Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Kimakgtayanit akxtum nakkatalatama latamanin tiku lakgskgalalan

Kimakgtayanit akxtum nakkatalatama latamanin tiku lakgskgalalan

AKGLHUWATA kata titaxtunit akgtum tsisa lu kakgawiwi xwanit kBrookings (Dakota del Sur, Estados Unidos). Xakmakgkatsi pi xtalakatsuwimaja xkilhtamaku lonkgni. Xakwilaw k’akgtum establo chu kimputumkan xaklhpipimaw. Lakatsu xakwilaw niku xwi akgtum pila nema lu kgawiwi chuchut xtajuma. Kakilamaxkiw talakaskin nakkalitachuwinan kilatamat chu nakatsiyatit tuku xlakata anta xakwilaw.

KIFAMILIA

Kinkuku Alfred chu kintlat

Klakachilh 7 xla marzo kata 1936. Kinkgalhtatikan xakwanitaw chu akit tlakg xaktsuku xakwanit. Xakwilaw k’akgtum aktsu granja kx’este Dakota xla Sur. Taskujut anta kgranja kifamilia xlakaskinka x’akxilha pero ni wa tlakg xlakaskinka xwanit. Kinatlatni xtatayananin Jehová xwankgonit. Xtamunukgonit kkata 1934. Xmakamaxkikgonit Jehová xlatamatkan, wa xlakata tuku tlakg xlakaskinka x’akxilhkgo wa natlawakgo xtalakaskin Dios. Kintlat xwanikan Clarence. Pulana kintlat chu alistalh kinkuku Alfred siervo de compañia xlitaxtukgo kʼaktsu kincongregacionkan kConde (Dakota del Sur). Siervo de compañia nema la uku kalilakgapaskan tiku kamakgtaya nalakkaxwilikgo xtaskujutkan amakgapitsi lakgkgolotsin xalak xcongregación.

Kifamilia x’ankgo kxtamakxtumitkan xtatayananin Jehová chu xaklichuwinanaw Dios k’akgatunu chiki xlakata nakkalitachuwinanaw latamanin nema lu stlan takgalhkgalhin lichuwinan Biblia. Xli’akxilhtitkan kinatlatni chu tuku kinkamasiyanikgon kinkamakgtayan nakpaxkiyaw Jehová. Kintala, Dorothy chu akit ktsukuw lichuwinanaw Dios akxni xakkgalhiyaw akgchaxan kata. Kata 1943 na ktsukulh matitaxti ta’akgchuwin Niku Masiyakan xlakata la Lichuwinankan Dios, nema aku xtsukunit.

Xakskujma la precursor kata 1952

Xa lanka tamakxtumit lu xlakaskinka xakakxilhaw. Klakapastaka akgtum xalanka tamakxtumit nema tatlawalh kkata 1949 kSioux Falls (Dakota del Sur). Anta, tala Grant Suiter matitaxtilh akgtum ta’akgchuwin «¡Lu nialh makgas katimakgapalalh nixawa la wix lakpuwana!». Lichuwinalh pi putum kstalaninanin Cristo tiku xtamakamastanikgonit xtalakaskin pi xlimaklakaskinkgolh xlatamatkan xlakata nalichuwinankgo xalakwan xalaksasti xla xtamapakgsin Dios. Alistalh xlakata ama tamakxtumit ktamakamastanilh Jehová. Ktamunulh 12 xla noviembre kata 1949 k’asamblea de circuito kBrookings. Wa xlakata klichuwinalh pi kakgawiwi xwanit k’establo anta niku xakkataya kgalhtutu latamanin. Xa kamaw tamunuyaw kpila nema xlitatlawanit likan.

Alistalh klaksakli pi precursor naklitaxtu. Kmatsukilh uma taskujut 1 xla enero kata 1952, akxni xakkgalhi akgkukitsis kata. Biblia wan: «Wantiku katalalin xalakgskgalalan latamanin, xaskgalala nawan», chu xwilakgolh lhuwa tiku xalakgskgalalan kifamilia, chu xkimakgtayakgo xlakata precursor nakwan (Prov. 13:20). Ankgalhin xakan litachuwinan Dios kinkuku Julius, tiku xkgalhi 60 kata. Maski xla tlakg lankata xwanit nixawa akit, lu xaklakgatiyaw akxtum xaklichuwinanaw Dios. Lhuwa tuku kkatsinilh xpalakata. Dorothy ni makgapalalh xlakata na precursora nalitaxtu.

SUPERINTENDENTES DE CIRCUITO KIMAKGTAYAKGOLH

Akxni aktsujku xakwanit, kinatlatni xlismanikgonit pi akxni xminkgo superintendentes de circuito chu xlakpuskatinkan xkawanikgo pi anta xtamakgxtakgkgolh kchiki. Akgtum tamakgaxtokgat tiku lu kimakgtayakgolh wa Jesse chu Lynn Cantwell. Lu xkililakgaputsakgo chu xkimakgpuwantinikgo. Akxni familia Cantwell xlakgapaxialhnankgo akgtum congregación nema lakatsu xwi, lakgachunin xkiwanikgo xlakata lakxtum xakaw lichuwinanaw Dios. Lu xaklakgati akxtum xa kkatatawila. Ankgalhin wa xa kskujnaniputun Jehová chuna la xlakan, chu precursor xa klitaxtuputun.

Chu alistalh kinkalakgapaxialhnan Bud Miller. Xtukuwani xpuskat wa Joan. Akit xa kkgalhi akgkutsayan kata akxni lakgapaxialhnankgolh congregación niku xa ktapakgsi. Ama kilhtamaku kiliʼanat xwanit kʼoficina niku kalaksakkan tiku soldados nawankgo. Xlakaskinkgo pi akit xaktlawalh tuku akit xakkatsi xlakata xlimapakgsin Jesús pi ni na makgtanuyaw kpolítica (Juan 15:19). Pero akit xa klichuwinamputun xalakwan xalaksasti xla xtamapakgsin Dios. Wa xlakata kskilh pi xkililakgapaska kskujni Dios.

Lu klipaxuwalh pi tala Miller kiwanilh pi na kistalani k’ama tamakxtumit. Xla ni xmaxanan chu ni xkapekuani latamanin. Nachuna liwana xlakgapasa xtachuwin Dios. Xlakata akxtum xkintawi lu kimatliwakglhi. ¿Tuku kitaxtulh? Akxni ksputma kata 1954, ama latamanin kimaxkikgolh talakaskin pi kskujni Dios xkililakgapaska. Kkapaxtikatsini uma xlakata tlakg tlan xakama skujnani Jehová.

Akgtum putlaw xalak hacienda akxni nina makgas xakwilaw kBetel

Ni makgas titaxtulh kilhtamaku kiwanika pi xakalh skuja kBetel, anta k’Hacienda Watchtower xla Staten Island (Nueva York). Akgtutu kata anta xakwi. Lhuwa tuku kkatsinilh xlakata xakkataskuja «xalakgskgalalan latamanin».

KSKUJA KBETEL

Akxtum xaktawi tala Franz anta kWBBR

Anta k’hacienda xwi radio WBBR. Xtatayananin Jehová maklakaskinkgolh uma akxni kata 1924 asta 1957. Kaj kgalhkukitsis asta kgalhpuxam betelitas xakskuja k’hacienda. Makgapitsi kajku kamanan xakwanitaw chu ni lhuwa tuku xa katsiniyaw, pero anta xkinkatawilan chatum tala tiku xlina kata tiku xatalaksakni xwanit chu xwanikan Eldon Woodworth. Xtachuna la kintlatkan xlitaxtu chu lhuwa tuku kinkamasiyanin. Akxni xakkgalhiyaw ta’akglhuwit, tala Woodworth ankgalhin xwan: «Xlikana pi wa tuku anan, lu kaks malakawaninan xlakata tuku Jehová tlawanit».

Harry Peterson xatapaxuwan lichuwinama Dios

Tala Frederick Franz na anta xkinkatawilan chu lu kinkamakgtayan. Lu skgalala xwanit chu lu xlakgapasa Biblia. Xkinkalilakgaputsayan kinchatunukan. Tiku xkinkatlawaniyan kiliwatkan wa Harry Peterson. Tuku xaxlikana x’apellido xwanit wa Papargyropoulos, pero Peterson tlakg ni tuwa xakmakgkatsiyaw chuna na kwaniyaw. Xla na xatalaksakni xwanit chu lu xlakgati xlichuwinan Dios. Lu tlan taskujut xtlawa kBetel chu ankgalhin kuenta xtlawa nalichuwinan Dios. Lhuwa latamanin xkamaxki revistas akgatunu papa’. Nachuna lu liwana xlakgapasa Biblia chu akxni xaktlawaniya takgalhskinin xkinkakgalhtiyan.

LHUWA TUKU KKATSINI XLAKATA NATALAN LAKPUSKATIN TIKU LAKGSKGALALAN

Anta k’hacienda, xaktlawayaw conserva xla frutas chu verduras. Akgatunu kata xmujukan 45.000 latas nema atsinu ni xkgatsi akgatunu litro, xlakata tiku xwilakgolh kBetel. Akit xaktaskuja Etta Huth, chatum tala tiku lu skgalala. Xla lakkaxwililh la nakaxtlawayaw frutas chu verduras. Lhuwa natalan laktsuman tiku lakatsu xwilakgo kcongregaciones xminkgo kinkamakgtayakgoyan, Etta xkamakgtaya nalakkaxwilikgo taskujut. Maski Etta liwana xkatsi la kamujukan klatas, ankgalhin kamaxkilh kakni natalan tiku xpulalinkgo uma taskujut k’hacienda. Lu tlan li’akxilhtit kinkawilinin kimputumkan.

Angela chu akit chu Etta Huth

Angela Romano (Angie) wa chatum tsumat tiku xmin kinkamakgtayayan. Xla chatum tsumat tiku makgtayalh Etta xlakata nalakgapasa Jehová. Angie chu akit ktamakgaxtokgwi abril kata 1958, chu 58 kata klinaw la kskujnanimaw Jehová. Xlakata Angie ni makgxtakga Jehová uma tlawanit pi natatliwakglha kintamakgaxtokgatkan. Xla chatum puskat tiku lu skgalala, chu tlan klipawan maski kalalh tuku nala.

KSKUJAW LA MISIONEROS CHU LA SUPERINTENDENTES DE CIRCUITO CHU DISTRITO

Kata 1957 staka chiki niku xwi WBBR xla Staten Island, ni lhuwa kilhtamaku kskujli kBetel xla Brooklyn. Akxni Angie chu akit ktamakgaxtokgwi kmakgxtakgli kintaskujut kBetel. Kskujwi akgtutu kata la precursores k’Staten Island. Milh kilhtamaku ktsukulh skuja xpalakatakan tiku xalaksasti tiku x’amakgolh maklakaskinkgo radio, nema li mapakuwikgolh WPOW.

Angie chu akit ni lhuwa tuku xakkgalhiyaw, xlakata tlan xa kaw niku xkinkamalakgachakan. Wa xlakata kata 1961, tlan kmakglhtinaw akgtum invitación xlakata precursores especiales na klitaxtuyaw k’Falls City (Nebraska). Nina makgas lata xakchanitaw anta, kinkawanikan nakanaw akgtum papa’ anta k’South Lansing (Nueva York) xlakata nakanaw k’Escuelas niku masiyakan xlakata Dios. Lu klipaxuwaw tuku anta katsiniw chu klakpuwaw pi akxni ksputli uma escuela xaktaspitparaw k’Nebraska. Lu kaks klilakawaw akxni kinkawanikan pi nakanaw kCamboya la misioneros. K’uma lu xastlan kachikin ksureste xla Asia, tlan k’akxilhwi, k’kgaxmatwi chu ktlawaw tuku xalak sasti. Xliputum kinakujkan xa klichuwinamputunaw xtachuwin Dios k’ama kachikin.

Angela chu akit kkata 1975, akxni x’amaka kinkatlawanikanan takgalhskinin ktelevisión

Pero xlakata la xwi política kCamboya lu talakgpalilh, chu wa xlakata kaw kVietnam del Sur. Titaxtulh akgtiy kata lu ktatatlalh wa xlakata ktaspiparaw k’Estados Unidos. Titaxtulh tsinu kilhtamaku xlakata tlan xa’kmakgkatsipa. Pero akxni tlan kmakgkatsilh, kmatsukiparaw precursorado.

Marzo kata 1965, ktsukulh skuja la superintendente viajante. Liwaka 33 kata, Angie chu akit klakskujwi ktanu tanu circuitos chu distritos, nachuna kmakglakkaxwiliw laklanka tamakxtumit. Lu xaklakgati uma taskujut, xlakata laklanka tamakxtumit lu xlakaskinka litaxtukgonit kimpalakata. Makgapitsi kata, kkalakgapaxialhnaw congregaciones kachikin Nueva York chu kachikinin nema lakatsu xwilakgolh, chu lhuwa xalaklanka kintamakxtumitkan tlawaka k’Estadio xla Yankees.

KTASPITPARAW KBETEL CHU K’ESCUELAS NIKU MASIYAKAN XLAKATA DIOS

Angie chu akit akglhuwa kata, kinkamaxkikan xalaktuwa taskujut anta kxkachikin Jehová. Kata 1995 kiwanika pi makgalhtawakgana xakwa k’Escuela Niku Kamasiyanikan Lakgkgolotsin chu Ministeriales. Akgtutu kata alistalh kinkawanikan pi xa kaw skujaw kBetel. Titaxtulh 40 kata, lu xakpaxuwa xlakata ktaspitli kBetel, niku xakmatsukinit kintaskujut xpalakata Jehová. Lhuwa kilhtamaku kskujli kDepartamento de Servicio chu la makgalhtawakgana. Kata 2007, Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo wilikgolh Departamento xla Escuelas Teocráticas xlakata nalakkaxwilikgo takgalhtawakga nema xtatlawa kBetel. Akglhuwa kata akit xakpulalin uma taskujut.

La uku lhuwata tuku talakgpalinit k’escuelas xla Betel. Escuela xla Lakgkgolotsin xalak Congregación tsukulh kata 2008. Akgtiy kata nema titaxtulh, liwaka 12,000 lakgkgolotsin kilakgolh k’uma escuela kPatterson chu kBetel xla Brooklyn. Uma takgalhtawakga chuntiyaku tlawamaka k’atanu kachikinin. Kata 2010, Escuela de Entrenamiento Ministerial limapakuwika Escuela niku kamasiyanikan xalak Biblia Lakchixkuwin tiku Ni tamakgaxtokgkgonit, chu lakkaxwiliparaka Escuela niku kamasiyanikan xalak Biblia tiku Tamakgaxtokgnit.

Septiembre kata 2014, uma akgtiy escuela lakxtum tlawaka chu litalakgapasa Escuela xla Tiku lichuwinankgo xTamapakgsin Dios. La uku tiku tlan na’ankgo wa tiku tamakgaxtokgkgonit chu tiku ni. Xlikalanka katiyatni, lhuwa natalan lipaxuwakgolh akxni katsikgolh pi na x’ama tatlawa uma escuela kxkachikinkan. Lu tlan xlakata lhuwa tiku tlan na’ankgo k’uma k’escuela. Lu klipaxuwa xlakata lhuwa natalan lakgpalikgonit xlatamatkan xlakata litamakgtayakgonit uma takgalhtawakga.

Akxni klilakpuwan kilatamat lata akxni ktitamunulh k’ama establo akxni lu xlonkgnama asta la uku, kpaxtikatsini Jehová xlakata lhuwa klakgapasnit latamanin tiku lakgskgalalan. Xlakan kimakgtayakgolh xlakata naklakgapasa chu nakskujnani Dios. Makgapitsi tlakg lakkamananku xwankgonit chu makgapitsi xlinkgoya kata. Lhuwa tiku lakatanu xkachikinkan xwanit. Pero chuna la xlinkgo xlatamatkan limasiyalh pi xpaxkikgo Dios. Lu klipaxuwa xlakata lhuwa amigos xalakgskgalalan wilakgolh kxkachikin Jehová nema lhuwa tuku kimasiyanikgo.

Lu klakgati kkalakgapasa natalan tiku minkgo kgalhtawakgakgo xalak tanu tanu kachikinin.