Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Kamakglhkatiw xtakanajlakan chu la kgalhakgaxmatnankgolh Noé, Daniel chu Job

Kamakglhkatiw xtakanajlakan chu la kgalhakgaxmatnankgolh Noé, Daniel chu Job

«Noé, Daniel chu Job, [...] kajwatiya xlakan lakgtaxtukgolh xlakata xaʼakgstitum litaxtukgolh» (EZEQ. 14:14).

TAKILHTLIN: sn 6, sn 54

1, 2. 1) ¿Tuku xlakata tlan kinkamakgpuwantinikgoyan xli’akxilhtit Noé, Daniel chu Job? 2) ¿Tukuya kilhtamaku tsokgli Ezequiel texto nema litsuku uma artículo?

¿TITAXTUPAT taputsastalanit, tajatat, ni kgalhiya tumin o atanu taʼakglhuwit? ¿Tuwa makgkatsiya nalipaxuwaya la skujnaniya Dios? Komo chuna, xli’akxilhtit Noé, Daniel chu Job namakgpuwantinikgoyan. Umakgolh lakchixkuwin tiku makglakgalhinanin xwankgonit nachuna titaxtukgolh taʼakglhuwit chuna la akinin. Chu makgapitsi asta katuwa wilikgolh xlatamatkan. Maski chuna, nikxni makgxtakgkgolh Jehová chu xla tlan li’akxilhtit kali’akxilhli xtakanajlakan chu xlakata kgalhakgaxmatnankgolh (kalikgalhtawakga Ezequiel 14:12-14).

2 Ezequiel tsokgli texto nema litsuku uma artículo anta kBabilonia kkata 612 akxni nina xmin Jesús, * akxni akgkitsis kata la nina xmasputukan Jerusalén, kkata 607 (Ezeq. 1:1; 8:1). Kaj ni lhuwa latamanin tiku limasiyakgolh pi nachuna xkgalhikgo tayat la Noé, Daniel chu Job tiku tlan lakgtaxtukgolh (Ezeq. 9:1-5). Makgapitsi tiku na lakgtaxtukgolh wa Baruc, Ébed-mélec chu recabitas.

3. ¿Tuku nalichuwinanaw k’uma artículo?

3 Akxni uma xalixkajni kakilhtamaku namalakgsputukan, kaj watiya nalakgtaxtukgo tiku xlikana xa’akgstitum nakali’akxilha Jehová chuna la Noé, Daniel chu Job (Rev. 7:9, 14). Ka’akxilhwi tuku xlakata Jehová wililh xali’akxilhtit umakgolh lakchixkuwin la komo tiku xa’akgstitum xlikatsikgo. Akxni nalichuwinanaw xchatunukan, na’akxilhaw tuku taʼakglhuwit titaxtukgolh chu alistalh nalichuwinanaw la namakglhkatikgoyaw xtakanajlakan chu la kgalhakgaxmatnankgolh.

NOÉ LIMASIYALH TAKANAJLA CHU KGALHAKGAXMATNALH

4, 5. 1) ¿Tuku taʼakglhuwit titaxtulh Noé? 2) ¿Tuku xlakata lu kaks kinkamalakawaniyan la tayanilh?

4 Taʼakglhuwit nema titaxtulh. Kxkilhtamaku Enoc, xtata xtlat Noé, latamanin xtamakgatlinikgonit Dios. Asta xwankgo tachuwin «ntu ni maxkiy nkakni Dios» (Jud. 14, 15). Tlakg xtaliwakatilha tuku nitlan. Kxkilhtamaku Noé, «katiyatni litatsamalh tuku nitlan». Ángeles tiku lixkajni likatsikgo kgalhikgolh xtiyatliwakan la komo xla latamanin, tatamakgaxtokgkgolh lakpuskatin chu kgalhikgolh kamanan tiku lixkajni xlikatsikgo (Gén. 6:2-4, 11, 12). Pero Noé lu tanu xwanit. Biblia lichuwinan pi «Jehová tlan akxilhli Noé» tiku «ni tlawalh tuku nitlan chuna la amakgapitsin latamanin» chu xla «ni xmakgxtakga xaxlikana Dios» (Gén. 6:8, 9).

5 Kalichuwinaw tuku wamputun umakgolh tachuwin xlakata uma chixku tiku xa’akgstitum. Pulana, kalilakpuwaw la xlilhuwa kilhtamaku skujnanilh Jehová kxalixkajni kakilhtamaku akxni nina xmin Munkaklat. Ni kaj 70 ni para 80 kata chuna la uku latamakgo lhuwa latamanin, wata atsinu ni xkgatsi 600 kata la skujnanilh Jehová (Gén. 7:11). Pero xla nichuna xtatakgsa la akinin, xla ni xkgalhi akgtum congregación. Nachuna max nipara xnatalan xmakgtayakgo. *

6. ¿La limasiyalh Noé pi ni xpekuan?

6 Noé ni kajwatiya tlan chixku xwanit, wata xla ni pekualh chu lichuwinalh pi xkgalhini takanajla Jehová. Wa xlakata Biblia limapakuwi tiku «ntiliakgchuwinalh lantla Dios natlaway ntalulokgtat» (2 Ped. 2:5). Apóstol Pablo tsokgli: «Na wa xpalakata yuma xtakanajla [ntilimalakgtsankgalh] ntachikxkuwitat» (Heb. 11:7). Xlikana pi xla tayanilh taputsastalanit, la likgalhkgamananka chu asta la xmakgniputunkan. Pero xla ni kapekuanilh latamanin (Prov. 29:25). Wata Jehová maxkilh litliwakga nema kamaxki xlakskujnin tiku ni makgxtakgkgo.

7. Akxni Noé xʼama tlawa arca, ¿tukuya taʼakglhuwit titaxtulh?

7 Alistalh akxni la Noé xtalama Dios liwaka 500 kata, Jehová wanilh pi xtlawalh akgtum arca xlakata nalakgtaxtukgo latamanin chu animales (Gén. 5:32; 6:14). Noé max lu tuwa makgkatsilh natlawa akgtum lanka arca. Nachuna max xkatsi pi tlakg xʼamaka likgalhkgamanankan. Pero tliwakga kgalhilh xtakanajla chu kgalhakgaxmatnalh. «Tlawalh chuna la xwanikanit» (Gén. 6:22).

8. ¿La limasiyalh Noé pi xlikana xkanajla pi Dios xʼama maxki tuku namaklakaskin?

8 Noé nachuna tuwa makgkatsilh nakamakgtakgalha xpuskat chu xkamanan. Akxni nina xmin Munkaklat, xtalakaskin pi latamanin lhuwa kskujkgolh xlakata nakgalhikgo liwat. Chu Noé nachuna kskuja (Gén. 5:28, 29). Maski chuna, ni kaj watiya lilakgaputsalh tuku xmaklakaskin wata wa la kskujnanima Dios. Chu ama 40 o 50 kata lata xlimakgas litlawalh arca, ankgalhin kuenta tlawalh xtakanajla. Chu akxni titaxtulh 350 kata la xtitaxtunita Munkaklat chuntiyaku kuenta tlawalh xtakanajla (Gén. 9:28). Xlikana, akgtum tlan liʼakxilhtit xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh.

9, 10. 1) ¿La namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit Noé xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh? 2) ¿Tuku natlawa Jehová komo natatayayaw xlimapakgsin?

9 La namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit Noé xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh. Chuna tlawayaw akxni tatayayaw Jehová, ni namakgtanuyaw kxkakilhtamaku Satanás chu pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios (Mat. 6:33; Juan 15:19). Xlikana, uma tlawa pi latamanin ni nakinkapaxkikgoyan. Akgtum liʼakxilhtit, komo akinin kgalhakgaxmataw xlimapakgsin Dios xlakata tamakgaxtokgat chu xlakata ni natlawayaw talakgxtumit xalimaxana, min kilhtamaku latamanin nitlan kinkalichuwinankgoyan (kalikgalhtawakga Malaquías 3:17, 18). Pero chuna la Noé, ni kapekuaniyaw latamanin, wata wa pekuaniyaw Dios. Katsiyaw pi kaj xman wa tlan nakinkamaxkiyan latamat putum kilhtamaku (Luc. 12:4, 5).

10 Tlan nakinkakgalhskinkanan kinchatunukan: «¿Chuntiya nakskujnani Dios akxni latamanin nakimamaxanikgo o nitlan nakilichuwinankgo? ¿Xlikana kkanajla pi Jehová nakimaxki tuku kmaklakaskin asta maski akxni ni lu anan tumin?». Komo wix namakglhkatiya xliʼakxilhtit Noé xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh tlan liwana nakatsiya pi Jehová nakuentajtlawayan (Filip. 4:6, 7).

DANIEL LIMASIYALH TAKANAJLA CHU KGALHAKGAXMATNALH

11. ¿Tuku laklanka taʼakglhuwit titaxtulh Daniel chu kgalhtutu xcompañeros? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

11 Taʼakglhuwit nema titaxtulh. Daniel xchilinkanit kBabilonia, akgtum kachikin niku xkakninanikan nixaxlikana dioses chu xʼanan taskuwan. Latamanin xalak Babilonia xlakgmakgankgo tiku judíos nachuna xlikgalhkgamanankgo Jehová (Sal. 137:1, 3). Xlikana, uma max lu nitlan limakgkatsikgolh judíos tiku ni xmakgxtakgkgo Jehová, la komo Daniel. Nachuna lhuwa latamanin xʼakxilhkgo Daniel chu kgalhtutu xcompañeros, Hananías, Misael chu Azarías, xlakata babilonios xkamasiyanimakgo la naskujnanikgo mapakgsina. Asta xkawanikan tuku liwat nawakgo. Uma akgtum taʼakglhuwit kitaxtulh, xlakata Daniel ni lakaskilh «[na]lixkajwanan xalakgkgama xliwat mapakgsina» (Dan. 1:5-8, 14-17).

12. 1) ¿Tuku lakwan tayat xkgalhi Daniel? 2) ¿La xlakpuwan Jehová xlakata Daniel?

12 Daniel titaxtulh akgtum taʼakglhuwit nema max ni kuenta xtlawalh. Xlakata lhuwa tuku xmatlani, makglhtinalh tlakg xlakaskinka taskujut (Dan. 1:19, 20). Wa xlakata max tlanka xmakgkatsika chu xtsukulh wili limapakgsin la nakakninanikan Dios. Pero nichuna tlawalh. Chuntiya tlan likatsilh chu taktujulh, nachuna ankgalhin wa malankilh Jehová xlakata putum tuku tlan xtlawa (Dan. 2:30). Jehová akgtum lu tlan liʼakxilhtit limaxtulh akxni kajku kgawasa xwanit chuna la Noé chu Job. Xlikana pi Jehová lu xlipawan Daniel. Chu xlikana, xlakata Daniel limasiyalh takanajla chu kgalhakgaxmatnalh xliputum xlatamat. Max atsinu ni xkgatsi 100 kata akxni chatum ángel tapaxuwan wanilh pi Dios lu lanka xtapalh xliʼakxilha (Dan. 10:11).

13. ¿Tuku xlakata Daniel tlan kamakgtayalh amakgapitsi judíos?

13 Xlakata xtalakgalhaman Dios, Daniel maxkika lhuwa limapakgsin kBabilonia chu alistalh kMedopersia (Dan. 1:21; 6:1, 2). Max chuna tlawalh Jehová xlakata Daniel xmakgtayalh xkachikin, chuna la tlawalh José kʼEgipto nachuna Ester chu Mardoqueo anta kPersia (Dan. 2:48). * Kalilakpuwaw xlakata la lu tlan makgkatsilh Ezequiel chu amakgapitsi judíos akxni akxilhkgolh la xkamakgtayama Jehová.

Jehová lanka xtapalh liʼakxilha tiku ni makgxtakgkgo (Kaʼakxilhti párrafos 14 chu 15).

14, 15. 1) ¿La tatalakxtumi kilatamatkan chuna la xla Daniel? 2) ¿Tuku tlan nakatsinikgo la uku natlatni xlakata xliʼakxilhtit xnatlatni Daniel?

14 La namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit Daniel xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh. La uku lamaw kkakilhtamaku niku latamanin kgalhikgo nitlan tayat chu ni liwana kakninanikgo Dios xlakata xalanka Babilonia, putum nixaxlikana takanajla, «chu xputawilh demonios litaxtunit» (Rev. 18:2). Pero akinin xtachuna la komo xmakgtapakgsiw alakatanu kachikin. Wa xlakata tanu likatsiyaw, chu latamanin kinkalikgalhkgamanankgoyan (Mar. 13:13). Wa xlakata, kalakgtalakatsuwiw Jehová chuna la Daniel. Komo nalipawanaw, nataktujuyaw chu nakgalhakgaxmataw, Jehová na lanka xtapalh nakinkaʼakxilhan (Ageo 2:7).

15 La uku natlatni lhuwa tuku tlan nakatsinikgo xlakata xliʼakxilhtit xnatlatni Daniel. ¿Tuku xlakata? Xlakata Daniel lu paxkilh Jehová akxni aktsujku xwanit maski lhuwa tuku nitlan xʼanan kJudá. Xlikana, xla ni kaj akglakgwa tsukulh paxki Dios, wa xnatlatni tiku liwana masiyanikgolh (Prov. 22:6). Xtukuwani Daniel kilhchanima «Dios wa kiJuez» litasiya pi xnatlatni xpaxkikgo Jehová (Dan. 1:6, nota). Wa xlakata, natlatni, ni lakapala nakatasitsiyatit minkamanan akxni nakamasiyanikgoyatit xlakata Jehová. Ni kataxlajwanitit (Efes. 6:4). Kakatatlawakgotit oración chu na kakapalakaskinkgotit. Komo naliskujatit xlakata nakamasiyaniyatit tuku xaxlikana xalak kBiblia, Jehová lhuwa tasikulunalin nakamaxkiyan (Sal. 37:5).

JOB LIMASIYALH TAKANAJLA CHU KGALHAKGAXMATNALH AKXNI LHUWA XKGALHI TUMIN CHU AKXNI TALIMAXKGELH

16, 17. ¿Tukuya taʼakglhuwit titaxtulh Job?

16 Taʼakglhuwit nema titaxtulh. Job lanka talakgpalit kgalhilh kxlatamat. «Wa tlakg lhuwa xkgalhi nixawa amakgapitsi tiku xalak Oriente» (Job 1:3). Lhuwa tumin xkgalhi, lu xlakgapaskan chu xmaxkikan kakni (Job 29:7-16). Maski chuna, ni lakpuwa pi tlakg xlakaskinka xwanit nixawa amakgapitsin o ni xlakaskin xtamakgtay Dios. Wata Dios limapakuwilh «kilakskujni» chu wa pi «chatum chixku tiku ni lilatama tuku nitlan, xalakatitum, chu kgalhini tapekua Dios chu takgenuniy tuku nitlan» (Job 1:8).

17 Pero kaj lakapala talakgpalilh xlatamat. Putum makgatsankgalh chu lu nitlan makgkatsilh, asta xniputun. Xlikana, katsiyaw pi tiku xlin kuenta wa Satanás, tiku wa pi xkakninani Dios kaj xlakata tuku xkgalhi (kalikgalhtawakga Job 1:9, 10). Jehová ni kaj chuna makgxtakgli uma taʼakgsanin. Maxkilh talakaskin Job pi nalimasiya pi xla ni xmakgxtakga, pi xlikana xatapaxuwan kskujnani ni kaj xlakata tuku xkgalhi.

18. 1) ¿Tuku kaks lilakawanaw xlakata Job ni makgxtakgli Dios? 2) ¿Tuku limasiya Jehová xlakata la likatsinilh Job?

18 Satanás lhuwa tuku limakgapatinalh Job chu malakpuwanilh pi wa Jehová tiku chuna xtlawama (Job 1:13-21). Chu alistalh minkgolh kgalhtutu tiku xwankgo pi xʼamigos xlitaxtukgo xlakata namakgpuwantinikgo. Pero wata nitlan likatsinikgolh chu wanikgolh pi wa Dios tiku chuna xmakgapatinama (Job 2:11; 22:1, 5-10). Pero Job nikxni makgxtakgli Dios. Xlikana, milh kilhtamaku kaj akglakgwa wa tuku ni xlakpuwan. Pero Jehová liwana xkatsi tuku nitlan xtitaxtuma (Job 6:1-3). Xkatsi pi Job lu nitlan xmakgkatsi, pero nikxni makgxtakgli, maski Satanás lu makgapatinalh, chu lhuwa nitlan tachuwin chu taʼakgsanin limawakalh. Akxni titaxtulh putum tuku xliputsananimaka xlakata xtakanajla, Jehová tlakg lhuwa maxkilh tuku xkgalhi nixawa la xapulana chu tlawalh pi xtilatamalh 140 kata (Sant. 5:11). Putum ama kilhtamaku, Job chuntiya skujnanilh Jehová xliputum xnaku. ¿Tuku likatsiyaw? Xlakata akglhuwa ciento kata lata xninit akxni Ezequiel tsokgli umakgolh tachuwin nema litsuku takgalhtawakga.

19, 20. 1) ¿La tlan namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit Job xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh? 2) ¿La tlan namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit xtalakgalhaman Dios chuna la nakalikatsiniyaw amakgapitsin?

19 La namakglhkatiyaw xliʼakxilhtit Job xlakata xtakanajla chu la kgalhakgaxmatnalh. Maski tanu tanu tuku titaxtuyaw, ankgalhin wa pulana kawiliw Jehová kkilatamatkan, wa kalipawaw chu nakgalhakgaxmataw xliputum kinakujkan. Chu tlakg lhuwa tuku kgalhiyaw xlakata chuna natlawayaw nixawa la Job. Kalilakpuwaw uma. Pulaklhuwa tuku katsiyaw xlakata Satanás chu tuku tlawa (2 Cor. 2:11). Anta klibro xla Job lichuwinan tuku xlakata Jehová masta talakaskin pi kaʼanalh tapatin. Nachuna, tuku lichuwinalh Daniel pi xʼama la kinkamakgatekgsniyan pi xTamapakgsin Dios wa akgtum tamapakgsin xlikalanka Katiyatni nema makamaxkikanit Jesús (Dan. 7:13, 14). Chu katsiyaw pi uma Tamapakgsin nialh makgas namasputu putum tapatin.

20 Xlatamat Job kinkamasiyaniyan pi talakaskin nakalakgalhamanaw kinatalankan tiku patinamakgolh. Max lakgachunin kaj akglakgwa tuku nawankgo, chuna la tlawalh Job (Ecl. 7:7). Pero ni talakaskin nakawaniyaw tuku nitlan, wata talakaskin nakaʼakgatekgsniyaw xlakata tuku nitlan titaxtumakgolh. Chuna namakglhkatiyaw Jehová, kinTlatkan tiku xalakgalhamana chu xapaxkina (Sal. 103:8).

JEHOVÁ NAKINKAMAXKIYAN LITLIWAKGA

21. ¿Tuku tatalakxtumi 1 Pedro 5:10 chu xlatamatkan Noé, Daniel chu Job?

21 Maski Noé, Daniel chu Job tanu tanu kilhtamaku latamakgolh, tayanikgolh taʼakglhuwit nema titaxtukgolh. Xlatamatkan kinkamalakapastakayan tuku wa Pedro, tiku tsokgli: «Akxni mpatinanitantita nawan ntsinuj kilhtamaku, Dios nti mastay xlipaks ntu lipaxkatsinit [...] lakatanks nakatlawayan, chu nakamatliwakglhan» (1 Ped. 5:10).

22. ¿Tuku naʼakxilhaw kʼatanu artículo?

22 Xlikana tuku lichuwinalh Pedro xlakata xkachikin Dios xala uku kilhtamaku. Jehová xlikana kawaniyan pi nakinkamatliwakglhan. Putum lakaskinaw pi nakinkamaxkiyan xlitliwakga Jehová chu ni namakgxtakgaw. Wa xlakata lakaskinaw nastalaniyaw xliʼakxilhtitkan chuna la kgalhakgaxmatnankgolh Noé, Daniel chu Job. Umakgolh latamanin ni makgxtakgkgolh Jehová xlakata liwana xlakgapaskgo, chuna la naʼakxilhaw kʼatanu artículo. Nachuna, liwana xkatsikgo tuku xlakaskin Jehová xpalakatakan (Prov. 28:5). Chu akinin na tlan chuna natlawayaw.

^ párr. 2 Ezequiel linka kBabilonia kkata 617 akxni nina xmin Jesús. Wa tiku tsokgli texto xla Ezequiel 8:1-19:14 «kkata akgchaxan» lata xchilinkanit, kilhchanima kkata 612.

^ párr. 5 Xtlat Noé, Lamec, xkgalhini tapekua Dios, pero xla nilh akgkitsis kata la nina xmin Munkaklat. Komo xtse chu xnatalan Noé xlamakgolh akxni tsukulh Munkaklat, ni lakgtaxtukgolh.

^ párr. 13 Max nachuna tlawalh Jehová xpalakatakan kgalhtutu xcompañeros Daniel, tiku nachuna kalakgayawaka lhuwa limapakgsin (Dan. 2:49).