Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

1924: titaxtunita akgtum ciento kata

1924: titaxtunita akgtum ciento kata

BOLETIN a xla enero kata 1924 xwan: «Xkilhtsukut akgatunu kata xlakskujnin malana […] xliputsatkan la tlakg tlan naskujnanikgo». Putuminika kata, xLikgalhtawakgananin Biblia pulaktiy la makgantaxtikgolh uma tastakyaw: ni pekuankgolh chu lakputsananikgolh la tlakg tlan xlichuwinankgolh Dios.

TSUKUKA LICHUWINANKAN DIOS KRADIO

Liwakaya akgtum kata la natalan xalak Betel xkaxtlawamakgo niku xʼama tawila estación de radio WBBR kStaten Island (Nueva York). Akxni xkakgokanita kiwi, natalan kaxtlawakgolh akgtum edificio niku xtawilakgolh tiku xʼamakgo skujkgo chu tlawakgolh atanu edificio niku xʼama tawila equipo de radio. Akxni tlawakgoka taskujut, natalan tsukukgolh malakgnukgo tuku xʼama tamaklakaskin «xlakata tlan xkakgaxmatnika kradio». Pero wi atanu tuku tuwa xʼamakgo titaxtukgo.

Xapulana tuku tuwa kakitaxtunilh wa pi xmawakakgolh antena xla radio. Uma antena xkgalhi 91 metros xlilhman chu xlimawakatkan xwanit kxlak’itat kgantiy postes nema 61 metros xlitalhman xwanit kgantunu. Natalan nila chuna tlawakgolh akxni xapulana litsakgsakgolh. Pero lipawankgolh Jehová chu alistalh tlan chuna tlawakgolh. Calvin Prosser, tiku makgtayanalh kʼuma taskujut, wa: «Komo tlan xkinkakitaxtunin akxni xapulana klitsakgsaw, xaklitlankajwanaw chu xaklakpuwaw: “Kaʼakxilhtit tuku tlawanitaw”». Pero natalan malankikgolh Jehová. Pero ni kajwatiya uma tuku tuwa xʼama kakitaxtuni.

Yawamaka kgantum poste niku xʼamaka mawakakan antena xla Radio WBBR.

Xlakata radio aku xtsukumaka maklakaskinkan, tuwa xwanit natekgskan tuku xtamaklakaskin xlakata tlan xmaskujuka. Pero natalan tekgskgolh chu tamawakgolh akgtum transmisor de 500 vatios nema xmaklakaskinkanita. Natalan ni tamawakgolh micrófono, wata maklakaskinkgolh xmicrófono teléfono. Chu akgtum katsisni lakpuwankgolh namaklakaskinkgo micrófono xlakata nakatsikgo komo tlan xtakgaxmata. Xlakata ni xlakkaxwilikgonit tuku nalichuwinankgo, tsukukgolh kilhtlikgo takilhtlin xla Tamapakgsin. Tala Ernest Lowe lakapastaka pi akxni natalan xkilhtlimakgo, juez Rutherford b katachuwinalh kteléfono. Xla xkakgaxmatnima kradio anta kBrooklyn, nema 25 kilómetros xlilakgamakgat xwi.

Tala Rutherford, wa: «¡Kilhkaks katawilatit! Takgaxmata la komo lachipamakgo laktsu mitsi». Natalan lakapala mamixikgolh radio, tsinu maxanankgolh pero liwana katsikgolh pi tlantiya xkakgaxmatnikan kradio.

Kilhtamaku 24 xla febrero kata 1924, akxni xapulana chuwinankgolh natalan kradio, tala Rutherford wa pi uma estación xla radio xʼamaka «maklakaskinkan xlakata xlichuwinanka xTamapakgsin Dios». Wa pi uma estación xla radio xtlawakanit xlakata «xkamakgtayaka putum latamanin naʼakgatekgskgo tuku masiya Biblia xlakata kilhtamaku nema lamaw, maski tanu takanajla xkgalhikgo».

Pakgxwiki: Tala Rutherford wi niku tlawaka xapulana estación de radio.

Pakgastakat: Transmisor chu equipo xla radio.

Uma xapulana programa nema matitaxtika kradio lu tlan kitaxtulh. Chu 33 kata, xkachikin Jehová maklakaskilh estación de radio WBBR.

WANKGOLH PI TIKU XPULALINANKGO TAKANAJLA XʼAKGSKGAWINANKGO

Julio kata 1924, xLikgalhtawakgananin Biblia tamakxtumikgolh kʼakgtum asamblea anta kColumbus (Ohio). Minkgolh xLikgalhtawakgananin Biblia xalak xlikalanka katiyatni chu tlan kgaxmatkgolh taʼakgchuwin ktachuwin alemán, árabe, francés, griego, húngaro, inglés, italiano, lituano, polaco, ruso, tachuwin nema chuwinankan kxnorte Europa chu ucraniano. Makgapitsi tuku lichuwinanka kʼuma asamblea, matitaxtika kradio chu lakkaxwilikgolh xlakata periódico Ohio State Journal xtsokgwililh tuku xlichuwinamaka kʼasamblea akgatunu kilhtamaku.

Asamblea nema tlawaka kColumbus (Ohio) kkata 1924.

Jueves 24 xla julio, liwaka 5,000 tiku kilakgolh kʼasamblea lichuwinankgolh Dios ama kilhtamaku. Atsinu ni chan 30,000 libros maʼakgpitsikgolh chu lhuwa mil tiku tsukukgolh kalimakgalhtawakgekgo Biblia. The Watch Tower wa pi «ama kilhtamaku wa nema tlakg lipaxuwakgolh».

Viernes 25 xla julio, wi atanu tuku lu xlakaskinka lapa. Tala Rutherford likgalhtawakgalh maktum kapsnat niku xwan pi xpulalinanin takanajla xʼakgskgawinankgo. Uma kapsnat xwan pi xpulalinanin política, xpulalinanin takanajla chu xpulalinanin stananin «xkaʼakgskgawimakgo latamanin chu ni xlakaskinkgo pi xkatsikgolh pi Dios xlakkaxwilinit akgtum Tamapakgsin nema nakinkaliminiyan lhuwa tasikulunalin». Na lichuwinalh pi nitlan tuku xtlawamakgo, «xlakata xtatayakgo Sociedad de Naciones chu xwankgo pi wa uma “tuku xlakkaxwilinit Dios xlakata namapakgsinan kkatiyatni”». Xtalakaskin pi xLikgalhtawakgananin Biblia ni xpekuankgolh chu xlakputsakgolh la xkalitachuwinankgolh latamanin uma tamakatsinin.

The Watch Tower lichuwinalh la kamakgtayalh xLikgalhtawakgananin Biblia uma asamblea: «Umakgolh kskujnin malana tiku kilakgolh kʼasamblea kColumbus tatliwakglhli xtakanajlakan […], tlan xtayanikgolh kaxatukawa taʼakglhuwit nema xtitaxtukgolh». Leo Claus, tiku na kilalh kʼuma asamblea, wa: «Xatapaxuwan kkitaspitwi kʼasamblea chu xaklichuwinamputunaw kkinkachikinkan tuku kkatsiniw».

Tratado Ecclesiastics Indicted.

Octubre, xLikgalhtawakgananin Biblia tsukukgolh maʼakgpitsikgo lhuwa millón tratados nema xtapakuwi Ecclesiastics Indicted (Tuku nitlan tlawamakgo xpulalinanin takanajla), niku xlichuwinan tuku tala Rutherford xlikgalhtawakganit. Kʼakgtum aktsu kachikin xalak Cleveland (Oklahoma), tala Frank Johnson sokg maʼakgpitsikgolh tratados anta niku xlakgchan nalichuwinan Dios chu xtsankga 20 minutos xlakata natalan xtitiyakgolh. Xlakata xtalakatsunin ksitsimakgo xlakata xlichuwinama Dios chu xtlawaniputunkgo tuku nitlan, xla xlitatsekgat xwanit. Wa xlakata alh tatsekga kʼakgtum pusikulan. Xlakata niti xwi anta, makgxtakgnilh kxBiblia tiku xʼakgchuwinan maktum tratado chu na makgxtakglhli tratados kʼakgatunu laktawilh, chu lakapala taxtulh kʼuma pusikulan. Xlakata xkgalhijku kilhtamaku, nachuna tlawalh kʼatanu akgtiy pusikulan.

Frank lakapala taspitli niku xwanikanit pi xʼamaka titiyakan. Tatsekgli anta niku kstakan gasolina, pero skgalalh xwi xlakata tlan xʼakxilhli komo ni xmimakgo lakchixkuwin tiku xputsastalanimakgo. Lakchixkuwin xminkgo kxputlawkan akxni titaxtukgolh, pero ni akxilhkgolh. Akxni aku xtitaxtukgonit umakgolh lakchixkuwin, chinkgolh xcompañeros Frank tiku na xlichuwinamakgolh Dios lakatsu chu Frank kataʼalh.

Chatum tala lichuwinan: «Akxni xaktaxtumaw kʼuma kachikin, ktitaxtuw kxlakatin akgtutu pusikulan. Xliyakgo max 50 latamanin niku xlaktanukan k’akgatunu pusikulan. Makgapitsi xlikgalhtawakgamakgo tratado, chu makgapitsi xmasiyanimakgo tiku xʼakgchuwinan kpusikulan. Atsinu ni kinkachipakan. Kpaxtikatsiniw Jehová, kiDioskan, xlakata kinkakuentajtlawan chu kinkamakgtayan xlakata nitu xkinkatlawanikgon tiku xkinkaputsastalanimakgon».

ATANU XLIKGALHTAWAKGANIN BIBLIA TIKU NA NI PEKUANKGOLH

Józef Krett.

Kʼalakatanu países, xLikgalhtawakgananin Biblia na limasiyakgolh pi ni xpekuankgo akxni lichuwinankgolh Dios. Akgtum liʼakxilhtit, kxnorte Francia, Józef Krett kalitachuwinalh Dios makgskujnin tiku xminkgonitancha kPolonia, tiku kskujmakgolh kminas. Lakkaxwilika xlakata xmastalh akgtum taʼakgchuwin nema xwanikan «Nialh makgas nalakastakwanankgo tiku nikgonita». Akxni kamaʼakgpitsinika invitaciones umakgolh latamanin, chatum sacerdote xalak uma kachikin kawanilh latamanin pi ni xʼankgolh. Pero ni tlawakgolh tuku kawanilh. Kʼuma taʼakgchuwin kilakgolh liwaka 5,000 latamanin, asta sacerdote na kilalh. Tala Krett wanilh sacerdote pi xkgalhmakgtayalh tuku xla xkanajla, pero sacerdote ni lakaskilh. Tala Krett maʼakgpitsikgolh putum likgalhtawakga nema xlin xlakata latamanin lu xkatsiputunkgo xlakata Dios (Amós 8:11).

Claude Brown.

Anta kʼÁfrica, Claude Brown lichuwinalh Dios kCosta de Oro (niku la uku lilakgapaskan Ghana). Xtaʼakgchuwin chu likgalhtawakga nema maʼakgpitsilh makgtayanalh xlakata kʼuma kachikin lakapala xtalakgatumilh tuku xaxlikana. Chatum kgawasa tiku xkgalhtawakgama xlakata kskujli kFarmacia, tiku xwanikan John Blankson, kgaxmatli akgtum taʼakgchuwin nema mastalh tala Brown chu lakapala katsilh pi xtekgsnit tuku xaxlikana. Xla lakapastaka: «Tuku xaxlikana lu xkimakgpuwantini chu katiwa xaklitachuwinan tuku xaxlikana anta niku xakkgalhtawakgama».

John Blankson.

John xkatsininit pi tamasiy xla Trinidad ni xaxlikana xwanit. Wa xlakata, akgtum kilhtamaku alh kʼIglesia anglicana chu kgalhskilh sacerdote xlakata uma. Sacerdote sitsilh chu tlakgaxtulh. Wanilh John: «¡Wix ni kstalanina Cristo! ¡Wix tapakgsiniya Akgskgawini! ¡Lakapala kataxtu!»

Akxni taspitli kxchik, John tsokgnilh maktum carta sacerdote niku xwani pi xkgalhmakgtayalh tuku xkanajla xlakata Trinidad kxlakatin amakgapitsin latamanin. Sacerdote wanilh John pi xʼalh kxʼoficina xmakgalhtawakgena. Anta, makgalhtawakgena kgalhskilh John komo xlikana xmalakgachaninit maktum carta sacerdote.

John kgalhtinalh: «Chuna».

Xmakgalhtawakgena John wanilh pi xtsokgnanilh maktum carta sacerdote niku xwanilh pi xtapatilh. Wa xlakata John tsokgwililh:

«Kimakgalhtawakgena kiskinilh pi xaktsokgnanin maktum carta niku xakwanin pi xkintapati, chu nakskiniyan pi kakintapati komo wix nalitayaya pi tuku masiyapat nixaxlikana».

Xmakgalhtawakgena John kaks lilakawa chu kgalhskilh: «Blankson, ¿wa uma tuku tsokgnaniputuna sacerdote?».

John kgalhtinalh: «Chuna. Kajwatiya uma tuku ktsokgputun».

Xmakgalhtawakgena wanilh: «Wix nialhla katikgalhtawakga kʼuma escuela komo talawaniya sacerdote tiku masiya ksikulan nema mapakgsinanin tlan akxilhkgo».

John wa: «Pero, makgalhtawakgena, [...] akxni kilamasiyaniyaw chu wi tuku ni kʼakgatekgsaw kkgalhskininanaw, ¿ni xlikana?».

Xmakgalhtawakgena kgalhtilh: «Chuna».

Wa xlakata John wanilh: «Pues, wa uma tuku lalh makgalhtawakgena. Uma chixku xkinkamasiyaniman tuku wan Biblia chu akit wi tuku kkgalhskilh. Komo xla nila kgalhti uma takgalhskinin, ¿tuku xlakata kilawaniyaw pi naktsokgwili maktum carta niku nakskini pi kakintapatilh?».

Blankson ni tlakgaxtuka k’escuela, chu nikxni malakgachalh maktum carta niku kskilh pi xtapatika.

AKXILHLAKACHANKGO TUKU AKU NATLAWAKGO

The Watch Tower lichuwinalh tsinu tuku tlawaka uma kata: «Lu xlikana tuku lichuwinalh David: “Wix nakimaxkiya litliwakga xlakata tlan naktalatlawanan; natlawaya pi nakkamakgatlaja kintalamakgasitsin” (Salmo 18:39). Uma kata lu lipaxuwanitaw xlakata akxilhnitaw xtasikulunalin Malana. [...] Xaxlikana xlakskujnin Malana […] xatapaxuwan lichuwinamakgolh Dios».

Ksputat kata 1924, natalan lakkaxwilikgolh pi tlakg xʼamakgolh lichuwinankgo Dios kradio. Tsukuka tlawakan akgtum xasasti estación de radio lakatsu kChicago. Limapakuwikgolh WORD, akgtum tachuwin xaʼinglés nema wamputun tachuwin. Lu tlan pi chuna limapakuwika xlakata xʼamaka maklakaskinkan xlakata xlichuwinanka xTachuwin Dios. Kʼuma xasasti estación de radio xʼamaka maklakaskinkan akgtum transmisor xla 5,000 vatios, chu uma xʼama makgtayanan xlakata tlan xkgaxmatka tamakatsinin xla Tamapakgsin niku tlakg lakgamakgat, asta kxnorte Canadá.

Kkata 1925 Jehová xʼama kamakgtaya natalan xlakata tlakg xʼakgatekgskgolh tuku lichuwinan Apocalipsis capítulo 12. Wi tiku ni xmakgamakglhtinankgolh uma xasasti taʼakgatekgsni, pero lhuwa tiku xatapaxuwan xʼamakgo makgamakglhtinankgo. Lhuwa tiku xpaxuwakgolh xlakata xʼamakgo akgatekgskgo pi tuku lalh kʼakgapun xʼamakgo litamakgtayakgo xkachikin Dios unu kkatiyatni.

a La uku lilakgapasaw Tuku natalikgalhtawakga Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo.

b Joseph Rutherford, tiku ama kilhtamaku xpulalin xtaskujutkan xLikgalhtawakgananin Biblia, xlilakgapaskan «juez» Rutherford xlakata akxni nina kskuja kBetel, juez xlitaxtu kTribunal del Octavo Circuito Judicial xalak Misuri.