1, 2. ¿Tuku kawani chatum ángel lakpuskatin tiku xʼankgonit niku xwilikanit Jesús, chu tuku kawanilh Jesús?

TSISA 16 xla nisán kkata 33. Makgapitsi lakpuskatin lu lipuwamakgolh akxni ankgo niku wilika Cristo liwakaya 36 horas. Ankgo xlakata nalitlawakgo xtiyatliwa xamuksun aceite. Akxni chankgo niku xwilikanit Cristo, kaks lilakawankgo xlakata nialhti tanuma. Chatum ángel kawani pi Cristo malakastakwanika, chu wampara: «Ama kʼGalilea chu kapulaniman; anta natatanokglhatit» (Mat. 28:1-7; Luc. 23:56; 24:10).

² Akxni lakpuskatin taspitkgo, Jesús katalakatsuwini chu kawani: «Kakawanitit kinatalan pi kaʼankgolh kʼGalilea, chu anta nakiʼakxilhkgo» (Mat. 28:10). Xlikana pi max wi tuku lu xlakaskinka xʼama kawani kstalaninanin, xlakata wa uma tuku pulana tlawalh akxni lakastakwanalh.

3, 4. ¿Tuku xlakata tlan nawanaw pi limapakgsin nema wi kMateo 28:19, 20 ni kajwatiya xkawanimaka apóstoles? (Kaʼakxilhti xmakni revista).

³ (Kalikgalhtawakga Mateo 28:16-20). Akxni Jesús katatamakxtumilh kstalaninanin, liwana kawanilh tuku taskujut xlitlawatkan xwanit kxapulana siglo, akgtum taskujut nema akinin nachuna tlawayaw la uku. Xla kawanilh: «Wa xlakata, kapitit, kakamakgtayatit latamanin xliputum kachikinin xlakata kistalaninanin nawankgo. [...] Kakamasiyanitit putum tuku akit kkamasiyanin».

⁴ Jesús lakaskin pi putum kstalaninanin kalichuwinankgolh xtachuwin xTlat. Uma limapakgsin ni kajwatiya xkawanimaka kgalhakawitu apóstoles. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Xlakata  ni kaj xman wa apóstoles tiku xwilakgolh kʼama kgastin xla Galilea akxni Jesús kamaxkilh uma limapakgsin kstalaninanin. Kalakapastakwi pi ángel kawanilh lakpuskatin pi xlakan xʼamakgo akxilhkgo Jesús kʼGalilea. Wa xlakata max uma kilhtamaku na anta xwilakgolh lakpuskatin tiku ni makgxtakgkgolh Jesús. Nachuna, apóstol Pablo lichuwinalh pi Jesús «katasiyanilh liwaka akgkitsis ciento natalan» (1 Cor. 15:6). ¿Niku?

5. ¿Tuku xlakata katsiyaw pi tuku lichuwinan 1 Corintios 15:6 wa tamakxtumit nema tlawaka kʼGalilea nema talichuwinan kMateo capítulo 28?

⁵ Lhuwa tuku likanajlayaw pi Pablo wa xlilakpuwan tamakxtumit nema tlawaka kʼGalilea nema talichuwinan kMateo capítulo 28 akxni wa umakgolh tachuwin. ¿Tuku likatsiyaw? Pulana, lhuwa kstalaninanin Cristo xalak Galilea xwankgonit. Max wa xlakata anta ksipi xla Galilea tamakxtumikgolh uma lhuwa latamanin chu ni anta kJerusalén. Xlipulaktiy, Jesús xkatatamakxtuminita kgalhakawitu xʼapóstoles kʼakgtum chiki kJerusalén akxni xlakastakwananita. Komo kajwatiya xʼapóstoles xkawaniputulh pi xlichuwinankgolh xtachuwin Dios, tlan anta kJerusalén xtikamaxkilh uma limapakgsin, chu ni xtalakaskilh nakamamakxtumi kʼGalilea lakpuskatin chu amakgapitsi kstalaninanin (Luc. 24:33, 36).

6. ¿La masiya Mateo 28:20 pi limapakgsin xlakata nakamakgtayakan latamanin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo kgantaxtuma la uku, chu la kgantaxtuma?

⁶ Kaʼakxilhwi xlipulaktutu tuku likatsiyaw pi Jesús ni kajwatiya kgalhakawitu x’apóstoles kamaxkilh uma limapakgsin. ¿Tuku xlakata likatsiyaw? Jesús kawanilh kstalaninanin: «Ankgalhin nakkatatawilayan asta kxlisputni kakilhtamaku» (Mat. 28:20). La uku kgantaxtuma tuku limapakgsinalh Jesús. Akgatunu kata, liwaka 300,000 latamanin tamunukgo chu xtatayananin Jehová litaxtukgo.

7. ¿Tuku nalichuwinanaw la uku, chu tuku xlakata?

⁷ Lhuwa tiku kalimakgalhtawakgekan Biblia tamunukgo. Pero wilakgolh tiku max pekuankgo kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo. Lakgatikgo tuku kamasiyanikan, pero nitu tlawakgo xlakata nastaka xtakanajlakan chu natamunukgo. Xlikana pi tiku kalimakgalhtawakgekgo Biblia latamanin kamakgtayaputunkgo nalilatamakgo tuku katsinimakgolh chu pi kstalaninanin nalitaxtukgo. Kʼuma artículo naʼakxilhaw la tlan nalakgchanaw xnakujkan tiku kamakgalhtawakgeyaw chu la tlan nakamakgtayayaw xlakata tlan nastakkgo xtakanajlakan. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka naʼakxilhaw la tlan nakamakgtayayaw? Xlakata max namin kilhtamaku nalaksakaw komo chuntiya talakaskin nakamakgalhtawakgeyaw latamanin o ni.

8. ¿Tuku xlakata max tuwa namakgkatsiyaw nalakgchanaw xnakujkan tiku kamakgalhtawakgeyaw?

⁸ Jehová lakaskin pi latamanin naskujnikgo xlakata xlikana paxkikgo. Wa xlakata, liskujaw xlakata nakamakgtayayaw naʼakgatekgskgo pi Jehová lu kalilakgaputsa chu lu kapaxki. Lakaskinaw kaʼakxilhkgolh pi Jehová wa «xTlatkan tiku nikgonita xnatlatnikan chu xkuentajtlawanakan lakpuskatin tiku nikgonita xchixkukan» (Sal. 68:5). Akxni tiku kamakgalhtawakgeyaw lanka xtapalh naliʼakxilhkgo tapaxkit nema kakgalhini Jehová, max lu tlan nalimakgkatsikgo chu tlakg natsukukgo paxkikgo. Pero, wilakgolh latamanin tiku tuwa makgkatsikgo naliʼakxilhkgo Jehová la chatum xalakgalhamana Tlat, xlakata xnatlatnikan nikxni kalimasiyanikgolh talakgalhaman (2 Tim. 3:1, 3). Wa xlakata, ankgalhin kalitachuwinaw tayat nema Dios kgalhi akxni makgalhtawakgeyaw. Kamakgtayaw tiku makgalhtawakgemaw xlakata naʼakgatekgsa pi xapaxkina kinTlatkan lakaskin pi nakgalhi  latamat nema ni kgalhi xlisputni chu pi xla lu makgtayaputun. ¿Tuku atanu tlan natlawayaw?

9, 10. ¿Tukuya likgalhtawakga tlan namaklakaskinaw xlakata namakgalhtawakgenanaw, chu tuku xlakata wa uma nalimaklakaskinaw?

⁹ Kalimaklakaskiw libros «¿Tuku kinkamasiyaniyan Biblia?» chu «Katamakgxtakgtit kxtapaxkit Dios». * Umakgolh likgalhtawakga tlawakanit xlakata nakinkamakgtayayan nalakgchanaw xnakujkan tiku kamakgalhtawakgemaw. Akgtum liʼakxilhtit, capítulo 1 xla libro ¿Tuku kinkamasiyaniyan Biblia? masta xatakgalhtin umakgolh lu xlakaskinka takgalhskinin: ¿Kinkapaxkiyan Dios o nitlan likatsi?, ¿la makgkatsi Dios akxni patinanaw? chu ¿tlan xʼamigo Jehová nawanaw? Libro Katamakgxtakgtit kxtapaxkit Dios namakgtaya tiku makgalhtawakgemaw naʼakxilha pi akxni stalanikan xtastakyaw Biblia kinkamakgtayayan tlakg tlan natawilayaw chu tlakg tlan natalalinaw Jehová. Maski limakgalhtawakgananitawa umakgolh libros,  talakaskin pi ankgalhin nalakkaxwiliyaw tuku nalimakgtayayaw tiku makgalhtawakgeyaw.

¹⁰ Pero kalilakpuwaw pi tiku makgalhtawakgemaw wi tuku katsiniputun nema min kʼatanu likgalhtawakga. ¿Tuku natlawayaw? Tlan nawaniyaw pi xʼakstu kalikgalhtawakgalh tuku katsiputun chu chuntiya nalimakgalhtawakgeyaw libro nema limakgalhtawakgemaw.

11. ¿Tuku kilhtamaku talakaskin natsukuyaw tatlawayaw oración tiku makgalhtawakgeyaw, chu la tlan nalitachuwinanaw pi talakaskin natlawayaw oración akxni namatsukiyaw takgalhtawakga?

¹¹ Kalimatsukiw oración akxni natakgalhtawakgayaw. ¿Tuku kilhtamaku tlan natsukuyaw tlawayaw oración akxni nalimakgalhtawakgenanaw Biblia? Talakaskin pi tunkun chuna natlawayaw, akxni titaxtunita nawan makgapitsi semanas lata tsukuw makgalhtawakgeyaw chatum lataman. Talakaskin namakgtayayaw tiku makgalhtawakgeyaw pi xlakata tlan naʼakgatekgsaw tuku lichuwinan xTachuwin Dios talakaskin naskinaw xʼespíritu santo. Makgapitsi natalan kalikgalhtawakganikgo Santiago 1:5 tiku kamakgalhtawakgekgo, niku wan: «Komo wi tiku tsankgani liskgalala, chuntiya kaskinilh Dios». Alistalh, kgalhskinkgo tiku makgalhtawakgekgo: «¿La tlan naskiniyaw liskgalala Dios?». Max xʼakstu nawan pi talakaskin natlawayaw oración.

12. ¿La tlan xmaklakaskiw Salmo 139:2-4 xlakata nakamakgtayayaw tiku kamakgalhtawakgeyaw xlakata tlakg tlan natlawakgo xʼoracioneskan?

¹² Kamasiyaniw tiku makgalhtawakgeyaw la natlawa xʼoración. Liwana kawaniw pi Jehová kgaxmatputun xʼoraciones. Kawaniw pi tlan nawaniyaw Jehová putum tuku wi kkinakujkan, tuku makgkatsiyaw chu pi tlan nawaniyaw tuku max nila waniyaw chatum lataman. Xlakata Jehová liwana katsi tuku wi kkinakujkan (kalikgalhtawakga Salmo 139:2-4). Nachuna, tlan nawaniyaw pi tlan naskini Jehová pi kamakgtayalh nalakgpali xtalakapastakni chu nalakgmakgan nixatlan talismanin. Akgtum liʼakxilhtit, kalilakpuwaw pi chatum lataman makgasa la limakgalhtawakgemaka Biblia pero lakgati akgtum talismanin nema Biblia masiya pi ni xlitatlawat. Liwana katsi pi ni xlitlawat, pero xla lu lakgati tuku tlawakan. Kamakgpuwantiniw nalitachuwinan Jehová tuku xlikana makgkatsi chu pi katasaskinilh namakgtaya kajwatiya napaxki tuku xla paxki (Sal. 97:10).

13. 1) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nawaniyaw tiku makgalhtawakgemaw pi kaʼalh ktamakxtumit? 2) ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata tiku makgalhtawakgemaw tlan namakgkatsi akxni naʼan kPukgalhtawakga?

¹³ Kawaniw tiku makgalhtawakgeyaw pi kaʼalh ktamakxtumit. ¿Tuku xlakata? Xlakata tuku nakgaxmata chu tuku naʼakxilha ktamakxtumit max nalakgchan xnaku chu uma namakgtaya nastaka xtakanajla. Wa xlakata kamasiyaniw video ¿Tuku tatlawa kPukgalhtawakga? chu kawaniw pi kaʼalh ktamakxtumit. Komo matlaniyaw, kawaniw pi tlan naʼanaw tiyayaw kxchik. Nachuna, tlan nakawaniyaw amakgapitsin natalan pi kakinkataʼankgon akxni anaw makgalhtawakgeyaw. Chuna tiku makgalhtawakgeyaw natsuku kalakgapasa natalan chu tlakg tlan namakgkatsi akxni naʼan ktamakxtumit.

14. ¿Tuku namakgtaya tiku makgalhtawakgemaw tlakg nastaka xtakanajla?

¹⁴ Lu kamakgtayaputunaw nastaka xtakanajlakan tiku kamakgalhtawakgeyaw (Efes. 4:13). Max chatum lataman makgamakglhtinan akgtum takgalhtawakga xalak Biblia xlakata lakpuwan tuku tlan nakitaxtuni. Pero, akxni tlakg natsuku paxki Jehová, max natsukuputun kamakgtaya amakgapitsin (Mat. 22:37-39). Nachuna, kalitachuwinaw talakgalhaman nema kgalhiyaw xlakata tlan xatapaxuwan namastayaw kintuminkan xlakata xtaskujut Dios.

15. ¿La tlan namakgtayayaw tiku makgalhtawakgemaw akxni natitaxtu akgtum taʼakglhuwit?

 ¹⁵ Kamasiyaniw tiku makgalhtawakgamaw la natayani xtaʼakglhuwit. Kawiliw akgtum liʼakxilhtit. Chatum tiku lichuwinan Dios pero chuntiyaku limakgalhtawakgemaka Biblia kinkawaniyan pi chatum tala xalak congregación wi tuku nitlan wanilh. ¿Tuku tlan natlawayaw? Ni katatayaw tuku kinkawaniman, wata kalitachuwinaw tuku wan Biblia. Tlan nawaniyaw pi pulaktiy tiku tlan natlawa: tlan natapati tala o, komo makgkatsi pi nila tapati, tlan natachuwinan tala xlakata nalakkaxtlawakgo tuku lalh (katamalakxtupi Mateo 18:15). Kamakgtayaw tiku makgalhtawakgemaw nalakkaxwili tuku nawani. Kamakgtayaw tlan namaklakaskin JW Library^®, Liputsan xla xtatayananin Jehová chu ksitio jw.org^® xlakata naputsa la tlan nalakkaxtlawa xtaʼakglhuwit. Komo tlakg nakatsini tuku natlawa akxni chuna natitaxtu, tlakg tlan nakatalalin natalan akxni tamununita nawan.

16. ¿Tuku tlan kitaxtu akxni taʼanaw atanu tala akxni anaw makgalhtawakgenanaw?

¹⁶ Kakawaniw amakgapitsin natalan pi kakinkataʼankgon akxni anaw makgalhtawakgenanaw chu viajante akxni lakgapaxialhnan congregación. ¿Tuku xlakata? Xlakata chuna la lichuwinawa kpárrafo 13, max amakgapitsin natalan wi tuku tlakg tlan nalimakgtayakgo kmakgapitsi xtaʼakglhuwit nixawa akinin. Kalilakpuwaw pi tiku makgalhtawakgemaw lu liskujma xlakata nialh naxkuli, pero nila makgxtakga. Komo chuna, kawaniw chatum tala tiku nachuna titaxtunit pi nakinkataʼanan akxni namakgalhtawakgeyaw; chatum tala tiku max nachuna tuwa makgkatsilh namakgxtakga. Max xla tlan nawani tuku tlan namakgtaya. Komo tuwa makgkatsiyaw namakgalhtawakgenanaw kxlakatin chatum tala tiku tlakg katsini, kaskiniw pi wa kamakgalhtawakgelh. Ankgalhin kalitamakgtayaw tuku katsinikgo amakgapitsin kinatalankan. Kalakapastakwi pi tuku lakaskinaw wa pi natatliwakglha xtakanajla tiku makgalhtawakgemaw.

17, 18. ¿Tuku talakaskin kuenta natlawayaw komo lakpuwanaw pi nialh namakgalhtawakgeyaw chatum lataman?

¹⁷ Komo tiku makgalhtawakgemaw ni tlawa talakgpalit kxlatamat, talakaskin liwana naʼakxilhaw komo chuntiya namakgalhtawakgeyaw o ni. Pulaktum tuku lu xlakaskinka liwana naʼakxilhaw wa tuku tlan tlawa uma lataman. Makgapitsi tlakg makgapalakgo xlakata nastaka xtakanajlakan. Wa xlakata, kalakpuwaw: «¿Tlawama talakgpalit kxlatamat chuna la matlani, maski kaj tsinu tsinu? ¿Tsukunita lilatama tuku katsinima?» (Mat. 28:20). Maski chatum tiku limakgalhtawakgemaw Biblia lakatsuku stakma xtakanajla, xlitasiyat komo lakgpalima xlatamat.

¹⁸ Wa xlakata, ¿tuku tlan natlawayaw komo tiku makgalhtawakgemaw ni lu xlakaskinka akxilha takgalhtawakga xalak Biblia o pi  nitu liʼakxilha? Kalilakpuwaw uma. Uma lataman max masputunita libro ¿Tuku kinkamasiyaniyan Biblia? chu asta max matsukinita libro Katamakgxtakgtit kxtapaxkit Dios, pero nipara makgtum anit ktamakxtumit, chu nipara akxni lakapastakkan akxni tinilh Cristo. Chu asta nachuna lakgachunin ni kgalhtawakga xlakata atanu tuku ni xlakaskinka tlawa. Komo chuna, talakaskin pi liwana natachuwinanaw. *

19. ¿Tuku tlan nawaniyaw tiku ni xlakaskinka akxilha takgalhtawakga xalak Biblia, chu tuku xlakaskinka kuenta natlawayaw?

¹⁹ Tlan nalimatsukiyaw uma takgalhskinin akxni natachuwinanaw: «¿Tuku ni maxkiyan talakaskin xtatayana Jehová nawana?». Komo chatum tiku makgalhtawakgeyaw lhuwata kilhtamaku la limakgalhtawakgemaw Biblia nakinkawaniyan pi lakgati tuku katsinima kBiblia pero nikxni xtatayana Jehová katiwa, ¿tlan chuntiya namakgalhtawakgeyaw? Nachuna, max nakinkawaniyan tuku ni maxki talakaskin nastaka xtakanajla. Akgtum li’akxilhtit, max lakpuwan pi nila katilichuwinalh xtachuwin Dios k’akgatunu chiki. Wa xlakata, akxni nakatsiyaw tuku makgkatsi, tlakg tlan namakgtayayaw.

20. ¿La kinkamakgtayayan Hechos 13:48 liwana na’akxilhaw komo chuntiya tlan namakgalhtawakgeyaw chatum lataman?

²⁰ Lu nitlan, pero makgapitsin tiku xkalimakgalhtawakgekan Biblia chuna litaxtukgo la israelitas kxkilhtamaku Ezequiel. Jehová wanilh uma palakachuwina: «Kaʼakxilhti, wix litaxtuya la akgtum takilhtlin kxpalakatakan nema lichuwinan tapaxkit, nema lu stlan takgaxmata, chu litlakgkan akgtum litlakgna. Nakgaxmatkgo mintachuwin, pero niti katitlawalh tuku nawana» (Ezeq. 33:32). Max tuwa namakgkatsiyaw nawaniyaw chatum lataman pi nialh katimakgalhtawakgew, pero “nialh anan kilhtamaku” (1 Cor. 7:29). Wa xlakata, nialh kalimakgapalaw nakamasiyaniyaw latamanin tiku nila staka xtakanajlakan, wata kaliskujwi nakatekgsaw latamanin tiku xlikana limasiyakgo pi «makglhtinamputunkgo latamat nema ni kgalhi xlisputni» (kalikgalhtawakga Hechos 13:48).

21. ¿Tuku texto xla kata 2020, chu tuku nakinkamakgpuwantiniyan natlawayaw?

²¹ Texto xla kata 2020, nakinkamakgtayayan wa pulana nawiliyaw kkilatamatkan nakamakgtayayaw latamanin kstalaninanin Cristo nawankgo. Limin tachuwin nema Jesús wa kxtaʼakgchuwin nema mastalh kʼGalilea: «Wa xlakata, kapitit, kakamakgtayatit latamanin [...] kistalaninanin nawankgo. Kakamunutit» (Mat. 28:19).