1. ¿Tuku max natlawa pi napekuanaw?

 KALILAKPUWAW tuku titaxtukgonit makgapitsi. Néstor chu xpuskat, María, xmakgtayanamputunkgo niku xtalakaskin tamakgtay xlakata nalichuwinankan Dios. * Pero, xlakata tlan chuna xtlawakgolh, xtalakaskin pi ni lhuwa tuku xkgalhikgolh. Chu uma lu xkamakgapekuan. Xlakpuwankgo pi ni xʼamakgo paxuwakgo komo ni lhuwa tuku xkgalhikgolh. Biniam, tiku lama kʼakgtum país niku ni mastakan talakaskin natlawayaw kintaskujutkan. Akxni xtatayana Jehová litaxtulh, katsilh pi na xʼamaka putsastalanikan. Maski uma xmakgapekuan, xwi atanu tuku tlakg xmakgapekuan: la xʼamakgo likatsikgo xfamilia akxni xkatsikgolh pi xkgalhi xasasti xtakanajla. Chu xaʼawatiya, kalichuwinaw Valeria, tiku tekgsnika akgtum lu xalixkajnit cáncer. Xla xkgalhakgaxmatputun tuku Biblia wan xlakata kgalhni, chu lu tuwa makgkatsilh natekgsa tiku xchukulh chu ni xwilinilh kgalhni. Xla xpekuan, xlakata xlakpuwan pi xʼama niy.

2. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka ni lu napekuanaw?

² ¿Makgkatsinita tapekua nema makgkatsikgonit natalan tiku kalichuwinaw kxapulana párrafo? Lhuwa akinin chuna makgkatsinitaw. Tuku nitlan wa ni namachokgoyaw uma tapekua, xlakata uma natlawa pi nalaksakaw tuku nalaktlawa chuna la talalinaw Jehová. Chu wa uma tuku Satanás lakaskin. Xla maklakaskimputun tapekua nema kgalhiyaw xlakata nialh nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin Jehová, akgtum liʼakxilhtit, la akxni lichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin (Apoc. 12:17). Katsiyaw pi xla lu nitlan likatsi chu kgalhi litliwakga. Pero wi tuku nakinkamakgtayayan xlakata nitu nakinkatlawaniyan. ¿Tuku uma?

3. ¿Tuku nakinkamakgtayayan namakgatlajayaw kintapekuakan?

³ Satanás nila kintikamakgapekuan komo liwana katsiyaw  pi Jehová kinkapaxkiyan, chu pi kinkatawilan (Sal. 118:6). Akgtum liʼakxilhtit, tiku tsokgli Salmo 118 titaxtulh tuku lu xlilakgaputsama. Lhuwa xtalamakgasitsin xkgalhi, makgapitsin tlakg xlakaskinka xlitaxtukgo (versículos 9 chu 10). Milh kilhtamaku talakaskilh natayani tuku lu xlilakgaputsa (versículo 13). Nachuna Jehová palha stakyawalh (versículo 18). Maski chuna, xla wa kxtakilhtlin: «Ni ktipekualh». ¿Tuku xlakata chuna xmakgkatsi? Xlakata xkatsi pi maski xTlat xalak akgapun kstakyawanit, chuntiya xpaxki. Salmista liwana xkatsi pi, maski katuwa tuku xtitaxtulh, xapaxkina xDios ankgalhin xʼama makgtaya (Sal. 118:29).

4. ¿Tuku tapekua tlan natayaniyaw komo kanajlayaw pi Jehová xlikana kinkapaxkiyan?

⁴ Chatunu kstalanina Cristo liwana xlikanajlat pi Jehová paxki. Komo nakanajlayaw uma, nakinkamakgtayayan natayaniyaw pulaktutu tapekua: 1) tapekua xlakata nila namaxkiyaw kifamiliajkan tuku maklakaskinkgo, 2) tapekua nema kakgalhiniyaw amakgapitsi latamanin chu 3) tapekua nema kgalhiniyaw linin. Natalan tiku kalichuwinaw kxapulana párrafo makgatlajakgolh xtapekuakan xlakata xkanajlakgo pi Jehová kapaxki.

5. ¿Tuku max nalilakgaputsakgo tiku pulalinkgo familia? (Kaʼakxilhti xmakni revista).

⁵ Kstalaninanin Cristo tiku pulalinkgo familia lu lilakgaputsakgo namaxkikgo tuku maklakaskinkgo xfamiliajkan (1 Tim. 5:8). Komo wix kgalhiya mimpuskat chu minkamanan, max akxni tsukulh pandemia xla COVID-19 lilakgaputsa namakgatsankgaya mintaskujut. Max lilakgaputsa nila namaxkiya mifamilia tuku nawakgo o nila naxokgoya niku wila o tuku laklipina. Chu max asta lakpuwanti pi, komo xmakgatsankga mintaskujut, nila xtekgsti atanu. O, chuna la Néstor chu María, tiku kalichuwinawa, max lakpuwanti pi ni xakchanin kaj aktsu tumin. Satanás limaklakaskinit putum uma xlakata makgapitsin nialh naskujnanikgo Jehová.

6. ¿Tuku lakaskin Satanás pi kakanajlaw?

⁶ Satanás lakaskin kakanajlaw pi Jehová ni kinkalilakgaputsayan chatunu akinin chu pi, akxni namaklakaskinaw xtamakgtay xlakata nakamaxkiyaw kifamiliajkan tuku maklakaskinkgo, xla ni kintikamakgtayan. Komo nakanajlayaw uma, max nalakpuwanaw pi natalakaskin lhuwa naskujaw. Chu asta max natlawayaw tuku kalipekua nawili la talalinaw Dios.

7. ¿Tuku kinkawaniyan Jesús?

⁷ Ni anan tiku tlakg liwana lakgapasa xaTlat chuna la Jesús. Wa xlakata liwana kinkawaniyan: «MinTlatkan katsi tuku wixin maklakaskinatit asta akxni nina skiniyatit» (Mat. 6:8). Chu Jesús na katsi pi Jehová tlan nakinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw. Kstalaninanin Cristo makgtapakgsiyaw kxfamilia Dios. Chu, xlakata xla xʼakgxakga uma familia, liwana katsiyaw pi natlawa tuku wan k1 Timoteo 5:8.

8. 1) ¿Tuku nakinkamakgtayayan namakgatlajayaw tapekua nema kgalhiyaw xlakata namaxkiyaw tuku maklakaskinkgo kifamiliajkan? (Mateo 6:31-33). 2) ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit tamakgaxtokgat nema tasiya kdibujo?

⁸ Komo liwana katsiyaw pi Jehová kinkapaxkiyan akinin chu kifamiliajkan, nakanajlayaw pi xla nakinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw (kalikgalhtawakga Mateo 6:31-33). Jehová kinkamaxkiputunan tuku maklakaskinaw, chu lhuwa tuku kinkamaxkiyan xlakata kinkapaxkiyan. Akxni tlawalh Katiyatni, ni kajwatiya tlawalh tuku talakaskin xlakata nalatamayaw. Wata, limasiyalh lhuwa tapaxkit akxni limatsamalh tuku lu lakstlan xlakata nalipaxuwayaw (Gén. 2:9). Maski kajwatiya kgalhiyaw tuku maklakaskinaw akgtum kilhtamaku, kapaxtikatsiniw pi kgalhiyaw tuku  maklakaskinaw. Jehová anta wi chu chuntiya kinkamaxkinitan “tuku nawayaw uma kilhtamaku” (Mat. 6:11). Liwana kililakapastakatkan pi kaxatukawa tuku nalimakgxtakgaw la uku ni xtachuna nawan tuku Jehová nakinkamaxkiyan kkilhtamaku nema aku mima. Wa uma tuku Néstor chu María katsinikgolh (Is. 65:21, 22).

9. ¿Tuku masiyaniyan tuku titaxtulh Néstor chu María?

⁹ Néstor chu María, tiku xalak Colombia, xlipaxuwakgo tuku lhuwa xkgalhikgo. Xlakan wankgo: «Ni lhuwa tuku xakkgalhiputunaw xlakata tlakg naskujnaniyaw Dios, pero na xaklilakgaputsayaw pi nialh lhuwa tuku nakkgalhiyaw. Xaklakpuwanaw pi chuna ni xakamaw paxuwayaw». ¿Tuku kamakgtayalh nialh napekuankgo? Lilakpuwankgolh la Jehová makglhuwa xkalimasiyaninit xtapaxkit. Liwana xkatsikgo pi Jehová xʼama kakuentajtlawa, wa xlakata makgxtakgkgolh xtaskujutkan niku lu tlan xtlajakgo; Nachuna, stakgolh xchikkan chu ankgolh kʼakgtum país niku xtalakaskin xtamakgtaykan tiku lichuwinankgo Dios. ¿La makgkatsikgo xlakata tuku laksakkgolh? Néstor wan: «Kakxilhnitaw pi kgantaxtu tuku wan Mateo 6:33. Nitu kinkatsankganinitan. La uku, tlakg kpaxuwayaw».

10. ¿Tuku xlakata ni kaks lilakawanaw pi latamanin kapekuanikgo xtalatamaninkan?

¹⁰ Chuna la titaxtunit kilhtamaku, latamanin latlawaninit tuku lu nitlan (Ecl. 8:9). Akgtum liʼakxilhtit, wi tiku nitlan limaklakaskin limapakgsin nema maxkikanit, tlawakgo tuku lu nitlan, kawanikgo laklixkajnit tachuwin tiku kataʼankgo kʼescuela chu wilakgolh amakgapitsin tiku lixkajnit kalikatsinikgo tiku xalak xfamilia. ¡Wa xlakata latamanin pekuanikgo xtalatamanin! ¿La limaklakaskin Satanás uma tapekua?

11, 12. ¿La limaklakaskin Satanás tapekua nema kakgalhiniyaw amakgapitsi latamanin?

¹¹ Satanás limaklakaskin tapekua nema kakgalhiniyaw amakgapitsi latamanin xlakata nialh nalichuwinanaw Dios o xlakata nialh namakgantaxtiyaw amakgapitsi xlimapakgsin Jehová. Xla tlawanit pi makgapitsi mapakgsinanin nialh nakinkamaxkikgoyan talakaskin nalichuwinanaw Dios chu nakinkaputsastalanikgoyan (Luc. 21:12; Apoc. 2:10). Kʼuma kakilhtamaku niku akgchipanit Akgskgawini, lhuwa latamanin malakgatumikgo taʼakgsanin xlakata xtatayananin Jehová. Max tiku nakanajlakgo uma taʼakgsanin nakinkalikgalhkgamanankgoyan  chu asta max nakinkawilinikgoyan (Mat. 10:36). Ni kaks kinkamalakawaniyan uma tuku maklakaskin Satanás; xla xmaklakaskinita kxapulana siglo (Hech. 5:27, 28, 40).

¹² Satanás ni kajwatiya maklakaskin tapekua xlakata taputsastalanit. Na limaklakaskin tapekua nema kakgalhinikan familia xlakata la nalikatsikgo komo chatum xtatayana Jehová nalitaxtu. Wi tiku tlakg pekuanikgo uma nixawa nakawilinikan. Lu kapaxkikgo xfamiliajkan chu lakaskinkgo pi kalakgapaskgolh chu kapaxkikgolh Jehová. Lu nitlan limakgkatsikgo akxni kgaxmatkgo pi nitlan lichuwinankgo xaxlikana Dios chu xlakskujnin. Pero min kilhtamaku xfamiliajkan tiku xapulana ni xlakaskinkgo pi xtatayana Jehová xlitaxtukgolh, makgamakglhtinankgo xaxlikana. Chu komo chatum tiku xalak kifamiliajkan nialh kinkaʼakxilhputunkgoyan, ¿tuku natlawayaw?

13. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakanajlayaw pi Jehová lu kinkapaxkiyan akxni tiku xalak kifamiliajkan kinkalakgmakgankgoyan? (Salmo 27:10).

¹³ ¡Lu tlan chu matliwakglhnan tuku wan Salmo 27:10! (Kalikgalhtawakga). Komo ankgalhin nalakapastakaw pi Jehová lu kinkapaxkiyan, ni katipekuaw maski amakgapitsin ni nakinkaʼakxilhputunkgoyan chu liwana nakanajlayaw pi xla nakinkasikulunatlawayan komo natayaniyaw. Jehová nakinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw xlakata kimaknikan, kintalakapastaknikan chu kintakanajlakan, chu xla tlakg tlan natlawa uma nixawa amakgapitsin. Wa uma tuku katsilh Biniam, tiku lichuwinaw kxapulana párrafo.

14. ¿Tuku masiyaniyan tuku titaxtulh Biniam?

¹⁴ Biniam laksakli xtatayana Jehová nalitaxtu maski xkatsi pi mapakgsinanin xʼamakgo putsastalanikgo. Xla wan: «Xtaputsastalanit mapakgsinanin lu nitlan xwanit nixawa tuku xaklakpuwanit. Pero tuku lu xakpekuani wa pi kifamilia ni xlakgatikgolh pi xtatayana Jehová xaklitaxtulh. Ni xakmakgalipuwamputun kintlat chu xakpekuan pi kifamilia nitu xkiliʼakxilhli komo xtatayana Jehová xaklitaxtulh». ¿Tuku makgtayalh natayani uma tapekua? Liwana xkanajla pi Jehová ankgalhin kakuentajtlawa tiku paxkikgo. Biniam chuna wan: «Klilakpuwa la Jehová kamakgtayanit tiku tayanikgonit xlakata ni kgalhikgo lhuwa tumin, xlakata titaxtukgonit talaksakpaxkit chu katlawanikanit tuku nitlan. Xakkatsi pi komo ni xakmakgxtakglhli Jehová, xla xʼama kisikulunatlawa. Makglhuwa kinchipaka chu asta kiwilinika. Kʼuma lu xatuwa  kilhtamaku, kakxilhli pi komo ni makgxtakgaw Jehová, xla lu kinkamakgtayayan». Biniam liʼakxilhli Jehová la xaxlikana xtlat, chu natalan, la xfamilia.

15. ¿Tuku xlakata pekuaniyaw linin?

¹⁵ Biblia wan pi linin kintalamakgasitsinkan (1 Cor. 15:25, 26). Lilakpuwankan linin tlawa pi lu nalakgaputsayaw, liwaka komo akinin o tiku kapaxkiyaw lu tatatlakgo. ¿Tuku xlakata pekuanaw akxni lilakpuwanaw linin? Xlakata Jehová kinkamalakatsukin chuna la nikxni naniyaw (Ecl. 3:11). Pero kgalhinikan tsinu tapekua linin tlan kinkamakgtayayan. Akgtum liʼakxilhtit, max tlan nakinkamakgpuwantiniyan nakuentajtlawayaw tuku wayaw, natlawayaw ejercicio, ni kalipekua nawiliyaw kilatamatkan chu naʼanaw kpumakuchin chu nawayaw likuchun nema nakinkamaxkikanan komo natalakaskin.

16. ¿La limaklakaskin Satanás tapekua nema kgalhiniyaw linin?

¹⁶ Satanás katsi pi lu xtapalh akxilhaw latamat. Wa xlakata wan pi natlawayaw putum tuku natalakaskin xlakata nalakgmaxtuyaw kilatamatkan, maski nalakatsala xlimapakgsin Jehová (Job 2:4, 5). ¡Pero ni xlikana tuku wan! Xlakata xla «kgalhi litliwakga xlakata namakgninan», limaklakaskin uma tapekua xlakata namakgxtakgaw Jehová (Heb. 2:14, 15). Min kilhtamaku, Satanás kalimaklakaskin makgapitsi latamanin xlakata nakinkawanikgoyan tuku nitlan chu nakinkawanikgoyan pi nakinkamakgnikgoyan komo ni namakgxtakgaw kintakanajlakan. O max namaklakaskin akgtum lipekua tajatat xlakata natlawa pi namakgatsankgananiyaw Jehová chu namakgxtakgaw. Max makuchinanin o kifamiliajkan tiku ni xtatayananin Jehová nakinkamafuerzajlinikgoyan pi kalakatsalaw xlimapakgsin Dios chu kakinkawilinikan kgalhni. O max wi tiku nakinkawaniyan pi kamakgamakglhtinaw pulaktum tuku nakinkalikuchikanan nema lakatsala xtastakyaw Biblia.

17. Chuna la wan Romanos 8:37-39, ¿tuku xlakata ni kilipekuanitkan linin?

¹⁷ Nipara chatum akinin niputunaw, pero katsiyaw pi komo xniw, Jehová chuntiya nakinkapaxkiyan (kalikgalhtawakga Romanos 8:37-39). Xʼamigos Jehová tiku nikgonita chuntiya wilakgolh kxtalakapastakni, xtachuna la komo nikxni xnikgolh (Luc. 20:37, 38). Chu xla lu kamaxkiputumpara xlatamatkan (Job 14:15). Jehová lu lhuwa xokgonit xlakata tlan nakgalhiyaw latamat nema nikxni sputa (Juan 3:16). Liwana katsiyaw la xlilhuwa kinkapaxkiyan chu kinkakuentajtlawayan. Wa xlakata, akxni tatatlayaw o kinkawanikanan pi nakinkamakgnikanan, ni makgxtakgaw Jehová. Wata wa skiniyaw tlan kakinkamamakgkatsinin, kakinkamaxkin litliwakga chu liskgalala. Wa uma tuku tlawakgolh Valeria chu xchixku (Sal. 41:3).

18. ¿Tuku masiyaniyan tuku titaxtulh Valeria?

¹⁸ Akxni Valeria xkgalhi 35 kata, wanika pi xkgalhi akgtum lu lixkajnit cáncer nema ni xlakgapaskan. Kaʼakxilhwi la xtapaxkit Jehová makgtayalh nialh napekuani linin. Xla wan: «Tuku kiwanika lakapala lakgpalilh putum kilatamatkan. Kiwanika pi xtalakaskin nakinchukukan. Kkakilakglalh lhuwa cirujanos, pero nipara chatum xkinchukuputun xlakata ni xakmakgamakglhtinan kgalhni. Lu xakpekuama, pero, komo xakkgalhakgaxmatputun Dios, ¡ni xakama makgamakglhtinan kgalhni! Putum kkilatamat Jehová xkilimasiyaninit tapaxkit..., la uku akit xkilakgchan naklimasiyani tapaxkit. Makgatunu akxni xkiwanikan tuku nitlan xlakata kintajatat, tlakg xakkgalhi litliwakga xlakata naklimasiya pi ni xakama makgxtakga Jehová chuna la wan Satanás.  Xakmakgapaxuwaputun Jehová. Titaxtulh kilhtamaku kinchukuka chu ni maklakaskinka kgalhni, chu putum tlan kitaxtulh. Chuntiya kinchipa tajatat, pero Jehová ankgalhin kinkamaxkinitan tuku kmaklakaskinaw. Akgtum liʼakxilhtit, akgtum semana akxni nina xkiwanikan pi xakkgalhi cáncer, klikgalhtawakgaw ktamakxtumit artículo “Ni kapekuaw chu katayaniw tuku nitlan titaxtuyaw”. * Wa uma tuku xakmaklakaskinaw. Makglhuwa klikgalhtawakgaw. Artículos la uma chu tuku ktlawayaw xlakata nakmatliwakglhaw kintakanajlakan, kinchixku chu akit kinkamakgtayanitan ni lu naklakgaputsayaw chu tlan tuku klaksakwi».

19. ¿Tuku nala nialh makgas kilhtamaku?

¹⁹ Xlikalanka katiyatni anankgo natalan tiku xlakata xtamakgtay Jehová, tayanikgonit tuku tuwa chu limasiyakgonit pi ni xlikana tuku wan Akgskgawini (1 Ped. 5:8, 9). Wix na tlan chuna natlawaya. Nialh makgas, Jehová nawani Jesús chu tiku natamapakgsinankgo pi chanit kilhtamaku «namalakgsputu putum tuku tlawanit Akgskgawini» (1 Juan 3:8). Akxni titaxtunita nawan uma, xlakskujnin Dios tiku lamakgo kKatiyatni naʼakxilhkgo la nakgantaxtu uma tamalaknun: «Nitu katipekuani chu ni katiʼanalh tuku lu namakgapekuanan» (Is. 54:14; Miq. 4:4). Xlakata nina chin uma kilhtamaku, kaliskujwi namakgatlajayaw kintapekuakan.

20. ¿Tuku nakinkamakgtayayan namakgatlajayaw kintapekuakan?

²⁰ Talakaskin tlakg nalipawanaw pi Jehová kapaxki chu kakuentajtlawa xlakskujnin. ¿Tuku nakinkamakgtayayan chuna natlawayaw? Kalilakpuwaw la Jehová kakuentajtlawanit xlakskujnin chu kakalitachuwinaw uma amakgapitsin. Na kalilakpuwaw la kinkamakgtayanitan akxni titaxtunitaw tuku tuwa. Xlakata xtamakgtay Jehová, tlan namakgatlajayaw kintapekuakan (Sal. 34:4).