«Akxni kintapuxnimat tsukulh kintalatlawa, kchipanilh xpixni chu ktsukulh majikswi. Xakmakgniputun» (Paul).

«Kkinchik, nila tuku xkiwanikan, lakapala xaksitsi. Xaklaktlawa tuku xwi kchiki, likgaman chu putum tuku xakakxilha» (Marco).

Max akinin nichuna tlawayaw. Pero min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata Adán kinkamatitaxtinin talakgalhin (Rom. 5:12). Makgapitsi chuna la Paul chu Marco, tuwa makgkatsikgo namachokgokgo xtasitsikan. Makgapitsi tuwa makgkatsikgo namachokgokgo xtapekuakan o tuku nitlan lakpuwankgo xpalakatakan. Chu makgapitsin tuwa makgkatsikgo namachokgokgo tuku makgkatsikgo xlakata lu talakgxtumiputunkgo, lhuwa waputunkgo kuchu o drogas.

Tiku ni malakgachokgokgo xtalakapastaknikan, chu tuku tlawaputunkgo nitlan katikakitaxtunilh kxlatamatkan. ¿Tuku natlawayaw xlakata nichuna nakinkaʼakgspulayan? Namachokgoyaw tuku tlawaputunaw. Xlakata chuna natlawayaw, kalichuwinaw akgtutu takgalhskinin. Pulana, ¿tuku wamputun machokgokan tuku tlawaputunkan? Xlipulaktiy, ¿tuku xlakata lu xlakaskinka? Chu xlipulaktutu, ¿la natlawayaw xlakata nakgalhiyaw «xtawakat espíritu»? (Gál. 5:22, 23). Chu alistalh na’akxilhaw tuku natlawayaw kinchatunukan komo na’akxilhaw pi tuwa makgkatsiyaw namachokgoyaw tuku tlawaputunaw.

Tiku machokgo tuku tlawaputun ni lakapala tlawa tuku makgkatsi. Wata ni wan chu ni tlawa tuku ni makgapaxuwa Jehová.

Jesús limasiyalh tuku wamputun machokgokan tuku tlawaputunkan. Biblia wan: «Akxni ntimaxkajwalikgolh, ni titalakgalhtinalh wantu nitlan; akxni xpatinama, nitu mpala kilhpatanulh wampi paks anta ntiwililh kxmakan wanti lu xlilat mputsanan» (1 Ped. 2:23). Jesús limasiyalh uma tayat akxni xwaka kkgantum kiwi chu xtalamakgasitsin xlikgalhkgamanamakgolh (Mat. 27:39-44). Nachuna limasiyalh akxni tiku xpulalinkgo takanajla tlawanikgolh lhuwa takgalhskinin xlakata nawan tuku nitlan (Mat. 22:15-22). Chu lu tlan liʼakxilhtit limasiyalh akxni makgapitsi judíos lu ksitsikgonit chu sakkikgolh chiwix xlakata nalitalakgo. Ni tamakgapuspitli wata «titatsekgli, na titaxtulh ktemplo» (Juan 8:57-59).

¿Tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús? Chuna, maski nixtachuna la tlawalh. Apóstol Pedro tsokgli: «Cristo ntipatinalh nkimpalakatakan, kinkalipulanin xaliʼukxilhtit, lakimpi nastalaniyatit lantla ntlawanit» (1 Ped. 2:21). Maski makglakgalhinanin akinin, natlawayaw tuku matlaniyaw xlakata tlakg tlan nastalaniyaw  xliʼakxilhtit. ¿Tuku xlakata xlakaskinka chuna natlawayaw?

Komo makgapaxuwaputunaw Jehová, xlakaskinka namachokgoyaw tuku tlawaputunaw. Maski lhuwata kata skujnanimaw Jehová, tlan namakgatsankgayaw la talalinaw komo ni machokgoyaw tuku wanaw chu tuku tlawayaw.

Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit Moisés, tiku «tlakg ni tlankajwa xwanit xliputum lakchixkuwin tiku xlamakgolh kkatiyatni» ama kilhtamaku (Núm. 12:3). Akglhuwa kata, tayanilh chu ni lakapala sitsilh xlakata la xlikatsikgo israelitas. Pero akgtum kilhtamaku ni machokgolh tuku xtlawaputun chu lu katasitsilh xlakata xlitaʼakglhuwimaparakgolh chuchut. Palha kawanilh: «¡Kakgaxpattit wixin, laktlankajwa latamanin! ¿Wa k’uma chiwix niku nakkamaxtuniyan chuchut?» (Núm. 20:2-11).

Moisés ni machokgolh tuku nitlan xtlawaputun. Ni maxkilh kakni Jehová xlakata milagro nema tlawalh xlakata xkamaxkilh chuchut (Sal. 106:32, 33). Wa xlakata Jehová ni maxkilh talakaskin natanu kTiyat nema xkawanikanit pi Nakamaxkikan (Núm. 20:12). Lu xlikana pi asta akxni nilh nitlan xlimakgkatsi xlakata xkatsi pi ni machokgolh xtasitsi (Deut. 3:23-27).

¿Tuku kinkamasiyaniyan uma? Pi maski lhuwa kata la skujnanimaw Jehová, nikxni palha nakaxakgatlikgoyaw tiku kinkamakgasitsikgoyan o tiku maklakaskinkgo akgtum tastakyaw (Efes. 4:32; Col. 3:12). Xlikana pi akxni linawa kata min kilhtamaku lakapala sitsiyaw. Pero kalakapastakwi Moisés. Ni lakaskinaw pi wi tuku nalaktlawa chuna la skujnaninitaw Jehová kaj xlakata ni machokgow kintasitsikan. Wa xlakata, ¿tuku natlawayaw xlakata nakgalhiyaw uma lu xlakaskinka tayat?

Kaskiw espíritu santo akxni natlawayaw oración. ¿Tuku xlakata chuna natlawayaw? Xlakata machokgokan tuku tlawaputunkan wa xtawakat xʼespíritu Dios chu xla kamaxki tiku skinikgo (Luc. 11:13). Xlakata kinkalimakgtayayan xʼespíritu, Jehová kinkamaxkiyan litliwakga nema maklakaskinaw xlakata nakgalhiyaw uma tayat (Filip. 4:13). Nachuna tlan nakinkamakgtayayan nakgalhiyaw amakgapitsi tayat nema masta espíritu, la tapaxkit, nema nakinkamakgtayayan namachokgoyaw tuku tlawaputunaw (1 Cor. 13:5).

Kalakgmakgaw putum tuku natlawa pi ni namachokgoyaw tuku tlawaputunaw. Katamakgatliniw putum tuku natlawa pi nitlan tayat  nakgalhiyaw chuna la nixatlan talakgastan chu Internet (Efes. 5:3, 4). Lu xlakaskinka pi natamakgatliniyaw putum tuku nakinkamatlawiputunan tuku nitlan (Prov. 22:3; 1 Cor. 6:12). Akgtum liʼakxilhtit, chatum lataman tiku lu lismaninit tlawa tuku lixkajnit, talakaskin nialh nalikgalhtawakga libros chu nialh naʼakxilha películas nema lichuwinan tapaxkit.

Max tuwa namakgkatsiyaw nakgalhakgaxmataw uma tastakyaw. Pero komo naliskujaw, Jehová nakinkamaxkiyan litliwakga xlakata namachokgoyaw tuku tlawaputunaw (2 Ped. 1:5-8). Nakinkamakgtayayan namachokgoyaw kintalakapastaknikan, la chuwinanaw chu tuku tlawaputunaw. Chuna wanaw, xlakata Paul chu Marco tiku kalichuwinanka kʼuma artículo, lakgpalikgolh la xlikatsikgo xapulana. Kalilakpuwaw chatum tala chixku tiku lakapala ksitsi akxni xmatlawani xputlaw. Xmin kilhtamaku nitlan tuku xkawani amakgapitsin. ¿Tuku tlawalh xlakata natalakgpali? Xla lichuwinan: «Chali chali xaktlawa oración. Xaklikgalhtawakga makgapitsi likgalhtawakga nema lichuwinankgo tuku tlawakan xlakata namachokgoya tuku tlawaputuna chu xakkatsini textos nema tlan xkimakgtayalh. Maski akglhuwa kata la kliskujma xlakata nakmachokgo la klikatsi, chali chali kimakgtaya naklilakpuwan pi xlakaskinka ni lu naksitsi. Komo wi niku nakan tlakg tsisa ktaxtu xlakata ni lu lakapala nakchamputun».

Lakgachunin nila katimachokgow tuku tlawaputunaw. Akxni chuna natitaxtuyaw max nalakpuwanaw pi ni kinkalakgchanan natlawaniyaw oración Jehová. Pero wata wa uma kilhtamaku tlakg natalakaskin natlawayaw oración. Lakapala katlawaw oración. Katasaskiniw Jehová pi kakinkatapatin, chu kaskiniw pi kakinkamakgtayan chu kalakkaxwiliw xlakata nialh natlawayaw tuku nitlan (Sal. 51:9-11). Xla ni katilakgmakgalh kioracionkan komo xliputum kinakujkan naskiniyaw pi kakinkalakgalhaman (Sal. 102:17). Apóstol Juan kinkamalakapastakniyan pi xkgalhni xkgawasa Dios «nkinkalichakganiyan xlipaks nkintalakgalhinkan» (1 Juan 1:7; 2:1; Sal. 86:5). Jehová kinkawaniyan pi xlakaskinka ankgalhin natapaninanaw. Wa xlakata liwana katsiyaw pi xla na nakinkatapatiyan (Mat. 18:21, 22; Col. 3:13).

Jehová nitlan akxilhli pi Moisés ni machokgolh xtasitsi akxni xlama kxakaskakni tiyat. Pero tapatilh. Chu kxTachuwin Dios lu tlan lichuwinankan Moisés, xlakata tlan liʼakxilhtit litaxtu xlakata xkgalhi takanajla (Deut. 34:10; Heb. 11:24-28). Xlikana pi Jehová ni maxkilh talakaskin natanu kTiyat nema xkawanikanit pi Nakamaxkikan, pero namaxki talakaskin pi nalatama kilhtamaku nema aku mima kʼakgtum Paraíso chu tlan nalatama putum kilhtamaku. Akinin nachuna tlan nalatamayaw putum kilhtamaku komo naliskujaw xlakata namachokgoyaw tuku tlawaputunaw (1 Cor. 9:25).