1. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata nastalaniyaw xliʼakxilhtit xapaxkina kinTlatkan Jehová?

JEHOVÁ, xapaxkina kinTlatkan lu kinkapaxkiyan (Juan 3:16). Xlakata stalaniputunaw xliʼakxilhtit, liskujaw xlakata namakgkatsiyaw tuku makgkatsikgo amakgapitsin, lapaxkiyaw chu putum kalimasiyaniyaw talakgalhaman, pero liwaka tiku «makxtum tawanitaw ktakanajla» (Gál. 6:10; 1 Ped. 3:8). Kamakgtayaputunaw kinatalankan akxni titaxtumakgolh tuku tuwa.

2. ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?

² Putum tiku makgtapakgsikgo kxfamilia Jehová natitaxtukgo talakgaputsit (Mar. 10:29, 30). Chuna la talakatsuwima xlisputni uma kakilhtamaku max tlakg natitaxtuyaw tuku nitlan. ¿La nalamakgtayayaw kinchatunukan? Pulana kalichuwinaw tuku titaxtukgolh Lot, Job chu Noemí. Alistalh, nalichuwinanaw tuku tuwa titaxtukgo kinatalankan chu la tlan nakamakgtayayaw natayanikgo.

3. Chuna la masiya 2 Pedro 2:7, 8, ¿tuku lu nitlan laksakli Lot, chu tuku lu nitlan kitaxtulh?

³ Akxni Lot laksakli naʼan latama kSodoma, akgtum kachikin nema xlilakgapaskan pi lu xtlawakan talakgxtumit, nitlan tuku kitaxtunilh (kalikgalhtawakga 2 Pedro 2:7, 8). Xlikana pi kʼuma kachikin lu lhuwa tuku xʼanan, pero lu nitlan kitaxtunilh xlakata alh latama kʼuma kachikin (Gén. 13:8-13; 14:12). Xpuskat Lot lu xlakgati uma kachikin chu lu xkapaxki  makgapitsi latamanin nema xlamakgo anta, wa xlakata ni kgalhakgaxmatli Jehová. Nilh akxni Dios makamilh lhkuyat chu azufre kʼuma kachikin. Chu kalilakpuwaw xlaktsuman Lot tiku xʼamakgolh tatamakgaxtokgkgo lakchixkuwin tiku na nikgolh kSodoma. Chuna, Lot makgatsankgalh xchik, putum tuku xkgalhi chu tuku tlakg nitlan, makgatsankgalh xpuskat (Gén. 19:12-14, 17, 26). Pero Jehová chuntiya limasiyanilh taʼakgatekgsni, maski lu nitlan tuku xtitaxtuma.

4. ¿La limasiyalh Jehová pi xʼakgatekgsni Lot? (Kaʼakxilhti xmakni revista).

⁴ Maski Lot laksakli naʼan latama kSodoma, Jehová lakgalhamalh chu kamalakgachalh xʼángeles xlakata nakamaxtukgo Lot chu xfamilia. Maski wanika pi tunkun xtaxtulh kʼuma kachikin, xla «chuntiya lu xtamakgapalima». Ángeles kamakgachipakgolh Lot, xpuskat chu chatiy xlaktsuman xlakata tlan xtsalakgolh, chu xtaxtukgolh kSodoma (Gén. 19:15, 16). Alistalh, ángeles kawanikgolh pi xʼankgolh klaklanka sipi. Pero Lot ni kakgalhakgaxmatnilh wata wanilh Dios pi xmaxkilh talakaskin naʼan kʼakgtum kachikin nema lakatsu xwi (Gén. 19:17-20). Jehová liwana kgaxmatnilh chu maxkilh talakaskin naʼan kʼuma kachikin. Pero alistalh, Lot tsukulh pekuan akxni xwilacha anta chu alh klaklanka sipi niku Jehová xwaninit xapulana pi xʼalh (Gén. 19:30). Chuna, Jehová limasiyalh pi lu xaʼakgatekgsnina. Kaʼakxilhwi la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit.

5, 6. ¿La kinkamakgtayayan xtastakyaw 1 Tesalonicenses 5:14 nastalaniyaw xliʼakxilhtit Dios?

⁵ Chuna la Lot, max chatum tala xalak congregación wi tuku nitlan nalaksaka chu alistalh nitlan nakitaxtuni. Komo chuna nala, ¿tuku tlan natlawayaw? Max namin kilhtamaku nawaniputunaw pi chuna akgspulama xlakata tuku laksakli (Gál. 6:7). Pero wi tuku tlakg tlan natlawayaw: katlawaw chuna la Jehová akxni makgtayalh Lot. ¿La natlawayaw?

⁶ Jehová kamalakgachalh ángeles ni kajwatiya xlakata nakamakatsinikgo Lot pi xʼamaka malakgsputukan Sodoma wata chuna tlawalh xlakata nakamakgtaya natsalakgo. Nachuna, akinin max na natalakaskin pi namakatsiniyaw chatum tala tuku nitlan tlawama. Pero nachuna max tlan namakgtayayaw. Maski ni lakapala natlawa talakgpalit chu tuwa namakgkatsi nalilatama xtastakyaw Biblia, kalimasiyaniw taʼakgatekgsni. Kalikatsiw chuna la umakgolh chatiy ángeles. Ni kaj katamakgatliniw uma tala wata kaputsaw tuku tlan natlawayaw xlakata namakgtayayaw (1 Juan 3:18). Max talakaskin namakgachipayaw, chuna la tlawakgolh umakgolh angeles chu namakgtayayaw nalilatama xtastakyaw Biblia (kalikgalhtawakga 1 Tesalonicenses 5:14).

7. ¿Tuku kiliʼakxilhatkan chuna la Jehová tlawalh xpalakata Lot?

⁷ Jehová max tlan xtiʼakxilhli tuku nitlan xtlawama Lot pero ni chuna tlawalh. Titaxtulh kilhtamaku, Jehová malakpuwanilh Pedro xlakata nalichuwinan pi Lot xaʼakgstitum xlikatsi. Lu tlan limakgkatsiyaw pi Jehová ni wa akxilha tuku nitlan tlawayaw (Sal. 130:3). Kastalaniw xliʼakxilhtit chu wa kaʼakxilhwi tuku tlan tlawakgo kinatalankan. Komo chuna natlawayaw, tlakg nakalimasiyaniyaw taʼakgatekgsni chu xlakan namakgamakglhtinamputunkgo kintamakgtaykan.

8. ¿Tuku nakinkamatlawiyan talakgalhaman?

⁸ Job na titaxtulh tuku lu tuwa, pero ni wa xpalakata tuku nitlan laksakli wata xla ni chuna tlawalh la Lot. Chuna la katsiyaw, xla makgatsankgalh putum tuku xkgalhi, pi xlakaskinka xʼakxilhkan chu lu tatatlalh. Tuku tlakg nitlan, nikgolh putum xkamanan. Chu  nachuna kgalhtutu xʼamigos wi tuku limawakakgolh chu ni kaj makgoxamixikgolh. ¿Tuku xlakata ni limasiyanikgolh talakgalhaman? Pulaktum tuku xlakata wa pi ni akgatekgskgolh tuku xmakgkatsima Job. Wa xlakata, tanu tuku lakpuwankgolh chu nitlan lichuwinankgolh. ¿Tuku nakinkamakgtayayan xlakata akinin ni chuna natlawayaw? Pulana kalakapastakwi pi Jehová wa tiku katsi putum tuku titaxtuma chatum lataman. Nachuna liwana kakgaxmatwi tuku nakinkawaniyan chatum tala tiku max lu patinama. Pero ni kajwatiya kakgaxmatniw, kamakgkatsiw xtapatin. Komo chuna natlawayaw, nalimasiyaniyaw pi makgkatsiyaw tuku xla makgkatsima.

9. ¿Tuku ni katitlawaw komo kgalhiyaw talakgalhaman chu tuku xlakata?

⁹ Komo lakgalhamananaw, ni katilichuwinaw tuku taʼakglhuwit titaxtuma chatum tala. Tiku malakgatumi taʼakgsanin mapitsi congregación, ni makgtaya (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Ni xalakgalhamana wata nitlan likatsi, chu xtachuwin nitlan namamakgkatsini tiku max lu patinama (Prov. 12:18; Efes. 4:31, 32). Wa xlakata, lu talakaskin pi wa naʼakxilhaw tlan tayat nema kgalhi achatum chu kalilakpuwaw tuku tlan natlawayaw xlakata tlan namakgtayayaw.

10. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku lichuwinan Job 6:2, 3?

¹⁰ (Kalikgalhtawakga Job 6:2, 3). Milh kilhtamaku Job «akglakgwa» chuwinalh. Pero alistalh nitlan limakgkatsilh tuku wa (Job 42:6). Chuna la Job, tiku max kgalhi akgtum taʼakglhuwit ni katsi tuku nawan o akglakgwa nachuwinan chu alistalh nitlan katilimakgkatsilh. ¿Tuku natlawayaw? Ni kaj kalichuwinaw uma lataman wata kalimasiyaniw talakgalhaman. Kalakapastakwi pi Jehová ni xlakaskin  pi latamanin xkgalhikgolh taʼakglhuwit chu talipuwan nema akxilhaw la uku. Wa xlakata, max namin kilhtamaku chatum xlakskujni Dios akglakgwa nachuwinan akxni titaxtuma tuku nitlan. Maski katuwa tuku nawan xlakata Jehová o kimpalakatakan ni lakapala nalisitsiyaw chu ni nalichuwinanaw (Prov. 19:11).

11. ¿La tlan nastalanikgo xliʼakxilhtit Elihú lakgkgolotsin akxni namastakgo akgtum tastakyaw?

¹¹ Min kilhtamaku, akxni chatum tala titaxtuma akgtum taʼakglhuwit na xlakaskinka namaxkikan akgtum tastakyaw (Gál. 6:1). ¿La tlan namakgtayakgo lakgkgolotsin? Nastalanikgo xliʼakxilhtit Elihú, tiku liwana kgaxmatnilh Job chu makgkatsilh tuku xmakgkatsima (Job 33:6, 7). Akxni nina kstakyawa, Elihú pulana akgatekgsnilh tuku xlakpuwan Job. Lakgkgolotsin tlan nastalanikgo xliʼakxilhtit akxni liwana nakgaxmatnikgo tiku titaxtuma tuku tuwa chu liwana naʼakgatekgsnikgo. Chuna, max tastakyaw nema namaxkikgo nalakgchan kxnaku.

12. ¿La makgkatsilh Noemí akxni nilh xchixku chu chatiy xlakgkgawasan?

¹² Noemí ni xmakgxtakga Jehová chu lu xpaxki. Pero akxni nilh xchixku chu chatiy xlakgkgawasan, xlakgpaliputun xtukuwani chu xlimapakuwiputunkan Mará nema kilhchanima «xun» (Rut 1:3, 5, 20, nota, 21). Rut, chatum xpuwiti Noemí, anta xtawi akxni titaxtulh tuku tuwa. Ni kajwatiya wi tuku limakgtayalh, wata nalimakgoxamixilh xtachuwin. Limasiyanilh tapaxkit chu limakgtayalh ni xalaktuwa tachuwin (Rut 1:16, 17).

13. ¿Tuku xlakata talakaskin pi nakamakgtayayaw tiku nilh tiku xtamakgaxtokgkgo?

¹³ Akxni chatum tala niy tiku xtamakgaxtokga, lu lakaskin pi namakgtayayaw. Akgtum tamakgaxtokgat tlan natamalakxtumiyaw kgantiy kiwi nema akxtum stakkgo. Chuna la titaxtu kata, xtankgaxekgkan talakgchikgo. Komo napulhukan kgantum chu naskaka, akgantum na lu nitlan nakitaxtuni. Nachuna, akxni niy chatum tiku xmakgaxtokgkgo achatum na lu nitlan nalimakgkatsi lhuwa kilhtamaku. Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit Paula, * tiku kaj lakapala nilh xchixku. Xla lichuwinan: «Kilatamat kaj lakapala talakgpalilh, chu xakmakgkatsi pi kiʼakstu xakwi. Nilh tlakg xatlan kiʼamigo. Putum xaklitachuwinan kinchixku. Lakxtum xakpaxuwayaw chu xkimakgtaya akxni xaktitaxtu tuku tuwa. Wa tiku xkimakgoxamixi. Kmakgkatsilh pi wi tuku kimakglhtika».

14, 15. ¿La tlan namakgoxamixiyaw tiku makgatsankganit tiku xtamakgaxtokga?

¹⁴ ¿La tlan namakgoxamixiyaw tiku ninit tiku xtamakgaxtokga? Tuku pulana kilitlawatkan wa pi natachuwinanaw, maski nitlan namakgkatsiyaw o ni katsiyaw tuku nawanaw. Paula lichuwinan: «Kʼakgatekgsa pi latamanin ni lakgatikgo lichuwinankgo xlakata linin. Lilakgaputsakgo komo nitlan tuku nawankgo. Pero komo nitu nawana tlakg nitlan nixawa nawana makgapitsi tachuwin nema ni miliwanat». Max tiku patinama ni kgalhkgalhi pi nawaniyaw laktuwa tachuwin. Paula lichuwinampara: «Xakkapaxtikatsini kiʼamigos maski kajwatiya xkiwanikgo pi nitlan xlimakgkatsikgo».

¹⁵ Titaxtulha makgapitsi kata, William, tiku na nilh xpuskat, wan: «Klakgati pi makgapitsi nakilitachuwinankgo tuku lu tlan lakapastakkgo xlakata kimpuskat. Uma limasiya pi xpaxkikgo chu xlakgalhamankgo. Xtachuwinkan lu tlan kimamakgkatsini, xlakata lu xakpaxki kimpuskat chu lu xlakaskinka xlitaxtu kkilatamat». Bianca lichuwinan: «Lu kimakgoxamixi  akxni natalan akxtum kintatlawakgo oración chu akxni kilikgalhtawakganikgo textos xalak Biblia. Tlan klimakgkatsi akxni lichuwinankgo kinchixku chu pi kinkgaxmatnikgo akxni akit kkalitachuwinan».

16. 1) ¿Tuku talakaskin chuntiya natlawayaw xpalakatakan tiku nikgonita tiku xtamakgaxtokgkgo? 2) Chuna la wan Santiago 1:27, ¿tuku talakgatay kgalhiyaw?

¹⁶ Chuna la Rut ni makgxtakgli Noemí, talakaskin nakamakgtayayaw tiku nikgonita tiku xtamakgaxtokgkgo. Paula, tiku lichuwinawa wan: «Akxni nilh kinchixku, natalan lu kimakgtayakgolh. Chuna la titaxtutilhalh kilhtamaku, xlatamatkan latamanin tlan tawilapa. Pero kilatamat lu talakgpalilh. Lu makgtayanan komo nalakapastakaw pi tiku lipuwamakgolh xlakata wi tiku nilh, lu lakaskinkgo tamakgtay lhuwa papaʼ o asta akglhuwa kata». Chuna la katsiyaw, tanu tanu latamanin, chu ni lakxtum lipuwankgo. Makgapitsi lakapala lismanikgo tuku talakgpalilh kxlatamatkan. Pero makgapitsin lu lipuwankgo akxni tlawakgo tuku akxtum xtatlawa tiku xtamakgaxtokga. Ankgalhin kalakapastakwi pi Jehová kinkamaxkiyan talakgalhaman chu talakgatay xlakata kuenta nakatlawayaw tiku nikgonita tiku xtamakgaxtokgkgo (kalikgalhtawakga Santiago 1:27).

17. ¿Tuku xlakata maklakaskinkgo kintamakgtaykan tiku kamakgxtakgkanit?

¹⁷ Atanu tuku tuwa titaxtu tiku makgaxtokga, wa pi tiku tamakgaxtokga naʼakgxtakgwili. Akgtum liʼakxilhtit, xchixku Joyce akgxtakgwililh xlakata nataʼan atanu puskat. Xla lichuwinan: «Tlakg nitlan klimakgkatsilh xlakata kinchixku kimakgxtakgli nixawa komo kaj xtinilh.  Komo kaj xtinilh xpalakata akgtum tajatat o atanu, liwana xakkatsilh pi ni wa chuna laksakli. Pero xla laksakli nakimakgxtakga. Kmakgkatsilh pi nitu xaklitaxtu».

18. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata nakamakgtayayaw tiku nikgonita tiku xtamakgaxtokgkgo?

¹⁸ Tiku nialh kgalhikgo tiku xtamakgaxtokgkgo lakaskinkgo xatlan amigos (Prov. 17:17). ¿La tlan nakalimasiyaniyaw pi kalilakgaputsayaw chu xʼamigos litaxtuputunaw? Maski kaj aktsu tuku natlawayaw xpalakatakan, nakalimasiyani pi kalakgalhamanaw. Max tlan nakawaniyaw pi kaʼankgolh wayankgo kinchikkan, wi tuku akxtum tlan nakatalipaxuwayaw o akxtum naʼanaw kalitachuwinanaw Dios. Nachuna max tlan nakawaniyaw pi naʼankgo akxni kakninaniyaw Dios kfamilia. Komo chuna natlawayaw, namakgapaxuwayaw Jehová, xlakata xla lakatsu katawi tiku lu lipuwamakgolh chu kuenta katlawa tiku nikgonita tiku xtamakgaxtokgkgo (Sal. 34:18; 68:5).

19. Chuna la wan 1 Pedro 3:8, ¿tuku liwana lakpuwanitaw natlawayaw?

¹⁹ Nialh makgas, akxni xTamapakgsin Dios namapakgsinan kKatiyatni, nialh katilakapastakwi tuku nitlan titaxtumaw. Lu lakaskinaw pi xchilha uma kilhtamaku akxni «tuku titaxtunita nialh katitalakapastakli, na nialh katitawilalh kkinakujkan» (Is. 65:16, 17). Xlakata nina chin uma kilhtamaku, chuntiya kalamakgtayaw chatunu akinin chu kakalimasiyaniw kintachuwinkan chu tuku tlawayaw pi lu kapaxkiyaw kinatalankan (kalikgalhtawakgaw 1 Pedro 3:8).