini pupunu (Éx. 14:26-31; Sal. 136:15).

⁸ Alistalh akxni Moisés kamakgtayalh israelitas xlakata nataxtukgo kʼEgipto, xlakan ankgalhin xlakapastakkgo tuku laktlan xmakgxtakgkgonitancha. Putum uma kilhtamaku, Moisés akxilhli pi Jehová ni lakapala xkatasitsi xkachikin (Sal. 78:40-43). Nachuna akxilhli pi Jehová lu xtaktuju xlakata kgaxmatnilh (Éx. 32:9-14).

9. Chuna la wan Hebreos 11:27, ¿la xtalalin Moisés Jehová?

⁹ Akxni taxtukgolh kʼEgipto, Moisés tlakg matliwakglhli la xtalalin Jehová chu  xtachuna la komo xʼakxilha xTlat xalak akgapun (kalikgalhtawakga Hebreos 11:27). Biblia wan: «Jehová lakan xtachuwinan Moisés, xtachuna la chatum chixku tachuwinan achatum» (Éx. 33:11).

10. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata liwana nalakgapasaw Jehová?

¹⁰ ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma? Pi xlakata tlan nalakgapasaw Jehová, ni kajwatiya talakaskin nalakgapasaw tayat nema kgalhi, na lu xlakaskinka natlawayaw xtalakaskin. Chu ¿tuku lakaskin pi natlawayaw la uku? Biblia kinkawaniyan: «Xtalakaskin Dios wa pi putum latamanin xlakgtaxtukgolh chu liwana xlakgapaskgolh xaxlikana» (1 Tim. 2:3, 4). Pulaktum la tlan natlawayaw xtalakaskin wa pi nakalitachuwinanaw xtachuwin amakgapitsin.

11. ¿Tuku xlakata tlakg liwana lakgapasaw Jehová akxni kalitachuwinanaw amakgapitsin latamanin xpalakata?

¹¹ Tlakg liwana lakgapasaw Jehová akxni kalitachuwinanaw amakgapitsin latamanin xpalakata. Akgtum liʼakxilhtit, liwana akxilhaw pi xla lu xalakgalhamana akxni tlawa pi nakatekgsaw latamanin tiku kgalhikgo xatlan naku (Juan 6:44; Hech. 13:48). Nachuna liwana akxilhaw xlitliwakga xTachuwin Dios, akxni akxilhaw pi tiku kamakgalhtawakgeyaw lakgmakgankgo nixatlan talismanin chu tsukukgo lilatamakgo xasasti tayat (Col. 3:9, 10). Chu Jehová kalimasiyani takgalhkgalhin lhuwa latamanin akxni kamaxki talakaskin pi tlan nalakgapaskgo chu tlan nalakgtaxtukgo (Rom. 10:13-15).

12. Chuna la wan Éxodo 33:13, ¿tuku skilh Moisés, chu tuku xlakata?

¹² Moisés lu lanka xtapalh liʼakxilhli la xtalalin Jehová. Maski Moisés tlawalh lhuwa milagros kxtukuwani Dios, skinilh pi xmaxkilh talakaskin tlakg liwana xlakgapasli (kalikgalhtawakga Éxodo 33:13). Max Moisés xkgalhi 80 kata, pero xkatsi pi lhuwaku tuku xtalakaskin nakatsini xpalakata xapaxkina xTlat xalak akgapun.

13. ¿La tlan nalimasiyayaw pi lanka xtapalh liʼakxilhaw la talalinaw Jehová?

¹³ ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Moisés? Pi talakaskin ankgalhin lanka xtapalh naliʼakxilhaw la talalinaw Jehová, maski lhuwata kata la skujnanimaw. Pulaktum la tlan nalimasiyayaw wa pi ankgalhin natlawaniyaw oración.

14. ¿Tuku xlakata oración lu xlakaskinka xlakata tlakg nalakgtalakatsuwiyaw Jehová?

¹⁴ Tlakg tlan nakatalalinaw kiʼamigoskan komo ankgalhin nakatachuwinanaw. Wa xlakata, ankgalhin katlawaniw oración Jehová xlakata tlakg tlan natalakatsuwiniyaw, kawaniw putum tuku makgkatsiyaw chu tuku lakpuwanaw (Efes. 6:18). Chatum tala puskat xalak Turquía tiku wanikan Krista, lichuwinan: «Ankgalhin akxni kwani Jehová tuku klakpuwan chu kakxilha la kimakgtaya, tlakg kpaxki chu tlakg klipawan. Akxni kakxilha la kgalhti kiʼoraciones kimakgtaya pi nakliʼakxilha la kinTlat chu kiʼAmigo».

15. ¿Tuku wa Jehová xlakata mapakgsina David?

¹⁵ Mapakgsina David lakachilh kʼakgtum kachikin niku kskujnanikan Dios. Pero ni kajwatiya tlawalh tuku xtlawakgo xfamilia xlakata la xkakninanikgo Dios. Wata xla liskujli xlakata xʼamigo Dios nawan, chu nachuna Jehová lu paxkilh. Nachuna lichuwinalh pi David chatum chixku tiku makgapaxuwalh (Hech. 13:22). ¿Tuku tlawalh David xlakata tlan xʼamigo Dios xlitaxtulh?

16. ¿Tuku katsinilh David akxni xʼakxilha xtamalakatsukin Jehová?

 ¹⁶ David tlakg lakgapasli Jehová xlakata xʼakxilha xtamalakatsukin. Akxni kgawasaku xwanit, lhuwa kilhtamaku xʼan kkapukuxtun xlakata nakamapuchwayani xborregos xtlat. Chu max akxni tsukulh lilakpuwan putum tuku xtlawanit Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, akxni xʼakxilha akgapun katsisni, ni kajwatiya xʼakxilha pi lhuwa staku xʼanan, wata nachuna xʼakxilha lakwan xtayat tiku xkatlawanit. Wa xlakata tsokgwililh: «Akgapun masiya xlilanka Dios, masiya tuku litlawakgonit xmakan» (Sal. 19:1, 2). Nachuna xʼakxilha xliskgalala Jehová akxni xlilakpuwan la katlawakanit latamanin (Sal. 139:14). Akxni xlilakpuwan xtamalakatsukin Dios xmakgkatsi pi nitu xlitaxtu (Sal. 139:6).

17. ¿Tuku nakatsiniyaw komo nalilakpuwanaw tamalakatsukin?

¹⁷ ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma? Pi talakaskin nalilakpuwanaw xtamalakatsukin Dios. Ni kajwatiya kalatamaw kʼuma lu xatlan pulataman nema tlawanit Jehová, wata kalipaxuwaw putum tuku stlan tlawanit. Chali chali kalilakpuwaw tuku kinkamasiyaniyan xlakata Dios putum tuku anan: laklanka chu laktsu kiwi, animales chu latamanin. Chuna ankgalhin tlakg nalakgapasaw xalakgalhamana kinTlatkan (Rom. 1:20). Komo chuna natlawayaw tlakg napaxkiyaw.

18. Chuna la wan Salmo 18, ¿tuku lichuwinalh David?

¹⁸ David akxilhli la makgtayalh Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, akxni makgnilh tantum oso chu tantum león xlakata nakalakgmaxtu xborregos xtlat, lichuwinalh pi wa Jehová makgtayalh. Akxni makgnilh Goliat, liwana akxilhli pi wa Jehová xmakgtayama (1 Sam. 17:37). Chu nachuna akxilhli la xmakgtayama Jehová akxni xtsalanima mapakgsina Saúl (tuku litsuku Sal. 18). Chatum lataman tiku ni taktuju max lanka xlimakgkatsika xlakata uma. Pero David lu xtaktuju, chu wa xlakata tlan akxilhli la makgtayalh Jehová kxlatamat (Sal. 138:6).

19. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit David?

¹⁹ ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit David? Pi ni kajwatiya naskiniyaw Jehová pi kakinkamakgtayan, nachuna talakaskin naʼakxilhaw la kinkamakgtayayan chu tuku kilhtamaku chuna tlawa. Komo taktujuyaw chu katsiyaw pi nila putum tlan tlawayaw, tlan liwana naʼakxilhaw pi Jehová kinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw. Chu akxni akxilhaw la kinkamakgtayayan tlakg tatliwakglha la talalinaw. Chuna titaxtulh Isaac, chatum tala xalak Fiyi tiku akglhuwata kata skujnanima Jehová. Xla lichuwinan: «Akxni klilakpuwan kilatamat, kakxilha la kimakgtayanit Jehová lata ktsukulh likgalhtawakga Biblia. Uma tlawa pi tlakg nakpaxki».

20. ¿La makgtayalh David xlakata tlan xtalalin Jehová, chu tuku kinkamasiyaniyan?

²⁰ David liskujli nalimasiya xtayat Jehová. Dios kinkatlawan xlakata tlan nalimasiyayaw tayat nema xla kgalhi (Gén. 1:26). Akxni tlakg katsiyaw la likatsi, tlakg tlan nalimasiyayaw tayat nema xla kgalhi. David tlan kalikatsinilh latamanin chuna la xTlat xalak akgapun. Kalilakpuwaw pulaktum tuku titaxtulh uma mapakgsina. Makglakgalhinalh kxlakatin Jehová akxni tatlawalh talakgxtumit Bat-Seba chu mamakgnininalh xchixku. Pero Jehová limasiyanilh talakgalhaman (2 Sam. 11:1-4, 15). ¿Tuku xlakata? Xlakata xla nachuna xkalimasiyaninit talakgalhaman latamanin. Xlakata David lu tlan talalilh Jehová, xla lu paxkilh chu  ankgalhin xlichuwinan tuku xla lu tlan xtlawanit akxni xkatamalakxtumi makgapitsi mapakgsinanin xalak Israel (1 Rey. 15:11; 2 Rey. 14:1-3).

21. Chuna la wan Efesios 4:24 chu 5:1, ¿tuku tlan nakitaxtu komo nalimasiyayaw tayat nema kgalhi Dios?

²¹ ¿Tuku katsiniyaw? Pi talakaskin nalimasiyayaw tayat nema kgalhi Dios. Komo chuna natlawayaw lu tlan nakinkakitaxtuniyan chu tlakg tlan nalakgapasaw. Akxni liskujaw xlakata nalimasiyayaw xtayat Dios, limasiyayaw pi xkamanan akinin (kalikgalhtawakga Efesios 4:24; 5:1).

22, 23. ¿Tuku tlan nakitaxtu komo nalilatamayaw tuku katsiniyaw xlakata Jehová?

²² Chuna la akxilhnitaw, xtamalakatsukin chu xTachuwin Jehová kinkamakgtayayan tlakg nalakgapasaw. Biblia lichuwinan lhuwa xliʼakxilhtitkan xlakskujnin Dios tiku ni makgxtakgkgolh chuna la Moisés chu David. Jehová kinkamaxkinitan uma xlakata tlakg nalakgapasaw. Wa xlakata akinin talakaskin naliskujaw tlakg nalakgapasaw.

²³ Nikxni katikatsinikgow xlakata Jehová (Ecl. 3:11). Pero ni wa tlakg xlakaskinka komo lhuwa tuku nakatsiniyaw, wata wa tlakg xlakaskinka pi nalilatamayaw. Komo naliskujaw xlakata nalilatamayaw tuku katsiniyaw chu nalimasiyayaw tayat nema kgalhi xapaxkina kiDioskan, xla chuntiya nakinkatalakatsuwiniyan (Sant. 4:8). Anta kxTachuwin, liwana kinkawaniyan pi nikxni katikamakgxtakgli tiku putsakgo.