1, 2. Chuna la staktilha kintakanajlakan, ¿tuku katsiniyaw tlawayaw? Kawili akgtum liʼakxilhtit.

AKXNI chatum aktsu kgawasa maxkikan akgtum tamaskiwin, xnatlatni wanikgo: «¿La kgalhtinankan?», chu xla wan: «Paxtikatsinilh», maski kaj wanimaka pi chuna kakgalhtinalh. Akxni staktilha, akgatekgsa tuku xlakata xnatlatni lu xlakaskinka akxilhkgo pi napaxtikatsininan. La uku nialhti wani pi kapaxtikatsininalh xlakata kxnaku taxtuyacha pi chuna xlitlawat. ¿Tuku xlakata talakgpalilh? Xlakata katsininit nalakpuwan chuna la xnatlatni chu lu paxtikatsininan.

² Nachuna, akxni katsiniyaw tuku xaxlikana xalak Biblia, akgatekgsaw pi lu xlakaskinka nakgalhakgaxmataw tuku skin Dios. Pero, chuna la staktilha kintakanajlakan, tlakg katsiniyaw tuku lakapastaka: tuku lakgati chu tuku ni lakgati, chu tuku lakpuwan. Akxni katsiniyaw lakapastaknanaw chuna la Jehová, mastayaw talakaskin pi nalakapastaknanaw chuna la xla chu uma nakinkamakgtayayan pi akxni wi tuku nalaksakaw nalimasiyayaw pi chuna lakpuwanaw la xla.

3. ¿Tuku xlakata tuwa namakgkatsiyaw nalakapastaknanaw chuna la Dios?

³ Maski lipaxuwayaw akxni katsiniyaw lakpuwanaw chuna la Jehová, min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw, xlakata makglakgalhinanin  akinin. Akgtum liʼakxilhtit, max tuwa namakgkatsiyaw naʼakgatekgsaw la akxilha Dios tuku lixkajwan latamat, kgalhiputunkan tuku lhuwa xtapalh, lichuwinankan xtachuwin chu la maklakaskinkan kgalhni. ¿Tuku nakinkamakgtayayan chuntiya nalakapastaknanaw chuna la Dios? Chu, ¿la nakinkamakgtayayan la uku chu alistalh akxni wi tuku nalaksakaw?

4. ¿Tuku kilhchanima nalakgpaliyaw kintalakapastaknikan?

⁴ (Kalikgalhtawakga Romanos 12:2). Unu apóstol Pablo lichuwinalh tuku kilitlawatkan xlakata nalakapastaknanaw chuna la Dios. Artículo nema titaxtulh kinkamakgtayan liwana naʼakxilhaw pi xlakata ni chuna nalakpuwanaw «la uma kakilhtamaku», talakaskin nalakgmakganaw talakapastakni nema anan chu nixatlan tayat. Pero Pablo na lichuwinalh pi lu xlakaskinka nalakgpaliyaw kintalakapastaknikan. Xlakata chuna natlawayaw talakaskin nalikgalhtawakgayaw Biblia, nalilakpuwanaw chu nalakgpaliyaw kintalakapastaknikan xlakata chuna nakgalhiyaw xtalakapastakni Dios.

5. ¿Tuku xlakata ni xtachuna kgalhtawakgakan chu akxilhkan tuku likgalhtawakgakan?

⁵ Kgalhtawakgakan ni kajwatiya kilhchanima naʼakxilhaw chu nalhtitaw xtakgalhtin akgtum takgalhskinin. Akxni kgalhtawakgayaw, liwana akxilhaw tuku lichuwinan xlakata Jehová, tuku lakpuwan chu tuku tlawa. Lilakpuwanaw tuku xlakata wi tuku kinkaskiniyan chu wi tuku lakgmakgan. Nachuna, lilakpuwanaw tukuya talakgpalit natlawayaw kintalakapastaknikan chu kkilatamatkan. Xlikana, max akxni nakgalhtawakgayaw ni putum katililakpuwankgow uma. Pero tlan nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata nalilakpuwanaw tuku likgalhtawakgamanaw (Sal. 119:97; 1 Tim. 4:15).

6. ¿Tuku kitaxtu akxni lilakpuwanaw la lakapastaka Dios?

⁶ Komo lismaninitaw lilakpuwanaw xTachuwin Dios, wi tuku lu tlan kitaxtu. Liwana katsiyaw pi xtalakapastakni Jehová lu xaskulunku. Liwana akgatekgsaw la akxilha tuku tlawayaw chu nachuna akxilhaw la xla akxilha. Akxni lakgpaliyaw kintalakapastaknikan, kintalakpuwankan xasasti wan. Tsinu tsinu tsukuyaw lakapastaknanaw chuna la Jehová.

7, 8. 1) ¿La akxilha Jehová tuku lhuwa xtapalh? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo). 2) Komo nalakpuwanaw chuna la xla, ¿tuku tlakg xlakaskinka naʼakxilhaw?

⁷ Tuku lakpuwanaw ni kajwatiya makgtaya tuku makgkatsiyaw, nachuna makgtaya tuku tlawayaw (Mar. 7:21-23; Sant. 2:17). Xlakata naʼakgatekgsaw, kaʼakxilhwi makgapitsi liʼakxilhtit. Pulana, xlakata la akxilhkan tuku lhuwa kgalhiputunkan. Evangelios liwana lichuwinankgo tuku lakpuwan Jehová xlakata uma. Xla liwana laksakli tiku namakgastakkgo xKgawasa kKatiyatni, akgtum tamakgaxtokgat tiku ni lhuwa tuku xkgalhikgo (Lev. 12:8; Luc. 2:24). Biblia lichuwinan pi akxni Jesús lakachilh, María «ntimujulh nak akgtum xpuway [animales], sampi ni xʼanan mputawilh ntani nalhtatakgo» (Luc. 2:7). Komo Jehová xtilakaskilh, xla tlan xlaksakli niku tlakg tlan xlakachilh xKgawasa. Pero tuku tlakg xlakaskinka xliʼakxilha wa pi kstakli kʼakgtum familia tiku tliwakga xkgalhikgo xtakanajlakan.

⁸ Akxni lichuwinanaw uma, akxilhaw la lakpuwan Jehová xlakata tuku lhuwa xtapalh. Makgapitsi natlatni liskujkgo xlakata nakamaxkikgo tuku tlakg tlan xkamanankan, maski xtakanajlakan taxlajwanima. Pero tuku tlakg xlakaskinka akxilha Jehová wa kintakanajlakan. ¿Chu akinin? ¿Nachuna lakpuwanaw? ¿Tuku masiya tuku tlawayaw? (kalikgalhtawakga Hebreos 13:5).

9, 10. ¿La limasiyayaw pi chuna lakpuwanaw la Jehová xlakata kamaʼakgchakgxnikan amakgapitsin?

 ⁹ Xlipulaktiy liʼakxilhtit wa xlakata kamaʼakgchakgxnikan amakgapitsin, kilhchanima akxni kamatlawikan tuku nitlan o nialh naskujnanikgo Jehová. ¿Tuku lakpuwan Dios xlakata uma? Jesús lichuwinalh: «Kaxati kawa nti namalakatijiniy, nayuma nchatum nti laktsuku, nti nkinkanajlaniy, xatlan wata wa xpixchiwakaka akgtum nchiwix xlapuskiti, na anta xmalakgtsankgaka ktakgayawana» (Mar. 9:42). Xlikana pi Jesús lu nitlan xʼakxilha uma. Chu xlakata xla liwana xlimasiya xtayat xTlat, liwana katsiyaw pi Jehová nachuna nitlan akxilha akxni wi tiku maʼakgchakgxni chatum kstalanina Cristo (Juan 14:9).

¹⁰ ¿Nachuna lakpuwanaw chuna la Jehová chu Jesús? ¿Tuku masiya tuku tlawayaw? Kalilakpuwaw pi lakgatiyaw lhakgananaw chu takaxtayayaw chuna la akinin lakaskinaw, pero max katsiyaw pi makgapitsi natalan nitlan akxilhkgo o tlawa pi nitlan nalakpuwankgo. ¿Tuku natlawayaw? Xlakata kapaxkiyaw kinatalankan, ¿namakgxtakgaw tuku lakgatiyaw? (1 Tim. 2:9, 10).

11, 12. ¿La nakinkamakgtayayan nalilakpuwanaw la xkajni Jehová tuku nitlan chu akxni machokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw?

¹¹ Kaʼakxilhwi xlipulaktutu liʼakxilhtit: Jehová ni akxilhputun tuku ni xaʼakgstitum chu tuku nixatlan (Is. 61:8). Maski katsi pi min kilhtamaku lakpuwanaw tuku nitlan xlakata makglakgalhinanin akinin, kinkawaniyan pi kalakgmakgaw tuku xla xkajni (kalikgalhtawakga Salmo 97:10). Akxni lilakpuwanaw tuku xlakata xla xkajni tuku nitlan, nakinkamakgtayayan nachuna naxkajniyaw chu nakinkamaxkiyan litliwakga xlakata nalakgmakganaw.

¹² Akxni lilakpuwanaw la Jehová xkajni tuku nitlan nachuna nakinkamakgtayayan nalakgmakganaw tuku nitlan. Naʼakgatekgsaw tuku xlakata makgapitsi tayat nitlan maski ni lichuwinan Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, kkakilhtamaku talakgatumima akgtum xalixkajni tatantlin nema lilakgapaskan lap dance. Makgapitsi wankgo pi ni xtachuna tlawakan talakgxtumit xalimaxana wa xlakata wankgo pi tlan uma tatantlin. * Pero, ¿nachuna lakpuwan Jehová? Kalilakpuwaw pi xla xkajni putum tuku nixatlan. Wa xlakata, kamachokgow tuku nitlan tlawaputunaw, katamakgatliniw chu kaxkajniw tuku Jehová xkajni (Rom. 12:9).

13. ¿La nakinkamakgtayayan nalilakpuwanaw tuku lakpuwan Jehová?

¹³ Akxni kgalhtawakgayaw, lu tlan kitaxtu akxni lilakpuwanaw la kinkamakgtayayan tuku lakpuwan Dios akxni wi tuku nalaksakaw kkilatamatkan. Chuna, komo max natalakaskin pi wi tuku nalaksakaw kkilatamatkan, ni kaj akglakgwa tuku katilaksakwi (Prov. 22:3). Kalichuwinaw makgapitsi liʼakxilhtit xalak Biblia.

14. ¿Tuku katsiniyaw xliʼakxilhtit José akxni xpuskat Potifar xtatalakgxtumiputun?

¹⁴ Kalilakpuwaw tuku akgspulalh José. Xpuskat Potifar xtatlawaputun talakgxtumit xalimaxana, pero xla lakapala lakgmakgalh. Chuna limasiyalh pi xlilakpuwanit la akxilha Jehová ni nalaʼakgskgawikan ktamakgaxtokgat (kalikgalhtawakga Génesis 39:8, 9). Kalilakpuwaw tuku wanilh José uma puskat: «¿La naktlawa uma tuku lu nitlan chu naklakgalhinan kxlakatin Dios?». Uma wamputun pi nachuna xlakpuwan chuna la Dios. Kalilakpuwaw kimpalakatakan. Kalilakpuwaw pi chatum  tiku taskujaw limasiya pi kinkalakgatiyan o kkintelefonojkan namakglhtinanaw akgtum mensaje o akgtum foto niku tatlawama talakgxtumit xalimaxana. * Tlan lakapala nalakgmakganaw komo lilakpuwanitaw la akxilha Jehová uma, chuna tlawayaw xlakata stakyawanitaw kintalakapastaknikan chu katsiyawa tuku natlawayaw.

15. Chuna la umakgolh kgalhtutu lakgkgawasan, ¿la natlawayaw akinin xlakata natayaniyaw akxni wi tuku nakinkamatlawiputunkanan chu ni namakgxtakgaw Jehová?

¹⁵ Chu kalichuwinaw xliʼakxilhtitkan kgalhtutu hebreos tiku xkalilakgapaskan Sadrac, Mesac chu Abednego. Mapakgsina Nabucodonosor matlawinalh akgtum lanka imagen nema xlitatlawanit oro chu kalimapakgsilh pi xkakninanikgolh. Pero umakgolh lakgkgawasan ni chuna tlawakgolh. Chuna la kgalhtikgolh mapakgsina limasiyalh pi xkatsikgo tuku kilhchanima ni makgxtakgkan Jehová (Éx. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18). Kalilakpuwaw pi tiku kataskujaw xkinkawanikgon pi xmastaw tumin xlakata natlawakan akgtum paskua nema makgtanuma knixaxlikana takanajla. ¿Tuku natlawayaw? Ni nakgalhkgalhiyaw pi chuna nakinkawanikanan, ¿tlan nalakpuwanaw tuku lakapastaka Jehová xlakata uma? Uma nakinkamakgtayayan ni tuwa namakgkatsiyaw tuku nawanaw chu tuku natlawayaw chuna la tlawakgolh umakgolh lakgkgawasan.

16. Akxni lilakpuwanaw tuku lakpuwan Jehová xlakata kgalhni, ¿la kinkamakgtayayan akxni lakapala tuku laniyaw?

¹⁶ Akxni pulana lilakpuwanaw xlakata ni namakgxtakgaw Dios tlan nakinkamakgtayayan akxni wi tuku lakapala nalaniyaw chu nachanaw kpumakuchin. Xlikana pi ni makglhtinanaw kgalhni chu ni mastayaw talakaskin nakinkawilinikanan: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas chu plasma nema litatlawanit kgalhni (Hech. 15:28, 29). Pero wi atanu niku na maklakaskinkan kgalhni chu talakaskin kiʼakstukan nalaksakaw tuku natlawayaw. Wa xlakata, talakaskin nalilakpuwanaw tastakyaw xalak Biblia niku lichuwinan tuku lakpuwan Jehová xlakata kgalhni. Uma ni waniputun pi akxni tanupat kʼhospital nalilakapastaka tuku natlawaya, xlakata max katsanipat  o lakapala lakaskinkan tuku natlawaya, natlawa pi lakapala tuku nalaksaka. Talakaskin pi la uku nalakputsananiyaw xlakata uma, chu natsokgwiliyaw kmaktum kapsnat tuku ni lakaskinaw pi nakinkawilinikanan chu natachuwinanaw makuchina. *

17-19. ¿Tuku xlakata la uku lu xlakaskinka nakatsiniyaw lakapastaknanaw chuna la Jehová? Kawili akgtum liʼakxilhtit niku natalakaskin nakatsiyaw tuku natlawayaw.

¹⁷ Xaʼawatiya, kalilakpuwaw la kgalhtinalh Jesús akxni Pedro wanilh uma tachuwin: «Tlati, kgayaj kakatsanika». Xlikana pi Jesús lu lilakpuwa xlakata tuku xlakaskin Jehová pi xtlawalh chu tuku xlichuwinankanit xlakata xlatamat chu xlinin anta kKatiyatni. Uma matliwakglhli xlakata liwana xlakkaxwilinit pi ni namakgxtakga Jehová chu xlakata namasta xlatamat (kalikgalhtawakga Mateo 16:21-23).

¹⁸ La uku, Jehová lakaskin pi xʼamigos kalitaxtuw chu kaliskujwi xlakata namakgantaxtiyaw taskujut nema kinkalakgayawanitan (Mat. 6:33; 28:19, 20; Sant. 4:8). Pero max nakinkaʼakgspulayan chuna la Jesús, max wi tiku nakinkamalaktlawiputunan. Akgtum liʼakxilhtit, kalilakpuwaw pi kimpuxkukan nakinkawaniyan pi nakinkamaxkiyan tlakg xatlan taskujut chu tlakg nakinkaxokgoniyan. Chu max uma xasasti taskujut natlawa pi nialh lu naskujnaniyaw Jehová. O kalilakpuwaw pi wix chatum kgawasa chu maxkikana talakaskin tlakg nakgalhtawakgaya, pero talakaskin pi nialh kminchik natawilaya. ¿Watiya uma kilhtamaku naskina xtapulalit Jehová, nalakputsananiya kkilikgalhtawakgakan chu nakalitachuwinana mi familia chu lakgkgolotsin xlakata tlan tuku nalaksaka? ¿Ni xlikana pi tlakg tlan la uku nalakputsananiyaw tuku lakpuwan Jehová xlakata uma chu nachuna nalakpuwanaw? Komo chuna natlawayaw, nakinkamakgtayayan akxni chuna natitaxtuyaw chu ni kaj lakapala tuku katitlawaw. Liwana nakatsiyaw tuku natlawayaw xlakata namakgantaxtiyaw tuku lakaskin Jehová. Chu kajwatiya natlawaputunaw tuku tlan.

¹⁹ Max wi atanu tuku kaj lakapala nala. Pero uma ni wamputun pi tlan nalakkaxwiliyaw putum tuku nakinkaʼakgspulayan. Komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalilakpuwanaw xlakata kintakgalhtawakgakan, nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku lakpuwan Jehová akxni nakinkalakgchinan tuku nitlan chu chuna nakatsiyaw tuku natlawayaw. Wa xlakata kaliskujwi nalakgapasaw xtalakapastakni Dios, chu nachuna kalakpuwaw la nakinkamakgtayayan akxni wi tuku nalaksakaw la uku chu kilhtamaku nema aku mima.

20, 21. 1) ¿Tuku xlakata putum tlan natlawayaw tuku nalakaskinaw kxasasti kakilhtamaku? 2) ¿La tlan napaxuwayaw la uku?

²⁰ Lu lakaskinaw pi xchilh xasasti kakilhtamaku. Makgapitsi akinin kgalhkgalhimaw nalatamayaw anta kParaíso. Akxni namapakgsinan xTamapakgsin Dios nakinkalakgmaxtuyan chu namasputu tuku nitlan. Xlikana pi anta chuntiya wi tuku nalaksakaw chu natalakaskin liwana nalaksakaw tuku natlawayaw.

²¹ Pero tlan natlawayaw tuku nalakaskinaw. Latamanin tiku tlan likatsikgo nema nalatamakgo anta kKatiyatni tlan nalaksakkgo tuku tlan chu tuku nitlan xlakata wa nastalanikgo xlimapakgsin chu xtalakapastakni Jehová. Uma nakinkaliminiyan lhuwa tapaxuwan chu takaksni (Sal. 37:11). Pero maski chuna, la uku tlan napaxuwayaw komo nalilatamayaw xtalakapastakni Jehová.