Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Tutupuxam kata la amigos... chu uma aku tsukuma

Tutupuxam kata la amigos... chu uma aku tsukuma

BIOGRAFÍA

Tutupuxam kata la amigos... chu uma aku tsukuma

Akgtum katsisni kata 1951, kgalhtati lakgkgawasan tiku xkgalhikgo puxam kata o liwaka, lakgamakgat niku chuwinankgolh Michigan, lowa chu California caseta xla telefóno xla Ithaca (Nueva York). ¡Xkgalhikgo lu tlan tamakatsin!

KPAPAʼ febrero, 122 precursores xchinkgonit South Lansing (Nueva York) xlakata xʼankgolh clase 17 kʼEscuela xla Galaad. Chu anta xwilakgo Lowell Turner chu William (Bill) Kasten (xchatiykan xalak Michigan), Richard Kelsey (xla Iowa) chu Ramon Templeton (xalak California). Xkgalhtatikan tunkun amigos litaxtukgolh.

Akgkitsis papaʼ alistalh mastaka akgtum tamakatsin: ¡tala Nathan Knorr xʼama min xlakata xkatachuwinalh natalan tiku xkgalhtawakgamakgo! Uma kgalhtati natalan xwankgonit pi xlakgatikgolh komo akxtum xkamalakgachaka. ¿Xʼama katsikgo niku xʼamaka kamalakgachakan la misioneros?

Tlakg ni katsikgolh tuku xʼama la akxni tala Knorr, xkawanima putum tiku xkgalhtawakgamakgolh, niku xʼamaka kamalakgachakan. Xapulana tiku katachuwinanka wa umakgolh kgalhtati lakgkgawasan. Tsinu xpekuamakgolh maski na xpaxuwakgo xlakata xkatsikgo pi akxtum xʼamakgo. Pero ¿niku xʼamakgo? Akxni wanka niku xʼamakgo xcompañeros tsukukgolh makgapakgxnankgo akxni katsikgolh pi xʼamakgo kʼAlemania.

Xtatayananin Jehová xlikalanka kakilhtamaku xʼakxilhkgonit la natalan xalak Alemania ni xmakgxtakgkgonit Jehová lata kata 1933 akxni tsukulh xtamapakgsin Hitler. Lhuwa natalan xlakapastakkgo pi xmalakgachakgonit lhakgat chu atanu tuku xmaklakaskinkgo xnatalan europeos akxni xlakgonita xliʼakgtiy guerra nema analh xlikalanka katiyatni. Xlakskujni Dios xalak uma kachikin lu tlan liʼakxilhtit xwankgonit xlakata tliwakga xkgalhikgo xtakanajla, liwana xkatsikgo tuku xlakaskinkgo, ni xpekuankgo chu lu xlipawankgo Jehová. Lowell lakapastaka: «¡Nakalakgapasaw uma natalan!». Uma katsisni lu xlipaxuwakgo chu xtachuwinamputunkgo xfamilia chu xʼamigos.

AKXNI XʼAMAKGO KʼALEMANIA

Kilhtamaku 27 xla julio kata 1951, barco Homeland taxtulh kʼmuelle xalak East River (Nueva York) chu xʼama makgapala akgkawitu kilhtamaku xlakata xkalilh uma kgalhtati amigos kʼAlemania. Tala Albert Schroeder, makgalhtawakgena xalak Galaad chu alistalh na litaxtulh Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová, xkamasiyaninit makgapitsi tachuwin kʼalemán. Xlakata kbarco xwilakgo tiku xchuwinankgo alemán, lakpuwankgolh pi tlan xkatsinikgolh atanu tachuwin. Pero tanu alemán xchuwinankgo. ¡Lu tuwa xwanit!

Akxni xʼamakgo kbarco natalan makgkatsikgolh pi xpatlanamputunkgo chu xlakgawitikgo, chu chankgolh martes 7 xla agosto lakatsisa kHamburgo. Kaniwa xtasiya pi xʼananit guerra maski xtitaxtunita akgchaxan kata. Lu lilakgaputsakgolh xlakata tuku akxilhkgolh, chu chipakgolh akgtum tren katsisni xlakata xkalilh Wiesbaden, niku wi sucursal.

Miércoles tsisa klakgapaswi xapulana xtatayana Jehová xalak Alemania. Uma tala xkgalhi akgtum tukuwani nema lhuwa kgalhikan kʼAlemania, xwanikan Hans, chu xla kalilh kBetel. Kalilh niku xwi chatum tala tiku xlina kata, tiku ni xlakgpali tuku xwan, chu ni xchuwinan inglés. Max xlakpuwan pi akgatekgskan atanu tachuwin komo tlakg tliwakga chuwinankan. Pero akxni xla lu tliwakga xchuwinan, akinin nitu xʼakgatekgsaw. Alistalh chilh Erich Frost, tiku xpulalin sucursal, chu lu xatapaxuwan kamakgachipalh chu katachuwinalh kʼinglés. ¡Tlakg tlan xkitaxtumaw!

Akxni xkgalhsputma agosto, xkgalhtatikan ankgolh Francfort del Main xapulana lanka tamakxtumit kʼalemán nema xlitamapakuwi «Xaskulunku Takaknin». Ankgolh 47,432 chu tamunukgolh 2,373, kʼama lanka tamakxtumit tlakg lhuwa xlichuwinamputunkgo Dios uma misioneros. Pero titaxtukgolh makgapitsi kilhtamaku, tala Knorr kawanilh pi xʼamakgo skujkgo kʼBetel.

Ramon ni kskujputunit kBetel xalak Estados Unidos, xlakata xskujputun la misionero. Richard chu Bill nikxni xlakpuwankgonit pi xʼama skujkgo kʼBetel. Pero tapaxuwan nema makgkatsikgolh akxni anta xwilakgo tlawalh pi xkatsikgolh pi Dios katsi tuku tlakg tlan. Tlakg tlan nalipawankan Jehová chu ni kaj natlawaputunkan tuku chatunu chatunu lakaskin. Akxni akgatekgskan uma tlawa pi lu napaxuwakan maski kaniwa niku skujnipat Jehová o tukuya taskujut nakinkalakgayawakanan.

«VERBOTEN!»

Lhuwa natalan tiku kskujkgo kBetel lu xlipaxuwakgo xlakata xwilakgo lhuwa tiku xalak Estados Unidos tiku tlan xtakgalhchuwinankgolh inglés. Pero wi tuku kaj xalan lakgpalilh uma. Akgtum kilhtamaku, akxni xwilaw kcomedor, tala Frost tsukulh chuwinan alemán chu xtasiya pi ni xkgalhkgamanama. Niti xchuwinan chu kaj xʼakxilhkgo xpulato. Kgalhtati tiku xalak Estados Unidos ni xkatsikgo tuku xlama, pero tsinu tsinu katsikgolh pi wa xkalichuwinamaka. Chu ni tlan limakgkatsikgolh akxni tala Frost wa: «VERBOTEN!» (uma wamputun, «¡ni xlilat!»). Alistalh tlakg tliwakga wampa xlakata xlakapastakkgolh uma. ¿Tuku xtlawakgonit xlakata chuna xlalh?

Akxni wayankgoka, putum tunkun taxtukgolh chu ankgolh xcuartos. Alistalh, chatum tala kawanilh tuku xlanit: «Xlakata wixin tlan nakinkamakgtayayatit, talakaskin nakatsiniyatit alemán. Wa xlakata tala Frost kinkawanin pi asta akxni wixin nakatsiyatit alemán, VERBOTEN nakatachuwinankanatit inglés».

Putum familia Betel kgalhakgaxmatli, chu uma ni kajwatiya kinkamakgtayan xakkatsiniw alemán, na kinkamasiyanin pi: akxni chatum tala tiku kinkapaxkiyan nakinkamaxkiyan akgtum tastakyaw, maski pulana tuwa namakgkatsiya natlawaya, wanikana xlakata tlan nakitaxtuniyan. Tala Frost chuna xtlawa xlakata xlakaskin tlan xtawilalh xkachikin Jehová chu xlakata xkapaxki xnatalan. * Wa xlakata kinkgalhtatikan lu paxkiw.

WI TUKU KATSINIKGO XLAKATA XʼAMIGOS

Lu xatlan liʼakxilhtit xlakata amigos tiku nikxni makgxtakgkgo Dios tlan kinkamakgtayayan xlakata lu tlan natalalinaw Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, natalan tiku lichuwinamaw lhuwa tuku katsinikgolh xlakata natalan xalak Alemania, lu lhuwa chu nila putum lichuwinanaw, pero na katsinikgolh xlakata xchatunukan. Richard wan: «Lowell wa tiku tlakg tlan xchuwinan alemán, pero amakgapitsin lu tuwa xakmakgkatsiyaw. Chu xlakata wa xapuxku xwanit, putum kilhtamaku xkgalhskinaw tuku ni xakkatsiyaw xlakata uma tachuwin chu xwaniyaw pi xla pulana xchuwinalh». Ramon lakapastaka: «Chatum tala kinkawanin pi tlan xaktamakgxtakgwi aktsu xchik kSuiza akxni kgalhiw xapulana kivacacioneskan akxni makgatsiw akgtum kʼAlemania. ¡Lanka tapaxuwan! ¡Akgtiy semanas ni xaʼamaw litaʼakglhuwiyaw xlakata tachuwin! Pero ni xkgalhkgalhiyaw pi Lowell, xʼama wan pi xlikgalhtawakgaw texto xala chali chali kʼalemán. Maski akit ni xaklakaskin xla ni lakgpalilh tuku xwanit. Pero katsiniw pi kuenta kilitlawanitkan tiku lakaskin pi tlan nakinkakitaxtuniyan, maski namin kilhtamaku nichuna tlawaputunaw. Chuna la titaxtukgonit kata, uma tastakyaw lu kinkamakgtayanitan chu tlawanit pi tlakg lakapala natlawayaw tuku wan xkachikin Dios».

Uma kgalhtati amigos na katsinikgolh tuku tlakg tlan xtlawakgo xchatunukan, «kalataktujunitit nchatunu amakgapitsin», chuna la wan Filipenses 2:3. Akgtum liʼakxilhtit, Lowell, Richard chu Ramon xkatsikgo pi Bill tlakg tlan xtlawa tuku xlakan nila xtlawakgo. Lowell wan: «Komo xtawila akgtum lu tuwa taʼakglhuwit chu kimputumkan xkatsiyaw pi xtalakaskin wi tuku xtalakgpalilh, xwaniyaw Bill. Xla putum kilhtamaku ni xpekuan chu xtlawa tuku akinin lu tuwa xmakgkatsiyaw».

LIPAXUWAKGO KXTAMAKGAXTOKGATKAN

Xkgalhtatikan tamakgaxtokgkgolh. Xlakata xtapaxkit Jehová xtlawa pi lu tlan amigos xwankgolh chu xlakata xputumkan skujnikgolh xliputum kilhtamaku, lakpuwankgolh pi kaj xʼamakgolh tatamakgaxtokgkgo natalan tiku pulana xwilikgolh Jehová kxlatamatkan. Xlakata putum kilhtamaku skujnikgo Dios xkamasiyaninit pi tiku masta tlakg paxuwa ni xawa tiku makglhtinan chu pi talakaskin pulana nawilikan xTamapakgsin Dios chu ni wa tuku chatunu chatunu lakaskin. Wa xlakata tatamakgaxtokgkgolh natalan tiku skujnikgoya Dios xliputum kilhtamaku, chu xtamakgaxtokgatkan lu tlan tawilakgolh chu paxuwakgolh.

Xlakata lu tlan natalalinkan chu akgtum tamakgaxtokgat tliwakga natawila talakaskin pi Jehová anta natawila (Ecl. 4:12). Maski xpuskat Bill chu Ramon nikgolh, xchatiykan lu lipaxuwakgolh chu akxilhkgolh la xlakpuskatin xkamakgtayakgo. Lowell chu Richard chuntiya lu lipaxuwakgo xtamakgaxtokgatkan, chu Bill, tamakgaxtokgpa, chu laksakli tiku xmakgtayalh chuntiyaku tlan skujnilh Dios putum kilhtamaku.

Chuna la titaxtukgolh kata, tuku xlakgayakgo kxkachikin Dios tlawalh pi alakatanu niku xʼankgolh latamakgo, chu ankgolh Alemania, Austria, Luxemburgo, Canadá chu Estados Unidos. Maski nialh la akxtum xwilakgo chuna la xlakan xtilakaskinkgolh, putum kilhtamaku xlatachuwinankgo chu xlichuwinankgo tuku xkamakgapaxuwa chu tuku xlilakgaputsakgo (Rom. 12:15). Tiku kgalhi amigos la uma lipaxuwakgo, akgtum tamaskiwin xla Jehová nema putum kilhtamaku napaxtikatsiniyaw (Prov. 17:17). Xaxlikana amigos tuwa katekgskan, pero xtatayananin Jehová tlan katalalinaw kinatalankan xlikalanka kakilhtamaku chu tlakg tlan katalalinaw Jehová chu Jesucristo.

Xlikana uma kgalhtati amigos na titaxtukgonit tuku nitlan. Max xlakata nilh xpuskatkan, titaxtukgolh akgtum lu tuwa tajatat, kuenta tlawakgolh xnatlatnikan tiku laklankata, makgastakkgolh kamanan chu chuntiya skujnikgolh Dios putum kilhtamaku, xlakata ni xkatsikgo tuku xasasti xʼama tlawakgo xkachikin Dios o xlakata laklankata xwankgonit. Pero tuku titaxtukgolh kamasiyanilh pi xatlan amigos, maski lakatsu o makgat natawilakgo, putum kilhtamaku katawilakgo tiku paxkikgo Jehová xlakata nakamakgtayakgo natayanikgo taʼakglhuwit.

AMIGOS XLIPUTUM KILHTAMAKU

Lowell, Ramon, Bill chu Richard lu tlan tuku tlawakgolh akxni makamastanikgolh xlatamatkan Jehová akxni xkgalhikgo 18, 12, 11 chu 10 kata chu tsukukgolh skujnikgo Dios xliputum kilhtamaku akxni xkgalhikgo 17 chu 21 kata. Kuenta tlawakgolh tastakyaw nema limin Eclesiastés 12:1: «Kalakapastakti mi Malakatsukina la uku akxni kgawasaku wix».

Komo wix kgawasaku chu kstalanina Cristo, Jehová waniyan pi kaskujni putum kilhtamaku. ¿Tlan tlawaya uma? Komo chuna, xlakata xla kinkalakgalhamanan tlan nalipaxuwaya uma, xtachuna uma kgalhtati amigos, max nalipaxuwaya naskujnaniya Dios la superintendente de circuito, de distrito o de zona; naskuja kBetel, o napulalipina Comité de Sucursal; o makgalhtawakgena xla Escuela niku kamasiyanikan Lakgkgolotsin chu Siervos Ministeriales nawana o xla escuela xla Servicio de Precursor, o namastaya taʼakgchuwin klaklanka tamakxtumit. Uma kgalhtati natalan lu xlipaxuwakgo xlakata xkatsikgo pi taskujut nema xtlawakgo xkamakgtaya lhuwa mil kstalaninanin Cristo. Chu putum uma tlan tlawakgolh xlakata lata lakgkgawasanku tsukukgolh skujnikgo Jehová xliputum xnakujkan (Col. 3:23).

La uku Lowell, Richard chu Ramon akxtum skujkgo kxasasti sucursal xalak Alemania, nema la uku wi kSelters. Tuku nitlan la wa pi Bill nilh kata 2010, precursor especial xwanit kʼEstados Unidos. Linin tlawanit pi uma amigos tiku atsinu ni chan tutupuxam kata la latalalinkgo lu nalilipuwankgo. Pero kiDioskan, Jehová, putum kilhtamaku nalakapastakkgo xʼamigos. Akxni natawila xTamapakgsin Dios, xlakskujnin akxtum natatawilakgo putum xʼamigos, tiku la uku nikgonitta.

Akxni nina xniy, Bill tsokgli: «Uma tutupuxam kata ni klakapastaka tuku xtlawalh pi nialh tlan xaklatalaliw. La lu tlan latalalinaw lu xlakaskinka kakxilha». Chu chatutu amigos, tiku akxilhlakgankgo xasasti kakilhtamaku wankgo: «Chu uma aku tsukuma».

[Nota nema wi kpágina]

^ párr. 17 Xbiografía tala Frost taxtulh krevista La Atalaya 15 xla julio kata 1961, kpáginas 437 asta 443.

[Tuku wan página 18]

Xlakata lu lipaxuwakgolh tlawalh pi xkatsikgolh pi Dios putum kilhtamaku katsi tuku tlakg tlan kilakatakan

[Tuku wan página 21]

«Uma tutupuxam kata ni klakapastaka tuku xtlawalh pi nialh tlan xaklatalaliw»

[Dibujo xla página 17]

Pakgxwiki asta pakgkana, o pakgastakat: Richard, Lowell, Ramon chu Bill amigos litaxtukgolh kʼGalaad

[Dibujos xla página 18]

Talhman: Ramon mastama clases kʼEscuela niku kamasiyanikan Lakgkgolotsin chu Siervos Ministeriales; pakgkana: Richard tlawama placas xlakata naimprimirlikan direcciones kʼBetel xalak Wiesbaden

[Dibujos xla página 19]

Talhman: Erich Frost (pakgkana) chu atanu natalan akxni tala Nathan Knorr xʼanit lakgapaxialhnan sucursal (pakgxwiki); pakgkana: Akxni xʼankgonit vacaciones kSuiza kata 1952

[Dibujo xla página 20]

Pakgxwiki asta pakgkana: Richard, Bill, Lowell chu Ramon akxtum wilakgo Selters xlakata xmasastikgolh xalaksasti edificios xalak Betel kata 1984

[Dibujo xla página 21]

Pakgxwiki asta pakgkana: Ramon, Richard chu Lowell