1, 2. ¿Tuku xlakata wanaw pi akinin litaxtuyaw xtachuna la akgtum lanka edificio nema tlawaka kTokio? (1 Corintios 15:58).

 KKATA 1978, tsukuka tlawakan akgtum lanka edificio anta kTokio (Japón) nema xʼama kgalhi 60 pisos. Akxni latamanin xtitaxtukgo anta xlilakpuwankgo komo xʼama tayani akxni xtachikilh tiyat. Pero ¿tuku tlwakgolh ingenieros xlakata tlan xtayanilh? Akxni tlawaka lakkaxwilika xlakata palha xwa chu tlan xtaxmutli tsinu, uma xmakgtayalh ni nalakxla akxni xtachikilh tiyat. Kstalaninanin Cristo litaxtuyaw chuna la uma lanka edificio. ¿Tuku xlakata chuna wanaw?

² Tiku skujnani Jehová tliwakglh xlitayat, pero namin kilhtamaku natalakaskin nalakgpali tuku lakpuwan. Uma kilhchanima pi tliwakglh xlitayat akxni talakaskin natataya xlimapakgsin Jehová (kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:58). Tunkun nakgalhakgaxmatputun xlimapakgsin Dios chu nikxni nalakatsala xtastakyaw. Pero na talakaskin «tlan nalakapastaknan», uma kilhchanima pi ni namalakatsali tuku lakpuwan akxni chuna natalakaskin (Sant. 3:17). Komo kgalhiyaw uma talakapastakni, ni katimalakatsaliw tuku lakpuwanaw chu tuku tlawayaw, ni katilakpuwaw pi wi tuku nipara tsinu xlitatlawat pero na ni katilakpuwaw pi tlan natlawayaw putum tuku lakaskinaw. Kʼuma artículo naʼakxilhaw niku talakaskin tliwakglh natayayaw chu ni nalimakgxtakgaw kintakanajlakan. Nachuna, naʼakxilhaw pulakkitsis tuku Satanás maklakaskin xlakata nakinkamaxlajwaniyan chu tuku tlan natlawayaw xlakata natayaniyaw.

3. ¿Tuku limapakgsin kinkamaxkiyan Jehová kʼHechos 15:28, 29?

³ Jehová wa Tiku tlakg xaLanka tiku masta limapakgsin, chu  xla putum kilhtamaku kamaxkinit limapakgsin xkachikin (Is. 33:22). Akgtum liʼakxilhtit, lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo kxapulana siglo lichuwinankgolh pulaktutu tuku kstalaninanin Cristo kilikgalhakgaxmatatkan. Wankgolh pi talakaskin 1) ni nakakninaniyaw ídolos chu kajwatiya Jehová nakakninaniyaw, 2) xasanto naliʼakxilhaw kgalhni chu 3) ni natlawayaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat (kalikgalhtawakga Hechos 15:28, 29). ¿La nalimasiyayaw la uku pi kgalhakgaxmataw umakgolh pulaktutu limapakgsin?

4. ¿Tuku kilhchanima pi kajwatiya Jehová nakakninaniyaw? (Apocalipsis 4:11).

⁴ Kajwatiya Jehová kakakninaniw chu ni wa ídolos. Jehová kalimapakgsilh israelitas pi kajwatiya xkakninanikgolh (Deut. 5:6-10). Chu akxni Satanás lakputsananilh Jesús, xla liwana limasiyalh pi kajwatiya Jehová kilikakninanitkan (Mat. 4:8-10). Wa xlakata ni kakninaniyaw tatlawamakgxtu. Chu ni kakninaniyaw chatum lataman; ni kaliʼakxilhaw la dioses xpulalinanin takanajla, tiku pulalinkgo akgtum partido político, tiku lu kalakgapaskan xlakata kgamanankgo chu tiku taxtukgo ktelevisión. Akinin wa tatayayaw Jehová, tiku malakatsukilh putum tuku anan, chu kajwatiya xla kakninaniyaw (kalikgalhtawakga Apocalipsis 4:11).

5. ¿Tuku xlakata xasanto liʼakxilhaw latamat chu kgalhni?

⁵ Xasanto liʼakxilhaw latamat chu kgalhni. ¿Tuku xlakata? Xlakata Jehová wan pi kgalhni kilhchanima latamat, chu latamat akgtum stlan xtamaskiwin Jehová (Lev. 17:14). Akxni Jehová kamaxkilh talakaskin latamanin pi xliwayankgolh xliwa animales, kawanilh pi ni xwakgolh kgalhni (Gén. 9:4). Alistalh chuna kawanipa akxni kamaxkilh Limapakgsin israelitas (Lev. 17:10). Chu kxapulana siglo, tlawalh pi lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo xkalimapakgsikgolh putum kstalaninanin Cristo pi ni xmaklakaskinkgolh kgalhni (Hech. 15:28, 29). Akinin na kgalhakgaxmataw uma limapakgsin akxni kililaksakatkan la nakinkakuchikanan. b

6. ¿Tuku nakinkamakgtayayan nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin Jehová?

⁶ Lu liskujaw namakgantaxtiyaw xlimapakgsin Jehová xlakata ni natlawayaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Heb. 13:4). Apóstol Pablo kinkamaxkiyan uma tastakyaw: «Kamakgnitit putum tuku tlawaputun tuku litakgatsi mimaknikan». Umakgolh tachuwin kinkamakgpuwantiniyan nalakgmakganaw tuku nitlan tlawaputunaw. Akgtum liʼakxilhtit, ni akxilhaw chu lakgmakganaw putum tuku xkinkamatlawiputun talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Col. 3:5; Job 31:1). Chu akxni kinkamatlawiputunkanan tuku nitlan, lakgmakganaw putum tuku xtlawalh pi nialh xtalaliw Jehová.

7. ¿Tuku liwana kililakkaxwilitkan natlawayaw, chu tuku xlakata?

⁷ Jehová lakaskin pi kakgalhakgaxmatwi “xliputum kinakujkan” (Rom. 6:17). Xlimapakgsin chu putum tuku kinkawaniyan pi katlawaw putum kilhtamaku tlan nakinkatiyaxtuniyan chu ni kinkalakgchanan nalakgpaliyaw (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Tlawaputunaw putum tuku matlaniyaw xlakata namakgapaxuwayaw Jehová chu nalakpuwanaw chuna la salmista, tiku wa: «Liwana klakkaxwilinit nakkgalhakgaxmata milimapakgsin putum kilhtamaku, asta xlisputni kilatamat» (Sal. 119:112). Pero katsiyaw pi Satanás nakinkamaxlajwaniputunan xlakata nialh nakgalhakgaxmataw Jehová. ¿Tuku limaklakaskin?

8. ¿Tuku xlakata Satanás maklakaskin taputsastalanit?

⁸ Taputsastalanit. Xlakata nakinkamaxlajwaniyan chu nialh nakgalhakgaxmataw Jehová, Satanás limaklakaskin tuku nitlan nakinkamamakgkatsiniyan  chu kinkatlawaniyan tuku nitlan. Tlawaputun pi nialh tlan natalalinaw Jehová (1 Ped. 5:8). Kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo kawanika pi xʼamaka katlawanikan tuku nitlan, kakgesnokgka chu makgapitsi asta kamakgnika xlakata liwana xlakkaxwilikgonit ni namakgatsankgananikgo Jehová (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Kkinkilhtamakujkan, Satanás na maklakaskin taputsastalanit. Akgtum liʼakxilhtit wa la kalikatsinikan kinatalankan xalak Rusia chu kʼamakgapitsi kachikinin. Nachuna, lhuwa kinatalankan titaxtukgo atanu tuku tuwa.

9. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit nema limasiya tuku xlakata ankgalhin skgalalh kilitawilatkan akxni Satanás limaklakaskin xatsekg xliʼakgsiyat.

⁹ Tuku tsekg kinkalilakputsananiyan. Satanás ni kajwatiya limaklakaskin taputsastalanit, na limaklakaskin atanu xatsekg «xliʼakgsiyat» (Efes. 6:11). Kalichuwinaw tuku titaxtulh Bob, tiku xwi kʼhospital xlakata xʼamaka tlawanikan akgtum lu xatuwa operación. Xla kawanilh makuchinanin pi ni xʼama makgamakglhtinan kgalhni. Makuchina tiku xʼama tlawani operación wanilh pi ni xʼama maklakaskin kgalhni. Pero katsisni akxni nina xtlawanikan operación, akxni xfamilia aku xʼankgonit, tiku xʼama wilini anestesia alh tachuwinan. Wanilh pi max ni xʼama tamaklakaskin kgalhni, pero anta lakatsu xʼamaka wilikan komo xtalakaskilh nawilinikan. Max lakpuwa pi Bob xʼama lakgpali xtapuwan xlakata nialh anta xwi xfamilia. Pero Bob liwana lakkaxwililh nakgalhakgaxmata Jehová chu wanilh pi ni xʼama makgamakglhtinan kgalhni maski lu kalipekua xtawi xlatamat.

10. ¿Tuku xlakata lu nitlan nakinkakitaxtuniyan komo natlawayaw tuku lakpuwankgo tiku ni skujnanikgo Jehová? (1 Corintios 3:19, 20).

¹⁰ Chuna la lakpuwankgo latamanin. Komo natsukuyaw lakpuwanaw chuna la latamanin xalak kakilhtamaku, max namakgxtakgaw Jehová chu nalakatsalayaw xlimapakgsin (kalikgalhtawakga 1 Corintios 3:19, 20). «Liskgalala xalak uma kakilhtamaku» ankgalhin kinkamatlawiputunan tuku lakgatiyaw. Kaʼakxilhwi tuku kaʼakgspulalh congregaciones xalak Pérgamo chu Tiatira. Makgapitsi kstalaninanin Cristo mastakgolh talakaskin pi latamanin tiku xtlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu xkakninanikgo ídolos, xkamatlawilh tuku nitlan. Jesús kastakyawalh umakgolh akgtiy congregaciones xlakata nialh talakgalhin xliʼakxilhmakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Apoc. 2:14, 20). La uku, latamanin xalak kakilhtamaku max natlawaputunkgo pi kamakgamakglhtinaw xtapuwankan. Max makgapitsi tiku xalak kifamiliajkan o tiku katalalinaw nakinkawanikgoyan pi katlawaw tuku akinin tlawaputunaw chu kalakatsalaw xlimapakgsin Jehová. Max nakinkawanikgoyan pi ni talakgalhin natlawayaw tuku akinin lakgatiyaw chu pi xtastakyaw Biblia nialh makgtayanan.

11. ¿Tuku ni kilitlawatkan?

¹¹ Min kilhtamaku, max nalakpuwanaw pi Jehová liwana xkinkawanin la natlawayaw tuku kinkaskiniyan. Max asta nalakpuwanaw natlawayaw «tuku ni tatsokgnit» (1 Cor. 4:6). Kxkilhtamaku Jesús, xpulalinanin takanajla chuna tlawakgolh. Lakkaxwilikgolh limapakgsin tuku ni xmin ktatsokgni, chu uma akgtum takuka kalitaxtunilh amakgapitsin (Mat. 23:4). Pero Jehová limaklakaskin xTachuwin chu xkachikin xlakata liwana nakinkawaniyan tuku kilitlawatkan. Ni talakaskin kiʼakstukan nalakkaxwiliyaw tuku natlawayaw (Prov. 3:5-7). Wa xlakata ni masiyayaw tuku ni tatsokgtawilanit kBiblia chu ni lakkaxwiliyaw limapakgsin xlakata tuku xlitlawat chatum lataman akxni xʼakstu xlilaksakat tuku natlawa.

12. ¿La malakgatumi Satanás ni xaxlikana tapuwan?

¹² Ni xaxlikana tapuwan. Satanás limaklakaskin «ni xaxlikana tapuwan» chu tuku «xalak kakilhtamaku» xlakata nakaʼakgskgawi chu nakamapapitsi latamanin (Col. 2:8). Akgtum liʼakxilhtit, kxapulana siglo limaklakaskilh  xliskgalalakan lakchixkuwin, xtamasiykan judíos nema ni xtatsokgtawilanit kBiblia chu tapuwan xlakata kstalaninanin Cristo chuntiya xlistalanitkan xwanit xLimapakgsin Moisés. Putum uma talakpuwan nitlan xwanit xlakata xtlawa pi latamanin nialh kuenta xtlawanikgolh tiku masta xaxlikana liskgalala, Jehová. La uku, Satanás limaklakaskin redes sociales chu tuku limakatsininankan xlakata namalakgatumi ni xaxlikana tamakatsinin nema makilhtsukikgonit tiku pulalinkgo akgtum partido político. Akxni xʼanan pandemia xla COVID-19 malakgatumika lhuwa ni xaxlikana tamakatsinin. c Xtatayananin Jehová tiku stalanikgolh xtastakyaw xkachikin Jehová ni kgalhikgolh taʼakglhuwit chu ni lu lilakgaputsakgolh umakgolh ni xaxlikana tamakatsinin (Mat. 24:45).

13. ¿Tuku xlakata ni kilimastatkan talakaskin pi atanu tuku nakinkamakglhtiyan kilhtamaku?

¹³ Tuku kinkamakglhtiyan kilhtamaku. Ankgalhin kililakapastakatkan «tuku tlakg xlakaskinka» (Filip. 1:9, 10). Tuku kinkamakglhtiyan kilhtamaku tlawa pi nialh kuenta natlawayaw tuku tlakg xlakaskinka. Tuku tlawayaw chali chali chuna la akxni wayanaw, kgotnanaw, wi tuku lipaxuwayaw chu akxni skujaw max wa tuku pulana nawiliyaw kkilatamatkan chu nialh wa kuenta katitlawaw tuku tlakg xlakaskinka (Luc. 21:34, 35). Nachuna, tuku lakpuwankgo latamanin chu tuku xla política lu talakgatuminit. Ni kilimastatkan talakaskin pi umakgolh tapuwan nakinkamakglhtiyan kilhtamaku. Komo ni kuenta natlawayaw, max natsukuyaw makgtanuyaw kʼumakgolh taʼakglhuwit maski kaj kkinakujkan. Satanás maklakaskin umakgolh pulakkitsis tuku lichuwinanitaw xlakata nakinkamaxlajwaniyan chu nialh natlawayaw tuku tlan. Kaʼakxilhwi tuku tlan natlawayaw xlakata ni nakinkamaxlajwaniyan.

14. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni namakgxtakgaw Jehová?

¹⁴ Kalilakpuwaw tuku xlakata tamakamastaniw Jehová chu tamunuw. Chuna tlawaw xlakata xtatayaputunaw Jehová. Kalakapastakti tuku makgtayan nakanajlaya pi xtekgsnita xaxlikana. Lakgapasti Jehová, tsuku liʼakxilha chuna la  minTlat xalak akgapun, maxki kakni chu tsuku paxkiya. Tatliwakglhli mintakanajla chu uma makgpuwantinin namakgxtakga mintalakgalhin. Nialh tlawa tuku Jehová xkajni chu tsuku tlawaya tuku lakgati. Lu tlan makgkatsi akxni akxilhti pi Dios tapatin (Sal. 32:1, 2). Lakkaxwili napina kputum tamakxtumit chu tsuku kalitachuwinana amakgapitsin tuku xkatsinipat. Xlakata la uku wix chatum kstalanina Cristo tiku tamakamastaninitata Dios chu tamununitata tlawampat ktiji nema linan klatamat chu lakpuwanita ni namakgxtakga (Mat. 7:13, 14).

15. ¿La kinkamakgtayayan nalikgalhtawakgayaw xTachuwin Dios chu nalilakpuwanaw?

¹⁵ Kalikgalhtawakgaw xTachuwin Dios chu kalilakpuwaw. Talakaskin pi xtankgaxekg akgatum kiwi pulhman nata’aknu xlakata tliwakglh nataya. Xtachuna la uma, talakaskin pi akinin liwana nakanajlaniyaw xTachuwin Dios xlakata tliwakglh natayayaw. Chuna la akgatum kiwi staktilha, xtankgaxekg tlakg pulhman taknutilha ktiyat, chu tlakg tliwakglh taya. Akxni akinin tlakg likgalhtawakgayaw chu lilakpuwanaw Biblia, kintakanajlakan tlakg tatliwakglha chu tlakg kanajlayaw pi tuku masiya Dios wa tuku tlakg tlan (Col. 2:6, 7). Kalilakpuwaw la makgapitsin kskujnin Jehová xalamakgasa litamakgtayakgolh xtastakyaw, chu la xla kakuentajtlawalh. Akgtum liʼakxilhtit, Ezequiel lu kuentajtlawalh akxni ángel klhkama templo nema akxilhli kxtalakawan. Tuku maʼakxilhnika Ezequiel ni kajwatiya matliwakglhnilh xtakanajla, wata na lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xlakata la lakkaxwilinit Jehová pi nakakninaniyaw (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Akinin na lu nalitamakgtayayaw komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalakputsananiyaw tuku tlakg tuwa masiya xTachuwin Dios chu nalilakpuwanaw.

16. ¿La makgtayalh Bob xlakata tliwakglh xwi xnaku? (Salmo 112:7).

¹⁶ Tliwakglh katawi kinakujkan. Kʼakgtum takilhtlin, mapakgsina David wa pi xliputum kilhtamaku xʼama paxki Jehová. Wa uma tuku wa: «Kinaku tliwakglh wi, oh, Dios» (Sal. 57:7). Akinin na tlan tliwakglh nawiliyaw kinakujkan chu xliputum kilhtamaku nalipawanaw Jehová (kalikgalhtawakga Salmo 112:7). Kalichuwinamparaw xliʼakxilhtit Bob, tiku lichuwinaw  kpárrafo 9. ¿La makgtayalh xlakata tliwakglh xwi xnaku? Akxni wanika pi lakatsu xʼamaka wilikan kgalhni komo xtalakaskilh nawilinikan, xla kgalhtinalh pi ni xʼama tamakgxtakga komo makuchinanin xlakpuwankgonit pi max xtamaklakaskilh kgalhni. Bob wan: «Ni makgtiy klilakpuwa tuku kkgalhtinalh, chu ni xaklilakgaputsa tuku xʼama la».

17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku titaxtulh Bob? (Na kaʼakxilhti dibujos).

¹⁷ Bob ni kgalhkgalhilh asta akxni xʼalh kʼhospital xlakata nalaksaka tuku natlawa. Lata makgasa xlakkaxwilinit pi ni xʼama makgxtakga Jehová. Xliputum xnaku xlakpuwanit natlawa tuku makgapaxuwa. Chu xlikgalhtawakganit tuku wan Biblia chu kilikgalhtawakgakan xlakata la kiliʼakxilhatkan latamat chu kgalhni. Chu na liwana xkanajla pi Jehová xʼama sikulunatlawa komo xkgalhakgaxmatli tuku wan xlimapakgsin. Xtachuna la Bob, akinin na tlan tliwakglh nakgalhiyaw kinakujkan akxni natitaxtuyaw kaxatukawa taputsan.

18. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Barac? (Kaʼakxilhti xmakni revista).

¹⁸ Kalipawaw Jehová. Kalilakpuwaw juez Barac chu tuku tlan kitaxtunilh xlakata kgalhakgaxmatli Jehová. Ama kilhtamaku, israelitas ni xkgalhikgo tuku xtamaklakaskin xlakata xtalatlawanankgolh. Ni xkgalhikgo escudo nipara lanza. Maski chuna, Jehová wanilh Barac pi xʼalh talatlawa Sísara chu ksoldados, tiku xkgalhikgo lhuwa tuku xlimakgninankgo (Juec. 5:8). Palakachuwina Débora wanilh Barac pi xtaktacha lata ksipi Tabor xlakata xtalatlawalh Sísara, tiku xkgalhi 900 carros nema xlitlawakan guerra. Maski tlakg tlan xʼamaka kamaklakaskinkan carros nema xlitlawakan guerra anta niku xakaxtum xwanit, Barac kgalhakgaxmatnalh. Akxni soldados xtaktamakgo ksipi, Jehová malakgachalh lanka sen. Carros tamakgxtakgkgolh kputlun, chu Barac tlajanalh (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Nachuna nala kimpalakatakan: Jehová nakinkamakgtayayan natlajananaw komo nalipawanaw chu komo natlawayaw tuku nakinkawaniyan xkachikin (Deut. 31:6).

19. ¿Tuku xlakata liwana lakkaxwilinita pi ni katimakgxtakgti Jehová?

¹⁹ Xlakata chuntiyaku lamaw kʼuma kakilhtamaku, talakaskin chuntiya lu naliskujaw xlakata tliwakglh natayayaw (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Ni kamastaw talakaskin pi taputsastalanit, xatsekg xliʼakgsiyat Satanás, xtalakapastaknikan latamanin, ni xaxlikana tapuwan chu tuku makglhtinan kilhtamaku nakinkamaxlajwaniyan (Efes. 4:14). Tliwakglh katayaw chu ni kalimakgxtakgwi kintakanajlakan, chu kalakkaxwiliw pi putum kilhtamaku napaxkiyaw Jehová chu nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin. Nachuna, talakaskin pi ni xalaktsakatni nawanaw. Kʼatanu artículo nalichuwinanaw pi Jehová chu Jesús ni xalaktsakatni chu nakatsiniyaw la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtitkan.