1, 2. ¿Tuku xlakata talakaskin nalichuwinanaw la tlan nakamamakgkatsiniyaw tiku makgatsankgakgonit tiku xpaxkikgo? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

CHATUM tala wanikan Susi wa: «Akxni nilh kinkgawasakan, liwaka akgtum kata lu nitlan klimakgkatsiw». Chu chatum tala wan pi akxni nilh xpuskat lu «katsanilh chu ni la xwan la xmakgkatsi». Lu nitlan, pero lhuwa latamanin chuna titaxtukgo. Lhuwa kskujnin Dios max ni xlakpuwankgo pi xnilh tiku lu xpaxkikgo akxni ni na xmin Armagedón. Komo wix o chatum tiku lakgapasa, makgatsankganit chatum xalak xfamilia o xʼamigo, max nakgalhskinkana: «¿Tuku tamakgtay tlan namastakan akxni wi tiku chuna titaxtuma?».

² Max kgaxmatnitaw pi wi tiku wan pi chuna la titaxtu kilhtamaku nialh katilakapastakti. Pero ¿xlikana uma? Chatum tala kstalanina Cristo tiku ninita xchixku wa: «Wa tuku namakgtayayan wa la nalimaklakaskina minkilhtamaku». Talipuwan nema makgkatsiyaw xtachuna la niku natachukuya kmintiyatliwa: komo kuenta natlawayaw tsinu tsinu napakstilha. Wa xlakata ¿tuku kilitlawatkan xlakata tlan namamakgkatsiniyaw tiku nitlan limakgkatsi xlakata makgatsankganit tiku xpaxki?

3, 4. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi Jehová akgatekgsa takatsanajwat nema makgkatsiyaw akxni niy tiku lu xpaxkiyaw?

³ Xlikana, tiku tlan nakinkamamakgkatsiniyan wa xalakgalhamana kinTlatkan, Jehová (kalikgalhtawakga 2 Corintios 1:3, 4). Xla xatlan liʼakxilhtit tiku akgatekgsa tuku nitlan makgkatsi chatum lataman. Dios kamalaknuni xlakskujnin: «Akit tiku kkamakgtsiyajan» (Is. 51:12; Sal. 119:50, 52, 76).

⁴ KinTlatikan «xmakilhtsukina talakgalhaman» namakgatsankganit tiku lu xkapaxki, chuna la Abrahán, Isaac, Jacob, Moisés chu mapakgsina David (Núm. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Hech. 13:22). Biblia wan pi Dios lakaskima pi xchilha kilhtamaku akxni nakamaxkipara latamat (Job 14:14, 15). Ama kilhtamaku, xlakan napaxuwakgo chu nikxni katitatatlaparakgolh. Kalakapaskatwi pi Dios na akxilhli akxni lu makgapatinanka akxni makgnika xKgawasa, «tiku lu xpaxki» (Prov. 8:22, 30). Nila lilakpuwanaw takatsanajwat nema makgkatsilh Jehová (Juan 5:20; 10:17).

5, 6. ¿La kinkamakgoxamixiyan Jehová?

⁵ Tlan nalipawanaw pi Jehová nakinkamakgtayayan. Wa xlakata kawaniw putum tuku wi kkinakujkan chu tuku makgkatsiyaw. Tlan limakgkatsiyaw pi xla akgatekgsa kintakatsanajwatkan chu kinkamaxkiyan takgoxamixat nema maklakaskinaw. Pero ¿la tlawa?

⁶ Pulaktum wa xtamakgtay «espíritu santo» (Hech. 9:31). Jesús malaknulh «minTlatikan Dios wanti wi kakgapun» xatapuxuwan nakamaxki espíritu santo «wanti naskinikgoy» (Luc. 11:13). Susi, tiku lichuwinaw kxapulana párrafo, wan: «Makglhuwa ktasaskiniw chu asta ktalakgtsokgostaniw Jehová xlakata kskiniw pi xkinkamakgoxomixin. Chu makgatunu kmakgkatsiw xtakaksni Dios kkintalakapastaknikan chu kkinakujkan» (kalikgalhtawakga Filipenses 4:6, 7).

7, 8. ¿Tuku xlakata tlan nalipawanaw pi Jesús nakinkamakgoxamixiyan?

⁷ Tuku tlawalh chu tuku wa Jesús akxni xlama kKatiyatni liwana limasiyalh tapaxkit, talakgalhaman chu xmakgkatsi tuku xmakgkatsikgo latamanin chuna la xTlat, Jehová (Juan 5:19). Dios makamilh kKatiyatni xlakata nakamakgoxamixi «tiku nitlan makgkatsikgo kxnakujkan» chu «xlakata tlan nakamakgoxamixi tiku lipuwamakgolh» (Is. 61:1, 2; Luc. 4:17-21). Latamanin tlan xʼakxilhkgo pi Jesús lu xalakgalhamana xwanit, xʼakgatekgsa xtalipuwankan chu xlikana xkamakgtayaputun (Heb. 2:17).

⁸ Akxni kgawasaku xwanit, na akxilhli akxni nikgolh xalak xfamilia chu xʼamigos. Max Jesús xkgalhi 20 kata akxni nilh xtutlat, José. * Kalilakpuwaw la tuwa makgkatsilh tiku lu lakgkatsaninan xlakata natayani xtakatsanajwat nema xmakgkatsi, xla xtse chu xla xnatalan.

9. ¿La limasiyalh Jesús pi xmakgkatsi tuku xtitaxtumakgo amakgapitsin akxni nilh Lázaro?

⁹ Akxni Jesús xlichuwinan Dios, lu xka’akgatekgsni chu na xmakgkatsi tuku xtitaxtukgo latamanin. Akgtum li’akxilhtit, akxni x’amigo Lázaro nilh, xla xkatsi pi x’ama malakastakwani. Maski chuna, akxni akxilhli takatsanajwat nema xmakgkatsima María chu Marta, lu lilipuwa chu asta tasalh (Juan 11:33-36).

10. ¿La likatsiyaw pi Jesús chuntiya nitlan limakgkatsi akxni akxilha pi patinanaw?

¹⁰ ¿La kinkamakgtayayan la uku akxni  akxilhaw tuku Jesús tlawalh makgasata? Biblia wan: «Jesucristo, xaliʼankgalhin xtachuna wa lantla nkgotana chu nchiyu, chu nkaj xani liwayaj xtiwaj» (Heb. 13:8). Jesús wa «Xmakilhtsukina latamat» chu katsi la makgkatsikan takatsanajwat, wa xlakata tlan nakamakgtaya tiku «ni tlan ntu litatokglhmakgo» (Hech. 3:15; Heb. 2:10, 18). Wa xlakata liwana katsiyaw pi chuntiya makgkatsi akxni akxilha pi patinamaw. Xla akgatekgsa kintakatsanajwatkan chu kinkamakgoxamixiyan, «akxni luwa maklakaskinaw» (kalikgalhtawakga Hebreos 4:15, 16).

11. ¿Tuku versículos xalak Biblia makgoxamixiyan?

¹¹ Biblia na limin lhuwa textos nema tlan nakinkamakgoxamixiyan ni kaj watiya lichuwinan akxni nilh Lázaro nema lu makgalipuwa Jesús. Chu uma ni kaks kinkamalakawaniyan, «sampi wa nkatuwa ntu xapulana ntatsokgli, wa litsokgka mpi chuna nalikatsiniyaw wa ntu ntlan; lakimpi wa lantla nalikgalhiyaw ntapaxuwanaliyan, chu naliʼakgpuwantiyaw ntatsokgnun, nalikgalhiyaw ntakgalhkgalhitin» (Rom. 15:4). ¿Makgatsankganitata wix tiku lu xpaxkiya? Komo chuna, umakgolh versículos xalak Biblia tlan namakgoxamixikgoyan:

• «Jehová lakatsu katawi tiku lu lipuwamakgolh; chu kalakgmaxtu tiku makgkatsikgo pi katlajama xtaʼakglhuwitkan» (Sal. 34:18, 19).

• «Akxni lu xakklilipuwama tuku nitlan xkiʼakgspulama, kimatliwakglhti chu skaya kimamakgkatsini» (Sal. 94:19).

• «Na watiya nkimPuchinakan Jesucristo, chu Dios kinTlatkan, wa cha nti nkintikapaxkin, chu na kintikamaxkin xlipan ta’akgtsiyajni, chu xatlan takgalhkgalhitin nkaj lipaxkatsinit, kamakgtsiyajkgolh minakujkan» (2 Tes. 2:16, 17). *

12. ¿Tuku atanu na tlakg xlakaskinka nakalimakgoxamixiyaw amakgapitsin?

¹² Tiku makgatsankgakgonit tiku lu xpaxkikgo na tlan natekgskgo takgoxamixat kcongregación (kalikgalhtawakga 1 Tesalonicenses 5:11). ¿La tlan nakamatliwakglhaw chu namakgoxamixiyaw tiku talipuwanikgonit? (Prov. 17:22). Kalakapastakwi pi anan «kilhtamaku akxni ni nachuwinankan chu kilhtamaku akxni tlan nachuwinankan» (Ecl. 3:7). Ka’akxilhwi tuku wankgo chatiy kstalaninanin Cristo. Dalene tiku ninita xchixku wan: «Tiku katsanimakgolh talakaskin nawankgo tuku lakpuwankgo chu makgkatsikgo. Wa xlakata, tuku tlakg xlakaskinka wa pi nakakgaxmatniyaw chu ni nakamalaktlawiyaw akxni chuwinamakgolh». Junia, chatum xtala xakstu makgnika, chu Junia wan: «Maski nila putum akgatekgsaw xtakatsanajwat, tuku tlakg xlakaskinka wa pi akgatekgsputunaw tuku makgkatsi».

13. ¿Tuku kililakapastakatkan?

¹³ Nachuna, kililakapastakatkan pi chatunu latamanin tanu tanu la makgkatsikgo chu limasiyakgo pi katsanajwamakgolh. Min kilhtamaku, kaj watiya tiku patinamakgolh akgatekgskgo tuku makgkatsikgo, chu max tuwa nalichuwinan tuku makgkatsi. Wa uma tuku kilhchanima Biblia akxni wan: «Naku katsi tuku kintalipuwankan, chu kxtapaxuwan niti makgtanu tiku ni lakgapasa» (Prov. 14:10). Chu maski lataman nawan tuku makgkatsi, max amakgapitsin ni katiʼakgatekgskgolh tuku wamputun.

14. ¿Tuku atanu tlan natlawaparayaw xlakata nakamakgoxamixiyaw tiku patinamakgolh?

¹⁴ Xlakata putum uma, max tuwa namakgkatsiyaw nakatsiyaw tuku nakawaniyaw tiku lu kamakgalipuwama xtakatsanajawatkan. Maski chuna, Biblia wan pi tuku wankgo  «tiku lakgskgalalan mapaksanan» (Prov. 12:18). Lhuwa kstalaninanin Cristo tekgskgo tuku tlan nakalimakgoxamixikgo kfolleto «Cuando muere un ser querido». * Xlakata putum uma, min kilhtamaku, tuku tlan natlawayaw wa pi nastalaniyaw uma tastakyaw: «Nkatatasakgotit wa nti ntasakgoy» (Rom. 12:15). Chatum tala tiku ninita xchixku wanikan Gaby wan: «Akxni ktasa klimasiya tuku kmakgkatsi. Wa xlakata, kimakgoxamixi pi kiʼamigos natasakgo akxni ktasa. Uma kilhtamaku akxni klipuwama, kmakgkatsi pi ni kaj kiʼakstu kwi».

15. Komo tuwa makgkatsiyaw wi tuku nawanaw kalakan, ¿tuku tlan natlawayaw xlakata tlan nakamakgoxamixiyaw amakgapitsin? (Na kaʼakxilhti recuadro « Tuku tlan nawanaw xlakata nakamakgoxamixiyaw amakgapitsin»).

¹⁵ Komo tuwa makgkatsiyaw kalakan nawanaw tuku makgkatsiyaw, max tlakg ni tuwa namakgkasiyaw natsokgwiliyaw kʼakgtum tarjeta, kʼakgtum correo electrónico, akgtum mensaje o kmaktum carta. Tlan nalhkawiliyaw akgtum texto nema makgoxamixinan, tlan nawanaw tuku lu tlan xtlawa o natsokgwiliyaw tuku xatapaxuwan lakapastakaw xlakata tiku ninita. Junia wan: «Nikkgalhi tachuwin xlakata nakwan la xlilhuwa kimakgtaya akxni kmakglhtinan maktum tatsokgni nema lu kimatliwakglha o akgtum invitación xla chatum tala puskat xlakata akxtum nakwayanaw. Umakgolh kimalakapastaka pi wilakgolh latamanin tiku kimpaxkikgo chu kinkuentajtlawakgo».

16. ¿La atanu tlan makgoxamixinankan?

¹⁶ Nachuna, lu makgtayanan kapalakaskinkan kʼoración tiku patinamakgolh chu akxtum nakatatlawayaw oración. Xlikana, tlawakan oración akxni chuna titaxtumaka max tuwa tamakgkatsi. Max natasayaw chu asta max nila katichuwinaw. Pero oraciones nema xliputum kinakujkan tlawayaw tlan nakamamakgkatsini  tiku patinamakgolh. Dalene, tiku lichuwinaw kpárrafo akgkutiy, lakapastaka: «Lakgachunin, akxni natalan lakpuskatin minkgo kimakgoxamixikgo, kakgalhskin komo tlan natlawakgo oración. Akxni tlawakgo oración, ni lu la chuwinankgo. Pero tsinu tsinu xtachuwinkan tsuku tatliwakglhtilha chu limakgalhsputukgo oración nema minacha kxnakujkan. Xatliwakga xtakanajlakan, xtapaxkitkan chu xlakata kililakgaputsakgo lu matliwakglha kintakanajla».

17-19. ¿Tuku xlakata chuntiya nakamakgoxamixiyaw kinatalankan?

¹⁷ Xlakata ni lakxtum latamanin, la talipuwanikgo akxni wi tiku niy, ni lakxtum makgapala xtalipuwankan. Wa xlakata, ni kajwatiya talakaskin nakamakgtayakgoyaw akxni aku makgatsankganit tiku xpaxki, akxni xparientes chu xʼamigos lakatsu wilanikgolh. Na talakaskin pi alistalh chuntiya nakamakgtayayaw, maski max lhuwata kilhtamaku titaxtunit. Proverbios 17:17 wan: «Xaxlikana amigo putum kilhtamaku paxkinan, chu litaxtu la chatum tala akxni anan talakgaputsit». Kilimastatkan takgoxamixat akxni namaklakaskin tiku talipuwanima (kalikgalhtawakga 1 Tesalonicenses 3:7).

¹⁸ Kalakapastakwi pi natsukuparayaw makgkatsiyaw talipuwan kaj xa tukuya kilhtamaku. Max xlakata akxni lakgchan kilhtamaku akxni tamakgaxtokgli, akgtum tatlakgni, akgtum foto, tuku akxtum xtlawakgo o max tuku muksun, o wi tuku takgaxmata o akgtum kilhtamaku nema titaxtuma ama kata. Komo ninita tiku xtamakgaxtokga, max tuwa namakgkatsiya wi tuku miʼakstu natlawaya akxni nialh tiwi tiku xtatamakgaxtokgnita, la akxni ankan klanka tamakxtumit o akxni natalakapastaka akxni tinilh Cristo. Chatum tala tiku ninita xpuskat wan: «Xaklakpuwan pi kilhtamaku akxni xakamaw makgatsiyaw la xaktamakgaxtokgnitaw tuwa xakama makgkatsi xlakata nialhti wi kimpuskat, chu chuna ktitaxtulh. Pero makgapitsi natalan lakkaxwilikgolh akgtum aktsu tamakxtumit chu anta xkintawilakgolh kiʼamigos xlakata ni xakmakgkatsilh pi kiʼakstu xakwi».

¹⁹ Liwana kakatsiw pi ni kaj watiya uma kilhtamaku talakaskin tlan nakamamakgkatsiniyaw. Junia wan: «Akxni ankgalhin akxtum natatawilakgoyan natalan chu namakgtayakgoyan chu ni kaj watiya kilhtamaku nema xlakaskinka, uma lu makgtayanan. Umakgolh kilhtamaku lu lhuwa xtapalh chu lu makgoxamixinan». Xlikana, nila putum mapanuyaw xtalipuwan chu tuku makgkatsi tiku makgatsankgalh tiku lu xpaxki. Pero lhuwa tuku tlan natlawayaw xlakata namakgoxamixiyaw (1 Juan 3:18). Gaby lakapastaka: «Lu kpaxtikatsini Jehová xlakata lakgkgolotsin xatapaxuwan kimakgtayakgolh chu ni kiʼakstu kimakgxtakgkgolh akxni tuwa tuku xaktitaxtuma. Putum kilhtamaku kimamakgkatsinikgolh pi Jehová xkilisnatnit xmakxpan».

20. ¿Tuku xlakata kinkamakgoxamixiyan xtamalaknun Jehová?

²⁰ Lu tlan kinkamamakgkatsiniyan pi Jehová, Dios tiku masta putum takgoxamixat, putum kilhtamaku namasputu takatsanajwat akxni «namin nkilhtamaku akxni xlipaks nti aknukgoy» nakgaxmatkgo xtachuwin Cristo chu nalakastakwanamparakgo (Juan 5:28, 29). Dios malaknunit pi «xliputum kilhtamaku namalakgsputu linin» chu «naxaka putum lakgpixtajat» (Is. 25:8). Akxni nachin ama kilhtamaku nialh katikatatasaw tiku «ntasakgoy» tiku nalatamakgo kKatiyatni nakatapaxuwakgo nti «mpaxuwakgoy» (Rom. 12:15).