1, 2. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit nema limasiya la tlan nalilatamayaw tuku wan Proverbios 4:25.

KALILAKPUWAW uma pulaktutu: chatum tala tiku lina kata lilakpuwama tuku lu tlan titaxtulh kxlatamat. Chu la uku wi tuku tlakg tuwa titaxtu, pero maski chuna, chuntiya tlawama putum tuku matlani xlakata naskujnani Jehová (1 Cor. 15:58). Chali chali lilakpuwan akxni akxtum nakatalatama kParaíso tiku lu kapaxki. Atanu tala puskat lilakpuwama akxni chatum tala xalak congregación nitlan mamakgkatsinilh, pero ni sitsini (Col. 3:13). Chu chatum tala chixku nila patsankga talakgalhin nema tlawalh makgasa, pero wa kuentajtlawa pi ni namakgxtakga Jehová (Sal. 51:10).

² ¿Tuku titaxtumakgo umakgolh natalan? Xlakan lakapastakkgo tuku titaxtukgonit pero ni wa lu lilakgaputsa. Wata wa kaks akxilhkgo kilhtamaku nema aku mima (kalikgalhtawakga Proverbios 4:25).

3. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka wa naʼakxilhlakachanaw tuku aku mima?

³ ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka wa naʼakxilhlakachanaw tuku aku mima? Xlakata, xtachuna la chatum lataman nila lakatitum tlawan komo ankgalhin kxchakgen lakanit, akinin na nila liwana katiskujnaniw Jehová komo ankgalhin wa nalakglakanaw tuku titaxtuw (Luc. 9:62).

4. ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?

⁴ Kʼuma artículo nalichuwinanaw pulaktutu tuku max natlawa pi kajwatiya nalilakpuwanaw kilhtamaku nema titaxtunita: * lakglipuwankan tuku titaxtunita, lisitsikan tuku nitlan kinkatlawanikan chu xlakata nitlan limakgkatsikan tuku nitlan tlawaw makgasa. Naʼakxilhaw la tlan nakinkamakgtayayan xtastakyaw  Biblia xlakata nialh wa lu nalakapastakaw «tuku xapulana», wata wa nalakglakanaw «tuku aku namin» (Filip. 3:13).

5. ¿Tuku kinkawaniyan Eclesiastés 7:10?

⁵ (Kalikgalhtawakga Eclesiastés 7:10). Kaʼakxilhwi pi uma versículo ni wan pi nitlan komo nalakpuwanaw tuku xlakata kilhtamaku nema titaxtunita tlan xwanit, wata wan pi wa xlakata lakpuwanaw pi tlakg lu xatlan xwanit nixawa la uku. Katsiyaw pi tuku lakapastakaw nema lu xatlan, akgtum xtamaskiwin Jehová. Tuku nitlan wa pi natamalakxtumiyaw tuku titaxtunitaw makgasa chu la tatakgsaw la uku chu nalakpuwanaw pi la uku tlakg lu nitlan wilaw. Atanu Biblia chuna matitaxti uma versículo: «Ni kalakpuwanti tuku xlakata putum tuku titaxtu makgasa tlakg lu xatlan xwanit, xlakata uma ni liskgalala».

6. ¿Tuku xlakata ni liskgalala komo ankgalhin nalakpuwanaw pi kilatamatkan nema titaxtunita tlakg tlan xwanit nixawa la uku? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.

⁶ ¿Tuku xlakata ni liskgalala komo ankgalhin nalakpuwanaw pi kilatamatkan nema titaxtunita tlakg tlan xwanit nixawa la uku? Xlakata talipuwan max natlawa pi kajwatiya nalilakpuwanaw tuku tlan titaxtunitaw o max nialh nalakapastakaw taʼakglhuwit nema xkgalhiyaw amacha kilhtamaku. Kalilakpuwaw tuku titaxtukgolh israelitas: akxni taxtukgolh kʼEgipto tunkun patsankgakgolh tuku tuwa xtitaxtukgonit kxlatamatkan chu kajwatiya xlakapastakkgo liwat nema xkgalhikgo anta. Xlakan xwankgo: «¡Lu klakapastakaw skiti nema kaj xachunata xakwayaw kʼEgipto, pepinos, sandías, cebollas chu axux!» (Núm. 11:5). Pero ¿xlikana pi kaj xachunata xwayankgo? Nichuna. Wata lhuwa xtapalh kxokgokgo, xlakata kʼEgipto lu palha xkamaskujukan (Éx. 1:13, 14; 3:6-9). Pero ni makgas patsankgakgolh taʼakglhuwit nema xkgalhikgo chu tsukukgolh lakapastakkgo tuku xkgalhikgo. Ni wa kaks akxilhkgolh putum tuku Jehová tlawalh xpalakatakan, wata wa kaks lakglakankgolh tuku xkgalhikgo. Chu Jehová lu nitlan akxilhli uma (Núm. 11:10).

7. ¿Tuku makgtayalh chatum tala puskat ni lu nalilipuwan tuku xtitaxtunit?

⁷ ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni nalakglipuwanaw  tuku titaxtuw makgasa? Kaʼakxilhwi tuku titaxtulh chatum tala puskat tiku tsukulh skuja kBetel xalak Brooklyn kkata 1945. Makgapitsi kata alistalh, tatamakgaxtokgli chatum betelita chu akglhuwa kata akxtum skujkgolh kBetel. Kkata 1976, xchixku tatatlalh. Akxni xchixku akxilhli pi nialh makgas xʼama niy, maxkilh makgapitsi tastakyaw xpuskat xlakata akxni xla xnilh. Xla wanilh: «Lu klipaxuwanit kintamakgaxtokgatkan. Lhuwa latamanin ni katsikgo tuku uma». Chu wanilh: «Maski chuntiya nalakapastaka, ni wa kalilakgaputsa tuku titaxtunita. Lata natitaxtu kilhtamaku namakgtayayan natayaniya takatsanajwat. Ni kataxlajwani chu ni ankgalhin kalilipuwanti tuku titaxtunita. Kamasta tapaxtikatsinit xlakata tuku lipaxuwanita chu tasikulunalin nema makglhtinanita. Tuku lakapastakaw akgtum xtamaskiwin Dios». ¡Umakgolh tastakyaw lu xaxlikana!

8. ¿Tuku tasikulunalin makglhtinalh uma tala xlakata ni wa kaks akxilhli tuku xtitaxtunit?

⁸ Tala kgaxmatli umakgolh tastakyaw. Ni makgxtakgli Jehová chu skujnanilh asta akxni nilh, akxni xkgalhi 92 kata. Akxni nina xniy, lichuwinalh: «Akxni klilakpuwan liwaka tutumpuxamatutu kata nema kskujnaninit Jehová xliputum kilhtamaku, liwana kwan, pi kkgalhinit lu xaʼakchan latamat». ¿Tuku xlakata? Xla lichuwinalh: «Tuku lu kimakgapaxuwa wa kinatalankan chu takgalhkgalhin xlakata akxtum nakatalatamayaw kinatalankan kʼakgtum paraíso unu kKatiyatni, chu akxtum nakataskujnaniyaw kiMalakatsukinakan, Jehová xliputum kilhtamaku». * ¡Uma tala akgtum lanka liʼakxilhtit xlakata xla wa ankgalhin akxilhlakachalh tuku aku namin!

9. Chuna la wan Levítico 19:18, ¿tuku xlakata lu tuwa makgkatsiyaw natapatinanaw?

⁹ (Kalikgalhtawakga Levítico 19:18). Min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw natapatinanaw  akxni tiku nitlan kinkamamakgkatsinin wa chatum kintalakan, kiʼamigojkan o tiku xalak kifamiliajkan. Akgtum kilhtamaku chatum tala puskat limawakalh achatum tala pi xla xmakgkgalhanit xtumin. Alistalh xla wanilh pi xtapatilh, pero tala tiku xlimawakakanit pi xkgalhananit nila xpatsankga tuku xlanit. Max minit kilhtamaku nachuna titaxtunitaw, pero xlikana pi max chuntiya xlisitsiyaw tuku xlanit.

10. ¿Tuku tlan nakinkamakgtayayan namakgatlajayaw tasitsi?

¹⁰ ¿Tuku tlan nakinkamakgtayayan namakgatlajayaw tasitsi? Pulana, kalakapastakwi pi Jehová putum akxilha. Xla ankgalhin akxilha kintaʼakglhuwitkan chu akxni kinkatlawanikanan tuku nitlan (Heb. 4:13). Xla lu nitlan makgkatsi akxni kinkaʼakxilhan pi patinamaw (Is. 63:9). Chu kinkamalaknuniyan pi nalakkaxtlawa putum tuku nitlan kinkatlawanikanitan (Apoc. 21:3, 4).

11. ¿La kinkamakgtayan komo nialh nalisitsiyaw tuku titaxtuw?

¹¹ Nachuna kililakapastakatkan pi komo nialh nalisitsiyaw tuku kinkatlawanikan lu nakinkamakgtayayan. Chuna titaxtulh tala tiku xlimawakakanit pi xkgalhananit. Alh kilhtamaku, nialh lisitsilh la xlikatsinikanit. Liwana katsilh pi, komo nakatapatiyaw amakgapitsin, Jehová kinkatapatiyan (Mat. 6:14). Uma ni wamputun pi ni xlakaskinka xliʼakxilha tuku xtlawaninit tala, pero laksakli nialh nalisitsi. Uma makgtayalh napaxuwa chu wa nalilakgaputsa la skujnani Jehová.

12. ¿Tuku kinkamasiyaniyan 1 Juan 3:19, 20?

¹² (Kalikgalhtawakga 1 Juan 3:19, 20). Kimputumkan max nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawaw makgasa. Max xlakata tuku tlawaw akxni nina xlakgapasaw xaxlikana o xlakata tuku nitlan tlawaw akxni xtamununitawa. Kimputumkan chuna makgkatsiyaw (Rom. 3:23). Maski lu liskujaw xlakata putum tlan natlawayaw, kimputumkan «makglhuwa akgchakgxaw» (Sant. 3:2; Rom. 7:21-23). Xlikana, akxni nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawaw makgasa tlawa pi lu nitlan namakgkatsiyaw, pero max lu nakinkalimakwaniyan. ¿Tuku xlakata? Xlakata nakinkamakgtayayan tlan tuku natlawayaw kkilatamatkan chu liwana nalakkaxwiliyaw pi nialh katitlawaw tuku tlawaw makgasa (Heb. 12:12, 13).

13. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka pi nialh lu nalilipuwanaw tuku nitlan tlawaw makgasa?

¹³ Pero, max chuntiya nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawaw makgasa maski skininitawa Jehová pi kinkatapatin chu maski xla kinkatapatinitan. Uma tuku lu nitlan limakgkatsiyaw lu nitlan tuku kinkatlawaniyan (Sal. 31:10; 38:3, 4). ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Kaʼakxilhwi tuku titaxtulh chatum tala puskat tiku chuntiya lu nitlan xlimakgkatsi tuku nitlan xtlawanit makgasa. Xla lichuwinan «xaklakpuwan pi tlakg tlan nialh xakliskujli xlakata nakskujnani Jehová xlakata max akit nialh xakkgalhi takgalhkgalhin». Lhuwa akinin max nachuna makgkatsinitaw. Pero lu xlakaskinka pi nialh lu nalilipuwanaw tuku nitlan tlawaw makgasa. Satanás lakaskin pi xlakpuwaw pi nitu litaxtuyaw, maski Jehová nichuna kinkaʼakxilhan (katamalakxtupi 2 Corintios 2:5-7, 11).

14. ¿Tuku liwana likatsiyaw pi Jehová nitu kinkalakgmakganitan?

¹⁴ Maski chuna, max lakpuwanaw: «¿Tuku liwana naklikatsi pi Jehová nitu kilakgmakganit?». Akxni chuna lakpuwanaw limasiya pi Jehová xlikana nitu kinkalakgmakganitan. ¿Tuku xlakata chuna wan? Makgasa, revista Makatsinina chuna lichuwinalh: «Lakgachunin atanu taʼakglhuwit tawila akxni watiya liʼakgchakgxaw talismanin nema xkgalhiyaw kxamakgan kilatamatkan chu nitu xʼakxilhnitaw».  Chu lichuwinampa: «Ni kataxlajwani. Ni wix kalaksakti pi tlawanita talakgalhin nema nila tapatinankan. Satanás lakaskin pi chuna kalakpuwanti. Xlakata wix lu nitlan limakgkatsiya tuku tlawa, limasiya pi tlan likatsiya chu Jehová tlan natapatiyan. Ankgalhin kalimasiya tataktujut chu kamalakkini minaku Dios, kaskini pi katapatin chu kamakgtayan. Katachuwinanti chuna la chatum aktsu kgawasa tachuwinan xtlat akxni titaxtuya tuku nitlan, akxni tuku liʼakgchakgxa nasakgaliparayan, chu Jehová namakgtayayan xlakata xla chatum Dios tiku masta talakgalhaman nema ni kinkalakgchanan». *

15, 16. ¿La makgkatsikgonit makgapitsin natalan akxni katsikgolh pi Jehová nitu kalakgmakgama?

¹⁵ Lhuwa natalan lu kamakgtayanit xlakata katsikgo pi Jehová nitu kalakgmakgama. Akgtum liʼakxilhtit, makgasa chatum tala lu tlan limakgkatsilh akxni likgalhtawakgalh pulaktum tuku xlichuwinan sección «Biblia kalakgpalinilh xlatamatkan» krevista Makatsinina. Anta, chatum tala puskat xlichuwinan pi, xlakata tuku xtitaxtunit kxlatamat, lu tuwa xmakgkatsi nakanajla pi Jehová xpaxkilh. Uma tuku xmakgkatsi chuntiya lu nitlan xmamakgkatsini asta maski xtamununita. Pero tsukulh lilakpuwan talakgmaxtut chu uma makgtayalh nialh chuna namakgkatsi. *

¹⁶ ¿La makgtayalh uma liʼakxilhtit uma tala? Xla lichuwinan: «Akxni kgawasaku xakwanit lu xakakxilha pornografía, pero kmakgxtakgli. Lu nitlan pero nina makgas kakxilhpa uma. Kputsalh xtamakgtaykan lakgkgolotsin xalak kincongregación, chu lu kliskujnit xlakata nakmakgxtakga uma nitlan talismanin. Xlakan kiwanikgonit pi Jehová lu kimpaxki chu lu kilakgalhaman. Maski chuna, min kilhtamaku klakpuwan pi nitu klitaxtu, chu Dios nikxni kintipaxkilh». Xla lichuwinan pi tuku wa tala puskat lu makgtayalh: «La uku kʼakgatekgsa pi akxni klakpuwan pi Jehová nikxni kintitapatilh, klakgmakgama tamakamastan nema tlawalh xKgawasa xlakata tlan xkintapatika kintalakgalhin. Kmakilh uma artículo xlakata xaklikgalhtawakgalh chu xaklilakpuwa akxni xkisakgalilh kintalakapastakni».

17. ¿Tuku makgtayalh apóstol Pablo xlakata ni lu nitlan nalimakgkatsi tuku xtlawanit?

 ¹⁷ Umakgolh tuku titaxtukgonit makgapitsin natalan kinkamalakapastakayan apóstol Pablo. Xla tlawalh laklanka talakgalhin akxni nina kstalanina Cristo xlitaxtu. Xlakapastaka tuku xtlawanit, pero ni tantaku wa xlakapastaka (1 Tim. 1:12-15). Akgtum xtamaskiwin Dios xliʼakxilha talakgmaxtut (Gál. 2:20). Uma makgtayalh ni lu nitlan nalimakgkatsi tuku xtlawanit chu wa naliskuja namaxki Jehová tuku tlakg tlan xtlawa.

18. ¿Tuku katsininitaw kʼuma artículo?

¹⁸ ¿Tuku katsininitaw kʼuma artículo? Pulana, pi tuku lakapastakaw nema lu xatlan akgtum xtamaskiwin Jehová; pero maski lu tlan la xwi kilatamatkan makgasa, kilatamatkan kxasasti kakilhtamaku tlakg tlan nawan. Xlipulaktiy, pi maski amakgapitsin nitlan nakinkamamakgkatsiniyan, komo nakatapatiyaw nakinkamakgtayayan chuntiya tlan naskujnaniyaw Jehová la uku. Chu xlipulaktutu, pi akxni lu nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawaw makgasa max natlawa pi ni xatapaxuwan naskujnaniyaw Jehová. Wa xlakata, xtachuna la Pablo, talakaskin liwana nakatsiyaw pi Jehová kinkatapatinitan.

19. ¿Tuku likatsiyaw pi kxasasti kakilhtamaku nialh katililakpuwaw tuku nitlan titaxtunitaw?

¹⁹ Kxasasti kakilhtamaku nema kgalhkgalhimaw, niku nalipaxuwayaw latamat nema nin kgalhi xlisputni, nialh katililakpuwaw tuku nitlan titaxtunitaw. Biblia wan pi, uma amacha kilhtamaku, «tuku titaxtunita nialh katitalakapastakli» (Is. 65:17). Lhuwa akinin akglhuwata kata la skujnanimaw Jehová chu linawa kata; pero, kalilakpuwanti, kxasasti kakilhtamaku lakgkgawasanku nawamparayaw (Job 33:25). Wa xlakata, liwana kalakkaxwiliw nialh wa nalilakpuwanaw tuku titaxtuw makgasa, chu wa kalilakpuwaw kilhtamaku nema lamaw, chu kaʼakxilhlakachaw kilhtamaku nema aku namin.