1, 2. 1) ¿Tukuya akgsiyat lakaskin Satanás nakanajlayaw? 2) ¿Tuku nakinkamakgtayayan natalakatsuwiniyaw Dios?

JEHOVÁ kinkatlawan chuna la xtalakatsuwiniputuw. Pero Satanás lakaskin pi akinin nalakpuwanaw: pi ni maklakaskinaw Dios. Chu malakgatuminit uma taʼakgsanin lata kilhtamaku akxni akgskgawilh Eva kjardín xla Edén (Gén. 3:4-6). Chu chuna la titaxtunit kilhtamaku, tlawanit pi atsinu ni putum latamanin nakanajlakgo uma taʼakgsanin.

² Lu paxuwayaw, akinin ni kanajlayaw xtaʼakgsanin Satanás xlakata «katsiyaw xtakgskgawimin», uma kilhchanima xliʼakgsiyat (2 Cor. 2:11). Xla lakaskin pi natiyayaw akgtum tiji nema natlawa pi natamakgatliniyaw Jehová. Pero chuna la katsiw kʼartículo nema titaxtulh, tlan nalaksakaw tuku tlan xlakata taskujut, tuku nalipaxuwayaw chu familia. Kʼuma artículo nalichuwinanaw pi komo ni lu xlakaskinka naʼakxilhaw tecnología, kuenta natlawayaw kimaknikan, tumin chu ni lanka nakinkamakgkatsikanan tlan natalakatsuwiniyaw Dios (Sant. 4:8).

3. Kawili akgtum liʼakxilhtit nema litasiya pi tecnología pulaktiy litamaklakaskin tuku tlan chu tuku nitlan.

³ Lhuwa aparatos electrónicos nema aku taxtumakgo tlan kgalhikgo putum latamanin. Komo liwana kamaklakaskinkan lu makgtayanankgo, pero komo ni chuna, tlawakgo pi natamakgatliniyaw Jehová. Akgtum liʼakxilhtit. Revista nema uku kgalhtawakgapat litsokgka chu imprimirlika kcomputadoras. Uma aparatos tlan kamaklakaskinkan ktaskujut, na tlan nakatachuwinana amakgapitsin chu na tlan nalipaxuwayaw. Pero komo ni kuenta natlawayaw max lu lhuwa nakgalhiputunaw uma aparatos. Xalakgskgalalan stananin tlawakgo pi latamanin xlitamawatkan aparatos nema aku taxtumakgo. Chatum kgawasa lu xlakaskin akgtum tableta electrónica xlakata xkilh tsekg stalh xpastapu. ¡Lu xatonto!

4. ¿Tuku tlawalh chatum kstalanina Cristo xlakata namakgxtakga la xlilhuwa xlimaklakaskin xcomputadora?

 ⁴ Chu tlakg nitlan kitaxtu nalakgmakganaw la talalinaw Jehová kaj xlakata lhuwa maklakaskinaw tecnología. Juan, * chatum kgawasa tiku max kgalhi 30 kata, uma tuku wa: «Kkatsi pi Biblia kinkastakyawayan pi natamawayaw kilhtamaku xlakata tuku xaʼespiritual, pero akxni klimaklakaskin computadora nila kiʼakstu kimachokgokan». Atsinu ni putum kilhtamaku Juan xlimaklakaskin Internet asta makgat tsisni. Xla wan: «Akxni tlakg xaktlakgwanit nila xakmakgaxtakga naktachuwinan kiʼamigos o nakaʼakxilha videos nema ni lu lakwan». Xlakata xmakgaxtakgali uma nixatlan tayat, tlawa pi namixa xcomputadora akxni xlilhtatata (kalikgalhtawakga Efesios 5:15, 16).

5, 6. 1) ¿Tuku lakgayakgo natlatni? 2) ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata kinkamanankan natalalinkgo tiku tlan xtayat?

⁵ Natlatni, maski wixin ni putum minkuenta tuku tlawakgo minkamanankan, milikatsitkan la limaklakaskinkgo computadora. Ni kamasta talakaskin naʼakxilhkgo talakgxtumit xalimaxana, takgaman niku lachipakan, taskuwan chu natalalinkgo tiku ni xlilat kʼInternet kaj xlakata ni namakglhuwikgoyan. Max nalakapastakkgo: «Komo kinatlatni ni kuenta tlawakgo tuku akit ktlawa, max tlan tuku ktlawama». Wixin milikuentajtlawatkan pi nitu natlawa pi minkamanan natamakgatlinikgo Jehová, maski laklankata. Kalakpuwanti tuku tlawa tantum osa xlakata nakuentajtlawa xlakgskgatan. ¡Chu asta animales kuenta tlawakgo nitu nakalani xlakgskgatankan! (Katamalakxtupi Oseas 13:8.)

⁶ Kakamakgtayakgotit minkamanankan natalalinkgo kstalaninanin Cristo tiku tlan liʼakxilhtit, tiku kaman chu tiku laklankata. Chu kalakapastaktit: minkamankan lakaskinkgo pi wixin nalimaxtuyatit kilhtamaku xlakata akxtum natawilayatit, natalalipinatit, nalitsinatit, nakgamananatit, naskujatit chu akxtum natalakatsuwiniyatit Jehová. *

7. ¿Tuku xlakata ni tatatlaputunaw?

⁷ «¿La makgkatsiya?» Uma takgalhskinin nema lhuwa tlawakan wi tuku masiya. Xlakata xapulana kinatlatnikan mastakgolh talakaskin pi Satanás xtlawalh natamakgatlinikgo Jehová, kimputumkan tatatlayaw. Akgskgawini lipaxuwa kintapatinkan pues uma tlawa pi tuwa namakgkatsiyaw naskujniyaw Dios. Chu komo niyaw, nila naskujniyaw (Sal. 115:17). Wa xlakata, tlawayaw tuku talakaskin xlakata ni natatatlayaw chu lakaskinaw pi kinatalankan na ni natatatlakgo. *

8, 9. 1) ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata ni lu namalakatsaliyaw xlakata la kuenta tlawayaw kilatamatkan? 2) ¿La kinkamakgtayayan akxni paxuwayaw?

⁸ Pero talakaskin ni namalakatsaliyaw la akxilhaw. Wi tiku lhuwa liskujkgo xlakata natlawakgo akgtum dieta, natamawakgo tuku talakaskin  xlakata tlan natasiyakgo chu alistalh wilikgo nalichuwinankgo xTamapakgsin Dios. Max lakpuwankgo pi chuna makgtayakgo amakgapitsin, pero tuku xaxlikana wa pi nitlan nalichuwinanaw akgtum likuchun chu akgtum tratamiento xlakata akgtum tajatat o xlakata tlan natasiyayaw akxni nina tsuku o akxni kgalhsputnita tamakxtumit kPukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová o salón xla asambleas. ¿Tuku xlakata?

⁹ Anaw ktamakxtumit xlakata nalichuwinanaw takanajla, tlakg napaxuwayaw, chu uma masta xtawakat espíritu santo (Gál. 5:22). Akxni kawaniyaw amakgapitsin xlakata la nakuentajtlawakgo xlatamatkan akxni wilaw ktamakxtumit, maski nakinkaskinikan o ni, tlawa pi nialh xlakaskinka naʼakxilhaw tuku xla takanajla chu max natlawa pi nialh lu napaxuwakgo makgapitsin natalan (Rom. 14:17). Chatunu chatunu xlilaksakat tuku nalikuentajtlawa xlatamat xlakata ni lu natatatla chu niti kgalhi likuchun xlakata namasputu putum tajatat. Asta tlakg xatlan makuchinanin tatatlakgo, kgolonkgo chu nikgo. Nachuna maski lhuwa nalilakgaputsayaw kilatamatkan uma ni natlawa pi tlakg nalatamayaw (Luc. 12:25). Pero «akgtum tlan naku tlawa tlan nalimakgkatsikan» (Prov. 17:22).

10. 1) ¿Tuku tlawa pi chatum lataman stlan naʼakxilha Jehová? 2) ¿Tukuya kilhtamaku nialh natatatlayaw?

¹⁰ Nachuna ni wamputun pi nitlan nakuentajtlawayaw la tasiyayaw. Pero ni talakaskin namatsekgaw tuku litasiya pi kgolomawa, wata uma litasiya pi staknitawa, nakinkamaxkikanan kakni chu pi liwana lakapastakaw. Akgtum liʼakxilhtit, Biblia wan pi «aktsasat tlan tasiya akxni latapulikanit xaʼakgstitum tiji» (Prov. 16:31). Jehová tlakg xlakaskinka akxilha tuku la likatsiyaw chu akinin nachuna kililakapastakatkan (kalikgalhtawakga 1 Pedro 3:3, 4). ¿Pi tlan nakinkatlawanikanan nakinkachukukanan chu tuku max kalipekua nawili kilatamatkan kaj xlakata stlan natasiyayaw? Maski linawa kata o la tasiyayaw, «xtapaxuwan Jehová» wa tuku xlikana stlan kinkatlawayan (Neh. 8:10). Kajwatiya kxasasti kakilhtamaku ni natatatlayaw chu ni kgolonaw (Job 33:25; Is. 33:24). Ama kilhtamaku, liskgalala chu takanajla nakinkamakgtayayan ni natamakgatliniyaw Jehová akxni natlawayaw putum tuku namatlaniyaw (1 Tim. 4:8).

11. ¿Tuku xlakata wanaw pi tumin akgtum akgsiyat?

¹¹ Nila wanaw pi tumin nitlan, xtachuna la nila wanaw pi nitlan nakgalhikan akgtum tlan taskujut xlakata natlajakan tumin (Ecl. 7:12; Luc. 19:12, 13). Pero «nalakgpaxkiya ntumin» tlawa pi natamakgatliniya Jehová (1 Tim. 6:9, 10). «Litakgatsankgakgoy katuwa wantu kaj xala katuxawat», uma wamputun, pi lu lilipuwankan nakgalhikan tuku maklakaskinkan xlakata latamat, chu uma tlawa nialh nalakapastakaw tuku xaʼespiritual. Nachuna la «nakgalhikgoy lhuwa tumin» o nalakpuwankan pi uma tlawa putum kilhtamaku nalipaxuwakan (Mat. 13:22). Jesús masiyalh pi niti tlan naskujni Dios chu lhuwa tuku nakgalhiputun (Mat. 6:24).

12. ¿Tukuya akgsiyat xlakata natlajakan tumin wilakgo la uku, chu la ni namakgtanuyaw?

¹² Akxni nitlan lakpuwanaw xlakata tumin tlawa pi nakgalhiyaw taʼakglhuwit (Prov. 28:20). Xlakata tlajaputunkan lhuwa tumin chu lakapala, tlawanit pi natamawakan billetes xla lotería o natlawakan negocios niku limaklakaskinkan lhuwa tumin o tlawakan negocios niku litlajakan tumin xlakata atanu, chu lhuwa tlawakgonit pi natalan xalak congregación namakgtanukgo. Chu atanu makgtanukgo klaklanka negocios xlakata kanajlakgo pi natlajakgo lhuwa tumin. Ni kamasta talakaskin pi tuku kgalhiputuna natlawa namakgatsankgaya tuku kgalhiya. Liwana kalakpuwanti: komo akgtum negocio lu tlan tasiya max nixlikana.

13. Xlakata tumin, ¿tuku tlawa pi ni akxtum tuku lakpuwan Dios chu tuku lakpuwankan kkakilhtamaku?

¹³ Komo pulana nawiliyaw «xTamapakgsin Dios, chu xtalakaskin» xla nasikulunatlawa  tuku natlawayaw xlakata nakgalhiyaw tuku maklakaskinaw (Mat. 6:33; Efes. 4:28). Pero, Jehová ni lakaskin pi chuntiya nalakapastakaw tumin o tlakgwanitaw nawan akxni naʼanaw tamakxtumit kaj xlakata lhuwa skujnitaw. Kkakilhtamaku lhuwa latamanin lakpuwankgo pi kaj tlan napaxuwayaw kilhtamaku nema aku mima komo liskujaw xlakata lhuwa tumin nakgalhiyaw. Asta tlawakgo pi xkamanankan nalakpuwankgo la tlan natlajakgo tumin. Pero Jesús masiyalh pi uma talakapastakni nitlan (kalikgalhtawakga Lucas 12:15-21). Ni kalitaxtuw la Guehazí, tiku lakpuwa pi tlan lhuwa xkgalhi putum tuku xlakaskin chu chuntiya tlan xtalalilh Jehová (2 Rey. 5:20-27).

14, 15. ¿Tuku xlakata ni nalipawanaw tumin? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.

¹⁴ Makgapitsi águilas muxtukgolh xlakata ni makgxtakgputunkgolh tantum lanka chu tsinka skiti nema xchipakgonit. ¿Na tlan chuna xakgspulalh chatum kstalanina Cristo? Alex chatum kgolotsin xalak congregación wan: «Ni lu klaktlawa tumin. Akxni lhuwa taxtu champú, kmujupara nema xʼakgataxtu xputajun». Pero Alex makgtanulh negocio niku makgatsankgalh lhuwa xtumin. Tanulh mercado xla valores xlakata xlakpuwan pi kaj ni makgas kilhtamaku nialh xʼama skuja chu tlan precursor xʼwa. Tlakg makgtanulh chu tlakg xlikgalhtawakga xlakata negocios. Xlakata tumin nema xmakinit chu tumin nema masakuanikgolh tiku skujkgo kbolsa xla valores tamawalh acciones, nema analistas wanikgolh pi alistalh xʼama taliwaka xtapalh. Pero nichuna lalh wata tlakg taktalh. Alex lakapastaka: «Akit xakkgalhiputumpara kintumin. Xaklakpuwan pi komo xakkgalhkgalhilh, acciones xʼama taliwakapara».

¹⁵ Alex lhuwa papaʼ kajwatiya uma xlakpuwan. Nialhla xlakapastaka tuku xaʼespiritual chu asta nila xaklhtata. Pero acciones nikxni taliwakakgolh. Xlakata uma makgatsankgalh putum xtumin chu stalh xchik. Xla wan: «Ktlawanilh tuku nitlan kifamilia». Pero katsinilh tuku lu xlakaskinka: «La uku kkatsi pi tiku lipawan tuku malaknu xkakilhtamaku Satanás nitlan kitaxtuni» (Prov. 11:28). Xlikana nalipawanaw kintuminkan, negocios o tuku tlan tlawayaw xlakata natlajayaw tumin kitaxtu xtachuna nalipawanaw Satanás, «xmalana katuxawat» (2 Cor. 4:4; 1 Tim. 6:17). La uku, Alex nialh lhuwa tuku putsa kxlatamat xlakata «xatlan tamakatsinin». La uku xla chu xfamilia tlakg paxuwakgo chu tlakg tlan natalalinkgo Jehová (kalikgalhtawakga Marcos 10:29, 30).

16. ¿Tuku tlawa pi nitlan nawan lanka namakgkatsikana?

¹⁶ Min kilhtamaku tlan kitaxtu wi tuku tlanka kinkalimakgkatsikanan. Akgtum liʼakxilhtit, tlan limakgkatsiyaw xlakata akinin xtatayananin Jehová (Jer. 9:24). Akxni ni malakatsalayaw la kinkaʼakxilhkan kinkamakgtayayan liwana nalaksakaw tuku natlawayaw chu ni tlawayaw tuku ni tlan. Pero akxni tlakg xlakaskinka akxilhaw tuku lakpuwanaw o taskujut xalak kinchikkan tlawa natamakgatliniyaw Jehová (Sal. 138:6; Rom. 12:3).

17, 18. 1) Kalichuwinanti makgapitsi latamanin tiku lichuwinan Biblia nema kalilakgapaska xlakata ni tlankajwa xlikatsikgo. 2) Xlakata lanka xmakgkatsikan, ¿tuku tlawalh chatum tala xlakata ni xtamakgatlinilh Jehová?

¹⁷ Anta kBiblia tekgsaw lhuwa liʼakxilhtit xla latamanin tiku taktujukgo chu tiku tlankajwa. Jehová sikulunatlawalh mapakgsina David xlakata putsalh napulalin Dios (Sal. 131:1-3). Pero kamalakgaxokgelh tiku lanka xkamakgkatsikan chuna la mapakgsina Nabucodonosor chu Belsasar (Dan. 4:30-37; 5:22-30). La uku na titaxtuyaw tuku liʼakxilhkan komo taktujuyaw. Raúl chatum siervo ministerial tiku kgalhi 32 kata, alh alakatanu congregación xla lakapastaka: «Xaklakpuwan pi tunkun kgolotsin xʼamaka kintlawakan, pero titaxtulh akgtum kata chu nitu lalh». ¿Xʼama lisitsi Raúl, chu xʼama lakpuwan pi lakgkgolotsin xalak congregación nitlan xlikatsinikgo? ¿Nialh xʼama an tamakxtumit chu xʼama masta talakaskin pi uma  xtlawalh natamakgatlini Jehová? ¿Tuku xtitlawa wix?

¹⁸ Raúl kinkawaniyan: «Klikgalhtawakgalh putum tuku ktekgsli kkilikgalhtawakgakan xlakata “tuku kgalhkgalhimaw” nema lichuwinan Proverbios 13:12. Kkatsilh pi xtalakaskin tlakg xakkatsilh kgalhkgalhinan chu ni lanka xkimakgkatsika. Kilimastat xwanit pi Jehová xpulalilh kilatamat». Raúl nialh putsalh tuku xla xlakaskin wata tsukulh kamakgtaya amakgapitsin kcongregación chu akxni xlichuwinan Dios. Ni lhuwa kilhtamaku alistalh lhuwa tiku xkamakgalhtawakgema nema lakapala xkatsinimakgo xlakata Dios. Xla wan: «Akgtum kata aitat alistalh kiliyawaka kgolotsin, nila xakkanajla. Lu xaklipaxuwa la xaklichuwinan Dios, chu nialh xaklakapasta tuku xaklakgatayaputun» (kalikgalhtawakga Salmo 37:3, 4).

19, 20. 1) ¿Tuku natlawayaw xlakata tuku tlan tasiya kkakilhtamaku ni natlawa natamakgatliniyaw Jehová? 2) ¿Tiku xliʼakxilhtit nastalaniyaw xlakata ni namakgxtakgaw Jehová?

¹⁹ Putum tuku lichuwinanitaw kʼuma artículo chu nema titaxtulh wa tuku maklakaskinaw pero kuenta kilitlawatkan. Lu tlan limakgkatsiyaw xlakata xlakskujnin Dios akinin. Akgtum familia nema paxuwa, ni lu tatatlakan wa pulaktiy tlan tamaskiwin nema kinkamaxkiyan Dios. Katsiyaw pi taskujut chu tumin kinkamakgtayakgoyan xlakata nakgalhiyaw tuku maklakaskinaw. Katsiyaw pi akxni kaj tsinu lakgastananaw tlan makgkatsiyaw chu tecnología na tlan kinkamakgtayayan. Pero putum uma na tlan tlawakgo pi natamakgatliniyaw Jehová komo tlawayaw akxni ni xlilat, komo lhuwa kilhtamaku limaklakaskinaw o komo mastayaw talakaskin natlawakgo pi nialh nakakninaniyaw Dios.

²⁰ Satanás lu xlakgatilh pi wix chu mi familia natamakgatliniyatit Jehová. Pero ni milimastat talakaskin pi chuna nala (Prov. 22:3). Wa xlakata katalakatsuwini Jehová chu ni katamakgatlini. Biblia lichuwinan lhuwa xlakskujni tiku chuna tlawakgolh. Enoc chu Noé «ni makgxtakg[kgolh] xaxlikana Dios» (Gén. 5:22; 6:9). Moisés «xtachuna mpala lu[...] man xukxilhma Dios ntu ni tasiyuj» (Heb. 11:27). Chu Dios makgtayalh Jesús xlakata putum kilhtamaku xmakgapaxuwalh xTlat xalak akgapun (Juan 8:29). Nachuna katlawa la xlakan chu katlawa tuku wan uma tastakyaw xalak Biblia: «Xaliʼankgalhin kapaxuwatit. Ni anan xtajaxni nkatlawatit mioraciónkan. Xlipaks kalimastatit mpaxkatsinit» (1 Tes. 5:16-18). Ni kamasta talakaskin wi tuku natlawa pi natamakgatliniya Jehová.