Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 41

TAKILHTLIN 13 Cristo, kiliʼakxilhtitkan

¿Tuku tlawalh Jesús kxaʼawatiya 40 kilhtamaku nema latamalh?

¿Tuku tlawalh Jesús kxaʼawatiya 40 kilhtamaku nema latamalh?

«Tipuxam kilhtamaku xla makglhuwa katasiyanilh chu kalitachuwinalh xTamapakgsin Dios» (HECH. 1:3).

TUKU NAʼAKXILHAW

Naʼakxilhaw la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús xlakata tuku tlawalh kxaʼawatiya 40 kilhtamaku nema latamalh kKatiyatni.

1, 2. ¿Tuku lalh akxni chatiy xtamakgalhtawakgen Jesús xʼamakgo kʼEmaús?

 LA UKU 16 xla nisán kata 33, xtamakgalhtawakgen Jesús lu lipuwamakgo chu nialh katsikgo tuku natlawakgo xlakata pekuamakgo. Chatiy xtamakgalhtawakgen tiku xwilakgo kJerusalén ankgo kʼEmaús, nema 11 kilómetros xlimakgat wi. Lu lipuwankgo xlakata Jesús, tiku kstalanikgo, aku xmakgnikanit. Putum tuku xlakpuwankgonit pi xʼama tlawa Mesías nialh xʼama kgantaxtu xlakata xla xninit. Pero xlakan ni xkatsikgo pi wi tuku xʼama la.

2 Chatum chixku tiku ni lakgapaskgo akxtum tsuku katatlawan. Xlakan wanikgo pi lu lilipuwamakgo putum tuku akgspulalh Jesús. Alistalh uma chixku wi tuku kawanilh nema xʼama kalakgpalini xtapuwankan. Uma chixku tiku ni xlakgapaskgo «tsukulh kalimaʼakgatekgsni lata xtatsokgni Moisés chu putum Palakachuwinanin» tuku xlakata nilh chu patinalh Mesías. Akxni umakgolh tamakgalhtawakgen chu uma chixku chankgolh kʼEmaús, xtamakgalhtawakgen Jesús akgatekgskgolh pi chixku tiku xkatachuwinama wa Jesús, tiku xmalakastakwanikanita. Max lu paxuwakgolh akxni katsikgolh pi Mesías xmalakastakwanikanit (Luc. 24:​13-35).

3, 4. 1) ¿La kamakgtayalh Jesús xtamakgalhtawakgen chu tuku lu tlan kitaxtulh? (Hechos 1:3). 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

3 Jesús makglhuwa katasiyanilh xtamakgalhtawakgen kxaʼawatiya 40 kilhtamaku akxni latamalh katiyatni (kalikgalhtawakga Hechos 1:3). Xla kamakgpuwantinilh, chu uma tlawalh pi xlakan lu xlipaxuwakgolh chu nialh xpekuankgolh akxni xlichuwinankgolh chu xmasiyakgolh tamakatsinin xla xTamapakgsin Dios. a

4 Lu nalitamakgtayayaw akxni nalikgalhtawakgayaw tuku tlawalh Jesús kxaʼawatiya 40 kilhtamaku. Kʼuma artículo, naʼakxilhaw la limaklakaskilh xkilhtamaku xlakata 1) xkamakgpuwantinilh xtamakgalhtawakgen, 2) xkamakgtayalh tlakg naʼakgatekgskgo xTachuwin Dios chu 3) xkamamakgatawakgelh xlakata tlakg xkgalhikgolh talakgatay. Akxni nalichuwinanaw pulakatunu uma, naʼakxilhaw la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús.

¿LA NAKAMAKGPUWANTINIYAW AMAKGAPITSIN?

5. ¿Tuku xlakata xtalakaskin xkamakgpuwantinika xtamakgalhtawakgen Jesús?

5 Xtamakgalhtawakgen Jesús xlakaskinkgo pi xkamakgpuwantinika. ¿Tuku xlakata? Xlakata makgapitsi xmakgxtakgkgonit xchikkan, xfamiliajkan chu xtaskujutkan xlakata kstalanikgolh Jesús (Mat. 19:27). Amakgapitsi xkalakgmakgankan xlakata kstalaninanin Cristo xwankgonit (Juan 9:22). Xlakan tayanikgolh putum uma xlakata xkanajlakgo pi Jesús wa Mesías xwanit (Mat. 16:16). Pero akxni makgnika Jesús, lu lilipuwankgolh xlakata nialh xʼama kgantaxtu putum tuku xkamalaknunikanit.

6. ¿Tuku tlawalh Jesús akxni malakastakwanika?

6 Jesús xʼakgatekgsa tuku xlakata xtamakgalhtawakgen xlipuwamakgo akxni xla nilh. Xla xkatsi pi tuku xmakgkatsikgo ni wa kaj xlakata ni tliwakga takanajla xkgalhikgo. Wa xlakata, tsukulh kamakgpuwantini xʼamigos watiya kilhtamaku akxni lakastakwanalh. Tasiyanilh María Magdalena akxni xla xtasama kxpaxtun xputaknun (Juan 20:​11, 16). Katasiyanilh chatiy xtamakgalhtawakgen tiku xʼamakgo kʼEmaús. Nachuna, tasiyanilh apóstol Pedro (Luc. 24:34). ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Jesús? Kalichuwinaw tuku lalh akxni tasiyanilh María Magdalena.

7. ¿Tuku akxilhli Jesús pi xtlawama María, chu tuku tlawalh xpalakata? (Juan 20:​11-16; na kaʼakxilhti dibujo).

7 (Kalikgalhtawakga Juan 20:​11-16). Kilhtamaku 16 xla nisán, makgapitsi lakpuskatin tsisa ankgolh niku xmaknukanit Jesús (Luc. 24:​1, 10). Tiku na kilalh anta wa María Magdalena. Akxni chalh niku xmaknukanit Jesús, akxilhli pi nialh anta xwi, wa xlakata lakapala alh kawani Pedro chu Juan. Xchatiykan lakapala ankgolh niku xmaknukanit Jesús chu María kaʼakstalalh. Pedro chu Juan akxilhkgolh pi Jesús nialh anta xwi chu xlakan taspitkgolh kxchikkan. Pero María antiya tamakgxtakgli chu tsukulh tasa. Maski xla ni xkatsi, Jesús xʼakxilhma. Akxni akxilhli pi María xtasama, nitlan limakgkatsilh. Wa xlakata tasiyanilh chu wi tuku tlawalh xlakata tlan xmamakgkatsinilh. Jesús wanilh pi xkalakgalh xnatalan chu xkamakatsinilh pi xla xlakastakwananit (Juan 20:​17, 18).

Kastalaniw xliʼakxilhtit Jesús chu kuenta katlawaw tuku makgkatsimakgo tiku taxlajwanikgonit (Kaʼakxilhti párrafo 7).


8. ¿La nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús?

8 ¿La tlan natlawayaw chuna la Jesús? Nakamakgpuwantiniyaw natalan xlakata chuntiya naskujnanikgo Jehová. Xlakata chuna natlawayaw, kuenta kilitlawatkan tuku taʼakglhuwit titaxtumakgo, nakatamakgkatsiyaw tuku titaxtumakgo chu nakawaniyaw tachuwin nema tlan nakamamakgkatsini. Kaʼakxilhwi tuku akgspulalh chatum tala puskat tiku wanikan Jocelyn, tiku kaj xalan nilh xtala tsumat. Xla wan: «Akglhuwa papaʼ lu xaklilipuwama». Akgtum tamakgaxtokgat wanilh pi xʼalh kxchikkan, xlakan kgaxmatnikgolh Jocelyn chu malakapastakakgolh pi Jehová lu xtapalh x’akxilha. Xla wampara: «Akxni umakgolh natalan nina xkintachuwinankgo, ni xakkatsi tuku xakkama tlawa, xtachuna la komo xaklijikswama chuchut kpupunu. Pero Jehová kalimaklakaskilh umakgolh natalan xlakata tlan xkilakgmaxtukgolh chu xkimakgtayakgolh xlakata chuntiya xakskujnaniputumpa Jehová». Komo kamakgpuwantiniputunaw amakgapitsin, kakamaxkiw talakaskin nawankgo tuku makgkatsikgo chu kakakgaxmatniw xlakata tlan nakamakgoxamixiyaw chu nakamatliwakglhaw xlakata chuntiya naskujnikgo Jehová (Rom. 12:15).

¿LA NAKAMAKGTAYAYAW AMAKGAPITSIN TLAKG NAʼAKGATEKGSKGO XTACHUWIN DIOS?

9. ¿Tuku xliskujatkan xwanit xtamakgalhtawakgen Jesús, chu la kamakgtayalh?

9 Xtamakgalhtawakgen Jesús xkanajlakgo tuku xwan Tatsokgni chu xliskujkgo xlakata tlan xlilatamakgolh (Juan 17:6). Pero ni liwana xʼakgatekgskgo tuku xlakata Jesús xlinit xwanit xtachuna la tiku xtlawanit tuku lu nitlan. Jesús xkatsi pi xtamakgalhtawakgen xkgalhikgo tlan naku, pero xʼakxilha pi tlakg xliskujatkan xwanit xlakata xʼakgatekgskgolh Tatsokgni (Luc. 9:​44, 45; Juan 20:9). Wa xlakata kamakgtayalh tlakg naʼakgatekgskgo tuku xlikgalhtawakgakgo. Kaʼakxilhwi tuku tlawalh akxni katasiyanilh chatiy xtamakgalhtawakgen tiku xʼamakgo k’Emaús.

10. ¿Tuku tlawalh Jesús xlakata xkanajlakgolh xtamakgalhtawakgen pi wa Mesías xwanit? (Lucas 24:​18-27).

10 (Kalikgalhtawakga Lucas 24:​18-27). Jesús ni tunkun kawanilh umakgolh chatiy lakchixkuwin tiku xwanit, wata katlawanilh takgalhskinin. ¿Tuku xlakata? Max xkamaxkiputun talakaskin pi xwankgolh tuku xlakpuwankgo chu tuku xmakgkatsikgo. Chu xlakan chuna tlawakgolh. Umakgolh chatiy lakchixkuwin wanikgolh pi xlakaskinkgo pi Jesús xmapakgsinalh kʼIsrael nixawa romanos. Akxni xlakan wankgolh tuku xlilakgaputsakgo, Jesús limaklakaskilh Tatsokgni xlakata xkamakgtayalh naʼakgatekgskgo pi xkgantaxtunita tuku xlichuwinankanit pi xʼama la. b Uma katsisni, Jesús katatanokglhli amakgapitsi xtamakgalhtawakgen chu na kawanilh tuku xkilhchanima uma tuku xlichuwinankanit pi xʼama nala (Luc. 24:​33-48). ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma?

11, 12. 1) ¿Tuku katsiniyaw xlakata la limaklakaskilh Jesús Tatsokgni? (Na kaʼakxilhti dibujos). 2) ¿La makgtayalh Nortey xmakgalhtawakgena?

11 ¿La tlan natlawayaw chuna la Jesús? Akxni wi tiku nalimakgalhtawakgeyaw Biblia, katlawaniw takgalhskinin xlakata nakatsiyaw tuku lakpuwan chu tuku makgkatsi (Prov. 20:5). Akxni nakatsiyaw tuku makgkatsi, kamasiyaniw la natekgsa textos xalak Biblia nema namakgtaya. Pero ni kawaniw tuku xlitlawat. Tlakg tlan nawan natlawaniyaw atanu takgalhskinin xlakata textos nema likgalhtawakgamaw xlakata nalilakpuwan la nalilatama. Kalichuwinaw tuku akgspulalh chatum tala chixku xalak Ghana tiku wanikan Nortey.

12 Akxni Nortey xkgalhi 16 kata, tsukuka limakgalhtawakgekan Biblia. Ni makgas titaxtulh, xfamilia tsukulh sitsini xlakata xkgalhtawakgama. ¿Tuku makgtayalh chuntiya nakgalhtawakga? Tiku xmakgalhtawakgema xlimaklakaskinit capítulo 10 xla Mateo xlakata nawani pi xaxlikana kstalaninanin Cristo xʼamaka kaputsastalanikan. Nortey wan: «Akxni kifamilia limasiyalh pi ni xlakgati tuku xaktlawama, kʼakgatekgsli pi xaktekgsnit tuku xaxlikana». Xmakgalhtawakgena na masiyanilh Mateo 10:​16, niku wan pi skgalalh kilitawilatkan chu makgtayalh nalilakpuwan la nalimasiya uma tayat akxni xkawanilh xfamilia tuku xkatsinima. Akxni xtamununita, Nortey precursor xlitaxtuputun, pero xtlat xlakaskin pi xʼalh kʼuniversidad. Xmakgalhtawakgena ni wanilh tuku xlitlawat xwanit, wata tlawanilh takgalhskinin chu makgtayalh nalilakpuwan tastakyaw xalak Biblia. ¿Tuku kitaxtulh? Nortey precursor regular litaxtulh chu xtlat tlakgaxtulh kxchik. Xla lichuwinan tuku lakpuwan xlakata tuku lalh: «Liwana kkatsi pi klaksakli tuku tlan». Akxni kamakgtayayaw amakgapitsin tlakg naʼakgatekgskgo tuku masiya xTachuwin Dios, kamakgtayayaw xlakata tliwakga nakgalhikgo xtakanajlakan (Efes. 3:​16-19).

Kastalaniw xliʼakxilhtit Jesús chu kakamakgtayaw amakgapitsin xlakata nalilakpuwankgo tuku masiya Biblia (Kaʼakxilhti párrafo 11). e


¿LA TLAN NAKAMAMAKGATAWAKGEYAW NATALAN XLAKATA AKGTUM TASIKULUNALIN NALITAXTUKGO?

13. ¿Tuku tlawalh Jesús xlakata chuntiya xlichuwinanka Dios maski xla xtaspitli kʼakgapun? (Efesios 4:8).

13 Akxni Jesús kilatamachi kKatiyatni, liwana makgantaxtilh taskujut nema xlakgayawanit xTlat (Juan 17:4). Pero nikxni lakpuwa: «Komo klakaskin pi wi tuku tlan kakitaxtulh, tlakg tlan nawan pi akit naktlawa». Akgtutu kata aitat la lichuwinalh xTachuwin Dios, kamamakgatawakgelh amakgapitsin. Jesús xkalipawan xtamakgalhtawakgen. Wa xlakata kalakgayawalh nalichuwinankgo chu namasiyakgo xalaktlan tamakatsinin chu nakakuentajtlawakgo xlakskujnin Jehová, chu chuna tlawalh maski makgapitsi xtamakgalhtawakgen nina xkgalhikgo 30 kata (kalikgalhtawakga Efesios 4:8). Umakgolh lakchixkuwin akxtum xtaskujkgonita Jesús. Maski chuna, akxni nina xʼan kʼakgapun, xla tlakg kamamakgatawakgelh xlakata «akgtum tasikulunalin» xlitaxtukgolh. Kaʼakxilhwi la chuna tlawalh.

14. Xaʼawatiya 40 kilhtamaku nema Jesús latamalh kKatiyatni, ¿la kamakgtayalh xtamakgalhtawakgen xlakata tliwakga xkgalhikgolh xtakanajlakan? (Na kaʼakxilhti dibujo).

14 Jesús kastakyawalh xtamakgalhtawakgen chuna la xlilat, pero akxni chuna tlawalh kalimasiyanilh tapaxkit. Akgtum liʼakxilhtit, akxilhli pi makgapitsi tuwa xmakgkatsikgo nakanajlakgo pi xla xlakastakwananit, wa xlakata kawanilh pi xkanajlakgolh (Luc. 24:​25-27; Juan 20:27). Na kawanilh pi wa xlilakgaputsakgolh nakamakgtayakgo xlakskujnin Dios, chu ni wa xlilakgaputsakgolh natlajakgo tumin (Juan 21:15). Kamalakapastakalh pi ni kuenta xlitlawatkan xwanit taskujut nema xkalakgayawaka amakgapitsin (Juan 21:​20-22). Chu akxni akxilhli pi lhuwa tuku ni liwana xʼakgatekgskgo xlakata Tamapakgsin, kamakgtayalh nalakgpalikgo xtapuwankan chu kamakgtayalh tlakg xlakaskinka xliʼakxilhkgolh nalichuwinankgo Dios (Hech. 1:​6-8). ¿Tuku kamasiyani lakgkgolotsin xliʼakxilhtit Jesús?

Kastalaniw xliʼakxilhtit Jesús chu kakamakgtayaw natalan xlakata wi tuku nakalakgayawakan kcongregación (Kaʼakxilhti párrafo 14).


15, 16. 1) ¿La tlan natlawakgo lakgkgolotsin chuna la Jesús? 2) ¿La makgtayalh Patrick tastakyaw nema maxkika?

15 ¿La tlan natlawakgo lakgkgolotsin chuna la Jesús? Nakamamakgatawakgekgo chu nakamakgtayakgo natalan xlakata nakalakgayawakan makgapitsi taskujut. Chu asta lakgkgawasan tlan nakamasiyanikgo. c Lakgkgolotsin akgatekgskgo pi umakgolh natalan max lhuwa tuku xlikatsinitkan. Wa xlakata, kastakyawakgo lakgkgawasan xlakata tsinu tsinu tlakg nakatsinikgo tuku natlawakgo, nataktujukgo, nalimasiyakgo pi tlan nakalipawankan chu nakatsinikgo la nakamakgtayakgo amakgapitsin (1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Ped. 5:5).

16 Kalichuwinaw tuku titaxtulh chatum tala chixku tiku wanikan Patrick. Akxni kgawasaku xwanit, nitlan xkalikatsini amakgapitsin, asta natalan lakpuskatin palha xkatachuwinan. Chatum kgolotsin xalak congregación akxilhli uma chu stakyawalh chuna la xlilat pero tlan likatsinilh. Patrick wan: «Kpaxtikatsini pi chuna tlawalh. Lu nitlan xaklimakgkatsi akxni xakakxilha pi amakgapitsin xkalakgayawakan taskujut nema akit xaklakaskin. Tuku kiwanilh kgolotsin kimakgtayalh naktaktuju chu nakkaskujnani natalan chu ni wa naklilakgaputsa nakilakgayawakan taskujut kcongregación». Xlakata Patrick chuna tlawalh, kgolotsin xalak congregación limaxtuka akxni xkgalhi 23 kata (Prov. 27:9).

17. ¿La limasiyalh Jesús pi xkalipawan xtamakgalhtawakgen?

17 Jesús ni kajwatiya kawanilh xtamakgalhtawakgen pi xlichuwinankgolh Dios, wata na kawanilh pi xmasiyakgolh (Mateo 28:20). Max xlakan lilakpuwankgolh pi nila xʼamakgo tlawakgo uma taskujut. Pero Jesús xlipawan pi tlan chuna xtlawakgolh, chu xlakaskin pi xlakan na xkatsikgolh uma. Wa xlakata kawanilh: «Chuna la xaTlat kimalakgachanit, akit na kkamalakgachayan» (Juan 20:21).

18. ¿La tlan natlawakgo lakgkgolotsin chuna la Jesús?

18 ¿La tlan natlawakgo lakgkgolotsin chuna la Jesús? Lakgkgolotsin tiku katsikgo la skujkan, katsikgo pi lu xlakaskinka nakalakgayawakan makgapitsi taskujut amakgapitsin chu nakamasiyanikan la natlawakgo (Filip. 2:​19-22). Akgtum liʼakxilhtit, tlan nakaskinikgo lakgkgawasan pi kamakgtayanankgolh nakaxakakgo chu nalakkaxtlawakgo tuku natalakaskin kPukgalhtawakga. Lakgkgolotsin limasiyakgo pi lipawankgo tala tiku lakgayawakgolh akgtum taskujut akxni masiyanikgo la natlawa uma taskujut chu lipawankgo pi lu tlan natlawa. Matthew, chatum tala tiku nina makgas kgolotsin limaxtuka, kapaxtikatsini lakgkgolotsin xlakata masiyanikgo la natlawa makgapitsi taskujut kcongregación chu lipawankgo pi tlan natlawa. Xla wan: «Akxni wi tuku nitlan ktlawa, kimakgtayakgo nakakxilha tuku kililakgpalit chu tlakg tlan naktlawa uma taskujut alimakgtum». d

19. ¿Tuku kiliskujatkan natlawayaw?

19 Jesús limaklakaskilh xaʼawatiya 40 kilhtamaku nema latamalh kKatiyatni xlakata xkamakgpuwantinilh, xkamasiyanilh chu xkamamakgatawakgelh xtamakgalhtawakgen. Akinin na kiliskujatkan xlakata chuna natlawayaw (1 Ped. 2:21). Xla nakinkamakgtayayan chuna natlawayaw, xlakata xla wa: «Kkatawilan chali chali asta kxlisputni kakilhtamaku» (Mat. 28:20).

TAKILHTLIN 15 ¡Kamalankiw xaPuxku xkgawasa Jehová!

a Evangelios chu amakgapitsi libros xalak Biblia masiyakgo pi Jesús makglhuwa katasiyanilh xtamakgalhtawakgen akxni xla xlakastakwananita. Makgapitsi wa umakgolh: María Magdalena (Juan 20:​11-18); amakgapitsi lakpuskatin (Mat. 28:​8-10; Luc. 24:​8-11); chatiy xtamakgalhtawakgen (Luc. 24:​13-15); Pedro (Luc. 24:34); putum apóstoles pero Tomás ni anta xwi (Juan 20:​19-24); putum apóstoles chu Tomás anta xwi (Juan 20:26); kgalhtujun xtamakgalhtawakgen (Juan 21:​1, 2); liwaka 500 xtamakgalhtawakgen (Mat. 28:16; 1 Cor. 15:6); xtala, Santiago (1 Cor. 15:7); putum apóstoles (Hech. 1:4), chu apóstoles lakatsu anta kBetania (Luc. 24:​50-52). Max Jesús katasiyanilh atanu kilhtamaku pero ni tsokgwilika anta kBiblia (Juan 21:25).

b Natekgsa akgtum lista niku lichuwinankan xlakata tuku xʼama makgantaxti Mesías anta kʼartículo nema wi ksitio jw.org «¿Limasiya tuku xlichuwinanit Biblia pi xʼama la pi Jesús wa Mesías xwanit?».

c Min kilhtamaku lakgkgolotsin tiku kgalhikgo 25 chu 30 kata, tlan superintendentes de circuito nalitaxtukgo. Pero pulana talakaskin nakatsikgo la xlitlawat xtaskujut chatum kgolotsin.

d Revista Makatsinina agosto kata 2018, páginas 11 chu 12, párrafos 15 asta 17, chu Makatsinina 15 xla abril kata 2015, páginas 3 asta 13, lichuwinankgo tuku tlan natlawaya xlakata nakamakgtayaya natalan lakgkgawasan tlakg nalakgatayakgo taskujut kcongregación.

e TUKU TASIYA KDIBUJO: Chatum tala makgtayama chatum tiku makgalhtawakgema xlakata nalilakpuwan tuku masiya Biblia, chu tiku makgalhtawakgemaka makgan tuku xlikaxtlawanan akxni xlakgchan talakgatankuwit.