Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Katsikan tuku wan xamakgan tatsokgni

Katsikan tuku wan xamakgan tatsokgni

Akxni tekgska rollos de Ein Gedi, kkata 1970, nila xlikgalhtawakgakan xlakata klhkunit chu kajwatiya xalhkaka xtamakgxtakgnit. Xlakata escaneartlawaka uma rollo, katsika pi lichuwinan tuku litsuku libro xla Levítico, niku lichuwinan xtukuwani Dios.

KKATA 1970, makgapitsi arqueólogos (tiku lakputsananikgo tuku xalamakgasa) tekgskgolh maktum tatsokgni nema lu klhkunit anta kkachikin Ein Gedi (Israel), lakatsu kxkilhtun mar Muerto. Tekgskgolh akxni xkawaxmakgolh kʼakgtum sinagoga nema lhkuyuka akxni masputuka kachikin, max ksiglo akgchaxan akxni xminita Jesús. Uma rollo lu klhkunit chu nila xlikgalhtawakgakan. Chu asta nila xmalakgakikan xlakata xlakxla. Wa xlakata, ¿tuku tlawaka xlakata xkatsika tuku xtatsokgnit? Xlakata escaneartlawaka uma rollo chu tamaklakaskilh akgtum programa nema tlawalh pi natakatsi tuku xwan, maski nitu malakgakimaka.

Tuku tasiyalh limasiyalh pi maktum tatsokgni xalak Biblia xwanit. Xlimin makgapitsi versículos nema litsuku libro xla Levítico. Na limin Tetragrámaton, akgtati letras nema maklakaskinkan ktachuwin xahebreo xlakata natsokgkan xtukuwani Dios. Uma rollo max tsokgka kxitat xapulana siglo chu xliʼakgtati siglo akxni xminita Cristo. Uma tlawa pi uma tatsokgni xahebreo wa tlakg xamakgan nema tekgska lata akxni tekgskgoka Rollos del mar Muerto kQumrán. Gil Zohar tsokgli kperiódico The Jerusalem Post: «Akxni nina xkatsikan tuku xlichuwinan rollos de Ein Gedi, ni lhuwa tatsokgni xahebreo xʼanan nema xlichuwinankgo akgtum mil kata nema titaxtulh lata tsokgka Rollos del mar Muerto (nema tsokgka xliʼakgkaw kata akxni nina xmin Cristo) chu akxni tsokgka Códice de Alepo (nema tsokgka xliʼakgkaw siglo akxni xminita Cristo)». Tiku lakputsananikgo tatsokgni wankgo pi uma rollos nema «tekgska» limasiya pi tatsokgni xla Torá «nitu laninit lhuwa kata nema titaxtunit chu tiku lhkaxtukgo tatsokgni, nitu laktlawakgonit tuku lichuwinan».