1, 2. 1) ¿La kinkamamakgkatsiniyan xliʼakxilhtitkan tiku lichuwinankgo Dios niku ni lu kgaxmatkan chu tuku xlakata? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo). 2) ¿Tuku lichuwinalh Jesús xlakata nalichuwinana Dios kminkachikin? (Kaʼakxilhti nota).

SERGIO CHU OLINDA akgtum tamakgaxtokgat xalak Estados Unidos tiku liwaka 80 kata kgalhikgo chu skujmakgolh la precursores. Tuwa makgkatsikgo tlawankgo, xlakata linkgoya kata lu lakkatsankgo. Maski chuna, kamakgtujun hora tsisa tawilakgo anta k’akgtum plaza niku lhuwa tawilakan, tayakgo niku chinkgo autobús chu tsukukgo kamalaknunikgo likgalhtawakga latamanin. Akglhuwata kata chuna tlawamakgo. Lhuwa latamanin ni kuenta katlawani, pero xlakan ankgalhin anta tawilakgo, katalitsinkgo tiku titaxtukgo. Akxni takgatsi kamakgkutiy hora lakatsuku taspitkgo kxchikkan. Chu lichali, anta natawilaparakgo kamakgtujun hora. Akgatunu kata umakgolh natalan lichuwinankgo Dios akgchaxan kilhtamaku akgatunu semana.

² Chuna la uma natalan, lhuwa kstalaninanin Cristo xlikalanka Katiyatni lhuwata kata lichuwinankgonit Dios niku latamanin  ni kgaxmatputunkgo. Komo chuna titaxtupat, kkwaniyan pi tlan tuku tlawapat xlakata tayanipat. * Tuku tlawapat kamakgpuwantini amakgapitsi xlakskujnin Dios, nachuna tiku lhuwata kata lichuwinankgo Dios. Akgtum li’akxilhtit, kaʼakxilhti tuku lichuwinankgonit makgapitsi superintendentes xla circuito: «Akxni kan kalitachuwinan Dios umakgolh natalan, xliʼakxilhtitkan kimatliwakglha», «xlakata ni makxtakgkgo Jehová kimatliwakglha lhuwa xtapalh nakliʼakxilha la naklichuwinan Dios» chu «xliʼakxilhtitkan lakgchan kkinaku».

3. ¿Tuku akgtutu takgalhskinin nalichuwinanaw chu tuku xlakata?

³ K’uma artículo nakgalhtiyaw umakgolh akgtutu takgalhskinin: ¿Tuku tlawa pi lakgachunin nataxlajwaniyaw? ¿La tlan namastayaw xatawakat akxni lichuwinanaw xTachuwin Dios? ¿Tuku nakinkamakgtayayan chuntiyaku natayaniyaw chu namastayaw xatawakat akxni lichuwinanaw Dios? Xatakgalhtin umakgolh takgalhskinin nakinkamakgpuwantiniyan chuntiya natlawayaw taskujut nema Jesús kinkawanin natlawayaw.

4. 1) ¿La xlimakgkatsi Pablo pi lhuwa judíos xlakgmakgankgo tuku xaxlikana? 2) ¿Tuku xlakata chuna makgkatsilh?

⁴ Lichuwinankan Dios niku latamanin ni lu kgaxmatkgo max nakinkamaxlajwaniyan. Komo wix chuna titaxtunita, max akgatekgsa tuku titaxtulh apóstol Pablo. Akxni xlichuwinama Dios, nema makgapalalh tsinu liwaka 30 kata, kamakgtayalh lhuwa latamanin namakgamakglhtinankgo tuku xaxlikana (Hech. 14:21; 2 Cor. 3:2, 3). Pero lhuwa judíos ni kstalaninanin Cristo litaxtukgolh. Lhuwa tiku lakgmakgankgolh Pablo chu makgapitsi asta putsastalanikgolh (Hech. 14:19; 17:1, 4, 5, 13). Xlikana pi lu xlilipuwan uma tuku xtitaxtuma. Lichuwinalh: «Lu[...] tlanka talipuwan kkgalhi asta chan kkinaku xlikatsan» (Rom. 9:1-3). ¿Tuku xlakata chuna makgkatsilh? Xlakata lu xpaxki la xlichuwinan Dios chu nachuna xkapaxki latamanin. Lu xlikana xkalilakgaputsa judíos wa xlakata akxni xlakgmakgankgo xtalakgalhaman Dios lu ni nitlan xlimakgkatsi.

5. 1) ¿Tuku tlawa pi nalichuwinanaw Dios? 2) ¿Tuku xlakata min kilhtamaku taxlajwaniyaw?

⁵ Chuna la Pablo, lichuwinanaw Dios xlakata kalilakgaputsayaw latamanin (Mat. 22:39; 1 Cor. 11:1). Liwana katsiyaw pi skujnikan Jehová wa tuku tlakg tlan natlawaya kmilatamat. Wa uma tuku xlakata lakaskinaw pi kakatsikgolh latamanin niku lichuwinanaw Dios. Wa xlakata, chuntiyaku kalitachuwinanaw tuku xaxlikana xlakata Jehová chu tuku natlawa xpalakata latamanin. Uma tamakatsinin xtachuna akgtum tamaskiwin nema kaliniyaw chu kaskiniyaw pi kakgaxmatkgolh. Akxni lakgmakgankgo, max lu nitlan limakgkatsiyaw chuna la Pablo. ¿Tuku xlakata chuna makgkatsiyaw? Ni wa xlakata kinkatsankganiyan takanajla, wata xlakata paxkiyaw la lichuwinanaw Dios chu nachuna kapaxkiyaw latamanin. Maski chuna, chuntiyaku lichuwinanaw Dios maski min kilhtamaku taxlajwaniyaw. Chatum tala tiku wanikan Elena chu puxamakitsis kata lata liskujma precursorado wan: «Min kilhtamaku tuwa kmakgkatsi naklichuwinan Dios, pero liwana kkatsi pi wa uma tuku tlakg tlan taskujut naktlawa». ¿Nixlikana pi nachuna lakpuwanaw?

6. ¿Tuku nalichuwinanaw?

⁶ Liwana katsiyaw pi niku lichuwinanaw Dios, tlan namastayaw xatawakat. ¿Tuku xlakata  chuna wanaw? Xlakata nakgalhtiyaw uma takgalhskinin, nalichuwinanaw akgtiy liʼakxilhtit nema lichuwinalh Jesús pi lu xlakaskinka namastayaw tawakat (Mat. 13:23). Xapulana nalichuwinanaw xakiwi uva.

7. 1) ¿Tiku kilhchanima chanana, xakiwi uva chu xpakganin kiwi? 2) ¿Tuku takgalhskinin talakaskin nakgalhtiyaw?

⁷ (Kalikgalhtawakga Juan 15:1-5, 8). Jesús lichuwinalh pi wa litaxtu «xakiwi uva» chu xTlat «wanti chanit» chu kstalaninanin litaxtukgo xpakganin kiwi. Alistalh, kawanilh xʼapóstoles: «Wa yuma litamalanki kinTlat, mpi namastayatit lhuwa xatawakat, na chuna chi kilimakgalhtawakgat nawanatit». * Wa xlakata, ¿tuku kilhchanima mastakan tawakat? Uma kilhtamaku, Jesús ni lichuwinalh tuku kilhchanima tawakat, pero wi tuku xlakaskinka lichuwinalh nema nakinkamakgtayayan nakatsiyaw.

8. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi mastakan tawakat ni wa kilhchanima kstalaninanin Cristo nakatlawayaw amakgapitsin? 2) ¿Tuku kinkaskiniyan Dios?

⁸ Jesús lichuwinalh uma xpalakata xTlat: «Xlipaks [xpakganin kiwi] ntu ni tawakay xatawakat, namakgan». Kilhchanima pi xlakata Jehová xlakskujnin nakinkaliʼakxilhan, talakaskin namastayaw xatawakat (Mat. 13:23; 21:43). Wa xlakata, kʼuma texto mastakan tawakat ni wa kilhchanima kstalaninanin Cristo nakatlawayaw latamanin (Mat. 28:19). ¿Tuku xlakata? Xlakata komo chuna xwa, natalan tiku ni makgxtakgkgo Jehová chu nila kamakgtayakgo amakgapitsin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo xlakata lichuwinankgo Dios niku ni lu kgaxmatkan, xlitaxtukgolh la xpakganin kiwi nema nitu litaxtu tuku lichuwinalh Jesús. Pero uma nichuna, xlakata ni la kamafuerzajniyaw latamanin nakgaxmatkgo tamakatsinin. Jehová lu kinkapaxkiyan chu nikxni kintikalakgmakgan kaj xlakata wi tuku ni la tlawayaw. Xla ni kinkaskiniyan tuku akinin ni la tlawayaw (Deut. 30:11-14).

9. 1) ¿Tukuya taskujut natlawayaw xlakata namastayaw tawakat? 2) ¿Tuku nalichuwinanaw chu tuku xlakata?

⁹ Wa xlakata, ¿tuku ama tawakat nema namastayaw? Kilhchanima tuku kimputumkan tlan tlawayaw. ¿Tukuya taskujut kinkamaxkinitan Dios putum kskujnin? Wa nalichuwinanaw tamakatsinin xla Tamapakgsin (Mat. 24:14). * Uma limasiya tuku lichuwinalh Jesús kxparábola xla chanana. Nalichuwinanaw.

10. 1) ¿Tuku kilhchanima talhtsi chu tiyat kparábola xla chanana? 2) ¿Tuku tawakat masta xatuwan trigo?

¹⁰ (Kalikgalhtawakga Lucas 8:5-8, 11-15). Anta kparábola xla chanana, talhtsi kilhchanima «xTachuwin kiDioskan», o tamakatsinin xla Tamapakgsin. Tiyat kilhchanima xnakujkan latamanin. Talhtsi nema taktalh kxatlan tiyat malakgachalh xtankgaxekg chu akgtum xasasti tuwan litaxtulh, akgtum li’akxilhtit, akgtum tuwan xla trigo. Chu alistalh, mastalh liwaka akgtum ciento xatawakat. Pero ¿tuku tawakat masta xatuwan trigo? ¿Xalaktsu tuwan? Ni, tuku makgala wa xalaksasti talhtsi, nema alistalh xalaksasti tuwan litaxtu. K’uma parábola akgtum talhtsi masta liwaka akgtum ciento talhtsi. ¿Tuku tatalakxtumi uma xlakata la lichuwinanaw Dios?

11. 1) ¿Tuku tatalakxtumi parábola xla chanana chu la lichuwinanaw Dios? 2) ¿La mastayaw xasasti talhtsi xla Tamapakgsin?

¹¹ Kalilakpuwaw pi makgasata kilhtamaku kinatlatnikan o xtatayananin Jehová kinkamasiyanikgon tuku xaxlikana. Lu lipaxuwakgolh akxni makgamakglhtinaw tamakatsinin xla Tamapakgsin. Tlan nawanaw pi chankgolh talhtsi kxatlan tiyat. Talhtsi chuntiya stakli asta akxni mastalh xtawakat. ¿Tuku uma? Chuna la akgtum  tuwan masta xasasti talhtsi, ni xasasti tuwan, akinin mastayaw xasasti talhtsi xla Tamapakgsin, chu ni xasasti kstalaninanin Cristo. * ¿La mastayaw uma tawakat? Akxni lichuwinanaw tamakatsinin xla Tamapakgsin. Akxni lichuwinanaw uma tamakatsinin xtachuna la komo xmalakgatumiw uma talhtsi nema chanka kkinakujkan (Luc. 6:45; 8:1). Wa xlakata, uma parábola kinkamasiyaniyan pi komo natayaniyaw, namastayaw tawakat akxni lichuwinanaw Dios.

12. 1) ¿Tuku katsiniyaw xlakata uma textos xla chanana chu xakiwi uva? 2) ¿Tuku malakpuwaniyan xlakata uma?

¹² ¿Tuku katsiniyaw xlakata uma textos xla chanana chu xakiwi uva? Chuna la namastayaw xatawakat kintaskujutkan ni wa kilhchanima komo latamanin nakgaxmatkgo o ni nakgaxmatkgo, wata kilhchanima pi ni makgxtakgaw Jehová. Pablo lichuwinalh uma: «Chatunu xlakan namakgamakglhtinan xtaskgaw wa lantla mininiy xpalakata xtaskujut ntu ntlawalh» (1 Cor. 3:8). Chuna la akxilhaw, Jehová sikulunatlawa taskujut nema tlawayaw, ni wa tuku kitaxtu. Chatum tala wanikan Matilda tiku lina akgpuxam kata liskujma la precursora wan: «Klipaxuwa pi Jehová sikulunatlawa taskujut nema tlawayaw».

13, 14. Chuna la wan Romanos 10:1, 2, ¿tuku xlakata chuntiya xkalitachuwinan Pablo xtachuwin Dios, tiku xlakgmakgankgo uma tamakatsinin xla Tamapakgsin?

¹³ ¿Tuku nakinkamakgtayayan chuntiya namastayaw tawakat? Akxilhwi la makgkatsilh Pablo xlakata lhuwa judíos lakgmakgankgolh tamakatsin xla Tamapakgsin. Pero nikxni taxlajwanilh. Kalichuwinaw tuku alistalh lichuwinalh kxcarta nema kamalakgachanilh kstalaninanin Cristo xalak Roma xlakata tuku xmakgkatsi xlakata judíos. Lichuwinalh: «Xlikana wa nkintalakaskin, chu nkiʼoración ntu kskiniy Dios [...], wa yuma mpi nakgalhikgoy akgaputaxtut. Sampi asta maski kit kmalulokga, mpi luwa liʼakganikgoy xlakan namaxkikgoy nkakni Dios, wampi ni wa lantla xlilat» (Rom. 10:1, 2). ¿Tuku xlakata chuntiyaku xkalitachuwinan xTachuwin Dios?

 ¹⁴ Pulana, lichuwinalh pi chuna xtlawa xlakata lu xkalilakgaputsa xliputum xnaku, kilhchanima pi xliputum xnaku xlakaskin pi judíos xlakgtaxtukgolh (Rom. 11:13, 14). Xlipulaktiy, lu xtasaskini Dios pi xkamakgtayalh makgapitsi judíos namakglhtinankgo tamakatsinin xla Tamapakgsin. Chu xlipulaktutu, lichuwinalh: «Lu xlichuwinamputunkgo Dios». Pablo ankgalhin x’akxilha tuku tlan kxpalakata chatunu latamanin. Chu xla xkatsi pi tiku lu lakgati lichuwinan Dios tlan natlawa pi chatum lataman tlan kstalanina Cristo nalitaxtu.

15. ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Pablo? Kalichuwinanti tuku tlawakgo makgapitsi natalan.

¹⁵ ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Pablo? Pulana, ankgalhin chuntiya kawiliw kkinakujkan xlakata tlan nakatekgsaw tiku «makglhtinamputunkgo latamat nema ni kgalhi xlisputni». Xlipulaktiy, katasaskiniw Jehová pi kalakgchalh tamakatsinin kxnakujkan latamanin tiku xlikana katsiputunkgo (Hech. 13:48; 16:14). Silvana, tiku liwakaya 30 kata la precursora, lichuwinan: «Akxni nina ktlakga malakcha, kskini Jehová pi kakimakgtayalh tapaxuwan nakkatachuwinan latamanin». Nachuna katasaskiniw Dios pi ángeles kakinkapulalinkgon xlakata nakatekgsaw tiku xlikana katsiputunkgo tamakatsinin (Mat. 10:11-13; Rev. 14:6). Chatum tala wanikan Robert tiku liwakaya 30 kata liskujma la precursor lichuwinan: «Lu tapaxuwan kataskujkan ángeles, tiku katsikgo tuku titaxtumakgolh kxlatamatkan latamanin». Chu xlipulaktutu, kuenta katlawaw xatlan xtayatkan latamanin. Chatum kgolotsin wanikan Carl tiku tamunulh liwakaya 50 kata lichuwinan: «Ankgalhin kputsa tuku tlan kgalhi chatum lataman, tiku tlan naku kgalhi, la komo xtalitsin, ni xasitsin o natlawa akgtum xatlan takgalhskinin». Komo chuna natlawayaw, chuntiya namastayaw tlan tawakat, chuna la Pablo.

16, 17. 1) ¿Tuku tlan katsiniyaw xlakata tuku wan Eclesiastés 11:6? 2) Kalichuwinanti tuku tlan kitaxtu kkintaskujutkan xlakata tiku kinkaʼakxilhkgoyan.

¹⁶ Maski lakgachunin akxni lichuwinanaw Dios max akxilhaw pi ni kalakgchan kxnakujkan latamanin, ni namastayaw talakaskin pi nialh xlakaskinka nali’akxilha chuna la nachanaw talhtsi (kalikgalhtawakga Eclesiastés 11:6). Xlikana pi lhuwa latamanin ni kinkakgaxmatnikgoyan, pero kuenta kinkatlawakgoyan o kinkaʼakxilhkgoyan. Akxilhkgo pi liwana lhakgananaw, pi ni lixkajni likatsiyaw chu xlakata ankgalhin litsinaw. Max alistalh natlawa pi kintayatkan nakalakgpali la lakpuwankgo kimpalakatakan. Wa uma tuku akxilhkgolh Sergio chu Olinda, tiku kalichuwinaw kxapulana párrafo.

¹⁷ Xla lichuwinan: «Makgas kilhtamaku ni kaw lichuwinanaw Dios xlakata akgtum tajatat. Akxni ktaspitwi, latamanin xkinkakgalhskinkgoyan tuku xlanit chu xkinkawanikgoyan pi lu xkinkalakapastakkgoyan». Chu Olinda wan: «Tiku matlawanikgo autobús xkinkapakgachipakgoyan chu makgapitsi xkinkawanikgoyan: “Tlan taskujut tlawapatit”. Asta xkinkaskinikgoyan revistas». Akgtum kilhtamaku uma tamakgaxtokgat wi tuku kaks kamalakawanilh. Chatum chixku talakatsuwilh chu kamaskiwilh xanat chu kapaxtikatsinilh xlakata xtaskujutkan.

18. ¿Tuku xlakata wix liwana lakpuwanita pi chuntiya namastaya lhuwa tawakat?

¹⁸ Biblia lichuwinan: «Ni kamajaxa mimakan». Komo chuntiya nachanaw talhtsi xla Tamapakgsin, chuntiyaku namakgtayananaw «xlakata natamakatsininan kputum laklanka kachikinin» (Mat. 24:14). Xlikana, lu napaxuwayaw nakatsiyaw pi Jehová tlan nakinkaliʼakxilhan, xlakata xla paxki putum tiku «limastakgoy lhuwa xtawakatkan».