Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Jehová ankgalhin kimakgtayanit

Jehová ankgalhin kimakgtayanit

Akgtum kilhtamaku akit chu kgalhtutu laktsuman kinkawanikan pi xakmaxkiw xanat Adolf Hitler akxni xmasputulh xtaʼakgchuwin. ¿Tuku xlakata akit kiwanika? Kintlat ankgalhin xmakgtanu kxtamapakgsin nazi chu wa xchofer xlitaxtu tiku xpulalin tiku xtatayakgo uma partido kʼama kachikin. Kintse lu católica xwanit chu xlakaskin pi akit monja xaklitaxtulh. Maski lu katuwa niku xaktatekgsa, akit ni nazi klitaxtulh chu nipara monja. Nakkalitachuwinan tuku xlakata.

KSTAKLI kkachikin Graz (Austria). Akxni xakkgalhi akgtujun kata kimalakgachaka kʼakgtum escuela xlakata nakmakglhtinan takgalhtawakga xla takanajla. Anta kaks klilakawa la sacerdotes chu monjas lu lixkajni xlinkgo xlatamatkan. Wa xlakata, kwanilh kintse pi xkintamakxtulh kʼama escuela chu ni kmakgatsilh akgtum kata ktaxtulh.

Foto xla kifamilia; kintlat lhakgananit la soldado

Alistalh ktanulh kʼakgtum internado. Akgtum tsisni kintlat milh kimputsa xlakata nakilin niku tlan naktawila xlakata xlama guerra. Ktatsekgwi kkachikin Schladming. Akxni ktitaxtuw kʼakgtum puente tunkun malakgsputuka. Atanu kilhtamaku, makgapitsi aviones tsukukgolh kinkatalakgoyan akit chu kinana akxni xakwilaw kjardín. Akxni ksputmaja guerra kmakgkatsiw pi mapakgsinanin chu takanajla niku xakmakgtapakgsiyaw ni kinkamakgtayakgon.

KLAKGAPASA TIKU ANKGALHIN KIMAKGTAYANIT

Kata 1950, chatum xtatayana Jehová tsukulh litachuwinan kintse tuku xalak Biblia. Akit kuenta xaktlawa tuku xlichuwinankgo chu xakstalani kintse kmakgapitsi tamakxtumit. Xlakata xla liwana xkatsi pi xtatayananin Jehová xmasiyakgo tuku xaxlikana, tamunulh kkata 1952.

Xaklakpuwan pi congregación niku xakanaw kajwatiya xʼankgo tiku linkgoya kata. Alistalh kkilaw atanu congregación niku lhuwa kamanan xʼanankgo. ¡Chu ni chuna xwanit la xaklakpuwan! Akxni ktaspitwi kGraz ankgalhin ktsukulh an ktamakxtumit, ni makgas kilhtamaku kkatsilh pi tuku xakkatsinima wa xaxlikana. Kkatsilh pi Jehová chatum Dios tiku ankgalhin kamakgtaya xlakskujnin. Maski namin kilhtamaku akxni akstu nakinkamakgkatsikanan xlakata tuwa tuku titaxtuyaw, xla ankgalhin nakinkamakgatayayan (Sal. 3:5, 6).

Putum xakkamakatsiniputun tuku xakkatsinima chu wa kinatalan tiku pulana ktsukulh kamasiyani. Chu kgalhtati kinatalan laktsuman tiku tlakg xalaklankata nialh anta xwilakgolh kchiki chu makgalhtawakgenanin xwankgonit. Kalh kkachikin niku xlamakgolh chu kkamakgpuwantinilh xlakata nalikgalhtawakgakgo Biblia. Titaxtulh kilhtamaku, putum kinatalan na xtatayananin Jehová litaxtukgolh.

Nina xkgatsi akgtiy semana la xaklichuwinama Dios kʼakgatunu chiki, ktachuwinalh chatum puskat tiku xkgalhi liwaka 30 kata chu ktsukulh litakgalhtawakga Biblia. Lakapala tatliwakglhli xtakanajla chu tamunulh. Alistalh na tamunulh xchixku chu chatiy xkamanan. Lu matliwakglhli kintakanajla akxni xakkamakgalhtawakgama. ¿Tuku xlakata? Akit niti kimakgalhtawakgalh, wa xlakata liwana xaklakkaxwili tuku xakama masiya. Xtalakaskin pi akit pulana xakakgatekgsnilh tuku xakama masiya. Xlakata lu xakkgalhtawakga uma kimakgtayalh liwana nakakgatekgsa tuku xaxlikana. Ktamakamastanilh Jehová chu abril kata 1954 ktamunulh.

«KINKAPUTSASTALANIKANAN, PERO KINKAMAXKIKANAN TAMAKGTAY»

Kata 1955 kkilalh klanka tamakxtumit kʼAlemania, kFrancia chu kʼInglaterra. Akxni xakwi kLondres, klakgapasli Albert Schroeder, chatum makgalhtawakgena xla Escuela Bíblica de Galaad tiku alistalh namakgtapakgsilh Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová. Tala Schroeder kinkamalakgapasnin akgtum museo chu kinkamasiyanin akgtum tatsokgni xalak Biblia. Kinkawanin pi xtukuwani Jehová xwi kletras hebreas chu lu xlakaskinka xwanit. Uma lu matliwakglhi kintakanajla, chu liwana xaklakpuwanit pi xakama lichuwinan tuku xaxlikana xla xTachuwin Dios.

Kincompañera (kpakgastakat) chu akit, akxni la precursoras especiales xaklitaxtuyaw kMistelbach (Austria)

Ktsukulh skujnani Jehová 1 xla enero kata 1956. Titaxtulh akgtati papaʼ, kiwanika pi precursora especial xaklitaxtulh kʼAustria chu kimalakgachaka kkachikin Mistelbach niku ni xʼanan xtatayananin Jehová. Pero niku kimalakgachaka tuwa tuku ktitaxtulh: akit chu tiku xaktaskujma la precursora lu tanu xakwanitaw. Akit xakama makgatsi akgkunajatsa kata chu xla xkgalhi puxamakitsis kata. Akit kstakli klanka kachikin chu xla kʼaktsu kachikin. Akit ni lu tsisa xaktaki chu xla tsisa xtaki. Chu akxni xtsiswan akit nina xaklhtataputun chu xla klhtataputuna. Pero xlakata kstalaniw xtastakyaw Biblia, tlan klatalaliw chu klipaxuwaw pi akxtum kskujnaniw Jehová.

Wi atanu tuku lu tuwa ktitaxtuw. Asta tlan nawanaw pi kinkaputsastalanikan, pero Jehová kinkamakgtayan (2 Cor. 4:7-9). Akgtum kilhtamaku akxni xaklichuwinamaw Dios kʼaktsu kachikin, latamanin makgxtakgkgolh xchichikan xlakata xkinkaxkakgon. Kincompañera chu akit kinkastiliwilikgon laklanka chichi nema xkinkaxkaputunkgoyan. Klamakgachipaw chu kwanilh Jehová: «Katlawa litlan, pi akxni umakgolh chichi nakinkaxkakgoyan tunkun kakinkamakgnikgon». Pero max akgtum metro xlimakgat, tachokgokgolh chu ankgolh. Kmakgkatsiw pi Jehová kinkamakgtayan. Alistalh, klichuwinaw Dios xliputum ama kachikin chu tlan klimakgkatsiw xlakata latamanin kinkakgaxmatnikgon. Max kaks lakawankgolh xlakata chichi nitu kinkatlawanikgon o xlakata nitu xaktaxlajwaninitaw maski tuwa tuku ktitaxtuw. Makgapitsin xtatayananin Jehová litaxtukgolh.

Akgtum kilhtamaku ktitaxtuparaw atanu talakgaputsit. Xmalana chiki niku xakwilaw xkgachi chu wa pi xʼama kinkamakgniyan xlakata xakkalakgapaxialhnanaw latamanin. Xpuskat wanilh pi nichuna xtlawalh, pero ni kgaxmatnilh. Akinin talhman xakwilaw chu xakkgaxmatmaw tuku xlichuwinama. Lakapala kwiliw sillas xlakatin malakcha chu ktsukuw pujuyaw kilhakgatkan. Akxni kmalakkiw kakxilhwi pi uma chixku xtawakamachi kʼescaleras chu xchipanit akgtum lanka cuchillo. Lakapala ktaxtuw kʼalakatanu malakcha chu xaklinaw tuku xakkgalhiyaw, liwana xaklakpuwanitaw pi nialh xakamaw taspitaw kʼama chiki.

Kaw kʼakgtum hotel chu anta ktamakgxtakwi. Max akgtum kata anta ktamakgxtakwi, uma kinkamakgtayan tlan xaklichuwinaw Dios. Xlakata uma hotel xwi kxitat kachikin makgapitsi tiku xakkamakgalhtawakgemaw xminkgo niku xakwilaw chu anta xakkamakgalhtawakgeyaw. Kaj ni makgas kilhtamaku ktsukuw kgalhiyaw kintamakxtumitkan xla Takgalhtawakga nema takilhtinit kBiblia kCongregación chu takgalhtawakga xla revista Makatsinina anta niku xakkwilaw. Xaktastokgaw kgalhakukitsis latamanin.

Liwaka akgtum kata ktawilaw kMistelbach. Alistalh kimalakgachaka kFeldbach, ksureste xla Graz. Anta kkgalhilh xasasti kincompañera chu anta na ni xʼanan congregación. Xakwilaw kʼakgtum aktsu chiki nema xlitatlawanit kiwi. Akxni xʼunan lu xtanu lonkgni wa xlakata xaklilakgatlapayaw periódico. Nachuna xakmakutuyaw chuchut kʼakgtum pozo. Maski lu kliskujwi lu tlan tuku kitaxtulh. Titaxtulh makgapitsi papaʼ tawilalh akgtum grupo. Chu alistalh, liwaka 30 tiku xtapakgsikgo kʼakgtum familia tiku xakkamakgalhtawakgeyaw makgamakglhtinankgolh tuku xaxlikana.

Uma tuku ktitaxtulh tlawalh pi lhuwa xtapalh xakliʼakxilhli xtamakgtay Jehová nema kamaxki tiku pulana wilikgo xTamapakgsin. Maski lakpuwanaw pi niti la kinkamakgtayayan, Jehová ankgalhin nakinkamakgtayayan (Sal. 121:1-3).

JEHOVÁ KINKALIMAKGTAYAYAN XAʼAKGSTITUM «[X]PAKGASTAKAT»

Kata 1958 lakkaxwilika xalanka tamakxtumit kNueva York, nema xʼama tatlawa kʼEstadio xla Yankees chu Polo Grounds. Kmalakgatsamalh maktum solicitud xlakata tlan xakalh kʼuma tamakxtumit, pero sucursal xla Austria kinkgalhskilh komo xakamputun kclase 32 xla Escuela Bíblica de Galaad. ¿Xakama lakgmakgan uma lanka talakgalhaman? Lakapala kwa: «¡Nakan!».

Anta kclase xaktawila kxpaxtun Martin Poetzinger. Uma tala lu tuwa tuku xtitaxtunit kcampos xla concentración nazis. Alistalh namakgtapakgsilh Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová. Xlakata kinchatiykan xakchuwinanaw tachuwin alemán chu clase xmasiyakan ktachuwin inglés, wa xlakata pistsu xkinkgalhskin: «Erika, ¿tuku kilhchanima uma?».

Nina ksputa curso akxni tala Nathan Knorr makatsininalh niku xʼamaka kinkamalakgachakanan. Akit kimalakgachaka kParaguay. Xlakata kajku tsumatku xakkwanit, xtalakaskin pi kinatlatni xkimaxkikgolh talakaskin xlakata tlan xaktanulh kʼama país. Kintlat kimaxkilh talakaskin, wa xlakata marzo kata 1959 kchalh kParaguay. Xakama tawila kchiki niku xwilakgo misioneros kʼAsunción, chu xakama kgalhi xasasti compañera.

Ni makgas kilhtamaku titaxtulh klakgapasli Walter Bright, chatum misionero tiku xkilanit clase 30 xla Escuela Bíblica de Galaad. Ktamakgaxtokgwi chu akxtum klamakgtayaw akxni ktitaxtuw tuku tuwa. Akxni xaktitaxtuyaw tuku tuwa xaklikgalhtawakgayaw Isaías 41:10, niku wan: «Ni kapekuanti, xlakata akit ktawilan. Ni anu anu kalakapi, xlakata akit miDios. Xlikana akit nakmatliwakglhan». Uma tamalaknun xkinkamalakapastakayan pi komo xakliskujwi ni nakmakxtakgaw Jehová chu pulana xakwiliw xTamapakgsin, xla ankgalhin xkinkamakgtayan.

Alistalh kinkamalakgachakan lakatsu niku xpakgta kachikin Brasil. Anta, xpulalinanin takanajla kawanilh kamanan pi xmakankgolh chiwix niku xakwilaw, xlakata ni lu tlan xkaxtlawakanit. Akxni Walter tsukulh makgalhtawakge xpuxkukan policías, xla tlawalh pi akgtum semana policías xkuentajtlawakkgolh kinchikkan. Lata ama kilhtamaku nialhti kinkatlawanin tuku nitlan. Alistalh kinkamalakgachakan kʼatanu chiki niku tlakg tlan xwanit. Uma lu tlan kitaxtulh, xlakata tlan ktlawaw tamakxtumit kParaguay chu kBrasil. Akxni nina xakmakgxtakgaw uma kachikin xwija akgtiy laktsu congregaciones.

Akxni misioneros xaklitaxtuyaw akit chu Walter, kʼAsunción (Paraguay)

JEHOVÁ CHUNTIYA KIMAKGTAYAMA

Makuchinanin xkiwanikgonit pi nikxni xakama kgalhi skgata, wa xlakata kaj kalakpuwantit la kmakgkatsilh akxni kkatsilh pi kata 1962 xakama kgalhi kiskgata. Kaw latamayaw kkachikin Hollywood, kFlorida (Estados Unidos), lakatsu niku xwilakgo xfamilia Walter. Xlakata xakkuentajtlawaw kifamiliajkan ni lhuwa kata kmakgxtakgwi precursorado. Maski chuna chuntiya pulana kwiliw kkilatamatkan xTamapakgsin Dios (Mat. 6:33).

Akxni chaw kFlorida noviembre kata 1962, wi tuku kakxilhwi nema kaks kinkamalakawanin. Xlakata xkamapapitsikanit latamanin chuna la xtasiyakgo, natalan tiku lakglhmumokgon chu tiku lakgtsitsakgan tanu tanu niku xtamakxtumikgo, nachuna tanu niku xlichuwinankgo Dios. Pero Jehová ni laksakpaxkinan, wa xlakata natalan lakgmakgankgolh uma talismanin. Liwana tasiya pi wa Jehová tiku tlawalh uma talakgpalit, xlakata la uku lhuwa congregaciones wilakgolh kʼuma kachikin.

Lu nitlan, pero Walter nilh kkata 2015 xlakata kgalhilh akgtum cáncer kxʼakskitit. Lu tlan xlikatsi kinchixku tiku liwaka 55 kata xaktamakgaxtokga, chatum chixku tiku lu paxkilh Jehová chu kamakgtayalh lhuwa natalan. Lu kkgalhkgalhima ama kilhtamaku akxni nalakastakwanan chu nialh natatatla (Hech. 24:15).

Lu tlan klimakgkatsi xlakata kskujnanilh Jehová liwaka 40 kata chu lu klipaxuwalh lhuwa tasikulunalin. Akgtum liʼakxilhtit, Walter chu akit kakxilhwi akxni tamunukgolh 136 tiku xakkalimakgalhtawakgeyaw Biblia. Xlikana, tuwa tuku ktitaxtuw, pero nikxni klakpuwaw pi naklimakgxtakgaw Jehová, kiDioskan tiku ni makgxtakgnan. Wata tlakg xaklakgtalakatsuwiyaw chu xaklipawanaw pi xʼama lakkaxtlawa kintaʼakglhuwitkan akxni xtamaklakaskilh. Chu ankgalhin chuna tlawanit (2 Tim. 4:16, 17).

Lu klakapastaka Walter, pero xlakata precursora klitaxtu kimakgtayanit naktayani kintalipuwan. Kakxilhnit pi kamasiyanikan tuku xaxlikana amakgapitsin tlan kimamakgkatsini, liwaka akxni kkalitachuwinan talakastakwanat. Xlikana pi Jehová ankgalhin kimakgtayanit. Nila putum klichuwinan la kimakgtayanit. Xla makgantaxtinit xtachuwin, kimatliwakglhnit chu kilimakgtayanit «xaʼakgstitum [x]pakgastakat» (Is. 41:10).