1, 2. ¿La nkinkamakgtsiyajan Jehová chu tuku liwana kinkawaniyan xTachuwin?

CHATUM tala kgawasa, tiku wanikan Eduardo, wanilh Stephen chatum kgolotsin tiku lina kata, pi wi tuku xlilakgaputsa. Xlilakpuwama tuku wan 1 Corintios 7:28 pi tiku tamakgaxtokgkgo «ntapatin nakgalhikgoy xchatuykan». Wa xlakata kgalhskilh Stephen, tiku xtamakgaxtokgnit tuku ama «ntapatin» chu la xtlawalh komo xmilh kilhtamaku xtamakgaxtokgli. Akxni nina xkgalhti, Stephen wanilh pi xlilakpuwa tuku natsokglhi apóstol Pablo, pi Jehová «xmastana xlipaks ntakgsiyajni, wanti nkinkamakgtsiyajan lantla xlipaks kintalakgaputsitkan» (2 Cor. 1:3, 4).

² Xlikana pi Jehová chatum tlat xapaxkina tiku nkinkamakgtsiyajan akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit. Max wix lakapastaka la pulalin chu la makglhuwa limakgtayan xTachuwin. Liwana katsiyaw pi xla lakaskin tuku xatlan kimpalakatakan, chuna la xlakskujni xala makgasa (kalikgalhtawakga Jeremías 29:11, 12).

3. ¿Tuku takgalhskinin nakakgalhtiyaw?

 ³ Chuna la atanu tuku titaxtuyaw kkilatamatkan, komo katsiyaw tuku xlakata likgalhiyaw taputsan chu taʼakglhuwit ktamakgaxtokgat o kfamilia, tlakg tlan natayaniyaw. Wa xlakata, ¿tuku max natlawa pi kaʼanalh «ntapatin» nema lichuwinalh Pablo? ¿Tuku liʼakxilhtit xalamakgasa chu xalak kinkilhtamakujkan tlan nakinkamakgtayayan? Katsikan xa takgalhtin tlan nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku natlawayaw.

4, 5. Kalichuwinanti makgapitsi tuku tlawa pi kaʼanalh «ntapatin».

⁴ Akxni Dios kamamakgaxtokgli xapulana latamanin, wa: «Wa xlakata chixku namakgxtakga xtlat chu xtse chu akxtum natatawila xpuskat chu kaj akgtum makni nawankgo» (Gén. 2:24). Pero komo akinin makglakgalhinanin, max nakgalhiyaw taʼakglhuwit akxni natamakgaxtokgaw chu tanu natawilayaw (Rom. 3:23). Xa chixku nalakgataya limapakgsin tuku xlakgayakgolh xnatlatni, xlakata Dios lakkaxwilinit pi wa xakgxakga puskat (1 Cor. 11:3). Max tuwa namakgkatsikgo makgapitsi lakchixkuwin nalakgatayakgo uma. Chu makgapitsi lakpuskatin max tuwa namakgkatsikgo nakgalhakgaxmatkgo xchixkukan chu ni wa xnatlatnikan. Max nachuna xparientes nitlan nakalichuwinankgo chu uma natlawa pi tiku aku tamakgaxtokgkgonit nakgalhikgo taʼakglhuwit.

⁵ Tlakg talhuwi talakgaputsit akxni puskat wani xchixku pi nakgalhikgo skgata. Maski lu lipaxuwakgo, na lilakgaputsakgo komo wi tuku nala o naʼanan akxni nina alakachin skgata. Tlakg lhuwa namakgasputkgo xtuminkan. Pero ni kajwatiya uma talakgpalin naʼanan. Xatse tlakg nalimaxtu kilhtamaku xlakata nakuentajtlawa kskgata. Chu xatlat tlakg nakgalhi taskujut, nakuentajtlawa pi nitu nakitsankgani xfamilia. Wa xlakata xatlat chu xatse nialh lhuwa kilhtamaku akxtum katitawilakgolh la xapulana.

6-8. ¿La max namakgkatsi akgtum tamakgaxtokgat tiku nila kgalhikgo kamanan?

⁶ Makgapitsi tamakgaxtokgat atanu tuku titaxtukgo: ni kgalhikgo kamanan maski lu lakgatikgo. Tamakgaxtokgkan o na kgalhikan kamanan ni wamputun komo ni nakgalhiyaw taʼakglhuwit, chu kgalhiputunkan kamanan pero nila kgalhikan max naʼanan tapatin. Makgapitsi lakpuskatin nitlan makgkatsikgo xlakata nila kgalhikgo skgata (Prov. 13:12). Makgasa kilhtamaku, tiku nila xkgalhikgo kamanan lu limaxana xwanit. Raquel xpuskat Jacob, lu lilipuwa akxni akxilhli pi xtala tsumat xkgalhi kamanan chu xla nila xkgalhi (Gén. 30:1, 2). Makgapitsi misioneros tiku makgtayanamakgolh kpaíses niku latamanin kgalhikgo lhuwa kamanan kakgalhskinkan tuku xlakata xlakan ni kgalhikgo kamanan. Maski xlakan liwana wankgo tuku xlakata, kawanikan: «¡Lu limaxana! Nakkapalakaskinan kʼoración».

⁷ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit chatum tala puskat xalak Inglaterra tiku ni kgalhilh kamanan maski lu xkgalhiputun. Akxni chalh xkata la nialh la xkgalhilh kskgata, lu nitlan limakgkatsilh xlakata katsilh pi tuku xlakaskin nila xkgantaxtulh. Wa xlakata xla chu xchixku makglhtinankgolh aktsu skgata. Pero xla wan: «Lu talipuwan tuku ktitaxtulh. Xakkatsi pi ni xtachuna wix namalakachitaniya mi skgata chu lu tanu kaj namakglhtinana».

 ⁸ Xlikana pi Biblia wan pi puskat «tlan nalatamakgo lantla nakgalhikgo xlakgskgatankan» (1 Tim. 2:15). Pero uma ni wamputun pi komo nakgalhikgo kamanan tlan nakgalhikgo latamat nema ni kgalhi lisputni, wata puskat tiku xatse chu kgalhi xchik nema nakuentajtlawa nila katimakgtanulh ktaʼakgsanin chu tuku titaxtumakgolh amakgapitsin (1 Tim. 5:13). Maski xlikana pi nakgalhi taʼakglhuwit xlakata tamakgaxtokgat chu xla xfamilia.

9. ¿Tuku lu tuwa titaxtukgo akxni niy chatum tiku tamakgaxtokgkgonit?

⁹ Akxni lilakpuwanaw taʼakglhuwit nema titaxtu akgtum tamakgaxtokgat, wi pulaktum nema nikxni min kkintalakapastaknikan: wa akxni niy tiku tamakgaxtokgaw. Kʼuma kakilhtamaku niti kgalhkgalhi natitaxtu uma tuku lu tuwa. Kstalaninanin Cristo kanajlakgo tamalaknun nema tlawalh Jesús xlakata talakastakwanat, akgtum takgalhkgalhin nema tlan mamakgkatsini tiku nimakgankanit (Juan 5:28, 29). Wa uma apulaktu nema kinTlatkan tiku lu xapaxkina nkamakgtsiyaja chu kalimakgtaya xTachuwin tiku tuwa tuku titaxtumakgolh. Kaʼakxilhwi la limakgkatsikgonit ntakgtsiyajni nema Dios masta makgapitsi xlakskujnin, chu la kamakgtayanit uma.

10. ¿Tuku tlan mamakgkatsinilh Ana? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

¹⁰ Ana xpuskat Elqaná, lu tuwa tuku titaxtulh: nila xkgalhi kamanan pero atanu xpuskat Elqaná, Peniná xla xkgalhi xkamanan (kalikgalhtawakga 1 Samuel 1:4-7). Kata kata Ana xlitayanit xwanit la xlikgalhkgamanan Peniná, chu uma lu xlimakgalipuwan. ¿Tuku makgtsiyajli? Biblia wan pi «lu xtlawa oración kxlakatin Jehová» xlakata nalitachuwinan xtaʼakglhuwit. Xlikana xlakaskin pi Jehová xkgalhtilh xʼoración. Chu «nialh tasiyalh kxlakan pi xlipuwan» (1 Sam. 1:12, 17, 18). Xlipawan pi Jehová xʼama maxki chatum skgata o atanu tuku xʼama limakgtsiyaja.

11. ¿La nkinkamakgtsiyajan oración?

¹¹ Chuntiya napatinanaw xlakata makglakgalhinanin akinin chu xlakata anta lamaw kxkakilhtamaku Satanás (1 Juan 5:19). Pero katsiyaw pi tlan nalipawanaw Dios «xmastana xlipaks ntakgsiyajni». Xla tlan nakinkamakgtayayan akxni titaxtuyaw tuku tuwa chuna la Ana, katlawaw oración xliputum kinakujkan. Chuna la tlawalh xla ni kaj watiya nawaniyaw kintaʼakglhuwitkan, talakaskin liwana nawaniyaw la makgkatsiyaw chu natasaskiniyaw xliputum kinakujkan pi kakinkamakgtayan (Filip. 4:6, 7).

12. ¿Tuku makgtayalh xlakata paxuwa Ana maski tuwa tuku xtitaxtu?

¹² Tlan natekgsaw ntakgtsiyajni maski ni nakgalhiyaw kamanan o namakgatsankgayaw tiku lu paxkiyaw. Kalakapastakwi Ana, tiku xpalakachuwinan kxkilhtamaku Jesús. Xla xninita xchixku chu kaj watiya akgtujun kata xtamakgaxtokgnit chu Biblia ni wan komo kgalhilh kamanan. Akxni xkgalhi 84 kata, «niukxni xtapanuy, tantaku tantaskaka xlakgtakilhputanan, chu xkgalhxtakgnan, chu na xtlaway xʼoración» (Luc. 2:37). Lata xkakninani Jehová uma lu makgtsiyajli Ana chu lu makgapaxuwalh.

13. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit la nkinkamakgtsiyajan chatum amigo akxni ni kinkamakgtayakgoyan xalak kifamiliajkan.

¹³ Na tlan nakinkamakgtsiyajkgoyan kiʼamigoskan xalak congregación (Prov. 18:24).  Kaʼakxilhwi akgtum liʼakxilhtit. Paula lu lilipuwa akxni xtse makgxtakgli tuku xaxlikana. Uma tuwa xmakgkatsi xlakata kajku akgkitsis kata xkgalhi. Pero titaxtulh kilhtamaku lu makgpuwantinilh Ann, chatum precursora xalak congregación tiku lilakgaputsalh xtakanajla. Paula lichuwinan: «Maski Ann ni xalak kifamilia xwanit, lu kimakgtayalh pi xkililakgaputsalh chu xkilimasiyanilh tapaxkit». Chu wampara: «Uma kimakgtayalh xlakata chuntiya nakskujnani Jehová». Xtse taspitpa kcongregación, chu uma lu makgapaxuwalh Paula. Ann na lu paxuwa xlakata makgtayalh Paula ni namakgxtakga Jehová.

14. ¿La kinkamakgtayayan namastayaw ntakgtsiyajni?

¹⁴ Tlan lichuwinankan pi akxni limasiyayaw tapaxkit chu kalilakgaputsakan amakgapitsin, lakgmakganaw tuku nitlan makgkatsiyaw. Lhuwa natalan lakpuskatin tiku tamakgaxtokgkgonit o nina, katsikgo pi komo namakgtayanankgo nalichuwinankgo xalakwan xalaksasti limin tapaxuwan. Wa tuku tlawaputunkgo wa xtalakaskin Dios. Makgapitsin lichuwinankgo Dios xtachuna la tuku tlan kamamakgkatsini. Xlikana pi kimputumkan makgtayananaw xlakata makxtum natawila congregación akxni kalilakgaputsayaw kinatalankan chu latamanin tiku kalitachuwinanaw Dios (Filip.  2:4). Wa uma tuku tlawalh apóstol Pablo. Kakuentajtlawalh natalan xalak Tesalónica chuna la tlawa «chatum xatse» chu nkamakgtsiyajli xtachuna la komo xtlatkan (kalikgalhtawakga 1 Tesalonicenses 2:7, 11, 12).

15. ¿Tiku kalakgayawakanit taskujut xlakata nakamasiyanikgo tuku xaxlikana xkamanan?

¹⁵ Na lu xlakaskinka nalilakpuwana ntakgtsiyajni chu tamakgtay nema kamaxkiyaw familias. Min kilhtamaku, natalan tiku nina makgas la kgalhtawakgamakgolh skinikgo tamakgtay tiku makgasa kgalhtawakgamakgolh xlakata nakamasiyanikgo tuku xaxlikana xkamanan, asta kawanikgo pi kakalimakgalhtawakgekgolh Biblia. Pero xtachuwin Dios wan pi xanatlatni wa tiku kalakgayawakanit nastakyawakgo xkamanan (Prov. 23:22; Efes. 6:1-4). Chu chuntiya natlawakgo maski wi tiku nakamakgtayakgo, chu lu napaxtikatsininankgo. Wa xlakata xlakaskinka ankgalhin nakatachuwinana minkamanan.

16. ¿Tuku kuenta kilitlawatkan akxni nakinkawanikanan pi namakgalhtawakgayaw chatum aktsu kgawasa?

¹⁶ Komo chatum xatlat nakinkawaniyan pi na limakgalhtawakgeyaw Biblia xkgawasa, nalakapastakaw pi nitu tlawamaw tuku xla xlitlawat. Asta max nakinkawanikanan pi natakgalhtawakgayaw xkgawasa chatum tiku ni katsiputun tuku xaxlikana. Akxni uma chuna la, nakuentajtlawayaw pi akxni makgtayayaw xlakata xtakanajla ni wamputun komo xtlat o xtse litaxtuyaw. Na xlakaskinka anta nakatakgalhtawakgayaw kxchikkan akxni wilakgolh xnatlatni o chatum tala tiku tliwakga wi xtakanajla, o anta niku lhuwa tsamakan. Komo chuna natlawayaw, tlakg tlan nakitaxtu chu nitu katilakapastakkgolh tuku nitlan amakgapitsin. Max alistalh xanatlatni wa namakgalhtawakgekgo xkamanankan, chuna la Jehová kalimapakgsinit.

17. ¿La tlan namastakgo ntakgtsiyajni kamanan?

¹⁷ Kamanan katsinikgonit la napaxkikgo Jehová chu nakgalhakgaxmatkgo, akgtum ntakgtsiyajni litaxtu akxni maxkikgo kakni xnatlatnikan, limakgtayanankgo xlakata tumin o atanu chu namakgtayanankgo xlakata xtakanajlakan xfamilia. Lamec, chatum tiku xalak xfamilia Set tiku latamalh akxni nina xmin munkaklat, xkakninani Jehová. Xla tilichuwinalh xkgawasa Noé: «Wa uma nakinkaliminiyan ntakgtsiyajni xlakata kintaskujutkan chu la lhuwa lakgkatsan kimakankan, xlakata xkuenta kaTiyatni nema Jehová nitlan lichuwinanit» (Gén. 5:29; 8:21). La uku kilhtamaku, kamanan tiku tatayakgo xaxlikana takaknin kalimini ntakgtsiyajni xfamiliajkan. Tlan nakamakgtaya xfamilia natayanikgo chu nalakgtaxtukgo klilakgsputni nema aku mima, nema tlakg lanka nixawa munkaklat.

18. ¿Tuku nakinkamakgtayayan natayaniyaw ta’akglhuwit nema natitaxtuyaw?

¹⁸ La uku lhuwa millones latamanin tekgskgo ntakgtsiyajni akxni tlawakgo oración, lilakpuwankgo li’akxilhtit xalak Biblia chu putsakgo xtapaxkitkan amakgapitsin xlakskujnin Dios (kalikgalhtawakga Salmo 145:18, 19). Katsiyaw pi kaj xman wa Jehová tiku tlan nakinkamaxkiyan ntakgtsiyajni, chu xlikana wa uma nakinkamakgtayayan natayaniyaw ta’akglhuwit o tapatin nema nakgalhiyaw, la uku chu kilhtamaku nema aku mima.