¿Putum kilhtamaku talakaskin akgtum limapakgsin?

MAX kinatlatnikan kinkawilinikgon lhuwa limapakgsin akxni laktsujku xwanitaw. Chuna la staktilhaw, akgatekgswi pi chuna tlawakgolh xlakata xlakaskinkgo pi tlan xkinkakitaxtunin. Chu maski laklankata akinin chu nialh akxtum katawilaw, lilamanawku tastakyaw nema kinkamasiyanikgon.

Kintlatkan xalak akgapun, Jehová, na kinkamaxkiyan limapakgsin anta kxTachuwin, Biblia. Akgtum liʼakxilhtit, wan pi ni kilikakninanitkan tatlawamakgxtu, pi nalakgmakganaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu ni nakgalhananaw (Éxodo 20:1-17; Hechos 15:28, 29). Chuna la staktilha kintakanajlakan, akgatekgsaw pi Jehová lakaskin pi tlan kakinkakitaxtunin chu pi xlimapakgsin ni tuwa makgantaxtikan (Efesios 4:15; Isaías 48:17, 18; 54:13).

Pero, ni anan akgtum limapakgsin xlakata pulakatunu pulakatunu tuku natlawayaw. Wa xlakata, wi tiku lakpuwan pi komo ni anan akgtum limapakgsin kBiblia, tlan natlawa tuku xla lakaskin; pi komo Dios ni xtilakaskilh chuna xtatlawalh, xtiwililh akgtum limapakgsin.

Tiku chuna lakpuwankgo laksakkgo tuku alistalh nitlan kakitaxtuni. Ni lilakapastaknankgo pi xTachuwin Dios ni kajwatiya limin limapakgsin, wata na masiya la lakpuwan Dios. Akxni likgalhtawakgayaw Biblia kinkamaxkiyan talakaskin nakatsiyaw la lakpuwan Jehová, stakyawa kintalakapastaknikan chu kinkamakgtayayan nalaksakaw tuku xla tlan akxilha. Akxni chuna tlawayaw makgapaxuwa xnaku chu litamakgtayayaw tuku tlan kitaxtu akxni laksakaw tuku tlan (Efesios 5:1).

Liʼakxilhtit xalak Biblia

Akxni likgalhtawakgayaw tuku titaxtukgolh xlakskujnin Dios xala makgasa, akxilhaw pi akxni wi tuku laksakkgolh kxlatamatkan ankgalhin kuentajtlawakgolh tuku xlakpuwan Jehová maski ni xʼanan akgtum limapakgsin. Tuku titaxtulh José limasiya uma. Akxni xpuskat Potifar wanilh pi xtatalakgxtumilh, ni xʼanan akgtum limapakgsin nema xwan pi ni xlitatlawat xwanit talakgxtumit xalimaxana. Maski ni xʼanan akgtum limapakgsin xlakata uma, José akgatekgsli pi tatalakgxtumikan tiku makgaxtokga ni kajwatiya xʼama sakgali xtalakapastakni, wata xʼama makglakgalhinan «kxlakatin Dios» (Génesis 39:9). Chuna la akxilhaw, José xʼakgatekgsa pi tlawakan talakgxtumit xalimaxana xlakatsala tuku xlakkaxwilinit Dios kʼEdén (Génesis 2:24).

Kaʼakxilhwi atanu liʼakxilhtit. Hechos 16:3 lichuwinan pi, akxni Timoteo nina xtsuku taʼan Pablo talakgapaxialhnan congregaciones, akstilichukunilh kxuwa xlichixku. Pero kversículo 4 wan pi alistalh ankgolh kalakgapaxialhnankgo kachikinin chu xmakatsininamakgo «tuku xlakkaxwilikgonit apóstoles chu lakgkgolotsin nema xwilakgolh kJerusalén». Pero tuku kaks malakawaninan wa pi ama kilhtamaku umakgolh tuku xlakkaxwilikanit xmakgtanuma pi kstalaninanin Cristo ni xtalakaskin nakaʼakstilichukunikan kxuwa xlichixkukan (Hechos 15:5, 6, 28, 29). ¿Tuku xlakata Pablo lakpuwa pi Timoteo xlitaʼakstilichukunit xwanit kxuwa xlichixku? «Xpalakatakan judíos xalak amakgolh kachikinin, xlakata xputumkan xkatsikgo pi xtlat griego xwanit». Pablo ni xlakaskin pi xʼanalh tuku xliʼakgchakgxkgolh. Xlakaskin pi kstalaninanin Cristo “kxlakatin  Dios chuntiya tlan liʼakxilhtit xlitaxtukgolh xpalakata xtalakapastaknikan latamanin” (2 Corintios 4:2; 1 Corintios 9:19-23).

Pablo chu Timoteo ankgalhin chuna xlakpuwankgo. Textos chuna la Romanos 14:15, 20, 21 chu 1 Corintios 8:9-13; 10:23-33, limasiyakgo pi Pablo lu xlilakgaputsa pi nitu xmaxlajwanilh xtakanajlakan amakgapitsin, liwaka tiku tlan xliʼakgchakgxkgolh tuku nila xwankan pi nitlan xwanit. Nachuna, Pablo tsokgwililh xlakata Timoteo: «Xlakata ni kkgalhi atanu tiku likatsi chuna la xla, xlakata nakmalakgacha tiku xlikana kalilakgaputsayan. Xlakata putum amakgapitsin putsakgo tuku tlan kakitaxtuni pero ni putsakgo tuku lakaskin Jesucristo. Wixin katsiyatit pi limasiyalh pi nichuna likatsi, xla kintaskujli xtachuna la chatum kgawasa taskuja xtlat, xatapaxuwan kintaskujli xlakata nastaka chuna la talichuwinama xatlan tamakatsinin» (Filipenses 2:20-22). ¡Lu tlan liʼakxilhtit litaxtukgo kimpalakatakan! Ni wa putsakgolh tuku tlan xkakitaxtunilh akxni ni xʼanan akgtum limapakgsin nema xtalhkatawilanit, limasiyakgolh tapaxkit chuna la Jehová chu xKgawasa akxni xlilakpuwankgo pi tuku xlaksakkgolh xkamakgtayalh o xlaktlawalh xtakanajlakan amakgapitsin.

Kalilakpuwaw tuku wa Jesucristo, tiku kinkawilinin lu tlan liʼakxilhtit. KxTaʼakgchuwin xalak Sipi liwana lichuwinalh pi tiku liwana akgatekgsa xlimapakgsin Dios ni kajwatiya tlawa tuku limapakgsikan pi ni xlitlawat, wata akgatekgsa tuku atanu xlitlawat (Mateo 5:21, 22, 27, 28). Nipara José, Pablo, Timoteo chu nipara Jesús lakpuwankgolh pi xlakata ni xʼanan akgtum limapakgsin nema xtalhkatawilanit, tlan xtlawakgolh tuku xlakaskinkgo, wata lilakapastaknankgolh tuku lakpuwan Dios akxni stalanikgolh limapakgsin nema Jesús wa pi tlakg xlakaskinka xwankgonit: paxkikan Dios chu napaxkiya mintalataman (Mateo 22:36-40).

Kstalaninanin Cristo xala uku

Liwana tasiya pi ni kiliʼakxilhatkan Biblia chuna la maktum kapsnat niku kaj lhuwa limapakgsin talhkatawilakgonit, nema kinkawaniyan putum tuku kilitlawatkan. Maski ni talhkatawilanit akgtum limapakgsin nema kinkawaniyan tuku kilitlawatkan, tuku Jehová lakaskin wa pi katlawaw tuku nalimasiyayaw la xla lakpuwan; uma wamputun pi “naʼakgatekgsaw tuku lakaskin Jehová pi natlawayaw”, chu ni kaj talakaskin ankgalhin nakinkawanikanan tuku kilitlawatkan (Efesios 5:17; Romanos 12:2). ¿Tuku xlakata makgapaxuwa Jehová pi chuna natlawayaw? Xlakata chuna limasiyayaw pi tlakg xlakaskinka liʼakxilhaw tuku lakpuwan Jehová, nixawa tuku tlawaputunaw o tuku lakgatiyaw. Na limasiyayaw pi paxtikatsiniyaw xtapaxkit Jehová chu wa xlakata limasiyaputunaw uma tayat akxni wi tuku laksakaw natlawayaw (Proverbios 23:15; 27:11). Na kalakapastakwi pi akxni tlawayaw tuku wan xTachuwin Dios kinkamakgtayayan nitu nakinkaʼakgspulayan chu tliwakga nawan kintakanajlakan.

Kaʼakxilhwi la nalilatamayaw uma tastakyaw.

La nalaksakaw tuku nalipaxuwayaw

Kalilakpuwaw pi chatum kgawasa tamawaputun maktum disco. Lu lakgati tuku kgaxmatnit xlakata uma disco, pero lilakgaputsa pi makgapitsi tatlakgni lichuwinankgo talakgxtumit xalimaxana chu limin laklixkajni tachuwin. Nachuna, katsi pi tiku kilhtli umakgolh takilhtlin ankgalhin lichuwinan tasitsi chu tatalachipat. Xlakata uma kgawasa paxki Jehová, lu xlakaskinka akxilha la lakpuwan chu tuku makgkatsi xTlat xalak akgapun.  Pero, ¿la tlan nakatsi tuku lakpuwan Dios xlakata uma?

Kcarta nema kamalakgachanilh Gálatas, apóstol Pablo tsokgwililh kʼakgtum lista tuku makgtanuma kxtatlaw xamakglakgalhina makni chu tayat nema masta xʼespíritu Dios. Max katsiyaw tuku tayat masta xʼespíritu Dios: tapaxkit, tapaxuwan, takaksni, kgalhkgalhinankan, tlawakan tuku tlan, tlan likatsikan, kgalhikan takanajla, kgalhikan tsatata naku chu machokgokan tuku tlawaputunkan. Pero ¿tuku makgtanuma kxtatlaw xamakglakgalhina makni? Pablo tsokgwili: «Chu xtatlaw xamakglakgalhina makni liwana tasiya, chu wa umakgolh: talakgxtumit nema ni xlitatlawat, tuku xalixkajni, tlawakan tuku ni xlilat chu ni lilakamaxanankan, kakninanikan tatlawamakgxtu, taskuwan, lasitsinikan, lakilhnikan, lalakgkatsalakanikan, lu sitsikan, lataratlawakan, tapapitsikan, stalanikan xtamasiykan lakchixkuwin, lalakgsitsilakankan, kgachikan, xaʼakglakgwa paskua chu amakgapitsi xtachuna la umakgolh. Chu alipulana kkamakatsiniyan xlakata uma, chuna la kkawaninitana, pi tiku lismanikgo tlawakgo uma, ni katimakglhtinankgolh xTamapakgsin Dios» (Gálatas 5:19-23).

Kaʼakxilhwi xaʼawatiya tachuwin niku wan: «amakgapitsi xtachuna la umakgolh». Pablo ni lichuwinalh putum tuku makgtanuma kxtatlaw xamakglakgalhina makni. Ni xlilat nawanaw: «Xtachuwin Dios kimaxki talakaskin nakmakgtlawa putum tuku ni min klista nema lichuwinalh Pablo». Liwana tasiya pi kilimaklakaskinatkan kintalakapastaknikan xlakata nakatsiyaw tuku makgtanuma kxtatlaw xamakglakgalhina makni, maski ni minkgo klista, pero «xtachuna la umakgolh». Tiku makgtlawakgo tuku katsikgo pi ni xlitatlawat nema «xtachuna la umakgolh» tuku lichuwinalh Pablo, ni katimakglhtinankgolh tasikulunalin nema nalimin xTamapakgsin Dios.

Wa xlakata, xlakaskinka nakatsiyaw o naʼakgatekgsaw tuku makgalipuwan Jehová. ¿Lu tuwa? Kalilakpuwanti pi makuchina waniyan pi tlakg miliwat frutas chu verduras, pero ni miliwat pastel, helados chu tuku xtachuna la umakgolh. ¿Tuwa naʼakgatekgsa pi ni miliwat kaxtalanchu? Kalichuwinamparaw tayat nema masta xʼespíritu Dios chu xtatlaw xamakglakgalhina makni: ¿ktukuya lista makgtanuma disco xla tatlakgni nema lichuwinaw pulana? Ni limasiya tapaxkit, nipara tuku tlan, chu ni limasiya namachokgokan tuku nitlan tlawaputunkan, nipara amakgapitsi tayat nema masta xʼespíritu Dios. Ni talakaskin naʼanan akgtum limapakgsin nema nawan tukuya tatlakgni nalakgmakganaw xlakata ni limasiya tuku lakpuwan Dios. Watiya uma tastakyaw nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku nalikgalhtawakgayaw, tukuya películas naʼakxilhaw, tuku nalilakgastananaw, tukuya videojuegos tlan nalikgamananaw, tuku naʼakxilhaw k’Internet, chu atanu.

Chuna la takaxtayayaw

Biblia na masta tastakyaw xlakata la nalhakgananaw chu la natakaxtayayaw. Umakgolh tastakyaw makgtaya kstalanina Cristo akxni nalaksaka tuku nalitakaxtaya. Tiku paxki Jehová limaklakaskin uma xlakata nalimasiya pi tlawaputun tuku makgapaxuwa Jehová chu ni wa tuku xla lakgati. Chuna la akxilhnitaw, maski Jehová nitu mastanit akgtum limapakgsin xlakata pulakatunu pulakatunu tuku natlawayaw ni wamputun pi ni kuentajtlawa tuku tlawakgo kskujnin. Kʼakgatunu kachikinin talakgpalitilha la takaxtayakan o la lhakganankan. Pero, Dios kamaxki tastakyaw xlakskujnin nema kapulalin xkachikin maski kaxanikawa niku natatekgskgo.

Akgtum liʼakxilhtit, 1 Timoteo 2:9, 10 wan: «Nachuna, lakpuskatin xlilhakganatkan chuna la nakalimaxkikan kakni, chuna la xlilat, kalimasiyakgolh tlan talakapastakni, ni xatuwa takgonkgxni namaklakaskinkgo kxchixitkan chu nipara oro o perlas o xalaktapalaxla lhakgat, pero xlitakaxtayatkan chuna la xlilat, la lakpuskatin tiku ni makgxtakgkgo Dios. Xlitlawatkan laktlan taskujut, wa uma tuku nalitakaxtayakgo». Lu xlakaskinka pi kstalaninanin Cristo, lakchixkuwin o lakpuskatin, nalilakpuwankgo la naʼakxilhkgo amakgapitsin xTachuwin Dios xlakata la takaxtayakgo (2 Corintios 6:3). Kstalanina Cristo ni wa katililakgaputsalh tuku xla lakgati, wata wa lilakgaputsa ni nakamaʼakgchakgxni amakgapitsin (Mateo 18:6; Filipenses 1:10).

 Komo kstalanina Cristo naʼakxilha pi chuna la lhakganan kamaʼakgchakgxni amakgapitsin, lu tlan komo nastalani xliʼakxilhtit apóstol Pablo chu wa nalilakgaputsa xtakanajlakan amakgapitsin chu ni wa tuku xla lakgati. Pablo wa: «Kastalanitit kiliʼakxilhtit, chuna la akit kstalanima xliʼakxilhtit Cristo» (1 Corintios 11:1). Chu xpalakata Jesús, tsokgli: «Akinin tiku tliwakga kgalhiyaw kintakanajlakan, kilitapatitkan tiku xaxlajwani takanajla kgalhikgo, chu ni akstu kakinkamakgapaxuwakan. Chatunu chatunu kamakgapaxuwalh xtalataman chu katlawalh tuku tlan nalimatliwakglha» (Romanos 15:1-3).

Liwana kamalakgatawakgew kintalakapastaknikan

¿La tlan namalakgatawakgeyaw kintalakapastaknikan xlakata nakatsi tuku makgapaxuwa Jehová maski nitu talhkatawilanit akgtum limapakgsin? Tlakg nakatsiyaw tuku lakpuwan Jehová komo ankgalhin nalikgalhtawakgayaw xTachuwin chu nalilakpuwanaw tuku likgalhtawakgayaw. Pero uma nila lakapala chuna katilalh. Xtachuna la staktilha chatum aktsu kgawasa, na tsinu tsinu tatliwakglhtilha kintakanajlakan chu ni lakapala tasiya. Wa xlakata xlakaskinka nakgalhkgalhinanaw chu ni nalitaxlajwaniyaw komo ni lakapala akxilhaw la talakgpalitilhama. Nachuna, maski natitaxtu kilhtamaku, uma ni wamputun pi tlakg liwana nalakapastaknanaw. Chuna la lichuwinawa, kilimaklakaskinatkan kinkilhtamakujkan nalikgalhtawakgayaw xTachuwin Dios chu lu naliskujaw nalilatamayaw (Hebreos 5:14).

Tlan nawanaw pi xlimapakgsin Dios limasiya la kgalhakgaxmatninanaw, chu xtastakyaw limasiya komo tliwakga wi kintakanajlakan chu komo makgapaxuwaputunaw Jehová. Chuna la natatliwakglhtilha kintakanajlakan, wa tlakg xlakaskinka naʼakxilhaw nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová chu xKgawasa. Chu akxni wi tuku nalaksakaw, pulana nalilakpuwanaw tuku lakaskin Dios natlawayaw chuna la wan kxTachuwin. Akxni makgapaxuwayaw kinTlatkan xalak akgapun xlakata putum tuku tlawayaw, na naʼakxilhaw pi tlakg paxuwayaw.

[Dibujos xla página 23]

Maski kʼakgatunu kachikinin tanu tanu la takaxtayakan, talakaskin nalilakpuwanaw xtastakyaw Biblia akxni nalaksakaw la nalhakgananaw