Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

«¡Lhuwa tuku kimasiyanikgonit amakgapitsin!»

«¡Lhuwa tuku kimasiyanikgonit amakgapitsin!»

KATSISNI xwanit anta kxsipi Argelia, anta xwilakgolh soldados xalak Francia nema xakkatatapakgsi, chu tatalachipat anta kʼArgelia lu xtaliwakanit. Akit xakkuentajtlawanama, xakwi kxchakgen niku xkapujuyawakanit muntsaya chu xakchipanit akgtum ametralladora. Kaj xalan tsukulh takgaxmata pi wi tiku xtalakatsuwima. Kaks ktayalh. Lu kgawasaku xakwanit, ni xakniputun chu na niti xakmakgniputun. Wa xlakata kwa: «¡Dios, kakimakgtaya!».

Uma tuku ktitaxtulh lakgpalilh kilatamat, xlakata uma tlawalh pi xakputsalh Malakatsukina. Xlakata nina kkalitachuwinankgoyan tuku lalh amacha tsisni, nakkalitachuwinanan tuku ktitaxtulh akxni aktsujku xakwanit, nema lakgpalilh la xaklakpuwan chu tlawalh pi xakputsalh Dios.

TUKU KIMASIYANILH KINTLAT

Klakachilh kʼGuesnain kkata 1937, kʼakgtum aktsu kachikin xalak Francia niku xwilakgo minas. Kintlat kskuja kʼakgtum mina niku xmaxtukan carbón. Chu kimasiyanilh pi lu xlakaskinka skulujwa nawanaw. Na kimasiyanilh pi lu xlakaskinka xaʼakgstitum nalikatsiyaw. Xla xliskuja xlakata nakamakgtaya mineros tiku kskujkgo niku lu kalipekua. Wa xlakata xmakgtapakgsi kʼakgtum sindicato chu xmakglakatakinan. Nachuna, lu ni xʼakxilhputun la xlakgaputiyunankgo sacerdotes xalak kachikin. Maski tlan la xwilakgolh chuntiya xkaskinikgo mineros liwat chu tumin. Kintlat lu kxkajni xtayatkan, wa xlakata nikxni kimasiyanilh xlakata takanajla chu nikxni klichuwinaw Dios.

Chuna la xakstaktilhama tlakg ni xakakxilhputun tuku ni xaʼakgstitum, ni xaklakgati la xkalakgmakgankan tiku ni xalak Francia xwankgonit. Lu xaklakgati akxtum xakkatala chu xakkatakgamanan futbol xkamanankan tiku ni xalak Francia xwankgonit. Nachuna, kintse xalak Polonia xwanit, akit xaklakaskin pi tiku tanu tanu xcolorkan xwankgonit, lakxtum xkalikatsinika xlakata xkgalhikgolh takaksni.

KTSUKULH KLILAKPUWAN TUKU XLAKATA LAMANAW

Akxni soldado xaklitaxtu.

Kkata 1957 mapakgsina kiwanilh pi soldado xaklitaxtulh chu chuna kchalh kxsipi Argelia chuna la klichuwinalh xapulana. Akxni xakwanita «¡Dios, kakimakgtaya!». Kaj xalan ktatanokglhli tantum burro xalak kakiwin chu ni chatum soldado xwanit. Lu tlan kmakgkatsilh. Tuku ktitaxtulh chu guerra, tlawakgolh pi tlakg xaklilakpuwa umakgolh takgalhskinin: ¿tuku xlakata lamaw?, ¿kinkalilakgaputsayan Dios?, ¿namin kilhtamaku naʼanan xaxlikana takaksni?

Titaxtulh kilhtamaku, akxni xkimaxkikanit permiso, chu xakanit kalakgapaxialhnan kinatlatni, klakgapasli chatum xtatayana Jehová. Kimaxkilh maktun Biblia católica nema xwanikan La Sainte Bible, xtatsokgnit kfrancés. Akxni ktaspitli kʼArgelia, ktsukulh likgalhtawakga. Akgtum texto nema kimalakpuwanilh wa Apocalipsis 21:3, 4 niku wan: «Xtabernáculo Dios natawila kxlakgstipankan latamanin. [...] Chu Dios nakaxakani putum xlakgpixtajatkan, chu nialhti katinilh, nialhti katilipuwa, nialhti katitasalh, nialhti katikatsanajwalh». * Nikxni xaklikgalhtawakganit tuku xtachuna uma. Wa xlakata, xaklakpuwan komo xlikana xwanit. Amacha kilhtamaku, nitu xakkatsi xlakata Dios chu xlakata Biblia.

Akxni xakmasputunita kiservicio militar, kkata 1959, klakgapasli chatum xtatayana Jehová tiku wanikan François, tiku lhuwa kimasiyanilh tuku xalak Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, pi Dios wanikan Jehová (Sal. 83:18). Na kimasiyanilh pi Jehová namasputu tuku ni xaʼakgstitum anan kkakilhtamaku, natlawa pi Katiyatni akgtum paraíso nawan chu namakgantaxti tuku wan Apocalipsis 21:3, 4.

Lu xaxlikana xtasiya uma tuku kimasiyanilh chu lakgchalh kinaku. Pero na kkasitsinilh sacerdotes chu xakkamalakgsiyaputun xlakata xmasiyakgo tuku ni masiya Biblia. Tasiya pi chuntiyaku xaklakpuwan la kintlat chu wi tuku lakapala xaktlawaputun.

François chu amakgapitsi natalan kimakgtayakgolh xlakata xakmachokgolh tuku xakmakgkatsi. Umakgolh xalaksasti kiʼamigos, kiwanikgolh pi kstalaninanin Cristo ni kililakputsananitkan amakgapitsin, wata nakaliniyaw takgalhkgalhin nema masta xTamapakgsin Dios. Wa uma taskujut tuku tlawalh Jesús chu kalimapakgsilh kstalaninanin pi nachuna xtlawakgolh (Mat. 24:14; Luc. 4:43). Na talakaskilh xakkatsinilh la xakkatachuwinalh latamanin xlakata xakkalimasiyanilh kakni chu tlan xakkalikatsinilh, maski tanu tanu tuku kanajlakgo. Biblia wan: «Kskujni Malana ni talakaskin natalachipanan, wata tlan nakalikatsini putum latamanin» (2 Tim. 2:24).

Ktlawalh talakgpalit nema xtalakaskin chu ktamunulh kkata 1959, kʼakgtum asamblea de circuito, anta klakgapasli chatum tala tsumat tiku lu klakgatilh. Xwanikan Angèle. Ktsukulh klakgapaxialhnan kxcongregación chu ktamakgaxtokgwi kkata 1960. Xla lu tlan likatsi, litaxtu akgtum lanka tamaskiwin nema kimaxkinit Jehová (Prov. 19:14).

Akxni ktamakgaxtokgwi.

TUKU KIMASIYANIKGONIT NATALAN TIKU LHUWA TUKU KATSIKGO

Chuna la titaxtunit kilhtamaku, lhuwa tuku kimasiyanikgonit natalan tiku lhuwa tuku katsikgo, klakpuwan pi xlakata liwana namakgantaxtiya akgtum tuwa taskujut nema lakgayawakanita, xlakaskinka nataktujuya chu nastalaniya xtastakyaw Proverbios 15:22, niku wan: «Niku anan lhuwa stakyawananin tlan kitaxtu».

Akxni superintendente de circuito xakwanit kFrancia (1965).

Kkata 1964, kkakxilhli pi xlikana tuku wan umakgolh tachuwin xalak Biblia. Watiya uma kata, kilimapakuwika superintendente de circuito. Wa xlakata, xakkalakgapaxialhnan congregaciones xlakata xakkamaʼakgpuwantinilh natalan chu xakkamatliwakglhnilh xtakanajlakan. Pero kajku 27 kata xakkgalhi chu nina lhuwa tuku xakkatsi. Wa xlakata, lhuwa tuku nitlan xaktlawa. Pero kliskujli xlakata nialh chuna xaktlawapa. Chu tuku tlakg xlakaskinka, lhuwa tuku kkatsinilh xlakata xtastakyawkan nema kimaxkikgolh natalan tiku lhuwa tuku katsikgo.

Klakapastaka tuku lalh akgtum kilhtamaku. Akxni xakkilakgapaxialhnanitaw akgtum congregación nema wi kParís, chatum tala tiku lhuwa tuku titaxtunita kinkgalhskilh komo tlan xakkgalhchuwinaw, akit kwanilh: «Tlan».

Kinkgalhskilh: «Louis, akxni chatum makuchina an kʼakgtum chiki, ¿tiku kaputsa?».

Chu akit kkgalhtilh: «Tiku tatatlakgo».

Xla kiwanilh: «Chuna. Pero kakxilhnit pi tlakg lhuwa kilhtamaku kalimaxtuniya natalan tiku tliwakga kgalhikgo xtakanajlakan, chuna la superintendente xalak congregación. Kcongregación anan lhuwa tiku aku lakgapasmakgo Jehová chu natalan tiku maxanankgo o tiku taxlajwanikgonit. Klakpuwan pi lu nakamaʼakgpuwantini komo nakalimaxtuniya kilhtamaku chu komo nakalakgpina kxchikkan chu akxtum nakatawayana».

¡Lanka xtapalh tastakyaw nema kimaxkilh uma tala! Kaks kimalakawanilh tapaxkit nema kakgalhini xlakskujnin Jehová. Wa xlakata, ktaktujulh chu tunkun ktsukulh liskuja uma tastakyaw. Lu kpaxtikatsini Jehová xlakata anan natalan chuna la uma tala tiku kistakyawalh.

Kkata 1969 chu 1973, kilakgayawaka Departamento de Alimentos kʼakgtiy asambleas internacionales nema tlawaka kColombes (París). Kʼasamblea nema tlawaka kkata 1973, talakaskilh nakkamawiyaw akgkitsis kilhtamaku 60,000 latamanin. ¡Lu xakpekuama! Amakgtum tasiyapa pi komo natlawaya tuku wan Proverbios 15:22, nakaskiniya xtastakyawkan tiku tlakg katsinikgo, putum tlan nakitaxtu. Kputsalh xtamakgtaykan natalan tiku tliwakga xkgalhikgo xtakanajlakan chu tiku xkatsinikgo xlakata uma taskujut. Kkaputsalh natalan tiku xmakgninankgo chu kstakgo xaliwa animales, chanananin, tiku xtlawakgo liwat chu tiku xkatsinikgo la tamawanankan. Xlakata xtamakgtaykan, kmakgantaxtiw uma lanka taskujut.

Kkata 1973, kimpuskat chu akit kinkawanikan pi xakkaw lakskuja kBetel xla Francia. Xapulana taskujut nema kilakgayawaka tuwa xwanit. Talakaskilh xaklakputsalh la xakkamalakgachanilh likgalhtawakga natalan xalak Camerún, kʼakgtum país xalak África niku ni xmastakan talakaskin nalichuwinankan Dios lata kkata 1970 asta 1993. Amakgtum lu klakgaputsapa. Tala tiku xlakgaya naʼakxilha la xtlawamaka taskujut kFrancia akxilhli uma chu kiwanilh umakgolh tachuwin xlakata nakimakgpuwantini: «Natalan xalak Camerún lu maklakaskimakgolh taway xaʼespiritual. ¡Nakamaxkiyaw tuku maklakaskinkgo!». Chu wa uma tuku ktlawaw.

Natalan xalak Camerún chu akit kʼakgtum xlakaskinka tamakxtumit anta kNigeria (1973).

Makglhuwa kkilalh kpaíses nema wilakgolh lakatsu kCamerún xlakata tlan xakkatatamakxtumilh lakgkgolotsin xalak uma país. Umakgolh lakchixkuwin tiku ni pekuankgo chu lakgskgalalan, kimakgtayakgolh xlakata xaklakputsaw la ankgalhin xakkamalakgachaniw likgalhtawakga natalan xalak Camerún. Chu Jehová sikulunatlawalh kintaskujutkan. Lata 20 kata titaxtulh, xlakskujnin tiku xlamakgo anta ankgalhin makgamakglhtinankgolh putum revista Makatsinina chu likgalhtawakga nema xtaxtu akgatunu papaʼ nema xwanikan Nuestro Servicio del Reino.

Angèle chu akit akxni klakgapaxialhnamanaw Nigeria chu superintendentes xalak Camerún chu xlakpuskatinkan (1977).

TUKU KIMASIYANINIT KIMPUSKAT TIKU LU KPAXKI

Lata ktsukuw lalakgapasaw, kakxilhli xalaktlan xtayat Angèle. Chu tlakg kakxilhli akxni xaktamakgaxtokgnitawa. Akgtum liʼakxilhtit, watiya kilhtamaku akxni ktamakgaxtokgwi, katsisni kiskinilh pi xaktlawanilh oración Jehová chu xakwanilh pi tlakg xakskujnaniputunaw. Chu Jehová kinkakgaxmatnin.

Angèle na kimakgtayanit tlakg naklipawan Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, akxni kinkawanikan pi xakkaw lakskuja kBetel kkata 1973, akit lu xaklakgaputsama xlakata lu xaklakgati kintaskujut nema xkilakgayawakanit la superintendente de circuito. Pero Angèle kimalakapastakalh pi xakmakamaxkinitaw kilatamatkan Jehová, wa xlakata kilitlawatkan xwanit tuku xkinkaskiniman xkachikin (Heb. 13:17). Nialhla tuku kwanilh. Wa xlakata kmakglhtinaw uma invitación chu kkaw kBetel. Chuna la titaxtukgonit umakgolh kata, xliskgalala kimpuskat, tlan xtalakapastakni chu la akgatekgsa tuku xla takanajla, kinkamakgtayanitan xlakata natatliwakglha kintamakgaxtokgatkan chu kinkamakgtayanitan tlan tuku naklaksakaw.

Angèle chu akit kxjardín Betel xalak Francia.

Chu maski la uku klinawa kata, Angèle chuntiya lu tlan likatsi chu ankgalhin kimakgtaya. Akgtum liʼakxilhtit, lhuwa escuelas niku masiyakan xlakata Dios xaʼinglés masiyakan. Xlakata tlan xakkaw, Angèle chu akit kliskujwi xlakata tlan nakkatsiniyaw uma tachuwin. Wa xlakata, kkaw kʼakgtum congregación niku xchuwinankan inglés, maski xakamawa makgatsiya 75 kata. Xlakata kmakgtapakgsi kComité xla Sucursal xalak Francia, tuwa kmakgkatsilh naklakkaxwili kinkilhtamaku xlakata nakkatsini atanu tachuwin. Pero xaklamakgtayayaw. Chu maski la uku kkgalhiyawa liwaka 80 kata, chuntiya klakkaxwiliyaw tuku nataʼakxilha ktamakxtumit kxaʼinglés chu kxafrancés. Kliskujaw chuna la kmatlaniyaw xlakata nakmakgtayananaw kcongregación anta ktamakxtumit chu chuna la lichuwinankan Dios. Jehová sikulunatlawanit chuna la kliskujnitaw xlakata nakkatsiniyaw inglés.

Kkata 2017, klipaxuwaw akgtum lu tlan tasikulunalin. Angèle chu akit kkgalhiw talakgalhaman nakkanaw kʼEscuela niku ankgo Tiku Pulalinkgo Betel chu xLakpuskatinkan nema tlawakan kCentro Educativo de la Watchtower, kʼPatterson (Nueva York).

Xlikana, Jehová Tlakg xaLanka Makgalhtawakgena (Is. 30:20). Wa xlakata, kimputumkan, tiku lakgkgawasanku chu tiku linkgoya kata, makglhtinanaw tlakg xatlan tamasiy (Deut. 4:5-8). Kakxilhnit pi lakgkgawasan tiku kgalhakgaxmatkgo xtastakyaw Jehová chu xtastakyawkan natalan tiku lhuwa tuku katsikgo, tlan tuku laksakkgo chu ni makgatsankgananikgo Jehová. Chuna la wan Proverbios 9:9: «Kamaxki tastakyaw tiku skgalala, chu tlakg skgalala nawan. Kamasiyani tiku xaʼakgstitum, chu tlakg nakatsi».

Min kilhtamaku, klilakpuwan tuku ktitaxtulh amacha tsisni anta kxsipi Argelia titaxtunita 60 kata. Nipara xaklilakpuwan xatapaxuwan latamat nema xakama kgalhi. ¡Lhuwa tuku kimasiyanikgonit amakgapitsin! Jehová kinkamaskiwinitan akgtum xastlan chu xatapaxuwan latamat. Wa xlakata chuntiya klakapastaknitaw nakkatsiniyaw xlakata kinTlatkan xalak kʼakgapun chu xlakata natalan tiku lhuwa tuku katsikgo chu paxkikgo Jehová.

^ párr. 11 Xtachuwin Dios xlakata Tiku nalatamakgo kxaSasti Katiyatni, Mateo asta Apocalipsis.