1. ¿La tlan natalalinkgo Jehová tiku ni makgxtakgkgo?

JEHOVÁ kakgalhi lakskujnin tiku litaxtukgo akgtum familia chu kakninanikgo. Anta makgtapakgsi Jesús, «xapulana kam xliputum tamalakatsukin», chu lhuwa ángeles (Col. 1:15; Sal. 103:20). Akxni Jesús latamalh kKatiyatni, limasiyalh pi latamanin tiku ni makgxtakgkgo Dios tlan naliʼakxilhkgo Jehová chuna la xTlatkan. Akgtum kilhtamaku akxni xkatachuwinama kstalaninanin, lichuwinalh xlakata Jehová, «kinTlat tiku na minTlatkan» (Juan 20:17). Nachuna, akxni makamaxkiyaw kilatamatkan Jehová chu tamunuyaw, uma kilhtamaku tsukuyaw makgtapakgsiyaw kʼakgtum familia niku lapaxkikan (Mar. 10:29, 30).

2. ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

² Makgapitsi xlakskujnin Dios tuwa makgkatsikgo naliʼakxilhkgo Jehová chuna la xapaxkina xTlatkan. Max makgapitsi ni katsikgo la nakalimasiyanikgo tapaxkit xnatalan. Kʼuma artículo, naʼakxilhaw la Jesús kinkamasiyaniyan naʼakxilhaw Jehová chuna la chatum Tlat tiku kinkapaxkiyan chu tiku tlan natalakatsuwiniyaw. Na naʼakxilhaw la tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová akxni katalalinaw kinatalankan.

3. ¿Tuku xlakata oración xla padrenuestro tlawa pi tlakg natalakatsuwiniyaw Jehová?

³ Jehová chatum xapaxkina Tlat, chu Jesús lakaskin naʼakxilhaw Jehová chuna la xla akxilha: la chatum xapaxkina tlat tiku tlan natachuwinanaw putum kilhtamaku, xla ni xtachuna tiku nitlan likatsi chu kajwatiya wan tuku xlitatlawat. Jesús liwana masiyalh uma akxni kamasiyanilh kstalaninanin la natlawakgo oración, chu limatsukilh umakgolh tachuwin: «KinTlatkan» (Mat. 6:9). Jesús tlan xkinkawanin pi akxni xtachuwinaw Jehová xlimapakuwiw «tiku kgalhi putum litliwakga», «Malakatsukina» o «tiku putum kilhtamaku Mapakgsina», títulos nema  lakgchan Dios chu tatekgsa kBiblia (Gén. 49:25; Is. 40:28; 1 Tim. 1:17). Pero kinkawanin pi tlan nalimapakuwiyaw Jehová, «kinTlatkan».

4. ¿Tuku xlakata katsiyaw pi Jehová lakaskin nalakgtalakatsuwiniyaw?

⁴ ¿Tuwa makgkatsiyaw naʼakxilhaw Jehová chuna la chatum xapaxkina Tlat? Max makgapitsi akinin tuwa makgkatsiyaw naʼakxilhaw Jehová chuna la xapaxkina Tlat. Max chuna makgkatsiyaw xlakata akxni stakwi kinatlatnikan ni kinkalimasiyanikgon tapaxkit. Lu tlan kinkamamakgkatsiniyan akxni katsiyaw pi xla akgatekgsa la makgkatsiyaw chu kinkatalakatsuwiniputunan. Wa xlakata, xTachuwin kinkawaniyan uma: «Katalakatsuwinitit Dios, chu xla nakatalakatsuwiniyan» (Sant. 4:8). Jehová kinkapaxkiyan chu kinkawaniyan pi wa tlakg xatlan Tlat tiku tlan nakgalhiyaw.

5. Chuna la wan Lucas 10:22, ¿tuku xlakata Jesús tlan kinkamakgtayayan xlakata tlakg natalakatsuwiniyaw Jehová?

⁵ Jesús tlan nakinkamakgtayayan xlakata tlakg natalakatsuwiniyaw Jehová. Liwana lakgapasa chu liwana limasiya tayat nema kgalhi xTlat. Wa xlakata wa: «Putum tiku kiʼakxilhnit akit, na akxilhnit xaTlat» (Juan 14:9). Chuna la xapuxku kintalakan, Jesús kinkamasiyaniyan namaxkiyaw kakni chu nakgalhakgaxmataw kinTlatkan, na kinkamasiyaniyan la namakgapaxuwayaw chu la tlan nakgalhiyaw xlitlan. Pero, xliputum uma, tuku tlawalh akxni latamalh kKatiyatni kinkamasiyaniyan pi Jehová lu tlan likatsi chu lu xapaxkina (kalikgalhtawakga Lucas 10:22). Kaʼakxilhwi makgapitsi liʼakxilhtit.

6. Kalichuwinanti makgapitsi liʼakxilhtit nema limasiya pi Jehová kgaxmatnilh Jesús.

⁶ Jehová kakgaxmatni xkamanan. Kaʼakxilhwi la kuentajtlawalh xapuxku xKgawasa. Xla kgaxmatli lhuwa oraciones nema tlawalh Jesús akxni xlama kKatiyatni (Luc. 5:16). Chuna tlawalh akxni skinilh pi xmakgtayalh xlaksakli tuku lu xlakaskinka, chuna la akxni kalaksakli 12 xʼapóstoles (Luc. 6:12, 13). Jehová na kgaxmatnilh akxni xla lu xlakgaputsama. Akxni Judas nina kstamakgan, Jesús tasaskinilh xTlat xlakata xmakgtayalh xtayanilh tuku tuwa xʼama titaxtu. Jehová ni kajwatiya kgaxmatnilh  xKgawasa, wata na malakgachanilh chatum ángel xlakata xmatliwakglhli (Luc. 22:41-44).

7. ¿La makgkatsiya wix akxni katsiya pi Jehová kgaxmata mioraciones?

⁷ La uku, Jehová na kgaxmata kioracioneskan chu kinkakgalhtiyan akxni xlilat chu chuna la xla tlakg tlan akxilha (Sal. 116:1, 2). Chatum tala puskat xalak India akxilhli la Jehová kgalhtilh xʼoraciones. Xla lu lipekua xlakgaputsa chu tasaskinilh Jehová pi xmakgtayalh. Xla wan: «Programa xla JW Broadcasting^® xla mayo kata 2019 xlichuwinan tuku tlan natlawayaw akxni lu lakgaputsayaw. Uma lu kimakgtayalh. Kliʼakxilhli uma la xtakgalhtin kioraciones».

8. ¿La limasiyalh Jehová pi paxki Jesús?

⁸ Jehová kinkalimasiyaniyan xtapaxkit chuna la limasiyanilh xKgawasa akxni xlama kKatiyatni (Juan 5:20). Makgtayalh Jesús xlakata xkgalhilh akgtum tliwakga takanajla, makgpuwantinilh akxni lu xlakgaputsama chu liskujli xlakata Jesús xkgalhilh tuku xmaklakaskin. Chu Jehová wanilh xKgawasa pi lu xpaxki chu pi lu xmakgapaxuwa (Mat. 3:16, 17). Jesús xkatsi pi xapaxkina xTlat xalak akgapun nikxni xʼama makgxtakga chu pi xʼama makgtaya. Wa xlakata nikxni makgkatsilh pi xʼakstu xwi (Juan 8:16).

9. ¿Tuku limasiya pi Jehová kinkapaxkiyan?

⁹ Chuna la Jesús, kimputumkan Jehová kinkalimasiyaninitan pi kinkapaxkiyan. Kalilakpuwaw uma: Jehová tlawalh pi xlakgtalakatsuwiw chu kinkamaskiwin akgtum familia xaʼespiritual nema lu paxkinan chu makxtum wi, nema kinkamakgapaxuwayan chu tlan kinkamamakgkatsiniyan (Juan 6:44). Na ankgalhin kinkamaxkiyan taway xaʼespiritual nema matliwakglha kintakanajlakan. Chu kinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw chali chali (Mat. 6:31, 32). Akxni lilakpuwanaw la Jehová lu kinkapaxkiyan, staka tapaxkit nema kgalhiniyaw.

10. ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová chuna la kapaxki kinatalankan?

¹⁰ Jehová kapaxki kinatalankan. Pero max min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw nakawaniyaw chu nakalimasiyaniyaw pi kapaxkiyaw. Max chuna makgkatsiyaw xlakata tanu tanu talismanin kgalhiyaw o xlakata chuna la kinkamakgastakkan. Chu kimputumkan tlawayaw tuku nitlan kamamakgkatsini amakgapitsin. Maski chuna, kimputumkan tlan namakgtayananaw xlakata nastaka tapaxkit kkifamiliajkan xaʼespiritual komo nakapaxkiyaw putum kinatalankan, chuna la tlawa Jehová (Efes. 5:1, 2; 1 Juan 4:19). Kaʼakxilhwi tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit.

11. ¿La limasiyalh Jesús «xtalakgalhaman» Jehová?

¹¹ Jehová limasiya «xtalakgalhaman» (Luc. 1:78). Lataman tiku lakgalhamaninan kalilakgaputsa amakgapitsin akxni akxilha pi patinamakgolh chu lakputsa la tlan nakamakgtaya chu tlan nakamamakgkatsini. Chuna la Jesús kalikatsinilh latamanin limasiyalh pi Jehová lu kalilakgaputsa (Juan 5:19). Biblia wan pi, «akxni kaʼakxilhli lhuwa latamanin, lu kalakgalhamalh, xlakata xtamakxutapuxtukgonit chu niti xkakuentajtlawama chuna la borregos nema ni kgalhikgo xmapuchwayaninakan» (Mat. 9:36). Jesús ni kajwatiya limasiyalh pi xpaxkinan wata wi tuku tlawalh xlakata nakamakgtaya latamanin. Kamapaksalh tiku xtatatlakgo chu kamakgtayalh tiku palha kskujkgo chu xlinkgo tsinka takuka (Mat. 11:28-30; 14:14).

12. ¿La tlan nalimasiyayaw talakgalhaman?

¹² Komo kalimasiyaniputunaw pi kalakgalhamanaw chu kalilakgaputsayaw kinatalankan kililakapastakatkan taʼakglhuwit nema titaxtumakgo. Akgtum liʼakxilhtit, max chatum tala puskat kgalhi akgtum xatuwa tajatat. Xla nikxni lichuwinan xtaʼakglhuwit, pero max  lu namakgapaxuwa komo wi tiku namakgtaya. ¿Tuwa makgkatsi nakamaxki tuku maklakaskinkgo xfamilia? ¿Tlan xlimakgkatsilh komo xmakgtayaw nalakkaxtlawa xliwat o nakaxaka kxchik? O kalilakpuwaw pi chatum tala makgatsankgalh xtaskujut. Max tlan xmaskiwiw tsinu tumin, maski ni xkatsilh pi akinin makgtayaw, chu chuna xmakgtayaw asta akxni xtekgsli taskujut.

13, 14. ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová chuna la maskiwinan?

¹³ Jehová lhuwa maskiwinan (Mat. 5:45). Komo limasiyaputunaw talakgalhaman, ni kilikgalhkgalhitkan pi kinatalankan nakinkaskinikgoyan tamakgtay. Tlan wi tuku natlawayaw xpalakatakan maski ni kinkaskinimakgon, chuna la tlawa Jehová. Chali chali tamakxtu chichini maski nitu skinimaw, chu klhkakna chichini kamakgtaya putum latamanin, ni kajwatiya tiku mastakgo tapaxtikatsinit. ¿Ni xlikana pi Jehová kinkalimasiyaniyan pi kinkapaxkiyan akxni kinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw? Jehová lu tlan likatsi chu lu lhuwa maskiwinan, chu xlakata uma lu paxkiyaw.

¹⁴ Lhuwa kinatalankan stalanikgo xliʼakxilhtit kinTlatkan xalak akgapun chu kamaskiwikgo amakgapitsin tuku xlakan kgalhikgo. Kaʼakxilhwi tuku lalh kkata 2013 akxni unisen Haiyan masputunalh kFilipinas. Lhuwa natalan makgatsankgakgolh xchikkan chu putum tuku xkgalhikgo. Pero xnatalankan xaʼespiritual tiku wilakgolh kxlikalanka katiyatni tunkun kamakgtayakgolh. Lhuwa limakgtayanankgolh xtuminkan chu amakgapitsin makgtayanankgolh xlakata xtlawaka o xkaxtlawaka 750 chiki nema ni kichalh akgtum kata la kakaxtlawakgoka. Chu akxni xʼanan pandemia xla COVID-19, xtatayananin Jehová liskujkgolh xlakata nakamaxkikgo tamakgtay nema xmaklakaskinkgo xnatalankan. Akxni tunkun kamakgtayayaw kinatalankan xaʼespiritual, kalimasiyaniyaw pi kapaxkiyaw.

15, 16. Chuna la wan Lucas 6:36, ¿tuku kilitlawatkan komo stalaniputunaw xliʼakxilhtit kinTlatkan xalak akgapun?

¹⁵ Jehová kinkalakgalhamanan chu kinkatapatiyan (kalikgalhtawakga Lucas 6:36). Chali chali, kinTlatkan xalak akgapun kinkalimasiyaniyan «talakgalhaman» (Sal. 103:10-14).  Xtachuna la uma, maski kstalaninanin Jesús makglakgalhinanin xwankgonit, xla kalimasiyanilh talakgalhaman chu katapatilh. Asta makamastalh xlatamat xlakata tlan xkinkatapatikan kintalakgalhinkan (1 Juan 2:1, 2). ¿Ni xlikana pi xtalakgalhaman chu chuna la kinkatapatiyan Jehová chu Jesús tlawa pi tlakg nakatalakatsuwiniyaw?

¹⁶ Akxni xatapaxuwan tapatinanaw, matliwakglhaw tapaxkit nema anan kkifamiliajkan xaʼespiritual (Efes. 4:32). Xlikana pi min kilhtamaku tuwa makgkatsiyaw natapatinanaw, pero talakaskin naliskujaw xlakata natapatinanaw. Chatum tala puskat wan pi lu makgtayalh akgtum artículo xla Makatsinina nema wanikan «Kalatapatitit chatunu chatunu». * Xla wan: «Uma artículo kimakgtayanit nakʼakgatekgsa pi akxni kkatapati amakgapitsin na lu kimakgtaya. Xlichuwinan pi akxni katapatiyaw amakgapitsin ni wamputun pi tlan tuku tlawakgolh o pi ni kinkamakgalipuwan. Pero akxni katapatiyaw nialh kalimasiyaniyaw pi kasitsiniyaw chu alistalh tlakg tlan makgkatsiyaw». Akxni xatapaxuwan katapatiyaw kinatalankan limasiyayaw pi kapaxkiyaw chu stalaniyaw xliʼakxilhtit kinTlatkan, Jehová.

17. Chuna la wan Mateo 5:16, ¿la tlan namalankiyaw kinTlatkan xalak akgapun?

¹⁷ Akgtum lanka talakgalhaman liʼakxilhaw pi makgtapakgsiyaw kʼakgtum familia nema wi kxlikalanka katiyatni chu lapaxki. Chu lakaskinaw pi lhuwa latamanin na akxtum xkinkatakakninanikgon Jehová. Wa xlakata, ni tlawaputunaw tuku natlawa pi nitlan nalichuwinankan Jehová o xkachikin. Putum kilhtamaku lakatitum latamaputunaw xlakata chuna latamanin nalakgapasputunkgo chu naskujnaniputunkgo Jehová (kalikgalhtawakga Mateo 5:16).

18. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni napekuanaw akxni nalichuwinanaw Dios?

¹⁸ Namin kilhtamaku, makgapitsi nakinkalakgmakgankgoyan o asta nakinkaputsastalanikgoyan xlakata kgalhakgaxmataw kinTlatkan xalak akgapun. ¿Tuku tlan natlawayaw komo  pekuanaw nakalitachuwinanaw kintakanajlakan amakgapitsin? Kalakapastakwi pi Jehová chu xKgawasa nakinkamakgtayakgoyan. Jesús kawanilh kstalaninanin pi ni xlilakgaputsakgolh tuku nawankgo o chuna la nawankgo. Xla kawanilh: «Ama hora nakamakatsinikanatit tuku nawanatit; xlakata ni kajwatiya wixin nachuwinanatit, wata wa xʼespíritu minTlatkan nakapalakachuwinanan» (Mat. 10:19, 20).

19. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit xlakata tiku limasiyalh pi ni pekualh akxni lichuwinalh Dios.

¹⁹ Kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit chatum tala tiku wanikan Robert. Akxni tsukuka limakgalhtawakgekan Biblia chu nina lhuwa tuku xkatsini, talakaskilh naʼan kxlakatin chatum juez anta kSudáfrica xlakata nawani tuku xlakata ni soldado xʼama litaxtu. Ni pekualh akxni wa pi ni soldado xʼama litaxtu xlakata kapaxki xnatalan. Uma xlitasiya pi xtapalh xliʼakxilha pi makgtapakgsi kkifamiliajkan xaʼespiritual. Kaj xalan, chatum juez kgalhskilh: «¿Tiku minatalan?». Robert ni xlakpuwan pi xʼamaka kgalhskinkan uma, pero tunkun lakapastakli texto xala amacha kilhtamaku. Mateo 12:50: «Putum tiku tlawa xtalakaskin kinTlat xalak akgapun wa kintala kgawasa chu kintala tsumat chu kintse». Maski Robert nina makgas la xlimakgalhtawakgemaka Biblia, xʼespíritu santo Jehová makgtayalh nakgalhtinan amacha takgalhskinin chu amakgapitsi tuku ni xlakpuwanit nakgalhskinkan. ¡Xlikana pi Jehová lu lipaxuwalh xlakata tuku tlawalh! Chu na namakgapaxuwayaw komo nalipawanaw chu ni napekuanaw akxni lichuwinanaw maski tuwa tuku natitaxtuyaw.

20. ¿Tuku chuntiya kilitlawatkan? (Juan 17:11, 15).

²⁰ Chuntiya xtapalh kaliʼakxilhwi talakgalhaman nema kgalhiyaw pi makgtapakgsiyaw kʼakgtum familia xaʼespiritual nema lapaxki. Kgalhiyaw tlakg xatlan Tlat chu lhuwa natalan tiku kinkapaxkikgoyan. Putum kilhtamaku kilipaxtikatsinitkan Jehová xlakata uma. Satanás chu xdemonios lakaskinkgo pi kalakpuwaw pi kinTlatkan xalak akgapun ni kinkapaxkiyan chu laktlawaputunkgo chuna la makxtum wilaw. Pero Jesús, tlawalh oración kimpalakatakan chu skinilh Jehová pi xkinkakuentajtlawan xlakata kifamiliajkan ni natapitsi (kalikgalhtawakga Juan 17:11, 15). Chu Jehová kgalhtima uma oración. Kastalaniw xliʼakxilhtit Jesús chu putum kilhtamaku kalakpuwaw pi kinTlatkan xalak akgapun kinkapaxkiyan chu kinkamakgtayayan. Chuntiya katalakatsuwiniw kifamiliajkan xaʼespiritual.