Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Jehová lu sikulunatlawanit tuku klaksaknit

Jehová lu sikulunatlawanit tuku klaksaknit

Xaklamaw kata 1939. Itat tsisa ktakiw chu liwaka akgtum hora kaw kputlaw asta kchaw kʼakgtum aktsu kachikin wanikan Joplin, ksureste Misuri (Estados Unidos). Tuku kilitlawatkan xwanit wa tsekg xaktapuliw niku xkinkamalakgachakanitan xlakata xakmakgxtakgwi tratados kʼakgatunu malakcha. Tsisa akxni kmasputuw, kimputumkan ktanuw kputlaw chu kaw niku xakwanitaw nakkatatanokglhaw amakgapitsi natalan. ¿Tuku xlakata kaw lichuwinanaw Dios uma hora chu lakapala kaw? Alistalh nakkawaniyan.

KLAKACHILH kata 1934. Kinatlatni Fred chu Edna Molohan, liwaka akgpuxam kata lata xtatayananin Jehová xwankgonit. Lu kkapaxtikatsini pi kimasiyanikgolh nakpaxki Dios. Xaklamaw kParsons, akgtum aktsu kachikin ksureste Kansas. Xakmakgtapakgsiyaw kʼakgtum congregación niku lhuwa natalan xatalaksakni xwankgonit. Ankgalhin xakanaw ktamakxtumit chu ankgalhin xakanaw lichuwinanaw Dios. Sábados xakakgotanun xakanaw lichuwinanaw Dios ktiji, nema la uku lilakgapaskan lichuwinankan Dios niku lhuwa titaxtukan. Lakgachunin xaktlakgwanaw pero akxni xakmasputuyaw, kintlat ankgalhin xkinkatamawaniyan helado.

Lu lanka xwanit niku kincongregacionkan xlakgchan nalichuwinan Dios, asta lakgamakgatni laktsu kachikinin chu granjas. Xlakata xakkamaxkiyaw likgalhtawakga, latamanin xkinkamaxkikgoyan tuku xmakgalakgo, kgalhwat, chu asta xastakna xtilan. Xlakata ni xakkgalhiyaw lhuwa tumin chu kintlat kxokgonita likgalhtawakga nema xakmastayaw, tuku xkinkamaxkikanan tlan xakliwayanaw.

CAMPAÑAS XLAKATA NALICHUWINANKAN DIOS

Kinatlatni xmaklakaskinkgo akgtum gramófono xlakata nalichuwinankgo Dios. Akit nila xakmaklakaskin xlakata lu aktsujku xakwanit, pero lu xaklakgati nakkamakgtaya xlakata nawilikgo xtaʼakgchuwin tala Rutherford akxni xkalakgankgo latamanin tiku tlakg xkatsiputunkgo o tiku xkalimakgalhtawakgekan Biblia.

Kinatlatni chu akit kxlakatin kimputlawkan

Kintlat wililh kxʼakgstin kimputlawkan akgtum tuku xtlawa pi pixlanka xtakgaxmatli tuku xaklichuwinanaw. Uma putlaw lu tlan klimaklakaskiw akxni xaklichuwinanaw Dios. Lakgachunin pulana xakwiliyaw akgtum tatlakgni xlakata latamanin xtalakatsuwikgolh chu alistalh xakwiliyaw akgtum taʼakgchuwin. Akxni ksputa xakkamaxkiyaw likgalhtawakga tiku tlakg xkatsiputunkgo.

Kʼakgtum aktsu kachikin xalak Kansas wanikan Cherryvale, policía wanilh kintlat pi nialh xwililh taʼakgchuwin anta kparque xlakata latamanin kaj xjaxkgo domingos. Pero wanilh pi tlan xwililh kkilhtin. Wa xlakata, xla nitu wa chu lilh kimputlawkan chu wililh ktiji niku laktanukan kparque. Anta wilipa taʼakgchuwin xlakata latamanin liwana xkgaxmatkgolh. Lu tlan xaklimakgkatsi tuku xaktatlawa kintlat chu kintala Jerry.

Akxni ksputma kata 30, xakkanaw kcampañas nema xlilakgapaskan «campañas relámpago» xlakata ni makgas kilhtamaku nalichuwinankan Dios kkachikin niku ni lu xmastakan talakaskin. Chuna la xaklichuwinama xapulana xlakata Joplin (Misuri), lu tsisa xaktakiyaw chu tsekg xakanaw makgxtakgaw tratados o folletos kʼakgatunu chiki. Alistalh xaktamakxtumiyaw kxkilhpan kachikin xlakata nakakxilhaw komo policía nitu xchipanit chatum tala.

Ama kata, atanu tuku lu tlan xkitaxtuma akxni xlichuwinamaka Dios wa tuku xaklilakgapasaw marchas. Xakpatawakayaw akgtum letrero chu xaktlawanaw kkachikin xlakata naklichuwinanaw xTamapakgsin Dios. Klakapastaka akgtum marcha akxni tlawaka kkinkachikin. Natalan xlinkgo akgtum cartel niku xwan «La religión es un lazo y un fraude». Taxtukgolh kkinchikan chu liwaka akgtum kilómetro a itat tlawankgolh chu alistalh taspitparakgolh. Lu tlan xlakata niti katatanokglhkgolh tiku ni xkakgaxmatniputun, wata katekgskgolh lhuwa latamanin tiku lu xkatsiputunkgo tuku xalak Biblia.

KLAKLANKA TAMAKXTUMIT NIKU PULANA KKILALH

Kifamilia xʼankgo kTexas xlakata naʼankgo klaklanka tamakxtumit. Kintlat kskuja kʼakgtum compañía xla ferrocarril nema xlinan kMisuri-Kansas-Texas, wa xlakata ni xakxokgoyaw akxni xakanaw lakgapaxialhnanaw kifamiliajkan chu akxni xakanaw klaklanka tamakxtumit. Xapuxku xtala kintse, Fred Wismar, chu xpuskat Eulalie, xlamakgolh kTemple (Texas). Kinkuku Fred xkatsininit xaxlikana akxni xtsukuma siglo 20, tamunulh chu kalitachuwinalh xnatalan tuku xkatsininit, la kintse. Natalan xalak Texas lu liwana xlakgapaskgo xlakata superintendente xla circuito xwanit. Lu tlan xtamakgkatsi natachuwinana xlakata lu tlan xlikatsi chu lu xpaxuwa. Lu xlakgati xlichuwinan tuku xaxlikana, chu lu kimakgtayalh akxni kajku kgawasa xakwanit.

Kata 1941, kaw kSan Luis (Misuri) xlakata nakanaw klanka tamakxtumit. Putum laktsu kamanan chu lakgkgawasan kinkawanikan pi akxtum xaktawilaw xlakata nakkgaxmataw xtaʼakgchuwin tala Rutherford nema xwanikan «Hijos del Rey». Liwaka quince mil xakwanitaw. Akxni sputli, tala Rutherford chu tiku xmakgtayakgo kinkawanikgon pi nakinkamaxkikanan xasasti libro nema xwanikan Hijos.

Papaʼ xla abril kata 1943, kkgalhiw akgtum lanka tamakxtumit kCoffeyville (Kansas) nema xwanikan «Llamada a la Acción». Anta mastaka tamakatsinin pi kputum congregaciones xʼama tatlawa Niku Masiyakan xlakata la Lichuwinankan Dios. Nachuna mastaka maktum folleto nema xlimin 52 lecciones nema xʼamaka maklakaskinkan kʼuma escuela. Watiya uma kata kmastalh xapulana kintaʼakgchuwin. Kʼuma lanka tamakxtumit ktamunuw akit chu amakgapitsin latamanin kʼakgtum estanque niku lu kgawiwi xwanit chuchut. Ankgalhin klakapastaka uma kilhtamaku.

LU XAKAMPUTUN SKUJA KBETEL

Akxni kmasputulh escuela secundaria, kkata 1951, xtalakaskin naklaksaka tuku naktlawa kkilatamat. Tuku tlakg xaklakaskin wa nakan kBetel, niku ksujnit kintala Jerry. Wa xlakata tunkun kmalakgachalh kisolicitud kBrooklyn. Ni makgas kilhtamaku makgamakglhtinanka kisolicitud chu kiwanika pi xakalh makgtayanan kBetel 10 xla marzo kata 1952. Uma tuku klaksakli lu kimakgtayanit xlakata kintakanajla.

Xaklakpuwan pi xʼamaka kimalakgachakan kʼimprenta xlakata nakmakgtayanan niku tlawakan likgalhtawakga chu amakgapitsi. Pero nikxni kskujli anta xlakata kiwanika pi nakskuja limesero o camarero chu alistalh kimalakgachaka kcocina. Lu xaklakgati tuku xaktlawa anta chu lhuwa tuku kkatsinilh. Nachuna, tiku xakskujaw kcocina ni putum kilhtamaku xakskujaw, xakkgalhi kilhtamaku xlakata nakkgalhtawakga anta kbiblioteca xla Betel. Uma matliwakglhi la xaktalalin Jehová, kintakanajla chu xlakata chuntiya xakskujli kBetel. Jerry taxtulh kBetel kata 1949 chu xtatamakgaxtokgnit chatum tala wanikan Patricia, chu anta xlamakgo lakatsu kBrooklyn. Xapulana kata la kskujli kBetel, xlakan ankgalhin kimakgtayakgolh chu kimakgpuwantinikgolh.

Akxni nina makgas la xakwi kBetel, natalan tsukukgolh tlawakgo akgtum lista xlakata naʼanan lhuwa tiku namastakgo taʼakgchuwin. Umakgolh natalan xkamalakgachakan akgtum kata kʼatanu congregaciones nema xwilakgolh 322 kilometros xlilakgamakgat Brooklyn. Xmastakgo akgtum taʼakgchuwin nema xmakgapala akgtum hora chu xkataʼankgo natalan akxni xʼankgo lichuwinankgo Dios. Kkgalhilh talakgalhaman na naklakgapaxialhnan umakgolh congregaciones. Lu xakpekuan akxni ktsukulh an chu xakmasta taʼakgchuwin. Ankgalhin ktren xakan. Lu liwana klakapastaka tuku lalh domingo kakgotanun kkata 1954. Xaktaspitmaja kNueva York, chu kilichanat xwanit kBetel akxni xʼamaja tsiswan. Pero tsukulh lanka un chu tsukulh takta miki nema laktlawalh xmotor tren. Kchalh niku chankgo tren max kamakgkitsis tsisa lunes. Ktawakalh kmetro nema xʼama kBrooklyn, chu tunkun kalh skuja kcocina, ni sokg kchalh chu lu xaktlakgwanit xlakata ni klhtatalh. Uma tuku ktitaxtulh ni tatalakxtumi tapaxuwan nema kkgalhi xlakata kamakgtaya natalan chu katekgsa lhuwa amigos.

Klakaxwilimanaw tuku natalichuwinan kradio WBBR

Xapulana kata la xakwi kBetel, kiwanika pi xakmakgtayanalh kradio nema xwanikan WBBR, niku xwi xlikilhmaktiy edificio 124 kColumbia Heights. Xwi akgtum programa nema xtlawakan akgatunu semana niku makgapitsin natalan xtamakxtumikgo xlakata nalikgalhtawakgakgo Biblia. Akit na xakmakgtlawa uma. Tala A. H. Macmillan, tiku xaklilakgapasaw tala Mac, xla xmakgtlawa programas xla WBBR. Akglhuwa kata skujli kBetel, chu lu lanka liʼakxilhtit litaxtulh kimpalakatakan tiku nina lhuwa kata xakwilaw kBetel.

Xakmakgpitsiyaw kapsnat niku xlichuwinan tuku nalichuwinankan kradio WBBR

Kata 1958, kiwanika pi xakalh makgtayanan kʼescuela xla Galaad. Xakkamakgtaya xalaksasti misioneros nakamaxkikan xkapsnatkan xlakata nakamaxkikan talakaskin naʼankgo alakatanu país. Kʼuma kilhtamaku lu tapalaxla xwanit napina kʼavión, wa xlakata ni lu lhuwa tiku xʼankgo. Makgapitsi tiku xʼankgo kʼÁfrica chu kLejano Oriente kpupunu xlakankgo. Akxni litaktalh xtapalh xlakata ankan kʼavión, misioneros tlan anta lakankgolh niku xkamalakgachakan.

Klakkaxwilima diplomas xlakata tiku kilakgolh kGalaad

KAN KLAKLANKA TAMAKXTUMIT

Kintaskujut tlakg taliwakalh kata 1960, xlakata nakputsa avión xalak Estados Unidos nema kajwatiya natalan nakalin kEuropa xlakata naʼankgo klaklanka tamakxtumit nema tlawaka kkata 1961. Akit na kalh kʼuma avión akxni ktaxtulh kNueva York chu kalh kHamburgo (Alemania). Akxni sputli uma lanka tamakxtumit, kgalhtutu betelitas chu akit ksakuaw akgtum putlaw chu kaw kʼItalia, anta kilakgapaxialhnaw sucursal nema wi kRoma. Chu nachuna kaw kFrancia, kpatakutwi pupunu xalak Pirineos chu kchaw kʼEspaña niku ni xmastakan talakaskin nalichuwinankan Dios. Lu tlan kitaxtulh xlakata kalakgapaswi natalan xalak Barcelona chu xlakata niti naʼakxilha kkamaxkiw likgalhtawakga kʼakgtum regalo. Chu alistalh kamparaw kʼÁmsterdam chu alistalh ktaspitparaw kNueva York.

Akgtum kata alistalh kilakgayawaka taskujut xlakata naklakkaxwili la naʼankgo 583 natalan xlakata nakamalakgachakan alakatanu país klaklanka tamakxtumit. Nema xwanikan «Buenas Nuevas Eternas», kkata 1963. Niku xkapulalinkan xtatayananin Jehová xwilakgolh kEuropa, kʼAsia chu kPacífico sur, chu amakgapitsin xwilakgolh kHonolulú (Hawái) chu kPasadena (California). Lista nema xtlawakanit xwan pi nakanaw kLíbano chu kJordania, xlakata nakkalimakgalhtawakgeyaw Biblia tiku anta xlamakgolh. Kintaskujut wa xkkaputsa aviones chu hoteles niku natamakgxtakgkgo natalan, chu nachuna niku xakskuja xkinkalakgayawakanitan nakkamaxtuniyaw xkapsnatkan natalan xlakata nakamaxkikan talakaskin natanukgo alakatanu país.

XASASTI KINCOMPAÑERA

Kkata 1963 wi tuku lu tlan ktitaxtulh. Ktatamakgaxtokgli chatum tala xalak Misuri wanikan Lila Rogers 29 xla junio tiku akgtutu kata la xwi kBetel. Titaxtulh akgtum semana lata xaktamakgaxtokgnitaw, kkataʼaw makgapitsi natalan xlakata nakkalakgapaxialhnanaw Grecia, Egipto chu Líbano. Xaklamaw kBeirut chu kaw kʼavión asta kʼaktsu aeropuerto xla Jordania. Xlakata kʼama kachikin ni xmastakan talakaskin nalichuwinankan Dios chu xkinkawanikanitan pi xtatayananin Jehová ni xkamaxkikan kapsnat nema xtalakaskin xlakata tlan natanukgo, ni xakkatsiyaw tuku xʼama la. Lu kaks klilakawaw akxni kkatekgswi makgapitsi natalan nema xyakgolh kxʼakgstin akgtum terminal chu xchipakgonit akgtum cartel niku xwan «Tlan chitanitantit, xtatayananin Jehová». Lu tlan klimakgkatsiw akxni kakxilhwi kachikin nema talichuwinan kBiblia: kachikinin niku talatamakgolh patriarcas, niku Jesús chu apóstoles xʼankgo lichuwinankgo Dios chu niku kstalaninanin Cristo tsukukgolh malakgatumikgo xalakwan tamakatsinin xla tamapakgsin «asta niku kgalhsputa katiyatni» (Hech. 13:47).

Liwaka 55 kata, Lila lu tlan compañera litaxtunit xlakata ankgalhin kimakgtayanit nakmakgantaxti kintaskujut. Makglhuwa kinchatiykan klakgapaxialhnaw España chu Portugal akxni ni xmastakan talakaskin nalichuwinankan Dios. Kkamakgpuwantiniw natalan chu kkamaxkiw likgalhtawakga chu tuku atanu xmaklakaskinkgo. Nachuna kalakgapaxialhnaw natalan tiku xkatamaknukanit kxamakgan pulachin xalak Cádiz (España). Lu xaklipaxuwa xlakata xakkamakgpuwantini akxni xakmasta akgtum taʼakgchuwin.

Patricia chu Jerry Molohan akxni xakamaw klanka tamakxtumit kkata 1969 «Paz en la Tierra».

Lata kata 1963, kgalhinit talakgalhaman xlakata nakputsa aviones xlakata natalan tlan naʼankgo klaklanka tamakxtumit kÁfrica, América Central chu xalak Sur, Australia, Europa, Hawái, Lejano Oriente, Nueva Zelanda chu Puerto Rico. Lila chu akit lu tlan tuku ktitaxtunitaw akxni kkilanitaw klaklanka tamakxtumit, chuna la tlawaka kata 1989 kVarsovia (Polonia). Lhuwa natalan xalak Rusia kilakgolh kʼuma lanka tamakxtumit nema kajku makgtum xtatlawama. Makgapitsi tiku kkalakgapaswi lhuwa kata xkatamaknukanit kpulachin xlakata xtakanajlakan.

Atanu tuku lu tlan kinkalakgayawakanitan wa nakkalakgapaxialhnanaw familias Betel chu misioneros xalak tanu tanu kachikinin xlakata nakkamakgpuwantiniyaw. Xaʼawatiya kachikin nema klakgapaxialhnaw wa Corea del Sur chu kkalakgapaswi 50 natalan tiku xkatamaknukanit kpulachin anta kSuwon. Xputumkan lu xpaxuwakgo chu lu xlakskujnaniputumparakgo Jehová akxni xkatamakxtuka kpulachin. Lu kinkamakgpuwantinin xlakata kkalakgapaswi (Rom. 1:11, 12).

LU KIMAKGAPAXUWA LA STAKMA XKACHIKIN JEHOVÁ

Chuna la titaxtutilhanit kata, k’akxilhnit la staknit xkachikin Jehová. Akxni ktamunulh kata 1943, kaj cien mil xwanit tiku xlichuwinankgo Dios. La uku, liwaka ocho millones tiku lakskujnaniyaw Jehová liwaka 240 países chu kkachikinin. Chu uma lu tlan kitaxtunit xlakata xtaskujutkan tiku kilakgonit kʼescuela xla Galaad. Lu tlan klimakgkatsinit xlakata kamakgtayanit umakgolh kata lhuwa misioneros xlakata tlan nachankgo niku kamalakgachakan.

Lu klipaxuwa xlakata lata kgawasaku xakwanit klaksakli nakskujnani Jehová chu xlakata kmalakgatsamalh solicitud xlakata tlan nakskuja kBetel. Lata ama kilhtamaku Jehová chuntiya kisikulunatlawama. Tapaxuwan nema kkgalhiyaw lata kskujmaw kBetel, Lila chu akit naklipaxuwayaw xlakata lhuwata kata kmakgtayanamanaw kcongregaciones nema lakatsu wilakgolh Brooklyn chu kkgalhiyaw lhuwa amigos.

Chuntiyaku kskujma kBetel chali chali chu Lila kimakgtayama. Liwaka 84 kata kkgalhi, pero chuntiyaku tlan ktlawa kintaskujut xlakata k’akxilha tuku malakgachakan ksucursal.

Lila chu akit la uku

Lu tlan klimakgkatsi pi kmakgtapakgsi kxkachikin Jehová chu kakxilhma pi kgantaxtuma tuku lichuwinan Malaquías 3:18: «Wixin naʼakxilhatit pi ni talakxtumikgo tiku tlan likatsi chu tiku lixkajni likatsi, tiku lakskujnani Dios chu tiku nina lakskujnani». Chali chali akxilhaw pi xkakilhtamaku Satanás laklama chu latamanin nialh paxuwakgo chu nialh latamaputunkgo. Pero akinin tiku paxkiyaw Jehová chu skujnaniputunaw lu paxuwayaw, asta maski lamaw lu xakatuwa kilhtamaku, xlakata kgalhiyaw akgtum lu xatlan takgalhkgalhin. Kgalhiyaw lu lanka talakgalhaman xlakata kaliniyaw amakgapitsin xalakwan tamakatsinin xla Tamapakgsin (Mat. 24:14). Uma Tamapakgsin nialh makgas namasputu uma nixatlan kakilhtamaku chu akgtum paraíso nawan. ¡Lu lakaskinaw pi xchilha uma kakilhtamaku! Ama kilhtamaku xlakskujnin Jehová tiku ni makgxtakgkgo nialh katitatatlakgolh chu putum kilhtamaku nalatamakgo kKatiyatni.