Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Ni kamastaw talakaskin wi tuku natlawa ni nakgalhiyaw xlilanka Dios

Ni kamastaw talakaskin wi tuku natlawa ni nakgalhiyaw xlilanka Dios

«Tiku ni lanka makgkatsikan na malankikan.» (PROV. 29:23)

1, 2. 1) ¿Tuku kilhchanima tachuwin «lilanka» nema wi kBiblia? 2) ¿Tukuya takgalhskinin natakgalhti kʼuma artículo?

AKXNI wix kgaxpata tachuwin lilanka, ¿tuku lakapastaka? ¿Lilakapastaka stlan tamalakatsukin? (Sal. 19:1.) ¿Lilanka nema makglhtinankgo latamanin tiku kgalhikgo lhuwa tumin, tiku tlakg skgalala o wa tiku lu lanka tuku tlawakgonit? Anta kBiblia tachuwin xahebreo nema tamatitaxti «lilanka» kilhchanima tuku tsinka. Makgasa, tumin xlitlawakan xalak stlan likan, chu tumin tlakg xkgalhi xtapalh akxni tlakg tsinka xwanit. Wa xlakata, tachuwin «lilanka» tsukuka limaklakaskinkan akxni xlichuwinankan tuku lu lhuwa xtapalh, tuku lu lilakgatit chu kaks lilakawankan.

2 Max latamanin malankikgo, o maxkikgo kakni, tiku kgalhikgo litliwakga, tumin chu tiku lhuwa lakgapaskan. Pero ¿la kaʼakxilha Jehová? Biblia lichuwinan tiku Dios kamaxki lilanka. Proverbios 22:4 wan: «Akxni ni lanka kinkamakgkatsikanan chu pekuaniyaw Jehová lhuwa tuku kgalhiyaw chu lilanka chu latamat». Chu Santiago tsokgli: «Kataktujutit kxlakatin nkimPuchinakan, na wa nakamatalhmaniyan» (Sant. 4:10). ¿Tuku uma lilanka nema Jehová kinkamaxkiyan? ¿Tuku max natlawa pi ni namakglhtinanaw? ¿La tlan nakamakgtayayaw amakgapitsin xlakata nakgalhikgo uma lilanka?

3-5. ¿La kinkamaxkiyan lilanka Jehová?

3 Tiku tlawalh Salmo 73 lu xlipawan pi Jehová xʼama makgachipalin chu xpulalin xlakata xmakglhtinalh xaxlikana lilanka (kalikgalhtawakga Salmo 73:23, 24). ¿La kamaxki Jehová lilanka xlakskujnin? Pulaklhuwa la masta lilanka. Akgtum liʼakxilhtit, xla kinkasikulunatlawayan akxni kinkamalakgapasniyan tuku xtalakaskin (1 Cor. 2:7). Komo kgalhakgaxmataw xtachuwin xla nakinkasikulunatlawayan chu tlan natalalinaw (Sant. 4:8).

4 Dios kamaxkinit talakaskin xlakskujnin nakuentajtlawakgo tuku lu lanka xtapalh: nalichuwinankgo xtukuwani (2 Cor. 4:1, 7). Akxni lichuwinanaw xlakata nalimalankiyaw kinTlatkan xalak akgapun chu nakamakgtayayaw amakgapitsin Jehová kinkamaxkiyan lilanka. Jehová wa: «Tiku kimaxkikgo kakni nakkamaxki kakni» (1 Sam. 2:30). Tlan wanaw pi kgalhiyaw lilanka chu tlan natawilayaw kxlakatin Dios chu congregación (Prov. 11:16; 22:1).

5 Chu komo nakgalhkgalhiyaw Jehová chu nalatamayaw kxtiji, xla nakinkamaxkiyan tuku lu tlan kilhtamaku nema aku mima, Biblia wan: «Kintikukan Dios tu lakaskina natatlawayan, [...] wix nakxilha akxni nakamasputukan lakgalhinanin» (Sal. 37:34). Wa xlakata tlan kgalhkgalhiyaw namakglhtinanaw latamat nema ni kgalhi xlisputni (Sal. 37:29).

«NI MAKGAMAKLHTINALH XLILANKA LAKCHIXKUWIN»

6, 7. ¿Tuku xlakata lhuwa latamanin ni kanajlanikgolh Jesús?

6 Chuna la akxilhnitawa Jehová kinkamaxkiputunan lilanka. Pero ¿tuku natlawa ni namakgamakglhtinanaw? Pulaktum wa komo «lu xlakaskinka» akxilhaw tuku lakpuwankgo tiku ni kanajlanikgo Dios. Wa uma tuku tlawakgolh lhuwa mapakgsinanin kxkilhtamaku Jesús. Kaʼakxilhwi tuku tsokgli apóstol Juan: «Lhuwa ntikanajlanikgolh; wampi wa xpalakata fariseos, ni xlakgalhapalakgoy, lakimpi ni natamakaxtukgokan kxpukgalhtawakakan. Xampi wata tlakg xpaxkikgoy wa lantla tlan nataxtukgoy kxlakatinkan nchixkuwin, ni xawa wa lantla kxlakatin Dios» (Juan 12:42, 43). Xlikana: tlakg tlan xtiwa komo ni lu xlakaskinka xtiʼakxilhkgolh tuku xlakpuwankgolh fariseos.

7 Akxni tsukulh lichuwinan Dios, Jesús liwana katsilh tuku xlakata makgapitsi ni xmakgamakglhtinankgo chu ni xkanajlanikgo (kalikgalhtawakga Juan 5:39-44). Kachikin Israel lhuwa siglos xkgalhkgalhimakgolh akxni xʼama chin Mesías o Cristo. Daniel xlichuwinanit tukuya kilhtamaku xʼama chin Cristo chu max makgapitsin katsikgolh pi uma kilhtamaku xchinita. Wa xlakata, akxni akxilhkgolh Juan tiku xmununan pi tsukulh lichuwinan Dios, tsukukgolh wankgo: «Mpala chu wa nCristo» (Luc. 3:15). Ni lhuwa kilhtamaku titaxtulh, Jesús tsukulh lichuwinan Dios, Mesías tiku xkgalhkgalhimakgo antiya xkamasiyanima. Pero tiku lu xlakgapaskgo «limapakgsin» Dios ni makgamakglhtinankgolh. Jesús masiyalh tuku xlakata ni makgamakglhtinankgolh: «¿Lantla wixin ntlan nakanajlayatit mpi wa mputsayatit wixin xlitalakatlaninkan nchatunu amakgapitsin, na ni wa mputsayatit nkakni, wa ntu naminiy Dios nti xtistum wi?».

8, 9. Kawanti la xlilanka latamanin tlan namatsekgkgo xlilanka Dios.

8 Wa xlilanka chixku max natlawa pi nialh natasiya xlilanka Dios. ¿Tuku xlakata chuna la? Xlakata naʼakgatekgsaw, o namakgachakgxiya, katamalakxtumiw lilanka xkgakganat. Putum tuku wi kʼakgapun kgalhi lhuwa xkgakganat. ¿Lakapastaka xaʼawatiya akxni akxilhti akgapun chu lhuwa staku xtasiya? «Akgtum staku, ni lakxtum kgalhi xkakni» chu kaks kinkamalakawaniyan (1 Cor. 15:40, 41). Chu akxni akxilhaw kʼakgapun akgtum lanka kachikin niku anan lhuwa makgskgot ¿aktanks tasiya staku? Ni chuna. Xlakata makgskgot lakatsu wilakgolh tlawakgo pi staku nema makgat wilakgolh ni natasiya. Uma ni wamputun pi makgskgot nema wilakgolh ktiji, estadios o laklanka edificios tlakg lakgtliwakga nixawa staku nema lu lakswan, chuna kitaxtu xlakata tlakg lakatsu wilakgolh chu nialh kinkamaxkikgoyan talakaskin naʼakxilhaw tuku tlawanit Jehová. Xlakata naʼakxilhaw tuku wi kʼakgapun katsisni, talakaskin namamixiyaw makgskgot o naʼanaw niku lu kapukswa.

9 Xtachuna makgskgot nema anan kkachikin, wa xlilanka lakchixkuwin tlakg tlan lakatsu kkinakujkan natawila chu uma natlawa pi ni naʼakxilhaw lilanka nema Jehová kinkamaxkiputunan. Lhuwa ni makgamakglhtinankgo xatlan tamakatsin xla xTamapakgsin Dios xlakata pekuankgo tuku nawankgo xʼamigos o xfamiliajkan. Pero ¿tuku nawanaw xlakata tiku skujnanimakgolh Dios? ¿Tlan nalakgatikgo xlilanka amakgapitsin? Kalakpuwaw pi chatum kgawasa nalichuwinan Dios niku lu lakgapaskan pero ni katsikan pi xla xtatayana Jehová. ¿Napekuan xlakata naʼakxilhkan? O kalakapastakwi chatum kstalanina Cristo pi lakapastaknit nalakskujnani Jehová pero makgapitsi likgalhkgamanankgo. ¿Tuku natlawa? ¿Namasta talakaskin pi tiku ni tliwakga wi xtakanajlakan nalakgpali tuku lakkaxwilinit natlawa kxlatamat? O max chatum kstalanina Cristo tlawalh akgtum lanka talakgalhin. ¿Namatsekga tuku tlawanit xlakata pekuan namakgatsankga tlan xtukuwani kcongregación o kaj xlakata ni kamapatiniputun xfamilia chu paxkikgo? Uma tuku xaʼawatiya lichuwinanitaw, komo xlakaskinka akxilha tlan natalalin Jehová «katasanilh lakgkgolun nti mpuxkunankgoy» xlakata nakaskinikgo tamakgtay (kalikgalhtawakga Santiago 5:14-16).

10. 1) ¿Tuku nala komo lu naʼakxilhaw tuku lakpuwankgo amakgapitsin? 2) ¿Tuku nala komo taktujuyaw?

10 ¿Tuku natlawayaw komo tlakg tlan kstalanina Cristo litaxtuputunaw chu chatum tala nakinkamaxkiyan akgtum tastakyaw? Tuku nakinkawanikanan kaj nakinkamakgtayakgoyan komo ni tlankajwa nawanaw. Wa xlakata ni kasitsiw, ni wi tuku nalimawakayaw tuku tlawaw o wi tuku natlawayaw xlakata namatsekgaw tuku tlawaw. O max talakaskin nataskujaw chatum tala kʼakgtum taskujt. ¿Nalakaskinaw pi nakinkamalankikanan xlakata lu tlan taskujut tlawayaw chu palha skujaw? Komo chuna lakpuwanaw, kilikanajlatkan uma «tiku taktuju namaxkikan kakni» (Prov. 29:23).

11. ¿La limakgkatsiyaw akxni kinkawanikanan pi lu tlan taskujut tlawamaw chu tuku xlakata?

11 Tiku lakgkgolotsin litaxtuputunkgo chu tiku chuna litaxtukgo ni naputsakgo pi nakamalankikan (1 Tes. 2:6; 1 Tim. 3:1). Pero ¿tuku xlitlawat akxni chatum tala wani pi lu tlan tlawama xtaskujut? Xlikana pi ni katitlawalh akgtum monumento, chuna la wa mapakgsina Saúl (1 Sam. 15:12). Pero ¿akxilha pi tuku tlawanit kaj xlakata xtalakgalhaman Jehová chu katuwa tuku natlawaputun alistalh kaj xlakata xtasikulunalin chu xtamakgtay? (1 Ped. 4:11.) Chuna la nakgalhtinanaw akxni amakgapitsin kinkamalankikgoyan nalimasiyayaw la akxilhaw lilanka (Prov. 27:21).

«TLAWAPUTUNATIT TUKU LAKASKIN MINTLATKAN»

12. ¿Tuku xlakata makgapitsi judíos ni kgaxmatnikgolh Jesús?

12 Tuku nitlan tlawaputunaw natlawa pi ni namakglhtinanaw lilanka nema kinkamaxkiyan Dios wa tuku nitlan tlawaputunaw, uma natlawa ni nakgaxmataw tuku xaxlikana (kalikgalhtawakga Juan 8:43-47). Jesús wa pi judíos ni xkgaxmatkgo tuku xwan xlakata xtlawaputunkgo xtalakaskin Akgskgawini. Xla kawanilh: «Wixin [...] xtalakaskin mintlatkan, tlawaputunatit».

13, 14. 1) ¿Tuku takatsi xlakata kiʼakskititkan chu akxni chuwinankgo latamanin? 2) ¿Tuku tlawa pi wi tiku nakgaxmatniyaw?

13 Kajwatiya kgaxmataw tuku lakgatiyaw (2 Ped. 3:5). Jehová kinkatlawanitan chuna la tlan ni kuenta natlawayaw tuku ni kgaxmatputunaw. Katlawa uma: kakgaxpatti pulaklhuwa tuku makasanama la uku. Max wix nipara xlakapastaka pi xwilakgo putum uma tuku makasanama. Chuna la xlakata miʼakskitit kaj pulaktum tuku xlakapastakma, maski miʼakskitit tlan pulaklhuwa tuku kgaxmata. Pero takatsi pi tlakg tuwa kitaxtu kuenta natlawayaw akxni lhuwa tiku chuwinamakgolh. Akxni chatiy tiku chuwinamakgolh, talakaskin nalaksakaw tiku nakgaxmatniyaw, xlakata nila xchatiykan nakakuentajtlawaniyaw. Akinin nalaksakaw tuku kgaxmatputunaw. Judíos tiku xkgaxmatputunkgo tuku xkawani xtlat, akgskgawini, ni kgalhakgaxmatkgolh Jesús.

14 Wa libro xla Proverbios wili akgtum liʼakxilhtit lichuwinan pulaktiy chiki: chiki xla liskgalala chu xatonto (Prov. 9:1-5, 13-17). Uma pulaktiy liskgalala chu litonto, akxtum kinkatachuwinankgoyan xlakata kuenta nakatlawaniyaw. ¿Tiku nakgaxmatniyaw? Nakgalhakgaxmataw tiku namakgapaxuwaputunaw. Jesús wa pi xborregos kgaxmatkgo xtachuwin (Juan 10:16). Xlakan «mpaxkiy ntalulokgtat» o tuku xaxlikana chu «xampi wa atanu, ni kgalhlakgapaskgoy» (Juan 10:5; 18:37). Tiku taktujukgo chu chuna tlawakgo Dios nakamalanki (Prov. 3:13, 16; 8:1, 18).

«XAMPI WA NKALIMINIYAN NKAKNI»

15. ¿Tuku xlakata xtapatin Pablo xkamaxki kakni amakgapitsin?

15 Akxni tlawayaw xtalakaskin Jehová chu tayaniyaw makgtayakgoyaw amakgapitsin namakglhtinankgo kakni. Apóstol Pablo katsokgnanilh kstalaninanin Cristo xalak Éfeso: «Kkaliskiniyan litlan mpi ni tilimakpuwanatit nkintapatin ntu kpatima wixin mimpalakatakan, xampi wa nkaliminiyan nkakni» (Efes. 3:13). ¿Tuku wamputulh? ¿Tuku xlakata xtapatin xkamaxkikgo kakni? Xlakata akxni chuntiya kamakgtayalh xnatalan maski lhuwa taʼakglhuwit kgalhilh; chuna limasiyalh pi skujnikan Dios wa tlakg lanka talakgalhaman. Komo Pablo ni xtitayanilh xtaʼakglhuwit, ¿ni xtimasiyalh pi la xtalalin Jehová, xtaskujut chu xtakgalhkgalhin ni xkgalhi lhuwa xtapalh? Xlakata tayanilh, matlankilh xtamasiyat Cristo chu limasiyalh pi maski katuwa tuku namakgatsankgayaw xlakata kstalaninanin Cristo nalitaxtuyaw, kgalhi lhuwa xtapalh.

16. ¿Tuku taʼakglhuwit titaxtulh Pablo kListra?

16 Wa xtapaxuwan Pablo chu xlakata tayanilh max lu kamatliwakglhli atanu kstalaninanin Cristo. Anta kHechos 14:19, 20 lichuwinan pi «makgapitsin judíos xala kʼAntioquía, chu xala kʼIconio, wa nti nkilhkaxyawakgolh lilhuwa. Pus akxni aktalakgolh mPablo xwataxtukgolh kchuchutsipij, xpuwankgoy mpi xanina. Wampi akxni litamakxtumikgolh limakgalhtawakgat, tilakastakwanalh, nu tialh titanupa kchuchutsipij. Cha nchu lichali, titaʼalh Bernabé kDerbe». ¡Lu tlan liʼakxilhtit! Akgtum kilhtamaku lakpuwanka pi xninit pero lichali tlawalh 100 kilómetros, chu ni xʼanan putlaw la uku.

17, 18. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi Timoteo stalanilh xtapatin Pablo kListra chu “lu kuinta tlawalh”? 2) ¿La makgtayalh Timoteo xtapatin Pablo?

17 Maski libro xla Hechos ni lichuwinan, max Timoteo na makgtayalh Pablo. Kaʼakxilhti tuku tsokgnanilh apóstol: «Wix lu[...] tlan kuinta tlawanita nkintamasiyun, [...] chu lantla ktasokgaliy, chu nkintapatin, wa ntu ktipatilh kAntioquía [tamakxtuka kkachikin], chu kʼIconia [atsinu xmakgnikan], chu kListra [aktalakgolh], kaxatu kawaj tasokgalin ntu kpatinit; wampi paks kimalakgtaxtilh kimPuchinakan nkimakgtayanit» (2 Tim. 3:10, 11; Hech. 13:50; 14:5, 19).

18 Timoteo «tlan kuinta tlawanita nkintamasiyun» chu xtapatin Pablo chu xlakgapasa putum tuku apóstol xtayaninit. Uma lu makgtayalh. Akxni Pablo alh kListra, Timoteo lu tlan kstalanina Cristo xwanit, chu «lu[...] xlichuwinankgo xpalakata yuma nkgawasa natalanin nti xwilakgo kListra, chu kʼIconio» (Hech. 16:1, 2). Titaxtulh kilhtamaku, makgatsilh tuku xtalakaskin xlakata xlakgayawaka tuku tlakg xlakaskinka (Filip. 2:19, 20; 1 Tim. 1:3).

19. ¿La namakgtayakgo amakgapitsin akxni tayaniyaw?

19 Komo natlawayaw xtalakaskin Jehová chu ni namakgxtakgaw, na tlan nakamakgtaya amakgapitsin, chu tlakg nakamakgtaya lakgkgawasan. Kiliʼakxilhtitkan tlan namakgtayakgo amakgapitsin lu laktlan xlakskujni Dios nawankgo. Xlakan akxilhkgo la chuwinanaw xlakatin amakgapitsin, la lichuwinanaw Dios chu la lakkaxtlawayaw kintaʼakglhuwitkan. Wa xlakata chuna la Pablo, chuntiya “xlipaks kapatiw” xlakata namakgtayakgoyaw amakgapitsin ni natamakgatlinikgoy Dios chu nakgalhikgo «akgaputaxtut [...] xawa ntapaxuwan wa ntu xaliankgaIhin» (2 Tim. 2:10).

Kamanan akxilhkgo la tayanikgo kstalaninanin Cristo tiku linkgoya kata

20. ¿Tuku xlakata chuntiya naputsayaw lilanka nema masta Jehová?

20 ¿Ni xlikana pi kiliputsatkan «lilanka nema kajwatiya masta Dios»? (Juan 5:44; 7:18, TNM; kalikgalhtawakga  Romanos 2:6, 7.) Jehová «wa namaxkikgoy latamat wa ntu xaliankgalhin wa nti ankgalhin lakatsuku ntlawakgoy wa ntu xatlan». Nachuna kiliʼakxilhtitkan namakgtayakgo amakgapitsin ni namakgxtakgkgo Dios chu xliputum nalatamakgo. Wa xlakata, ni kamastaw talakaskin wi tuku natlawa ni namakglhtinanaw lilanka nema masta Dios.