Biblia kinkawaniyan: «Kxnaku nchixku ntaxtuy ni lakwan talakapastakna, lamakgnit, chu [tiku akgskgawi xchixku o xpuskat], chu [talakgxtumit nema ni xlitatlawat], takgalhan, chu ntamaxtun takgsanin xla achatum, chu xkajwachuwinat» (Mat. 15:19). Kinakujkan, o tuku lakpuwanaw, tlan nakinkaʼakgskgawiyan chu nalakpuwan pi xlimapakgsin Dios ni tlan. Chu max ni nakatsiyaw asta akxni natlawayaw tuku nitlan. ¿La tlan nakatsiyaw tuku lakaskin kinakujkan akxni nina tlawanitaw tuku nitlan?

Kalikgalhtawakga Biblia chali chali chu kalilakapastakti tuku wan.

Apóstol Pablo tsokgli «xampi wa xtachuwin Dios xtachuna ntu xastakna, na kgalhi xlitliwakga, na tlakg lakchuway kxnaku nchixku, ni xawa nkuchiluj [“espada”], wantu lakgaputiyu stakaka, na astan lakgchan laktanuy ntani wi listakna chu spiritu». Xtamakatsin Dios nema tekgsaw kBiblia «na tlan lilakgapasa xatu ntalakapastakna, chu lantla xtatlawaputu nchatum» (Heb. 4:12). Akxni likgalhtawakgayaw Biblia, talakaskin naʼakxilhaw tuku lakapastakaw, chu tuku tlawaputunaw; akxni chuna natlawayaw xlikana nakatsiyaw tuku wi kkinakujkan. Wa xlakata lu xlakaskinka pi chali chali nalikgalhtawakgayaw chu nalakapastakaw tuku kgalhtawakgayaw. Komo chuna natlawayaw putum naʼakxilhaw la akxilha Jehová.

 Akxni makgamakglhtinanaw chu tlawayaw xtastakyaw Dios masiyaniyaw kitalakapastaknikan; chu uma nakinkamakatsiniyan komo wi tuku nitlan lama chu ni kitiputsaw la natlawayaw tuku nitlan (Rom. 9:1). Nachuna kBiblia tekgsaw liʼakxilhtit nema nakinkamakgtayakgoyan ni natlawayaw tuku nitlan (1 Cor. 10:11). Akxni katsiniyaw xlakata uma kinkamakgtayayan ni natiyayaw nixatlan tiji. Uma kimputumkan tlan tlawayaw.

Kaskiw tamakgtay kʼoración.

Jehová akxilha kinakujkan (1 Cron. 29:17). Xla «ntlanka Dios, ni xawa nkintapuwankan, chu na lakgapasa xlipaks nkatuwaj» (1 Juan 3:20). Wa xlakata, nila katiʼakgskgawiw. Komo akinin nawaniyaw tuku lilakgaputsayaw, tuku makgkatsiyaw, chu tuku lakaskinaw, Jehová tlan nakinkamakgtayayan nakatsiyaw la likatsiyaw. Asta tlan naskiniyaw pi «kakintlawani kinaku xatlan» (Sal. 51:10). Oración lu xlakaskinka xlakata nakatsiyaw tuku wi kkinakujkan.

Kuenta katlawaw ktamakxtumit.

Komo chuna natlawayaw, liwana nakatsiyaw tuku wi kkinakujkan. Maski xlikana pi ni makglhtinanaw tuku xasasti kʼakgatunu tamakxtumit, xlakaskinka liwana nakgaxmataw tuku wankan. ¿Tuku xlakata? Xlakata tamakxtumit kinkamakgtayayan tlakg tlan nalikatsiyaw tastakyaw xalak Biblia, chu makglhtinanaw tastakyaw nema kinkamakgtayakgoyan nakatsiyaw la wilaw chu nalakgpaliyaw tuku talakaskin kkilatamatkan. Xcomentarioskan amakgapitsin na lu kinkamakgtayayan (Prov. 27:17). Komo ni anaw ktamakxtumit, nalilakpuwanaw tuku lakaskinaw chu nalaksakaw tuku nitlan (Prov. 18:1). Wa xlakata tlan nakinkakgalhskinkanan: «¿Klismaninit nakan putum ktamakxtumit chu naklitamakgtaya tuku masiyakan anta?» (Heb. 10:24, 25).

Kinakujkan tlan kinkaʼakgskgawiyan chu nakinkamatlawiyan tuku nitlan. Kalichuwinaw pulaktati: lhuwa nakgalhiputunaw tumin, nawayaw kuchu, tiku katalalinaw chu tuku lilakgastananaw.

Lhuwa nakgalhiputunaw tumin.

Nitu wamputun nakgalhiputunaw tuku maklakaskinaw. Pero, Jesús mastalh tastakyaw niku wa pi ni pulana nawiliyaw tuku maklakaskinaw. Kʼakgtum liʼakxilhtit, lichuwinalh chatum chixku tiku lhuwa xkgalhi tumin chu niku xmaki xtamakgalan xtatsamanit. Komo ni xkgalhi niku namaki tuku xʼama makgala alistalh wa xlakata lakapastakli nalaktilha nema xkgalhi chu xʼama tlawa tlakg laklanka. Xla lakapastakli: «Anta nakmakiy [...], chu putum wantu kkgalhiy. Chanchu alistalh chuna nakwani kilistakna: chu lhuwa kgalhiyaw tumin wantu namaklakaskinaw akglhuwa kata, xampi tlan mastokgwilikgonitaw. Nitu kalitakgatsankga, wata xatlan chu kaj kajaxwi, tlan kawayaw, chu lhuwa lipaxuw kalatamaw». Uma chixku ni lakpuwa pi tlan xnilh uma katsisni (Luc. 12:16-20).

Akxni kgolonaw, tlakg nalilipuwanaw xlakata nakgalhiyaw tumin. Wa xlakata, max tlakg naskujaw horas extras akxni kgalhiyaw tamakxtumit, chu max nialh kuenta katitlawaw taskujut nema kgalhiyaw ktamakxtumit. Xlikana, uma tayat lu nitlan. ¿Chu komo kaman akinin chu katsiyaw pi  xliputum lakskujnanikan Dios wa tlakg tlan natlawayaw uku? ¿Alistalh precursor regular nawanaw kaj xlakata pulana skujputunaw chu mastokgputunaw tumin? ¿Ni lakpuwana wix pi la uku tlakg talakaskin naskujnaniyaw Dios? Maski chuna, ni katsiyaw komo nalakgaxkgakgayaw.

Nawayaw kuchu.

Proverbios 23:20 wan: «Ni katalatapakgo tiku lhuwa wakgo kuchu, chu tiku lhuwa wakgo liwa». Tiku lu waputun kuchu, max chali chali nalakputsa la natlawa xlakata nawa max nawan pi tlan limakgkatsi, pero ni kgachi. Komo lakaskinaw kuchu xlakata tlan nalimakgkatsiyaw, talakaskin liwana nalakputsananiyaw tuku lakaskin kinakujkan.

Tiku katalalinaw.

Xlikana pi katachuwinanaw tiku ni kanajlakgo la akinin, la tiku kataʼanaw kʼescuela o kataskujaw, o tiku katachuwinanaw akxni anaw lichuwinanaw Dios. Pero nakatalalinaw amakgapitsin o wi tiku lu kiʼamigoskan tanu tuku wamputun. Max nawanaw pi xlakan lu tlan likatsikgo. Pero Biblia liwana kinkawaniyan: «Ni kataʼakgskgawitit tiku nitlan nakatalalinaw natlawakgo pi namakgxtakgaw xatlan talismanin» (1 Cor. 15:33, TNM). Xtachuna kaj tsinu tuku nitlan nalakgmujukan chuchut tlawa pi nialh tlan nawan, akxni katalalinaw tiku ni kanajlanikgo Jehová, namaxkajwanikgo kintakanajlakan. La natitaxtu kilhtamaku nachuna natsukuyaw lakapastakaw, lhakgananaw, nachuwinanaw chu nalikatsiyaw.

Tuku lilakgastananaw.

Uku lhuwa anan lilakgastan uma tlawa pi pulaklhuwa tuku nalilakgastananaw, chu ni putum tlan xpalakatakan kstalaninanin Cristo. Apóstol Pablo wa pi nipara tsinu kalichuwinaw tuku xalixkajni (Efes. 5:3). ¿Chu komo kinakujkan lakgati akxilha o kgaxmata xalixkajni? Max nawan pi putum maklakaskinaw tuku lilakgastananaw, chu chatunu chatunu xlilaksakat tuku nalilakgastanan. Pero, tlakg xlakaskinka wa kuenta natlawayaw xtastakyaw Pablo chu ni namastayaw talakaskin wi tuku xalixkajni natanu kkilakgastapukan chu kkintakgenkan.

Maski xaʼakgskgawini kinakujkan kinkaʼakgskgawinitan chu lismaninitawa natlawayaw tuku nitlan tlan nalakgpaliyaw (Efes. 4:22-24). Kaʼakxilhwi akgtiy liʼakxilhtit.

Miguel * lakgpalilh tuku xlakapastaka xlakata tuku xkgalhiputun. Xla wan: «Kimpuskat, kinkgawasa chu akit, Kminitaw akgtum kachikin niku nakgalhiya tuku xasasti chu aparatos nema aku taxtumakgolh lu xlakaskinka akxilhkan. Klakaskilh tuku xalak kakilhtamaku, chu xaklakpuwan pi uma ni wamputun pi lhuwa tuku xakkgalhiputun. Ni makgas titaxtulh kkatsilh pi lhuwa tuku nakgalhiputuna xtachuna napina ktiji nema ni kgalhi xlisputni. Kskinilh tamakgtay Jehová xlakata xaklakgpalilh tuku klakapastaka chu tuku xlakaskin kinaku, chu kwanilh pi kifamilia tlakg kskujnaniputun. Klakkaxwiliw ni lhuwa tuku xakkgalhiw kkilatamatkan, chu kaw alakatanu niku tlakg xtalakaskin natalichuwinan Dios. Ni makgas kilhtamaku precursores klitaxtuw, chu akxilhwi pi ni lhuwa tuku talakaskin xlakata tlan natawilayaw chu nalipaxuwayaw».

Tuku titaxtulh Leo limasiya pi xlakaskinka aktanks akxilhaw la linaw kilatamatkan. Xla chuna tlawalh chu nialh katalalilh tiku nitlan likatsikgo. Leo wan: «Xlakata kintaskujut putum xakkatalalin stananin tiku xalak atanu kachikinin. Maski xakkatsi pi lhuwa xkgotkgo akxni xtamakxtumikgo, akit lu xaklakgati kataʼan. Makglhuwa atsinu nikkgachilh, chu alistalh nitlan xakmakgkatsi. Kmakgkatsilh pi xtalakaskin liwana xkaʼakxilhli la xwi kinaku. Xtastakyaw xtachuwin Dios chu lakgkgolotsin kimakgtayalh naʼakxilha niku tsuku kintaʼakglhuwit: xakputsa nakkatalalin tiku ni xkanajlanikgo Jehová. La uku klimaklakaskin teléfono xlakata naktlawa kintaskujut chu ni lhuwa ktalalinkgo tiku kistamaxkikgo tuku ksta».

Liwana kiliʼakxilhatkan la limaw kilatamatkan chu nakatsiyaw tuku lakaskin kinakujkan. Xlakaskinka naskiniyaw Jehová kinkamakgtayayan, xlakata «lakgapasa tu tsekg wi nak kinakujkan» (Sal. 44:21). Chu nachuna kinkamaxkinitan xTachuwin, xtachuna la espejo nema kinkamakgtayayan naʼakxilhaw la likatsiyaw (Sant. 1:22-25). Nachuna, makglhtinanaw lu xlakaskinka tastakyaw nema kinkamaxkikanan kilikgalhtawakgakan chu ktamakxtumit. Uma tamaskiwin tlan nakinkamakgtayayan xlakata nakuentajtlawayaw kinakujkan chu chuntiya natlawayaw tuku lakgati Jehová.