Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

«¿Tiku natataya Jehová?»

«¿Tiku natataya Jehová?»

«Wa Jehová miDios tiku napekuaniya. Kajwatiya naskujnaniya chu natatayaya» (DEUT. 10:20).

TAKILHTLIN: sjj 28, sjj 32

1, 2. 1) ¿Tuku xlakata kajwatiya tatayayaw Jehová? 2) ¿Tuku na’akxilhaw k’uma artículo?

NITI atanu tlakg tliwakga, skgalala chu xapaxkina la kiDioskan. Wa xlakata, kajwatiya tatayayaw chu ni makgxtakgaw (Sal. 96:4-6). Maski chuna, makgapitsi xlakskujnin Jehová mastakgonit talakaskin pi tuku titaxtukgo kxlatamatkan natlawa pi namakgxtakgkgo Jehová.

2 K’uma artículo, na’akxilhaw makgapitsi xli’akxilhtitkan latamanin tiku xwankgo pi xtatayakgo Jehová pero nachuna xtlawamakgo tuku xla ni lakgati. Umakgolh li’akxilhtit, wi tuku lu xlakaskinka kinkamasiyaniyan nema nakinkamakgtayayan ni namakgxtakgaw Jehová.

JEHOVÁ LAKPUTSANANI KINAKUJKAN

3. ¿Tuku xlakata xtalakaskin pi Jehová kstakyawalh Caín chu tuku wanilh?

3 Ka’akxilhwi xli’akxilhtit Caín. Xla ni xlakpuwan pi atanu dios xkakninani, kaj xman wa Jehová. Pero Jehová ni xmakgamakglhtinan xtakaknin xlakata akxilhli kxnaku tuku nitlan (1 Juan 3:12). Wa xlakata wanilh Caín pi komo xla xlakgpalilh xtapuwan chu xtlawalh tuku tlan xla xmakgamakglhtinampa. Pero wanilh pi komo ni xlakgpalilh xtapuwan, talakgalhin chuntiya xmatlawilh tuku nitlan. Alistalh kgalhskilh: «Chu wix, ¿namakgatlajaya?» (Gén. 4:6, 7). Xtachuna la komo Jehová xwanima pi komo xmakgxtakgli tuku nitlan xtlawaputun chu xtatayalh, xla nachuna xmakgamakglhtinalh.

4. ¿Tuku tlawalh Caín akxni xkgalhi talakaskin natataya Jehová?

4 Jehová tlan xmakgamakglhtinampa Caín komo xla xlakgpalilh xtapuwan. Pero ni kgaxmatli xtastakyaw Jehová. Nixatlan tapuwan chu nixatlan tuku xtlawaputun matlawilh tuku nitlan (Sant. 1:14, 15). Akxni Caín kajku kgawasa xwanit, ¿xlakpuwanit pi natalalakatawaka Jehová? Max nichuna. Pero alistalh chuna tlawalh: talalakatawakalh Jehová chu makgnilh xtala.

5. ¿Tuku natlawa pi namakgatsankgayaw xtalakgalhaman Jehová?

5 Chuna la Caín, chatum kstalanina Cristo max nawan pi kakninani Dios pero tlawama tuku nitlan (Jud. 11). Max lhuwa lichuwinan Dios chu ankgalhin an ktamakxtumit, pero nachuna kgalhi nitlan talakapastakni xlakata lilakpuwan talakgxtumit xalimaxana, lhuwa tuku kgalhiputun o asta max sitsini chatum tala (1 Juan 2:15-17; 3:15). Uma max namatlawi talakgalhin. Xlikana pi max amakgapitsin ni katsikgo tuku lakpuwanaw o tuku tlawayaw, pero Jehová putum akxilha chu katsi komo xlikana wa tatayayaw (kalikgalhtawakga Jeremías 17:9, 10).

6. ¿La kinkamakgtayayan Jehová xlakata ni natlawayaw talakgalhin?

6 Maski chuna, Jehová ni tunkun kinkalakgmakganan. Komo akxilha pi tamakgatlinimaw xla kinkawaniyan: «Kakintaspitnitit chu akit xlikana nakkataspitniyan» (Mal. 3:7). Xla lakaskin pi wa katatayaw chu ni natlawayaw tuku nitlan, liwaka akxni tlawaputunaw tuku nitlan (Is. 55:7). Komo chuna natlawayaw, xla nakinkamakgtayayan chu namaxki litliwakga kintakanajlakan, tuku makgkatsiyaw chu tuku maklakaskinaw xlakata tlan natalatlawayaw talakgalhin (Gén. 4:7).

NI KATAKGSKGAWIW

7. ¿La laktlawalh Salomón la xtalalin Jehová?

7 Lhuwa tuku tlan nakatsiniyaw xlakata tuku tlawalh mapakgsina Salomón. Akxni kajku kgawasa xwanit, putsalh xtapulalit Jehová, tiku maxkilh lhuwa liskgalala chu wanilh pi natlawa lanka templo kJerusalén. Pero Salomón laktlawalh la xtalalin Jehová (1 Rey. 3:12; 11:1, 2). Anta kxLimapakgsin Dios liwana xwan pi mapakgsinanin xalak Israel ni xtatamakgaxtokgkgolh lhuwa lakpuskatin, xlakata xnakujkan ni nakakninani atanu dioses (Deut. 17:17). Pero Salomón ni kgalhakgaxmatnalh chu alh kilhtamaku katatamakgaxtokgli 700 lakpuskatin chu kgalhilh 300 concubinas (1 Rey. 11:3). Lhuwa uma lakpuskatin ni israelitas xwankgonit chu xkakninanikgo nixaxlikana dioses. Wa xlakata Salomón nachuna ni kgalhakgaxmatli limapakgsin niku xwan pi israelitas ni xtatamakgaxtokgkgolh lakpuskatin xalak atanu país (Deut. 7:3, 4).

8. ¿Tuku lu nitlan tlawalh Salomón xlakata nitlan namamakgkatsini Jehová?

8 Salomón tsinu tsinu makgatsankgalh tapaxkit nema xkgalhini xlimapakgsin Jehová chu tlawalh tuku nitlan. Tlawanilh akgtum pumakamastan diosa Astoret chu nachuna dios Kemós. Anta xla chu xlakpuskatin kakninanikgolh nixaxlikana dioses. Chu ni lakapuwa akxni tlawalh pumakamastan k’akgtum sipi lakatsu kJerusalén niku xtlawanit xtemplo Jehová (1 Rey. 11:5-8; 2 Rey. 23:13). Max takgskgawilh akxni lakpuwa pi Dios chuntiya x’ama makgamakglhtinan xlakata chuntiya xtlawa tamakamastan ktemplo.

9. ¿Tuku kitaxtulh alistalh xlakata Salomón ni kgalhakgaxmatli xlimapakgsin Dios?

9 Pero Dios ankgalhin akxilha akxni tlawakan akgtum talakgalhin. Biblia lichuwinan: «Jehová lu sitsinilh Salomón, xlakata xnaku xtamakgatlininit Jehová [...] tiku makgtiy xtasiyuninit. Chu xlakata uma limapakgsilh pi ni xkakninanilh atanu dioses; pero xla ni tlawalh tuku Jehová xwaninit». Chu alistalh Jehová nialh makgtayalh chu nialh makgamakglhtinalh. Tamapakgsin xalak Israel pulaktiy tapitsilh, wa xlakata putum tiku x’amakgolh mapakgsinankgo alistalh ni xmapakgsinankgolh kputum kachikin chu nachuna lhuwa tuku nitlan patikgolh (1 Rey. 11:9-13).

10. ¿Tuku katuwa nawili la talalinaw Jehová?

10 Chuna la titaxtulh Salomón, pulaktum tuku katuwa nawili kintakanajlakan wa xlakata nakatalalinaw tiku ni akgatekgskgo chu ni maxkikgo kakni xlimapakgsin Jehová. Max makgapitsi wa tiku kata’anaw kcongregación chu ni tliwakga kgalhikgo xtakanajlakan. Max nachuna tiku xalak kifamiliajkan, tiku lakatsu katawilaw, tiku kataskujaw o kata’anaw k’escuela tiku ni skujnanikgo Dios. Komo tiku katalalinaw ni maxkikgo kakni xlimapakgsin Dios, max alistalh nalaktlawayaw la talalinaw Jehová.

¿Tuku nakinkamatlawiyan tiku katalalinaw xlakata la talalinaw Jehová? (Kaʼakxilhti párrafo 11).

11. ¿Tuku nakinkamakgtayayan nakatsiyaw komo nialh natalalinaw chatum lataman?

11 (Kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:33). Lhuwa latamanin kgalhikgo lakwan tayat chu ni putum tiku ni xtatayananin Jehová tlawamakgo tuku nitlan. Komo kgalhiyaw amigos tiku chuna wilakgo, ¿wamputun uma pi nitu katilaniw komo nakatalalinaw? Nakinkakgalhskinkanan komo akxtum nakatalayaw matliwakglha la talalinaw Jehová. Kalilakpuwaw tuku wi kxnakujkan. Akgtum li’akxilhtit, ¿ankgalhin lichuwinankgo tuku xalaksasti taxtuma, talakgastan, tumin, celulares o atanu tuku lhuwa xtapalh? ¿Lakgatikgo kalichuwinankgo amakgapitsin o lixkajni kgalhkgamanankgo? Jesús mastalh uma tastakyaw: «Chixku wa lichiwinan kxkilhni wantu xtalakapastakni kgalhiy kxnaku» (Mat. 12:34). Wa xlakata, komo nakatsiyaw pi katuwa natawila la talalinaw Jehová xlakata tiku talalinaw, lakapala wi tuku katlawaw chu nialh lhuwa kilhtamaku akxtum natalayaw uma lataman o nialh natalalinaw (Prov. 13:20).

JEHOVÁ LAKASKIN PI KAJ XMAN WA NAKAKNINANIYAW

12. 1) ¿Tuku liwana kawanilh Jehová israelitas akxni nina makgas xtaxtukgonit k’Egipto? 2) ¿La kgalhtinankgolh israelitas akxni Jehová kawanilh pi kaj xman wa xkakninanikgolh?

12 Nachuna lhuwa tuku nakatsiniyaw tuku ka’akgspulalh israelitas akxni taxtukgolh k’Egipto. Akxni chankgolh ksipi Sinaí, Jehová tlawalh akgtum milagro xlakata nakalimasiyani pi anta xkatawi: tawakalh xatsitsakga puklhni, tsukulh jili, makglipnalh, tsukulh jin chu tliwakga xmakasanama la akgtum akgalokgot (Éx. 19:16-19). Anta Jehová kawanilh israelitas pi xla «chatum Dios tiku kskin pi kaj [xman wa namaxkikan] kakni». Nachuna kawanilh pi ni x’ama makgxtakga tiku xpaxkikgolh chu xkgalhakgaxmatkgolh xlimapakgsin (kalikgalhtawakga Éxodo 20:1-6). Tuku xkawanima wa pi komo ni xmakgxtakgkgolh xla nachuna nikxni x’ama kamakgxtakga. Komo anta xtawilaw, ¿tuku xtlawaw xlakata uma tamalaknun? Xlikana pi nachuna xtlawaw la israelitas. Biblia lichuwinan pi «putum kachikin akxtum wankgolh: “Putum tuku Jehová lichuwinanit nakmakgantaxtiyaw”» (Éx. 24:3). Pero kaj ni makgas kilhtamaku titaxtulh kaliputsananika xtakanajlakan.

13. ¿Tuku tlawalh pi israelitas namakgxtakgkgo Jehová?

13 Israelitas pekuankgolh akxni akxilhkgolh xatsitsakga puklhni, la makglipnalh chu atanu tuku limasiyalh xlimakgatliwakga Dios. Wa xlakata wanikgolh Moisés pi wa xtachuwinalh Jehová (Éx. 20:18-21). Wa xlakata xla tawakalh ksipi Sinaí chu anta lhuwa kilhtamaku tamakgxtakgli. Xlakata tiku xkapulalin ni anta xkatawi, ¿xwamputun pi kaj x’akstukan xwilakgolh kxakaskakni tiyat? Xtasiya pi xkgalhikgo takanajla akxni xkatatawila Moisés. Wa xlakata tlakgwankgolh chu wanikgolh Aarón: «Kakilatlawaniw chatum dios nema naʼan kkilakatinkan, xlakata Moisés, chixku tiku kinkatamakxtun kʼEgipto, nikatsiyaw tuku akgspulanit» (Éx. 32:1, 2).

14. 1) ¿La takgskgawikgolh israelitas? 2) ¿La akxilhli Jehová tuku tlawakgolh?

14 Israelitas xkatsikgo pi lanka talakgalhin xwanit nakakninaniya atanu dioses (Éx. 20:3-5). Maski chuna, kaj ni makgas titaxtulh kakninanikgolh akgtum becerro nema xlitatlawanit oro. Xkatsikgo pi ni xkgalhakgaxmatmakgo Dios, pero takgskgawikgolh chu xlakpuwankgo pi chuntiya xtatayamakgo Jehová. Aarón wa pi uma tuku xtlawamakgo wa xwanit «paskua xlakata Jehová». Pero nitlan mamakgkatsinikgolh Dios. Wanilh Moisés pi israelitas nitlan tuku xtlawamakgo chu nitu xtlawamakgo limapakgsin nema xkamaxkinit. Lu kasitsinilh Jehová chu lakpuwa pi namasputu ama kachikin (Éx. 32:5-10).

15, 16. ¿La limasiyakgolh Moisés chu Aarón pi xtatayakgo Jehová? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

15 Xlakata Jehová xalakgalhamana, ni kamasputulh israelitas. Tiku ni xmakgxtakgkgo kamaxkilh talakaskin nalimasiyakgo pi wa xtatayakgo (Éx. 32:14). Akxni Moisés akxilhli pi israelitas xtantlimakgolh, xkilhtlimakgolh chu pixlanka xchuwinamakgolh kxlakatin becerro xla oro, lakxtlawalh asta pokgxni wa. Chu alistalh wa: «¿Tiku natataya Jehová? ¡Kakilakgmilh unu!». Chu «putum xkamanan Leví lakgtalakatsuwikgolh» (Éx. 32:17-20, 26).

16 Maski wa Aarón tiku tlawalh uma becerro, alistalh nitlan limakgkatsilh chu tatayalh Jehová chu alh niku xyakgo levitas. Umakgolh lakchixkuwin ni kaj xman wa tatayakgolh Dios, nachuna tapanunikgolh israelitas tiku nialh tatayakgolh Jehová. Uma lu tlan tuku tlawakgolh, xlakata ama kilhtamaku lhuwa mil israelitas nikgolh xlakata kakninanikgolh nixaxlikana dios. Pero tiku tatayakgolh Jehová makglhtinankgolh tasikulunalin (Éx. 32:27-29).

17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xtachuwin Pablo akxni lichuwinalh xlakata becerro xla oro?

17 Apóstol Pablo lichuwinalh tuku lalh xlakata becerro xla oro chu mastalh uma tastakyaw: «Kaj xali’ukxilhtit liwa nkimpalakatakan, lakimpi [...] ni nalakgtakilhputayaw ntu nkaj tatlawamaxtu». Chu alistalh wampa pi umakgolh li’akxilhtit tsokgka «mpi nalistaktayayaw, kin wanti awatiya nalatamayaw yunu nkakilhtamaku» chu mastalh uma tastakyaw: «Chuna mpi wanti mpuwan akgstitum lama, kuenta katlawakaj, nina akgtsankgatayay» (1 Cor. 10:6, 7, 11, 12). Chuna la wa Pablo, asta tiku kakninani Dios max natlawa tuku nitlan. Tiku tlawakgo tuku nitlan max lakpuwankgo pi chuntiya tlan talalinkgo Jehová. Pero xlakata chatum lataman lakaskin tlan natalalin Dios o nawan pi xlikana talalin, uma ni kilhchanima pi Jehová tlan makgamakglhtinan (1 Cor. 10:1-5).

18. ¿Tuku max natlawa pi natamakgatliniyaw Jehová chu tuku nakitaxtu?

18 Chuna la akxilhnitaw, israelitas tlakgwankgolh akxni Moisés ni lakapala taspitli ksipi xla Sinaí. Nachuna, akinin kstalaninanin Cristo max na natlakgwanaw xlakata nalakpuwanaw pi xkilhtamaku Jehová chu xasasti kilhtamaku makgapalama. Max nalakpuwanaw pi lhuwa kilhtamaku tsankga xlakata nakgantaxtu uma tamalaknun o nalakpuwanaw pi ni katikgantaxtulh. Komo ni kuenta natlawayaw, uma talakpuwan max natlawa pi pulana nawiliyaw tuku akinin lakaskinaw chu alistalh nawiliyaw xtalakaskin Jehová. Max alistalh, natamakgatliniyaw Dios chu natlawayaw tuku nitlan nema nikxni xlakpuwanitaw chuna natlawayaw.

19. ¿Tuku ankgalhin kililakapastakatkan chu tuku xlakata?

19 Ankgalhin kalakapastakwi pi Jehová lakaskin kaj xman wa nakgalhakgaxmataw chu nakakninaniyaw (Éx. 20:5). Komo ni natlawayaw xtalakaskin Dios wa tlawamaw xtalakaskin Satanás chu uma natlawa pi nitlan tuku nakitaxtu. Wa xlakata Pablo kinkamalakapastakayan: «Nila nalikgotnanatit xcopa Jehová chu xcopa demonios; nila nawayanatit “kxmesa Jehová” chu kxmesa demonios» (1 Cor. 10:21).

NI KAMAKGXTAKGWI JEHOVÁ

20. ¿La kinkamakgtayayan Jehová asta maski akxni tlawanitaw tuku nitlan?

20 Tuku lichuwinan Biblia xlakata Caín, Salomón chu israelitas wi tuku lu xlakaskinka kinkamasiyaniyan. Putum xlakan tlan xtilakgpalikgolh tuku xlakpuwankgo (Hech. 3:19). Xlikana pi Jehová ni tunkun lakgmakgan tiku tlawa tuku nitlan. Kalakapastakwi pi tapatilh Aarón. La uku, Jehová limaklakaskin li’akxilhtit xalak Biblia, likgalhtawakga o xlakata xatlan xtastakyaw nema nakinkamaxkiyan chatum tala xlakata kinkawaniyan tuku natlawayaw. Akxni kgalhakgaxmataw tuku kinkawaniyan, liwana nakatsiyaw pi nakinkamaxkiyan xtalakgalhaman.

21. ¿Tuku kilitlawatkan akxni titaxtumaw taputsan nema max tuwa nawili la kakninaniyaw Jehová?

21 Xtalakgalhaman Jehová wi tuku makgantaxti (2 Cor. 6:1). Kinkamaxkiyan talakaskin namakgxtakgaw «wantu ni maxkiy nkakni Dios, chu wantu xtatlawaputu ntu xalak katuxawat» (kalikgalhtawakga Tito 2:11-14). Xlakata antaku lamaw «yunu nkatuxawat», natitaxtuyaw taputsan nema katuwa nawili la kakninaniyaw Dios. Kaliskujwi xlakata ankgalhin wa natatayayaw Jehová, xlakata kaj xman wa napekuaniyaw, tiku naskujnaniyaw chu ni namakgxtakgaw (Deut. 10:20).