1, 2. ¿La tatalakxtumi tuku lichuwinan Eclesiastés 11:6 chuna la lichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin xla Tamapakgsin?

KMAKGAPITSI países, latamanin xatapaxuwan makgamakglhtinankgo xalaktlan tamakatsinin xla Tamapakgsin. Uma wa tuku xmaklakaskinkgo. Pero kmakgapitsi kachikinin latamanin ni lu katsiputunkgo xlakata Dios o tuku wan Biblia. Maski niku lichuwinanaw Dios latamanin ni kgaxmatputunkgo, Jehová lakaskin pi chuntiya kalichuwinaw xalaktlan tamakatsinin asta akxni xla nakinkawaniyan pi nialh natlawayaw uma taskujut.

² Akxni nachin kilhtamaku nema Jehová lakkaxwilinit, nialh katilichuwinaw xalaktlan tamakatsinin chu “nachin xlikgalhsputni katiyatni” (Mat. 24:14, 36). Xlakata nina chin uma kilhtamaku, ¿tuku kilitlawatkan xlakata ni namajaxayaw kimakankan, chuna la lichuwinan Eclesiastés 11:6? (Kalikgalhtawakga). *

3. ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

³ Kʼartículo nema titaxtulh akxilhwi pulaktati tuku nakinkamakgtayayan tlakg tlan natlawayaw kintaskujutkan xlakata kskitinanin lakchixkuwin nalitaxtuyaw (Mat. 4:19). Kʼuma artículo naʼakxilhaw pulaktutu tuku nakinkamakgtayayan chuntiya nalichuwinamputunaw Dios maski tanu tanu tuku natitaxtuyaw. Nakatsiniyaw tuku xlakata xlakaskinka chuntiya natlawayaw kintaskujutkan, nalimasiyayaw takgalhkgalhin chu tliwakga nakgalhiyaw kintakanajlakan.

4. ¿Tuku xlakata chuntiya natlawayaw taskujut nema Jehová kinkalakgayawanitan?

⁴ Jesús lichuwinalh tuku xʼama la kxaʼawatiya kilhtamaku chu la xʼamakgo likatsikgo latamanin. Na lichuwinalh pi putum umakgolh  xtlawalh pi kstalaninanin nialh xlichuwinamputunkgolh Dios. Wa xlakata kawanilh: «Skgalalh katawilatit» (Mat. 24:42). La uku, na anan tuku xtachuna xʼanan kxkilhtamaku Noé nema tlawalh pi latamanin ni xkgaxmatnikgolh xtamakatsinin (Mat. 24:37-39; 2 Ped. 2:5). Wa xlakata, chuntiya tlawaputunaw taskujut nema Jehová kinkalakgayawanitan.

5. Chuna la wan Hechos 1:6-8, ¿asta niku xʼamaka lichuwinankan xalaktlan tamakatsinin?

⁵ La uku, lu talakaskin naliskujaw xlakata nalichuwinanaw xalaktlan tamakatsinin xla Tamapakgsin. Jesús lichuwinalh pi uma taskujut xʼama talakgatumi chu chuntiya xʼamaka tlawakan maski akxni xla nialh xlatamalh kkatiyatni (Juan 14:12). Akxni Jesús xninita, makgapitsin xtamakgalhtawakgen tsukuparakgolh skitinankgo. Akxni xlakastakwananita Jesús, maklakaskilh xlitliwakga xlakata makgapitsin xtamakgalhtawakgen xchipakgolh lhuwa skiti. Limaklakaskilh uma kilhtamaku xlakata nakamasiyani pi kskitinanin lakchixkuwin nalitaxtukgo wa tlakg xlakaskinka taskujut nixawa atanu (Juan 21:15-17). Akxni nina xʼan kʼakgapun, kawanilh xtamakgalhtawakgen pi taskujut nema xla xmatsukinit ni kajwatiya kʼIsrael xʼama talichuwinan (kalikgalhtawakga Hechos 1:6-8). Titaxtulh kilhtamaku, maʼakxilhnilh apóstol Juan tuku xʼama kgantaxtu “kxkilhtamaku Malana”. * Juan akxilhli tuku lu kaks malakawanilh: pi ángeles xpulalimakgo taskujut xlakata xkamakatsinika «lakwan tamakatsinin nema putum kilhtamaku makgapala [...] putum laklanka kachikinin, tribu, tachuwin chu kachikin» (Apoc. 1:10; 14:6). Uma limasiya pi Jehová lakaskin pi kamakgtlawaw uma lu xlakaskinka taskujut asta xlisputni uma kakilhtamaku.

6. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios?

⁶ Pulaktum tuku nakinkamakgtayayan xlakata  chuntiya nalichuwinanaw Dios wa nalilakpuwanaw la kinkamakgtayayan Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, kinkamaxkiyan lhuwa liwat xaʼespiritual: likgalhtawakga nema imprimirlikan chu xaʼelectrónico, grabaciones nema takgaxmata chu videos, chu programas xla JW Broadcasting. Kalilakpuwaw uma: kkisitiojkan xla Internet wi likgalhtawakga kliwaka akgtum mil tachuwin (Mat. 24:45-47). Kʼakgtum kakilhtamaku niku lamakgasitsikan xlakata política, takanajla chu tumin, liwaka akgtsayan millones tiku skujnanikgo Dios chu wilakgo kxlikalanka katiyatni makxtum wilakgo chuna la akgtum familia. Akgtum liʼakxilhtit, viernes 19 xla abril kata 2019, xlikalanka katiyatni xtatayananin Jehová kakxilhwi akgtum video niku xlichuwinankan texto nema talikgalhtawakga chali chali. Uma katsisni 20,919,041 latamanin tamakxtumikgolh xlakata nalakapastakkgo akxni tinilh Cristo. ¿Nixlikana pi akgtum lanka talakgalhaman akxni akxilhaw uma tuku kaks malakawaninan chu pi makgtapakgsiyaw kxkachikin Jehová? Akxni lilakpuwanaw uma kinkamakgpuwantiniyan chuntiya nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios.

7. ¿La kinkamakgtayayan xliʼakxilhtit Jesús xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios?

⁷ Atanu tuku na nakinkamakgtayayan chuntiya nalichuwinanaw Dios wa pi nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús. Xla ni mastalh talakaskin pi wi tuku xmalaktlawilh chuntiya nalichuwinan tuku xaxlikana (Juan 18:37). Ni tlawalh tuku xmatlawiputun Satanás akxni malaknunilh «xlipaks xtamapakgsin nkatiyatna, chu wa ntu xlikakni» nipara akxni latamanin mapakgsina xtlawaputunkgo (Mat. 4:8, 9; Juan 6:15). Ni kgalhiputulh tuku lhuwa xtapalh nipara pekualh maski putsastalanika (Luc. 9:58; Juan 8:59). Akxni naliʼakxilhkan kintakanajlakan, chuntiya nalichuwinanaw Dios komo natlawayaw tuku wa Pablo, komo nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jesús xlakata ni natlakgwanaw chu nataxlajwaniyaw (Heb. 12:3).

8. ¿Tuku kilhchanima limasiyakan takgalhkgalhin, chu tuku xlakata lu xlakaskinka?

⁸ Limasiyakan takgalhkgalhin kilhchanima pi nakgalhiyaw takaksni asta akxni wi tuku natalakgpali. Komo kgalhkgalhimaw pi natalakgpali tuku ni lakgatiyaw o komo kgalhkgalhimaw pi kakgantaxtulh tuku makgasata kilhtamaku kgalhkgalhimaw, talakaskin nalimasiyayaw takgalhkgalhin. Palakachuwina Habacuc xlakaskin pi ksputli tuku nitlan xlatlawanikan kJudá (Hab. 1:2). Xtamakgalhtawakgen Jesús «xlakpuwankgo pi xTamapakgsin Dios lakapala xʼama min» (Luc. 19:11). Chu akinin kgalhkgalhimaw akxni xTamapakgsin Dios namapanu putum tuku nitlan chu nalimin xasasti kakilhtamaku niku naʼanan tuku xaʼakgstitum (2 Ped. 3:13). Talakaskin nakgalhkgalhiyaw asta akxni Jehová nalimin kilhtamaku nema lakkaxwilinit. Kaʼakxilhwi makgapitsi la kinkamasiyaniyan Jehová xlakata xakgalhkgalhinanin nawanaw.

9. ¿Tuku kinkalimasiyaniyan pi Jehová xakgalhkgalhina?

⁹ Jehová kinkawiliniyan lu xatlan liʼakxilhtit xlakata la kgalhkgalhinankan. Maxkilh Noé lhuwa kilhtamaku xlakata xtlawalh arca chu xlichuwinalh «tuku xaʼakgstitum» (2 Ped. 2:5; 1 Ped. 3:20). Kgaxmatnilh Abrahán akxni xla makglhuwa kgalhskilh tuku xlakata xkamalakgsputuputun latamanin tiku nitlan xlikatsikgo xalak Sodoma chu Gomorra (Gén. 18:20-33). Akglhuwa kata, Jehová limasiyalh pi ni lakapala xkasitsini kachikin Israel (Neh. 9:30, 31). Chu la uku chuntiya akxilhaw pi Jehová limasiya pi kgalhkgalhinan xlakata kamaxkima kilhtamaku namakgxtakgkgo xtalakgalhinkan putum latamanin tiku kalimin xlakata xʼamigos nalitaxtukgo (Juan 6:44; 1 Tim. 2:3, 4;  2 Ped. 3:9). Xliʼakxilhtit Jehová lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xlakata tlan nalimasiyayaw takgalhkgalhin xlakata chuntiya nalichuwinanaw Dios chu nakamasiyaniyaw amakgapitsin. Xla na kinkalimasiyaniyan akgtum liʼakxilhtit nema wi kxTachuwin xlakata la nalimasiyayaw takgalhkgalhin. Kaʼakxilhwi tuku uma.

10. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit chanana tiku talichuwinan kSantiago 5:7, 8?

¹⁰ (Kalikgalhtawakga Santiago 5:7, 8). Liʼakxilhtit xla tiku chananan kinkamasiyaniyan nalimasiyayaw takgalhkgalhin. Xlikana pi makgapitsin tachanan lakapala stakkgo, pero atsinu ni putum ni lakapala stakkgo, liwaka nema mastakgo xtawakat. Anta kʼIsrael, akgchaxan papaʼ xmakgapala la xmakgalanankan: chanana xchan talhtsi akxni xlimakgtumku ksenanit papaʼ octubre chu xmaki xtachanan akxni xaʼawatiya ksenan papaʼ abril (Mar. 4:28). Limasiyayaw liskgalala komo stalaniyaw xliʼakxilhtit xakgalhkgalhina chanana. Pero uma, max tuwa nakitaxtu.

11. Komo kgalhkgalhinanaw, ¿la kinkamakgtayayan akxni lichuwinanaw Dios?

¹¹ Xlakata makglakgalhinanin akinin lakapala akxilhputunaw la nakitaxtu kintaskujutkan. Komo wi tiku lakaskin pi xtachanan nastaka chu namasta xtawakat, talakaskin putum kilhtamaku nakuentajtlawa: nalakgwaxa, nachananan, nalakgkuxtu chu namunuwili. Nachuna kitaxtu akxni kamakgtayayaw latamanin kstalaninanin Cristo nalitaxtukgo. Talakaskin nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata nakamakgtayayaw tiku kamakgalhtawakgeyaw ni nalaksakpaxkinankgo. Akxni latamanin nakinkalakgmakgankgoyan, komo kgalhkgalhinanaw nakinkamakgtayayan ni nataxlajwaniyaw. Pero na talakaskin nalimasiyayaw pi kgalhkgalhinanaw akxni latamanin tlan kinkakgaxmatnikgoyan, xlakata nila tlawayaw pi lakapala nastaka xtakanajla tiku makgalhtawakgeyaw. Milh kilhtamaku, asta xtamakgalhtawakgen Jesús tuwa makgkatsikgolh naʼakgatekgskgo tuku xla xmasiya (Juan 14:9). Kalakapastakwi pi akinin  tlan nachanananaw chu namunuwiliyaw, pero Dios wa tiku tlawa pi nastaka (1 Cor. 3:6).

12. ¿La kalimasiyaniyaw takgalhkgalhin tiku xalak kifamiliajkan akxni kalitachuwinanaw Dios?

¹² Max tuwa namakgkatsiyaw nalimasiyayaw pi kgalhkgalhinanaw akxni kalitachuwinanaw Dios kifamiliajkan. Anta kʼEclesiastés 3:1, 7, tekgsaw akgtum tastakyaw nema tlan nakinkamakgtayayan. Anta wan: «Anan [...] kilhtamaku akxni ni nachuwinankan chu kilhtamaku akxni tlan nachuwinankan». Xatlan kintayatkan natlawa pi tiku xalak kifamiliajkan nakgaxmatputunkgo akxni nakalitachuwinanaw Dios. Pero putum kilhtamaku nalakputsayaw la tlan nakalitachuwinanaw xlakata xaxlikana (1 Ped. 3:1, 2). Xatapaxuwan masiyayaw chu lichuwinanaw Dios, pero limasiyayaw pi kakgalhkgalhiyaw putum latamanin, nachuna tiku xalak kifamiliajkan.

13, 14. ¿Tiku kinkawilinikgoyan lu xatlan liʼakxilhtit xlakata la limasiyakan takgalhkgalhin?

¹³ Kinkawilinikgoyan lu xatlan liʼakxilhtit xlakata la limasiyakan takgalhkgalhin xlakskujnin Dios xala makgasa chu xala uku tiku ni makgxtakgkgo. Habacuc xlakaskin pi ksputli tuku nitlan, pero wa: «Antiya kya niku kilakgchan nakkuentajtlawanan» (Hab. 2:1). Apóstol Pablo lichuwinalh pi xmasputuputun xtaskujut. Maski chuna, limasiyalh takgalhkgalhin akxni chuntiya liwana xlichuwinama «xatlan tamakatsinin» (Hech. 20:24).

¹⁴ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtitkan akgtum tamakgaxtokgat tiku kilakgolh kʼEscuela de Galaad chu ankgolh lichuwinankgo Dios kʼakgtum país niku ni anan lhuwa xtatayananin Jehová chu latamanin kgalhikgo xtakanajlakan pero ni kanajlanikgo Cristo. Ni lhuwa latamanin katekgskgolh tiku xlikgalhtawakgaputunkgo Biblia. Pero, tiku akxtum kakitalakgolh kʼEscuela de Galaad tiku xwilakgolh kʼatanu países xkalitachuwinankgo la xlilhuwa latamanin xkamakgtayakgonit natamunukgo. Maski ni lakapala kstakma taskujut, uma tamakgaxtokgat chuntiya xlimasiyakgo takgalhkgalhin akxni xlichuwinankgo Dios. Maski xtasiya pi nitu xkitaxtuma chu liwaka akgtsayan kata lata xlichuwinamakgo Dios, pero lu lipaxuwakgolh akxni chatum tiku xmakgalhtawakgekgo xtatayana Jehová litaxtulh. Umakgolh liʼakxilhtit xala makgasa chu xala uku limasiya pi xlakan ni lhkititnankgolh chu ni majaxakgolh xmakankan, chu Jehová kasikulunatlawalh xlakata limasiyakgolh takgalhkgalhin. Nachuna katlawaw «chuna la tiku kgalhikgo takanajla chu xlakata kgalhkgalhinankgo makglhtinankgo tuku wankanit namastakan» (Heb. 6:10-12).

15. ¿Tuku xlakata matliwakglha kintakanajlakan komo chuntiya lichuwinamputunaw Dios?

¹⁵ Xlakata kgalhiniyaw takanajla tamakatsinin nema lichuwinanaw, lakaskinaw pi lhuwa latamanin kakgaxmatkgolh. Lipawanaw tamalaknun nema lichuwinan xTachuwin Dios (Sal. 119:42; Is. 40:8). Akxilhnitaw la kgantaxtunit kkinkilhtamakujkan makgapitsi tuku xtalichuwinanit kBiblia. Nachuna akxilhnitaw la tlan kakitaxtuni latamanin akxni lilatamakgo xtastakyaw Biblia. Putum uma kinkamasiyaniyan pi talakaskin latamanin nakgaxmatkgo xalaktlan tamakatsinin xla Tamapakgsin.

16. 1) Chuna la wan Salmo 46:1-3, ¿tuku xlakata matliwakglha takanajla nema kgalhiniyaw Jehová xlakata chuntiya nalichuwinanaw? 2) ¿La kinkamakgtayayan takanajla nema kgalhiniyaw Jesús?

¹⁶ Nachuna kanajlaniyaw Jehová, tiku masta tamakatsinin nema linaw, chu Jesús, tiku limapakuwinit pi xMapakgsina Tamapakgsin nalitaxtu (Juan 14:1). Maski kalalh tuku nala, Jehová ankgalhin kilitatsekgnikan nalitaxtu chu nakinkamaxkiyan litliwakga (kalikgalhtawakga Salmo 46:1-3). Nachuna, liwana  katsiyaw pi Jesús pulalima taskujut xlakata la lichuwinankan Dios, xlakata Jehová maxkinit litliwakga chu limapakgsin (Mat. 28:18-20).

17. Kawili akgtum liʼakxilhtit nema limasiya tuku xlakata chuntiya talakaskin nalichuwinanaw Dios.

¹⁷ Xlakata kgalhiyaw takanajla, liwana katsiyaw pi Jehová nasikulunatlawa tuku tlawayaw, chu nipara tsinu lakpuwanaw la natlawa (Ecl. 11:6). Akgtum liʼakxilhtit, ankgalhin lhuwa latamanin titaxtukgo niku kawilikan carritos chu mesas niku wilakgolh likgalhtawakga. ¿Xlikana tlan kitaxtu akxni kamaklakaskinkan uma? ¡Chuna! Likgalhtawakga xla La Natlawayaw xTaskujut Dios xla noviembre kata 2014 lichuwinalh chatum tsumat tiku xʼan kʼUniversidad chu tsokgwililh akgtum artículo xlakata xtatayananin Jehová. Xla ni tekgsli akgtum Pukgalhtawakga, pero tekgsli akgtum mesa niku kawilikan likgalhtawakga anta kʼUniversidad. Chuna tekgsli tuku xkatsiputun xlakata tlan xtsokgwililh xʼartículo. Titaxtulh kilhtamaku tamunulh, chu la uku precursora regular. Liʼakxilhtit chuna la uma kinkamakgpuwantiniyan chuntiya nalichuwinanaw Dios, xlakata limasiya pi ananku latamanin tiku kgaxmatputunkgo tamakatsinin xla Tamapakgsin.

18. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi taskujut xlakata la talichuwinama Tamapakgsin nasputa akxni Jehová lakkaxwilinit?

¹⁸ Liwana katsiyaw pi taskujut xlakata la lichuwinankan Dios nasputa akxni chuna xlilat. Kalilakpuwaw tuku lalh kxkilhtamaku Noé. Jehová limasiyalh pi wi tuku tlawa akxni chuna xlilat. Akxni xtsankgajku max 120 kata, xla laksakli pi xmilh akgtum Munkaklat. Titaxtulh akglhuwa kata, wanilh Noé pi xtlawalh arca. Max 40 o 50 kata, Noé palha skujli xlakata natlawa uma taskujut. Chu alistalh, akxni xlakgchanit kilhtamaku, «Jehová malakchuwalh malakcha» (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16).

19. ¿Tuku tlan nakgalhkgalhiyaw komo ni majaxayaw kimakankan?

¹⁹ Nialh makgas, Jehová nawan pi nialh katilichuwinanka xalaktlan tamakatsinin, “namalakchuwa xmalakcha” xkakilhtamaku Satanás chu nalimin xasasti kakilhtamaku niku naʼanan tuku xaʼakgstitum. Xlakata nina chin uma kilhtamaku, kastalaniw xliʼakxilhtit Noé, Habacuc chu amakgapitsin xlakskujnin Dios tiku ni majaxakgo xmakankan. Chuntiya kalichuwinaw Dios, kalimasiyaw takgalhkgalhin chu tliwakga kawa takanajla nema kgalhiniyaw Jehová chu xtamalaknun.