1, 2. 1) ¿Tuku nitlan kitaxtu xlakata ni machokgokan tuku nitlan tlawaputunkan? 2) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nalichuwinanaw la uku xlakata tuku nitlan tlawaputunkan?

MACHOKGOKAN tuku nitlan tlawaputunkan wa akgtum tayat nema Jehová kinkamaxkiyan (Gál. 5:22, 23). Xla akgstitum limasiya. Pero akinin makglakgalhinanin, wa xlakata tuwa makgkatsiyaw namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw. Anan lhuwa taʼakglhuwit la uku xlakata latamanin ni machokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo. Chu uma tlawa pi latamanin makgxtakgkgo tuku tlakg xlakaskinka chu nialh lu kuenta tlawakgo xtaskujutkan o xtakgalhtawakgakan. Atanu tuku nitlan kitaxtu akxni ni machokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw wa nawana nitlan tachuwin, wakan lhuwa kuchu, talachipat, namakgxtakga tiku tamakgaxtokga, nalaklipina tumin, ni xatlan tasmanin, pulachin, nitlan tawila talakapastakni, tajatat xlakata tlawakan talakgxtumit xalimaxana, chu kgalhikan skgata nema ni xlakaskinkan (Sal. 34:11-14).

² Chuna la akxilhaw tiku ni machokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo nitlan tuku xakstukan katlawanikan chu nitlan tuku katlawani amakgapitsin. Chu chuna la titaxtutilha kilhtamaku, uma taʼakglhuwit taliwakatilha. La uku latamanin nialh lakkaxwilikgo tuku  natlawakgo, pero kkata 1940 wankan pi latamanin tlakg xlakkaxtlawakgo tuku xtlawakgo. Uma ni kaks kinkamalakawaniyan xlakata Biblia xlichuwinanit pi latamanin ni xmachokgokgolh tuku xtlawaputunkgo, uma limasiya pi lamaw «kxaʼawatiya kilhtamaku» (2 Tim. 3:1-3).

3. ¿Tuku xlakata talakaskin namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw?

³ ¿Tuku xlakata talakaskin namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw? Ka’akxilhwi pulaktiy nema lu xlakaskinka. Pulana, lhuwa latamanin tiku machokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo ni lhuwa taʼakglhuwit kgalhikgo. Xlakan tlakg ni tuwa katalalinkgo amakgapitsin chu ni kgalhikgo tasitsin, ni lipuwankgo, ni patinankgo. Chu xlipulaktiy, xlakata tlan nalakgmakganaw tuku nakinkalitsakgsakanan chu ni natlawayaw tuku nixatlan xlakaskinka xlakata tlan nakinkali’akxilhan Dios. Talakgalhin nema tlawakgolh Adán chu Eva limasiya pi uma xlikana (Gén. 3:6). La komo xlakan, lhuwa latamanin la uku lipatinankgo xlakata ni machokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo.

4. ¿Tuku nakamakgtaya tiku kgalhikgo taʼakglhuwit xlakata tlan nalimasiyakgo pi tlan namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo?

⁴ Akinin makglakgalhinanin chu nila akgstitum likatsiyaw. Jehová katsi pi xlakskujnin liskujaw xlakata ni natlawayaw tuku nitlan chu kinkamakgtayaputunan (1 Rey. 8:46-50). Kinkamakgpuwantiniyan nakatsiyaw pi xla ki’amigojkan chu xatapaxuwan kamakgtaya tiku skujnaniputunkgo chu tuwa makgkatsikgo namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo kxlatamatkan. K’uma artículo na’akxilhaw xatlan xliʼakxilhtit Jehová. Chu alistalh, nakatsiniyaw xatlan chu nixatlan li’akxilhtit xalak Biblia. Xa’awatiya, na’akxilhaw tuku natlawayaw xlakata tlan namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw.

5, 6. ¿Tuku li’akxilhtit kinkawilinin Jehová xlakata machokgokan tuku nitlan tlawaputunkan?

⁵ Jehová liwana limasiya pi putum tlan tuku tlawa xlakata ni kgalhi talakgalhin (Deut. 32:4). Pero akinin ni chuna. Xlakata na’akgatekgsaw tuku kilhchanima machokgokan tuku nitlan tlawaputunkan chu na’akxilhaw la tlakg tlan namakglhkatiyaw uma xtayat Dios, nalilakpuwanaw xli’akxilhtit. ¿La limasiyanit pi machokgo tuku nitlan tlawaputun?

⁶ Kalilakpuwaw tuku tlawalh Jehová akxni Satanás lakatakilh. Xlikana, uma taʼakglhuwit tlawalh pi natawila tasitsin chu nitlan tuku kamalakpuwanilh xlakskujnin Jehová xalak akgapun. Max akinin nachuna lakpuwanaw xlakata la lhuwa tapatin wililh Satanás. Jehová xkatsi pi wi tuku tlan xtlawalh xlakata Satanás lakatakilh, pero ni kaj akglakgwa tuku tlawalh. Liwana lakapastakli tuku natlawa. Xla «ni lakapala sitsi» chu liwana lakkaxwilima tuku nitlan tlawanit Satanás (Éx. 34:6; Job 2:2-6). ¿Tuku xlakata mastanit talakaskin pi namakgapala? Xlakata lakpuwan pi niti namasputukan chu lakaskin «pi putum kamakgxtakgkgolh tuku nitlan tlawamakgo» (2 Ped. 3:9).

7. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xli’akxilhtit Jehová?

⁷ Xli’akxilhtit Jehová kinkamasiyaniyan pi ni kaj lakapala tuku nalaksakaw natlawayaw, wata talakaskin pi liwana nalilakpuwanaw tuku nawanaw. Akxni wi tuku talakaskin natlawayaw nema lu xlakaskinka, kalimaxtuw kilhtamaku xlakata nalilakpuwanaw chu naskiniyaw Jehová pi kakinkamaxkin liskgalala xlakata nawanaw o natlawayaw tuku xaxlikana (Sal. 141:3). Komo wi tuku natlawayaw akxni sitsimaw max nitlan kintikakitaxtunin. Wa xlakata lhuwa akinin nitlan limakgkatsiyaw tuku tlawayaw o tuku wanaw (Prov. 14:29; 15:28; 19:2).

8. 1) ¿Niku tlan tekgsaw xatlan li’akxilhtit xlakata machokgokan tuku nitlan tlawaputunkan? 2) ¿Tuku makgtayalh José xlakata ni natlawa tuku nitlan? (Ka’akxilhti xapulana dibujo).

⁸ ¿Tuku li’akxilhtit xalak Biblia kinkamasiyaniyan pi xlakaskinka namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw? Max lhuwa li’akxilhtit xalak Biblia lakapastakaw tiku machokgokgolh tuku nitlan xtlawaputunkgo. Ka’akxilhwi xli’akxilhtit José, xkgawasa Jacob, akxni kskujma kxchik Potifar, xapuxku tiku xkuenta tlawakgo mapakgsina xalak Egipto. Xpuskat Potifar tsukulh akxilha pi José lu stlan xtasiya chu makglhuwa xtatalakgxtumiputun. Pero xla wa: «¿La naktlawa uma tuku lu nitlan chu naklakgalhinan kxlakatin Dios?». ¿Tuku makgtayalh José xlakata ni natlawa talakgalhin? Max limaxtulh kilhtamaku xlakata nalilakpuwan tuku nitlan x’ama kitaxtu. Chu akxni xpuskat Potifar lichipalh klhakgat xlakata natatama, xla tsalalh (Gén. 39:6, 9; kalikgalhtawakga Proverbios 1:10).

9. ¿Tuku natlawayaw xlakata natayaniyaw akxni tlawaputunaw tuku nitlan?

⁹ ¿Tuku kinkamasiyaniyan xli’akxilhtit José? Xlakata nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin Dios max natalakaskin pi «natsalaniya» tuku nitlan. Akxni nina xtatayananin Jehová xwanitaw, makgapitsi natalan lhuwa xkgotkgo chu taji xwayankgo, kxkulikgo, xmaklakaskinkgo drogas o xtlawakgo talakgxtumit xalimaxana. Max uma natalan tuwa makgkatsikgo xlakata max natlawaputumpalakgo maski tamunukgonita. Komo chuna titaxtumaw, talakaskin nalilakpuwanaw pi nialh tlan katitalaliw Jehová komo ni namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw. Talakaskin pi natsalaniyaw nema nakinkamatlawiputunan tuku nitlan chu nalilakpuwanaw la nalakgmakganaw (Sal. 26:4, 5; Prov. 22:3). Chu komo max namin kilhtamaku akxni katuwa natawilayaw, kaskiniw Jehová pi kinkamaxkin liskgalala xlakata tlan namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw.

10, 11. 1) ¿Tuku titaxtukgo lhuwa kamanan anta k’escuela? 2) ¿Tuku tlan nakamakgtaya lakkamanan natayanikgo ni natlawakgo tuku nitlan?

¹⁰ La uku lhuwa kamanan tiku kstalaninanin Cristo chuna titaxtukgo la José. Ka’akxilhwi xpalakata Kim. Lhuwa xcompañeros xalak escuela xlitlankajlakgo xlakata xtlawakgo talakgxtumit xalimaxana. Pero xla nitu xkgalhi tuku nalichuwinan xlakata uma. Kim lichuwinan pi xlakata lu tanu xwanit lakgachunin kaj xakstu xmakgkatsikan chu xcompañeros xwanikgo pi xatonta xlakata niti xtataxtu. Maski chuna, xla liwana xkatsi pi akxni kajku kgawasa o tsumatku nawana lu natlawaputuna talakgxtumit xalimaxana (2 Tim. 2:22). Xcompañeros xkgalhskinkgo komo nina xtlawa talakgxtumit chu xla xkawani pi xlaksaknit ni natlawa talakgxtumit xalimaxana. Lu lipaxuwayaw pi lhuwa kamanan lakpuwankgonit natayanikgo ni natlawakgo talakgxtumit xalimaxana. Chu Jehová na lu lipaxuwa xlakata uma.

¹¹ Nachuna, Biblia limin nixatlan li’akxilhtit xpalakatakan tiku ni machokgokgolh tuku nitlan xtlawaputunkgo chu tlawakgolh talakgxtumit xalimaxana chu lichuwinan tuku nitlan kakitaxtunilh. Komo wi tiku natitaxtu chuna la Kim, tlan nalilakpuwan kgawasa nema lichuwinan capítulo 7 xla Proverbios. Na tlan nalilakpuwan tuku tlawalh Amnón chu tuku nitlan kitaxtunilh xlakata tuku tlawalh (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Natlatni tlan nalimaklakaskinkgo uma li’akxilhtit akxni kakninanikgo Dios kfamilia xlakata nakalimakgtaya xkamanan tlan namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo chu nalaksakkgo tuku xatlan.

12. 1) ¿La tayanilh José xtalipuwan kxlakatin xnatalan? 2) ¿Niku kuenta kilitlawatkan ni lakapala nasitsiyaw?

¹² Ka’akxilhwi apulaktu niku José wililh xatlan li’akxilhtit xlakata machokgokan tuku  nitlan tlawaputunkan. Chuna lalh akxni xnatalan ankgolh k’Egipto xlakata natamawakgo liwat. José liwana xkatsiputun tuku xlikana xlakpuwankgo, wa xlakata ni lichuwinalh niku xala xwanit akxni lakgtalakatsuwikgolh. Chu akxni nialh tayanilh xtalipuwan, alakatanu niku alh xlakata tsukulh tasa (Gén. 43:30, 31; 45:1). Komo chatum xalak kifamiliajkan o chatum tala nitlan nakinkamamakgkatsiniyan, xli’akxilhtit José tlan nakinkamakgtayayan nichuna nalikatsiyaw la kinkalikatsinikan (Prov. 16:32; 17:27). Nachuna komo kgalhiyaw kkifamiliajkan tiku tamakxtukanit kcongregación, kuenta natlawayaw xlakata ni natachuwinanaw. Max tuwa namakgkatsiyaw, pero tlakg ni tuwa katimakgkatsiw komo nastalaniyaw xli’akxilhtit Jehová chu nakgalhakgaxmataw xtastakyaw.

13. ¿Tuku pulaktiy katsiniyaw xlakata xlatamat mapakgsina David?

¹³ Atanu lu tlan li’akxilhtit nema tekgsaw anta kBiblia wa xlakata mapakgsina David. Akxni Saúl xputsastalanima chu akxni Simeí xtalatlawaputun, David ni sitsilh chu ni katalatlawalh (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10). Xlikana, katsiyaw pi David ni ankgalhin machokgolh tuku nitlan xtlawaputun. Kalakapastakwi la tlankajwanalh kxlakatin Nabal chu talakgalhin nema tatlawalh Bat-seba (1 Sam. 25: 10-13; 2 Sam. 11: 2-4). ¿Tuku katsiniyaw xlakata David? Pulana, wa superintendentes ni lakapala nasitsikgo chu kuenta natlawakgo ni akglakgwa nalimaklakaskinkgo limapakgsin nema kgalhikgo. Chu xlipulaktiy, ni kiʼakstukan nakinkalipawankanan chu ni nalakpuwanaw pi tlan natayaniyaw taputsan (1 Cor. 10:12).

14. 1) ¿Tuku titaxtulh chatum tala? 2) Komo nachuna xtitaxtuw, ¿tuku xlakata lu xlakaskinka ni lakapala nasitsiyaw?

¹⁴ ¿Tuku kilitlawatkan xlakata tlakg tlan namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw? Ka’akxilhwi tuku titaxtulh chatum kintalakan tiku wanikan Luigi. Patum putlaw nema xmin kxchakgen titiyalh xputlaw. Maski tiku titiyalh putlaw wa tiku xmin kxchakgen, pero uma chixku xtaratlawaputun tala. Luigi skinilh Jehová pi xmakgtayalh ni nasitsi chu xmakaksaputun uma chixku pero xla chuntiya ksitsima. Maski chuna, Luigi nitu taratlawama. Akgtum semana alistalh, xlakgapaxialhnama chatum puskat chu katsilh pi xchixku wa tiku xtitinit xputlaw. Uma chixku skinilh pi xtapatilh chu wanilh pi lakapala x’ama makaxtlawinan xputlaw Luigi. Nachuna, na anta tawi niku xmakgalhtawakgemaka xpuskat chu wan pi lu lakgatilh. Akxni lilakpuwa tuku titaxtulh Luigi, akxilhli pi lu tlan kitaxtulh xlakata ni sitsilh akxni titika xputlaw chu nitlan xkitaxtulh komo na ksitsilh (kalikgalhtawakga 2 Corintios 6:3, 4).

15, 16. ¿La kinkamakgtayayan akinin takgalhtawakga xalak Biblia chu kifamiliajkan xlakata namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw?

¹⁵ Pulaktum tuku nakinkamakgtayayan akinin kstalaninanin Cristo xlakata namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw wa nakgalhiyaw akgtum programa xlakata la nalikgalhtawakgayaw Biblia. Kalakapastakwi tuku Dios wanilh Josué: «Uma libro xla limapakgsin chali chali nalikgalhtawakgaya, chu kakuwani chu katsisni xapistsina, xlakata nakuentajtlawaya putum tuku anta tatsokgnit; xlakata chuna tlan nakitaxtuniyan kmintiji chu xaskgalala tuku natlawaya» (Jos. 1:8). ¿La kinkamakgtayayan takgalhtawakga xalak Biblia xlakata namachokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw?

¹⁶ Chuna la akxilhnitaw, Biblia limin li’akxilhtit nema masiya tuku tlan chu tuku nitlan kitaxtu xlakata tuku tlawayaw. Jehová tlawalh pi umakgolh li’akxilhtit xtsokgwilika xlakata wi tuku nakatsiniyaw (Rom. 15:4). Wa xlakata  talakaskin nalikgalhtawakgayaw chu nalilakpuwanaw. Kalilakpuwaw la nalitamakgtayayaw akinin chu kifamiliajkan xlakata uma li’akxilhtit chu kaskiniw Jehová pi kakinkamakgtayan nalilatamayaw tuku katsiniyaw kBiblia. Komo akxilhaw pi ni machokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw, katlawaniw oración Jehová chu kaliskujwi xlakata nialh chuna natlawayaw (Sant. 1:5). Nachuna talakaskin nalakputsananiyaw amakgapitsi likgalhtawakga.

17. ¿La tlan nakamasiyanikgo natlatni xkamankan xlakata namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo?

¹⁷ Natlatni, ¿la tlan nakamakgtayayatit minkamanankan xlakata namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo? Xlikana pi xlakan akxni lakachinkgo ni kgalhikgo uma tayat, wa xlakata wixin nakawiliniyatit tlan li’akxilhtit (Efes. 6:4). Komo akxilhatit pi minkamanankan nila machokgokgo xtasitsinkan, katakgalhskinti tuku li’akxilhtit kawilinipatit. Kalakapastaktit pi lu xlakaskinka ankgalhin nalichuwinanatit Dios, napinatit ktamakxtumit chu natlawayatit takaknin kfamilia. Chu ni napekuanatit akxni ni nakamaxkiyatit talakaskin minkamanankan tuku natlawakgo. Tuku Jehová kawilinilh Adán chu Eva tlan xkamasiyanilh namaxkikgo kakni limapakgsin. Xtachuna kitaxtu tastakyaw chu li’akxilhtit nema kamasiyani natlatni xkamanan xlakata namachokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo. Tapaxkit chu kakni nema kgalhiniyaw xlimapakgsin Dios wa uma tuku lhuwa xtapalh nema natlatni tlan nakamasiyanikgo xkamanan (kalikgalhtawakga Proverbios 1:5, 7, 8).

18. ¿Tuku xlakata talakaskin liwana nalaksakaw tiku nakatalalinaw?

¹⁸ Komo natlatni akinin o ni, putum talakaskin liwana nalaksakaw tiku nakatalalinaw. Komo ki’amigoskan paxkikgo Jehová, nakinkamakgpuwantinikgoyan tlakg nalakskujnaniyaw Jehová chu ni nakgalhiyaw taʼakglhuwit (Prov. 13:20). Nachuna namakglhkatiputunaw xlakata machokgokgo tuku nitlan tlawaputunkgo chuna la linkgo xlatamatkan. Chu kintayatkan nachuna nakamakgpuwantini. Komo ankgalhin nalimasiyayaw pi machokgoyaw tuku nitlan tlawaputunaw tlan nakinkaʼakxilhan Dios chu nalipaxuwayaw latamat chu tlan nakatalalinaw kifamiliajkan.