Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Xmakgtapakgsi kxfamilia Caifás

Xmakgtapakgsi kxfamilia Caifás

Min kilhtamaku, arqueología makgtayanan natakatsi pi xlikana latamakgolh tiku talichuwinan kBiblia. Max xtukuwanikan tatekgskgo kkatuwa tuku xala makgan, o umakgolh lichuwinankgo latamanin nema xkatalalin. Chuna masiya tuku tekgskgolh investigadores israelíes kkata 2011: akgtum osario (o cofre) nema xkgalhi akgtiy mil kata. Osario litatlawanit chiwix niku xmujukanit xlukut chatum puskat, akxni xliwa xlakgsputnita.

Osario xtatsokgnit uma: «Míriam, xtsumat Yeshúa xkgawasa Caifás, sacerdote xla Maazías xla Bet Imrí». Caifás wa xapuxku sacerdote tiku na makgtayanalh akxni lakputsananika chu makgnika Jesús (Juan 11:48-50). Kmaktum libro xla historiador Flavio Josefo tatsokgnit pi uma sacerdote wa «José, tiku na wanikan Caifás». Liwana tasiya pi uma osario xmakgtapakgsi kxfamilia Caifás. Osario nema pulana xtekgskanita, talakpuwan pi xla Caifás, kgalhi akgtum tatsokgni nema wan: «Yehosef bar Caiapha» (José xkgawasa Caifás). * Wa xlakata Míriam max xfamilia Caifás xwanit.

Autoridad xla Antigüedades xla Israel (IAA, la tatsokga xaʼinglés) makatsininalh pi osario nema makglhtikgoka makgapitsi kgalhananin tiku xtiyakgonit kʼakgtum putaknun, o tawaxni. Chuna la lakputsananika uma cofre chu tatsokgni nema kgalhi masiyakgo pi xlikana xamakgan.

Uma osario wi tuku makgtayanan natakatsi. Kxamakgan Israel sacerdotes 24 grupos xtapapitsekgonit chu pulakatunu kskujkgo ktemplo, chu xaʼawatiya uma grupo xla Maazías xwanit (1 Crón. 24:18). Chuna la wan IAA, tatsokgni nema xmin masiya pi «wa xfamilia Caifás xmakgtapakgsi xgrupo Maazías».

Nachuna uma tatsokgni wan «Bet Imrí». Wa IAA wan pi uma tukuwani max pulaktiy tiku kilhchani. Xapulana max wa kilhchani «xtukuwani akgtum familia xla sacerdotes, xkamanan Imer (Esdras 2:36-37; Nehemías 7:39-42), xkamanan kilhtsukukgocha kxfamilia Maazías». Xlipulaktiy max kilhchani «kachikin niku lakachilh uma puskat o putum xfamilia». Maski xapulana o xlipulaktiy, uma osario limasiya pi tiku lichuwinan Biblia xlikana latamakgolh nema xmakgtapakgsikgo kʼakgtum familia nema xlikana latamakgolh.

^ párr. 3 Tlakg natekgsa xlakata osario xla Caifás kʼartículo «El sumo sacerdote que condenó a Jesús», xla La Atalaya 15 xla enero kata 2006, página 10 asta 13.