1, 2. ¿Tuku liwana kilikatsitkan? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

CHUNA la akxilhwi k’artículo nema titaxtulh, Satanás wan pi Jehová ni lakgchan namapakgsinan, nalichuwinan pi latamanin tlan nakakitaxtuni komo x’akstukan natapakgsikgo. Pero ¿xlikana uma? Kalilakpuwaw pi tiku x’akstukan nakamapakgsikan xlatamakgolh putum kilhtamaku. ¿Tlakg tlan xkakitaxtunilh komo wa Dios xkamapakgsilh? ¿Kanajlaya wix pi tlakg xpaxuwa komo tlan xlaksakti tuku wix xlakaskinti chu nachuna xkgalhi latamat nema ni kgalhi lisputni?

² Putum akinin liwana kililakapastakatkan uma. Ni nalakpuwanaw pi Jehová max ni la katimapakgsinalh chu max xtamapakgsin nixatlan chu ni talakaskin natatayayaw. Biblia kinkamaxkiyan lhuwa tamakgtay xlakata liwana nakatsiyaw pi Jehová lakgchan namapakgsinan. Akgtum li’akxilhtit, ka’akxilhwi tuku kinkawaniyan xlakata pi Jehová lakgchan namapakgsinan.

3. ¿Tuku xlakata kaj watiya Jehová lakgchan namapakgsinan?

³ Jehová kaj watiya lakgchan namapakgsinan, xlakata wa Dios tiku kgalhi xliputum litliwakga chu wa Malakatsukina (1 Crón. 29:11; Hech. 4:24). Apóstol Juan makxilhnika pi 144,000 tiku natamapakgsinankgo Cristo wankgo: «KinTlatikan chu nkiDioskan,  luwa mininiyan namakglhtinana nkakni, chu ntamapakxan, chu litliwakga; sampi wix nti ntimalakatsuku xlipaks nkatuwa ntu anan, na wix mintalakaskin lilamakgo, chu litatlawakgolh» (Apoc. o Rev. 4:11). Jehová tlawalh putum tuku anan, wa xlakata lakgchan nakamapakgsi latamanin chu ángeles.

4. ¿Tuku xlakata lakatakikan Jehová limasiyayaw pi ni liwana tuku laksakaw?

⁴ Satanás ni lakgchan namapakgsinan, xlakata nitu a malakatsuki. Akxni Satanás chu xapulana latamanin lakatakikgolh xtamapakgsin Jehová, tlankajwanankgolh (Jer. 10:23). Xlikana pi tlan xlaksakkgolh tuku xtlawakgolh chu wa xlakata tlan x’akstukan xtapakgsikgolh, pero ¿xlilat chuna xtlawakgolh? Ni. Xlakata uma lhuwa tuku tlan laksakaw chali chali, pero uma ni kinkamaxkiyan talakaskin xlakata nalakatakiyaw kiMalakatsukinakan. Xlikana pi akxni lakatakikan Jehová limasiyayaw pi ni liwana laksakaw tuku tlawayaw. Akinin latamanin lakaskinaw pi Dios nakinkamapakgsiyan.

5. ¿Tuku xlakata liwana kilikatsitkan pi tuku tlawa Jehová putum xa’akgstitum?

⁵ Wi atanu tuku xlakata Jehová lakgchan namapakgsinan: liwana maklakaskin xa’akgstitum xlimapakgsin. Xla wan: «Akit Jehová, tiku limasiya tapaxkit nema ni makgxtakgnan, tlawa tuku tankswa chu tuku xaʼakgstitum kkatiyatni; xlakata wa umakgolh tuku xlikana klipaxuwa» (Jer. 9:24). Xla tlawa tuku xa’akgstitum. Ni talakaskin na’akxilha limapakgsin nema tlawakgonit latamanin xlakata natlawa tuku xa’akgstitum. Chu limapakgsin nema kamaxkilh latamanin anta takilhtinit kxa’akgstitum xlimapakgsin. Biblia wan: «Tatanksni y tankswa talakapastakni laktuta milimapakgsin [Jehová]». Wa xlakata, tlan liwana nakatsiyaw pi xlimapakgsin, xtastakyaw chu tuku laksaka natlawa putum xa’akgstitum (Sal. 89:14; 119:128). Chu Satanás tiku wan pi nitlan la mapakgsinan Jehová, nila tlawa pi kKatiyatni na’anan tuku xa’akgstitum.

6. ¿Tuku pulaktum tlan liwanaw pi Jehová lakgchan namapakgsinan?

⁶ Apulaktu tuku xlakata Jehová lakgchan namapakgsinan wa pi kgalhi takatsin chu liskgalala nema talakaskin xlakata nakuentajtlawakan putum tamalakatsukin. Akgtum li’akxilhtit, litliwakga nema maxkilh xKgawasa xlakata nakamapaksa tatatlanin nema ni chatum makuchina tlan xmapaksalh (Mat. 4:23, 24; Mar. 5:25-29). Tuku tlawalh Jesús, xpalakata Dios ni li’akxilha la tuku nila tamakanajla, tiku katsi la wi kimaknikan chu tlan namapaksa. Nachuna kgalhi liskgalala xlakata nakamalakastakwani tiku nikgonita chu tlan natlawa pi nialh na’anan tuku masputunan.

7. ¿Tuku xlakata xliskgalala Jehová tlakg tlan nixawa liskgalala nema anan kxkakilhtamaku Satanás?

⁷ Niku mapakgsinama Satanás latamanin chuntiya putsamakgolh la namasputukgo ta’akglhuwit. Kaj xman wa Jehová tiku kgalhi liskgalala xlakata nawili takaksni xlikalanka Katiyatni (Is. 2:3, 4; 54:13). Akxni tlakg nakatsiyaw xlakata xtakatsin chu xliskgalala Jehová, tlakg tatalakgxtumi tuku makgkatsiyaw xlakata tuku wa apóstol Pablo: «Pus kaʼakxilhtit lantla ni anan xtamaktat lantla xtastakat Dios, chu lantla nkatsi, asta ni lay ntaʼakgatakgsa xtaputsan, chu na ni la mputsananiyaw wa ntu ntlaway» (Rom. 11:33).

8. ¿Tuku tlakg tlan mamakgkatsiniyan chuna la mapakgsinan Dios?

⁸ Biblia ni kaj watiya masiya pi Jehová lakgchan namapakgsinan. Nachuna wan tuku xlakata tlakg skgalala nixawa amakgapitsin.  Pulaktum tuku xlakata wa pi kxtamapakgsin limasiya tapaxkit. Nachuna, tlan kinkamamakgkatsiniyan la kinkamapakgsiyan. Xla «xalakgalhamana chu tiku tlan likatsi, ni lakapala sitsi chu kgalhi lhuwa tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu xaxlikana» (Éx. 34:6). Liwana kalikatsini latamanin chu kamaxki kakni. Tlakg liwana kinkakuentajtlawayan nixawa la akinin xkinkakuentajtlawakan. Ni xlikana tuku wan Satanás, Jehová kamaxki talakaskin xlakskujnin xlakata nalipaxuwakgo tuku xatlan. Nachuna mastalh xKgawasa tiku lu xpaxki xlakata nakgalhiyaw takgalhkgalhin nalatamayaw putum kilhtamaku (kalikgalhtawakga Salmo 84:11 chu Romanos 8:32).

9. ¿La likatsiyaw pi Dios kinkalilakgaputsayan kinchatunukan?

⁹ Jehová lu lilakgaputsa xlakata tlan natawila xkachikin, pero nachuna lu lilakgaputsa xpalakata chatunu latamanin. Kalakapastakwi, akgtum li’akxilhtit, tuku lalh kxkilhtamakukan jueces xalak Israel. Liwaka 300 kata, Jehová kamaklakaskilh jueces xlakata nakalakgmaxtu Israelitas kxmakankan xtalamakgasitsin. Xlikana, akxni lu x’anan ta’akglhuwit, wa maklakaskilh Rut, chatum puskat tiku ni Israelita xwanit, pero lhuwa tuku tlawalh xlakata na’anta xmakgtapakgsilh kxkachikin. Jehová sikulunatlawalh akxni maxkilh chatum chixku chu chatum kgawasa.Chu akxni namalakastakwanikan, Rut nakatsi pi Mesías mincha xkilhtsukut xkgawasa. Chu nakatsi pi tuku titaxtulh kxlatamat tatsokgtawilanit kBiblia nema lin xtukuwani. ¿Lakpuwana la max namakgkatsi? (Rut 4:13; Mat. 1:5, 16).

10. ¿Nitlan xtamapakgsin Jehová? Kalichuwinanti.

¹⁰ Jehová chatum mapakgsina tiku ni makgapati tiku lixkajni likatsi. Latamanin tiku kamapakgsi tlan makgkatsikgo chu paxuwakgo (2 Cor. 3:17). David chuna lichuwinalh akxni wa: «Tatlankit chu likakni wi kxlakatin xla [Jehová] litliwakga chu tapaxuwan anta wi niku xla tawila» (1 Crón. 16:7, 27). Chu chatum salmista xwanikan Etán wa: «Snun tapaxawa ti talakgati talakgachixkuwiyan kin tatlin natalilatama taxkgakget xla mintalakgalhaman. Kumu wix tlankatsiya natapaxawa wakg kilhtamakuj natapaxkat likatsiniyan militlan chu mintatanksni» (Sal. 89:15, 16, Salmos Ixtatlincan ti Talipawan Dios, SXP).

11. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata tlakg liwana nakatsiyaw pi chuna la mapakgsinan Dios wa tlakg xatlan?

¹¹ Akxni nalilakpuwanaw xtamapakgsin Jehová, tlakg liwana nakatsiyaw pi chuna la mapakgsinan wa tlakg xatlan. Chuna namakgkatsiyaw la salmista tiku wa: “Snun lipaxaw kmakglhkatsi akxni ktawila kminchik, nixawa la akgtum mil alakatanu” (Sal. 84:10, SXP). Ni la tlakg tlan atanu xwa. Jehová kinkalakkaxwilin chu kinkamalakatsukin, wa xlakata katsi tuku lakaskinaw xlakata xatapaxuwan natawilayaw chu xatapaxuwan kinkamaxkiyan. Putum tuku nakinkaskiniyan akinin nalitamakgtayaya chu nakgalhakgaxmataw tlan kitaxtu xlakata nakgalhiyaw xaxlikana tapaxuwan maski wi tuku nalimakgxtakgaw (kalikgalhtawakga Isaías 48:17).

12. ¿Tuku pulaktu tlakg xlakaskinka natatayayaw xtamapakgsin Jehová?

¹² Biblia lichuwinan pi, akxni nasputa akgtum Mil Kata xTamapakgsin Cristo, makgapitsi latamanin nalakatakikgo xtamapakgsin Jehová (Apoc. o Rev. 20:7, 8). ¿Tuku xlakata chuna natlawakgo? Xlakata Satanás naxkutkan, natlawa pi latamanin natsukukgo tlankalakgo, chuna la ankgalhin tlawanit, kaj xlakata naka’akgskgawikgo. Max natlawa pi latamanin kakanajlakgolh pi tlan nalatamakgo putum kilhtamaku maski ni nakgalhakgaxmatkgo Jehová. Xlikana, uma ni chuna katilalh. Pero  tlan natakgalhskinaw komo nakanajlayaw ama takgsanin. Komo paxkiyaw Jehová chu skujnaniya xlakata xla tlan likatsi chu xlakata wa lakgchan naMapakgsinan xlikalanka katiyatni, uma natlawa pi nalakgmakganaw xtakgsanin Satanás. Putum kilhtamaku latamaputunaw kxtamapakgsin Dios xlakata xla lakgchan namapakgsinan chu xla xapaxkina.

13. ¿Tuku tatalakxtumi nastalaniyaw xli’akxilhtit Dios chu natatayayaw xtamapakgsin?

¹³ Chuna la lichuwinawa, Jehová lakgchan namapakgsinan, chu chuna la tlawa wa tlakg xatlan. Xlikana, liwana katsiyaw pi xtamapakgsin talakaskin wa natatayayaw. Limasiyaniyaw akxni ni makgxtakgaw chu lakatitum skujnaniyaw. Chu akxni wi tuku tlawayaw, natlawayaw chuna la xlilat. Chuna la uma, ni kaj xman wa limasiyayaw pi tatayayaw xtamapakgsin, wata na limasiyayaw tapaxkit nema kgalhiniya (kalikgalhtawakga Efesios 5:1, 2).

14. ¿La tlan nastalanikgo xli’akxilhtit Jehová lakgkgolotsin chu tiku pulalinkgo familias?

¹⁴ Biblia kinkawaniyan pi Jehová limasiya tapaxkit kxtamapakgsin. Wa xlakata, tiku pulalinkgo familias chu lakgkgolotsin xalak congregación tiku paxkikgo xtamapakgsin ni lhuwa tuku naskinkgo, xtachuna la komo wa xa’akstukan xmapakgsinankgolh. Wata nastalanikgo xli’akxilhtit Jehová. Chuna tlawalh Pablo, xla stalanilh xli’akxilhtit Dios chu xKgawasa (1 Cor. 11:1). Ni kamamaxanilh chu ni fuerza kamatlawilh amakgapitsin xlakata xtlawakgolh tuku xatlan, wata kalimasiyanilh tapaxkit (Rom. 12:1; Efes. 4:1; Filem. 8-10). Chuna la uma tlawa Jehová. Chuna xlitlawatkan tiku paxkikgo chu tatayakgo xtamapakgsin.

15. ¿Tuku xlakata akxni maxkikan kakni tuku tatlawa kcongregación limasiyayaw pi paxkiyaw xtamapakgsin Dios?

¹⁵ ¿Tuku apulaktu tlan natlawayaw xlakata natatayayaw xtamapakgsin Jehová? Xatapaxuwan nakamakgtayakgoyaw tiku Jehová  kamaxkinit limapakgsin. Natatayayaw tuku nawankan kcongregación maski ni liwana akgatekgsniyaw o ni lu tlan tlawayaw. Uma akgtum tayat nema ni kgalhikgo tiku xalak kkakilhtamaku, pero uma chuna tlawakan anta niku mapakgsinan Jehová (Efes. 5:22, 23; 6:1-3; Heb. 13:17). Komo kgalhakgaxmatnanaw, nalitamakgtayayaw, xlakata Jehová lakaskin tuku tlan kimpalakatakan.

16. ¿Niku putsakgo tastakyaw xlakata tuku natlawakgo tiku tatayakgo xtamapakgsin Jehová?

¹⁶ Tuku laksakaw nalimasiyayaw komo tatayayaw o ni xtamapakgsin Dios. Xla ni ankgalhin kinkawaniyan tuku kilitlawatkan. Wata kinkawaniyan tuku lakpuwan. Akgtum li’akxilhtit, ni kinkamaxkiyan akgtum lista niku wan tuku nalhakgayaw, wata kinkawaniyan pi kilhakgatkan liwana natasiya chu nalitasiya pi kstalaninanin Cristo akinin (1 Tim. 2:9, 10). Nachuna, ni lakaskin pi wi tiku nakamakgchakgxniyaw chu nachuna tuku nalaksakaw ni nakamakgchakgxni amakgapitsin (1 Cor. 10:31-33). Limasiyayaw pi paxkiyaw chuna la mapakgsinan chu tatayayaw akxni wi tuku laksakaw nema xla na tlan akxilha, chu ni wa tuku kaj kimpalakatakan.

17, 18. Kalichuwinanti niku tlan limasiyakgo tiku tamakgaxtokgkgonit komo tatayakgo xtamapakgsin Jehová.

¹⁷ Ka’akxilhwi la tlan natatayakgo xtamapakgsin Dios kstalaninanin Cristo tiku tamakgaxtokgkgonit. Makgapitsi tiku tamakgaxtokgkgonit, max tuwa namakgkatsikgo nixawa la xlakpuwankgo. ¿Tuku tlan natlawakgo? Tlan nalilakpuwankgo la xtalalin Dios xkachikin Israel. Xla litaxtulh la tiku xtatamakgaxtokgnit (Is. 54:5; 62:4). Uma «tamakgaxtokgat» lu tuwa xwanit. Pero Jehová ni lakapala katasitsilh. Makglhuwa katapatilh israelitas chu ankgalhin maxkilh kakni tuku xkatalakkaxlanit (kalikgalhtawakga Salmo 106:43-45). ¿Ni xlikana pi tapaxkit nema kgalhi Jehová tlawa pi nalakgtalakatsuwiyaw?

¹⁸ Kstalaninanin Cristo tiku tamakgaxtokgkgonit chu paxkikgo Jehová stalanikgo xli’akxilhtit. Maski lu tuwa tuku titaxtumakgolh kxtamakgaxtokgatkan ni lakpuwankgo pi nalakxtlawakgo. Akgatekgsnikgo pi Jehová kamamakgaxtokgli chu xla lakaskin pi chuntiya akxtum katawilakgolh. Chuna la wan Biblia, wa talakgxtumit xalimaxana kaj xman wa tuku tlan nalilakxtlawakgo xtamakgaxtokgatkan (Mat. 19:5, 6, 9). Akxni lu liskujkgo xlakata tlan natawila xtamakgaxtokgatkan, tatayakgo xtamapakgsin Jehová.

19. ¿Tuku natlawayaw akxni natlawayaw talakgalhin?

¹⁹ Xlakata akinin makglakgalhinanin, namin kilhtamaku max namakgalipuwanaw Jehová. Xla katsi, pero makamilh xKgawasa xlakata namasta xlatamat kimpalakatakan xlakata kinkapaxkiyan. Wa xlakata, naskiniyaw Jehová kakinkatapatin akxni wi tuku nitlan tlawayaw (1 Juan 2:1, 2). Ni lu kakinkalimakgapatinankan kintalakgalhinkan, wata kaliskujwi xlakata nialh chuna natlawayaw. Komo lakatsu natawilaniyaw Dios, xla nakinkatapatiyan chu nakinkamakgtayayan xlakata tlan namakgkatsiyaw chu xlakata tlan natayaniyaw ta’akglhuwit nema aku natitaxtuyaw (Sal. 103:3).

20. ¿Tuku xlakata natatayayaw xtamapakgsin Jehová?

²⁰ Jehová nakamapakgsi latamanin kxlikalanka Katiyatni, chu kimputumkan nakatsiniyaw xa’akgstitum xtiji (Is. 11:9). Pero la uku, lhuwata katsinimaw xlakata uma. Chu lakatsuwa wi kilhtamaku akxni niti katilakatakilh la namapakgsinan Jehová. La uku talakaskin natatayayaw xtamapakgsin akxni nakgalhakgaxmataw, lakatitum naskujnaniyaw chu lu naliskujaw xlakata nastalaniyaw xli’akxilhtit akxni wi tuku tlawayaw.