1. ¿La limasiyalh chatum tiku xkgosnan pi ni xʼama tamakgxtakga?

AKXNI tsumatku xwanit Mary Decker lu xlakgapaskan xlakata xkgosnan, o xtsalanan. Juegos Olímpicos kkata 1984 lu xlakpuwankan pi wa natlajanan medalla xla oro xla 300 metros. Pero xla ni la chalh niku xlichanat xwanit. ¿Tuku lalh? Liʼakgchakgxli xtantun atanu tiku na xkgosnama chu lhtujli. Wi tuku nitlan lanilh wa xlakata maxtuka kpista. Mary lu xtasama. Pero ni tamakgxtakgli. Kkata 1985 akxni nipara akgtum kata xtitaxtunit tsukupa kgosnan chu lakapala kgosnalh nixawa atanu lakpuskatin xlikalanka kakilhtamaku.

2. ¿Tukuya takgosni wilaw kstalaninanin Cristo chu tuku makglhtinamputunaw?

² Tlan nawanaw pi kstalaninanin Cristo na kgosnamaw chu champutunaw niku kilichanatkan maski katuwa tuku natitaxtuyaw. Niku talakaskin lakapala nakgosnanaw xlakata natlajananaw. Pero ni wamputun pi kaj tsinu kgosnanaw chu najaxaw akxni nalakaskinaw. Uma xtachuna akgtum maratón, niku talakaskin natayaniyaw xlakata tlan natlajananaw. Apóstol Pablo limaklakaskilh liʼakxilhtit xlakata tiku kgosnankgo akxni kamalakgachanilh xapulana carta kstalaninanin Cristo xalak Corinto, kʼakgtum kachikin niku xʼanankgo lhuwa tiku xkgamanankgo. Xla tsokgli: «¿Tu katsiyatit mpi wanti nkgosnankgoy kpukgaman, [...] xlikanaj, paks kgosnankgoy, wampi xman chatum wa nti ntlajanan nalakgchan ntatakin? Xtachuna nkalikgosnantit lantla namakgamakglhtinanatit ntatakin» (1 Cor. 9:24).

3. ¿Tiku tlan natlajakgo latamat nema ni kgalhi xlisputni?

³ Biblia kinkawaniyan pi kakgosnaw (kalikgalhtawakga 1 Corintios 9:25-27). Tuku namakglhtinanaw wa latamat xliputum kilhtamaku; tiku kalaksakkanit, naʼankgo kʼakgapun chu atanu latamanin kkatiyatni. Pero, uma ni xtachuna la atanu takgosni, xlakata putum tiku  kgosnankgo chu masputukgo tlajanankgo (Mat. 24:13). Pero kaj ni tlajanankgo tiku ni kgosnankgo la wi limapakgsin o ni chankgo niku xlichanatkan. Chu atanu: kajwatiya uma takgosni mastakan latamat nema ni kgalhi xlisputni.

4. ¿Tuku xlakata tuwa nakgosnanaw xlakata nakgalhiyaw latamat xliputum kilhtamaku?

⁴ Pero namakgalhsputuya uma takgosni lu tuwa, xlakata talakaskin lhuwa naliskuja. Kajwatiya Jesús nikxni akgchakgxli akxni kgosnalh chu makgalhsputulh takgosni. Pero Santiago tsokgli pi putum kstalaninanin Cristo makglhuwa «akgchakgxtayayaw» (Sant. 3:2). ¡Lu xlikana uma! Putum akinin kgalhiyaw talakgalhin chu nila wanaw pi tuku nitlan tlawakgo amakgapitsin nitu kinkatlawanikgoyan. Min kilhtamaku tlan akgchakgxaw, namakgkatsiyaw pi lhtujmaw. Max nalhtujaw, pero takiyaw chu chuntiya kgosnanaw. Makgapitsi lhtujkgo chu snun lakgo chu lakaskinkgo nakamakgtayakan xlakata chuntiyaku nakgosnankgo. Wa xlakata max kaj xalan naʼakgchakgxaw chu nalhtujaw (1 Rey. 8:46).

5, 6. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi nitu kamakgchakgxi kstalaninanin Cristo? 2) ¿Tuku xlakata makgapitsi nila takikgo akxni lhtujkgo?

⁵ Makglhuwa limaklakaskinaw tachuwin akgchakgxkan o lhtujkan akxni lichuwinanaw la wi xtakanajla chatum kstalanina Cristo. Maski ni putum kilhtamaku chuna kBiblia watiya kilhchanima uma tachuwin. Kaʼakxilhwi tuku wan Proverbios 24:16: «Tiku tlan likatsi max asta makgtujun nalhtuja, pero xlikana natakipara; pero tiku nitlan likatsikgo naliʼakgchakgxkgo tuku nitlan».

⁶ Jehová ni katimastalh talakaskin pi tiku lipawankgo naʼakgchakgxkgo o nalhtujkgo, akxni titaxtukgo taʼakglhuwit o akxni xlajwanan xtakanajlakan chu nila natatliwakglhparakgo. Liwana kanajlayaw pi komo wi tuku kinkaʼakgspulayan Jehová nakikamakgtayayan «natakipara[yaw]» xlakata chuntiyaku nakakninaniyaw. Lu tlan limakgkatsikgo tiku xlikana xliputum xnaku paxkikgo Jehová. Pero tiku nitlan likatsikgo ni takiputunkgo chu ni putsakgo chu  ni makgamakglhtinankgo xtamakgtay espíritu santo chu xla xkachikin Dios. ¡Pero tiku paxkikgo xlimapakgsin Dios ni chuna tlawakgo! «Ni natakgchakgxa» uma wamputun pi ni anan tuku natlawa nialh nakgosnanaw xlakata namakglhtinanaw latamat (kalikgalhtawakga Salmo 119:165).

7, 8. ¿La tlan wi tiku nalhtuja chu chuntiyaku tlan natalalin Jehová?

⁷ Makgapitsi natalan lixlajwanankgo maski ni lanka talakgalhin tlawakgo chu makglhuwa chuna tlawakgo. Pero Jehová tlan nakaʼakxilhpara komo natakiparakgo, uma wamputun komo lu xlikana nitlan limakgkatsikgo xtalakgalhinkan chu chuntiyaku liwana skujnaniparakgo. Chuna akxilhaw xlakata la Dios kakuentajtlawalh xamakgan kachikin Israel (Is. 41:9, 10). Proverbios 24:16 texto nema lichuwinawa, ni pulana lichuwinan tuku nitlan, akxni lhtujaw, wata tuku tlan tlawayaw: pi tlan natakiparayaw xlakata xtalakgalhaman Dios (kalikgalhtawakga Isaías 55:7). Jehová chu Jesucristo nakinkamakgtayakgoyan natakiparayaw, chuna limasiyakgo pi kinkalipawankgoyan (Sal. 86:5; Juan 5:19).

⁸ Maski chatum tiku kgosnan akgchakgxa o lhtuja, max nakgalhi kilhtamaku xlakata natakipara chu max chuntiya nakgosnan komo lakapala nataki. Tiku kgosnamaw xlakata namakglhtinanaw latamat nema ni kgalhi xliputni, ni katsiyaw «nkilhtamaku nchuna nalay, chu xatu hora» namasputuyaw uma takgosni (Mat. 24:36). Maski chuna komo ni makglhuwa naʼakgchakgxaw, max tlakg tlan chuntiyaku nakgosnanaw chu tlan namasputuyaw. Pero ¿tuku tlan natlawayaw xlakata ni nalhtujaw?

9. ¿Tuku nalichuwinanaw uku nema max nakinkamakgchakgxayan?

⁹ Kaʼakxilhwi, pulakkitsis tuku tlawa pi naʼakgchakgxaw: tuku nitlan tlawaputunaw, tuku nitlan lakaskin kimaknikan, tuku nitlan kinkatlawanikgoyan kinatalankan, taʼakglhuwit o akxni taputsastalanit chu xtalakgalhinkan amakgapitsin. Komo akgchakgxnitaw kalakapastakwi pi Jehová lu xakgalhkgalhina. Ni lakapala lakpuwan pi makgxtakgnitaw.

10, 11. ¿Tuku nila xmachokgo David?

¹⁰ Tuku nitlan tlawaputunaw tlan natamalakxtumiyaw laktsu chiwix nema wilakgolh niku kgosnankan. Kaʼakxilhwi tuku titaxtulh kxlatamat mapakgsina David chu apóstol Pedro, naʼakxilhaw pulaktiy umakgolh «chiwix»: chatum nila machokgolh tuku lu xtlawaputun chu atanu kapekuanilh latamanin.

¹¹ Mapakgsina David nila xmachokgo tuku nitlan xtlawaputun, chu litasiyalh tuku tatlawalh Bat-seba o akxni xmakgniputun Nabal xlakata lixkajni tuku wanilh. Maski xlajwanalh, putum kilhtamaku liskujli xlakata xmakgapaxuwalh Jehová. Xlakata makgtayaka, tlan tawilapa xtakanajla (1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13).

12. ¿La Pedro chuntiyaku kgosnalh maski akgchakgxli?

¹² Pedro xkapekuani xlakata wi tuku xtlawanika, chu maski nikxni makgxtakgli Jesús chu Jehová, milh kilhtamaku tlawalh tuku nitlan. Akgtum liʼakxilhtit, wa pi ni xlakgapasa xMakgalhtawakgana, chu ni kaj makgtum chuna tlawalh, wata makgtutu (Luc. 22:54-62). Alistalh, Pedro nitlan likatsilh, nitu kaliʼakxilhli kstalaninanin Cristo tiku ni judíos xwakgonit xlakata xlakpuwan pi judíos tlakg tlan xlikatsikgo. Pero apóstol Pablo xlakpuwan pi ni xlilat xʼanalh tapapitsit kcongregación. Nitlan xwanit la xlakpuwan Pedro. Wa xlakata Pablo liwa stakyawalh xlakata xtayat Pedro ni xkatlawanilh tuku nitlan natalan (Gál. 2:11-14). ¿Xʼama tlawa uma pi Pedro xlakpuwa pi xmaktujumaka chu nialh xkgosnalh xlakata namakglhtinan latamat? Ni; xla lilakapastakli xtastakyaw Pablo, tlawalh tuku wanika chu chuntiya kgosnalh.

13. ¿La natlawa tajatat pi naʼakgchakgxaw?

¹³ Atanu tuku natlawa naxlajwananaw wa  akgtum tajatat. Akxni lhuwa lilipuwanaw xlakata akgtum tajatat max natlawa pi nialh tlan natawila kintakanajlakan, natlakgwanaw chu nialhtu natlawaputunaw. Akgtum liʼakxilhtit, chatum tala puskat xalak Japón tatatlalh akxni xtitaxtunit akgkutujun kata lata xtamununit. Lu xlilakgaputsa xlakata uma, xlajwanalh xtakanajla chu nialh lichuwinalh Dios. Chatiy lakgkgolotsin lakgapaxialhnankgolh, chu xlakata matliwakglhkgolh, tsukupa an ktamakxtumit. Xla wan: «Lu klipaxuwalh xlakata natalan lu tlan kimakgamakglhtinankgolh». Kintalakan la uku chuntiyaku kgosnama.

14, 15. ¿Tuku xlitatlawat akxni lakatsuku nitlan talakapastakni? Kawili akgtum liʼakxilhtit.

¹⁴ Tuku nitlan lakaskin kimaknikan tlawa pi lhuwa natalan nalhtujkgo. Akxni wi tuku nitlan tlawaputunaw tlakg tliwakga kiliwanatkan kkintalakapastaknikan, kilatamatkan chu kkintakanajlakan. Jesús wa pi kachukuktiw putum tuku nakikamakgchakgxayan, la kilakgastapukan o kimakankan. Xlakata uma, ¿ni, xlilat “nachukuktiyaw” talakapastakni o tayat nema nitlan nema natlawa pi nialh nakgosnanaw? (Kalikgalhtawakga Mateo 5:29, 30, Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999.)

¹⁵ Chatum tala lata makgasa liskujma xlakata ni nakalakgati xtachixku. Xla wa pi maski stakli la kstalanina Cristo, putum kilhtamaku nitlan xmakgkatsi xlakata nitiku tlan xtalalin. Akxni xkgalhi 20 kata, precursor regular xwanit chu siervo ministerial. Pero tlawalh akgtum lanka talakgalhin stakyawaka, chu lakgkgolotsin makgtayakgolh. ¿Tuku makgtayalh xlakata nataki chu xtatliwakglhpa xtakanajla? Xlakata xtlawa oración, xlikgalhtawakga Biblia chu xkamakgtaya amakgapitsin. Akglhuwata kata titaxtulh chu xla wan: «Min kilhtamaku uma nitlan talakapastakni minkgo, pero ni kmasta talakaskin nakintlajakgo. Chu kkatsininit pi Jehová ni masta talakaskin nakinkaliʼakxilhkananan tuku nila tayaniyaw. Chu kkanajla pi Dios lakpuwan pi tlan naktayani». Chu na wan: «Putum taʼakglhuwit nema ktayaninit naklimakglhtinan tasikulunalin kxasasti kakilhtamaku. ¡Chu wa uma klakaskin! Chu asta akxni nakgantaxtu naktayani». Xla liwana lakapastaknit chuntiyaku nakgosnan.

16, 17. 1) ¿Tuku namakgtaya chatum tiku xlakpuwan pi wi tuku nitlan xtlawanikanit? 2) ¿Tuku kiliʼakxilhatkan komo ni akgchakgxputunaw?

¹⁶ Tuku nitlan kinkatlawanikgoyan kinatalankan, na kinkamaʼakgchakgxayan. Anta kFrancia chatum tiku kgolotsin xwanit xlakpuwan pi nitlan tuku xtlawanikanit, chu lisitsilh. Wa xlakata makgxtakgli congregación chu nialh lichuwinalh Dios. Chatiy lakgkgolotsin lakgapaxialhnankgolh, liwana kgaxmatnikgolh chu tlan likatsinikgolh. Nitu wanikgolh akxni xkawanima tuku xtlawanikanit. Wanikgolh pi xwanilh Jehová putum xtaʼakglhuwit chu wanikgolh pi tuku tlakg xlakaskinka wa pi namakgapaxuwayaw Jehová. Uma tala makglhtinalh tamakgtay chu tsukupa kgosnampara. Amakgtum skujmapa kcongregación.

¹⁷ Putum kstalaninanin Cristo xlakaskinka nakatsikgo pi tiku xAkgxakga congregación nema Jehová laksaknit wa Jesucristo chu ni latamanin tiku lakgalhinanin. Xlakgastapu Jesús, «xtachuna lhkuyat» chu tlan liwana akxilha nixawa tuku akinin akxilhaw (Apoc. 1:13-16). Xla katsi komo xlikana o ni xlikana tuku lakpuwanaw pi nitlan kinkatlawanikan chu lakkaxtlawa taʼakglhuwit nema anan kcongregación akxni natalakaskin. Wa xlakata ni kamastaw talakaskin pi tuku tlawa o lakkaxwili chatum tala natlawa pi naʼakgchakgxaw.

18. ¿Tuku nakinkamakgtayayan natayaniyaw akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit?

¹⁸ Apulaktiy tuku tlawa pi na naʼakgchakgxaw wa: akxni kgalhiyaw taʼakglhuwit o kinkaputsastalanikanan chu xtalakgalhinkan amakgapitsin. Parábola xla chanana, Jesús wa pi «nalitalaktuwuajkgoy, su wa ntasokgalin xpalakata ntachuwin» tlawa pi makgapitsi naʼakgchakgxkgo. Kaniwa niku  tsuku taputsastalanit, max kfamilia, kintalakatsukan o mapakgsinanin, chu uma tlan nakatlawani tuku nitlan tiku «ni kgalhiy xtankgaxekga», uma wamputun tiku ni tliwakga wi xtakanajla (Mat. 13:21). Pero liwana lakkaxwilinitaw ni namakgxtakgaw Jehová, tamakatsin xla Tamapakgsin namatliwakglha kintakanajlakan chu ni naxlajwananaw, chuna la kgantum kiwi nema pulhman wi xtankgaxekg. Akxni nakgalhiyaw taʼakglhuwit, katlawaw oración chu kalilakapastakwi «ntu xlilat» (kalikgalhtawakga Filipenses 4:6-9). Xlitliwakga Jehová, nakinkamakgtayayan xlakata natayaniyaw taʼakglhuwit, ni katimastalh talakaskin pi taʼakglhuwit natlawa pi naʼakgchakgxaw.

19. ¿La ni namastayaw talakaskin pi tuku nitlan nakinkawanikanan natlawa naʼakgchakgxaw?

¹⁹ Lu nitlan pero lhuwa mastakgonit talakaskin pi xtalakgalhinkan amakgapitsin natlawa pi nialh nakgosnankgo. Xlakata nichuna lakpuwankgo la amakgapitsin tlawanit pi naʼakgachakgxkgo (1 Cor. 8:12, 13). Komo wi tiku nitlan tuku nakinkawaniyan, ¿namastayaw talakaskin pi lanka taʼakglhuwit nawan? Biblia kastakyawa kstalaninanin Cristo pi ni kalakputsananikgolh amakgapitsin, ni nakamatlawiputunkgo tuku xlakan lakaskinkgo chu kakatapatikgolh amakgapitsin (Luc. 6:37). Akxni wi tuku ni lakgatiyaw xtayat achatum kakinkakgalhskinkan: «¿Kalakputsananima amakgapitsin kaj xlakata tuku klakaskin? Xlakata kkatsi pi kinatalan na makglakgalhinanin, ¿nakmasta talakaskin pi xtalakgalhin chatum natlawa pi nialh nakkgosnan chu nakmakglhtinan latamat?». Xlakata paxkiyaw Jehová nakinkamakgtayayan nachanaw niku talakaskin maski atanu tuku natlawakgo amakgapitsin.

20, 21. ¿Tuku liwana lakapastaknita natlawaya xlakata namakglhtinana latamat?

²⁰ ¿Liwana lakapastaknita pi chuntiya nakgosnana chu “natayaniya”? (2 Tim. 4:7, 8.) Talakaskin nalikgalhtawakgaya Biblia chu atanu likgalhtawakga nema masta xkachikin Jehová, kalilakapastakti tuku likgalhtawakgaya, chu kaʼakxilhti tuku max namakgchakgxayan. Kaskini Dios espíritu santo, xlakata natayaniya. Kalakapastakwi pi chatum tiku kgosnan nila nawanaw pi nialh katitlajanalh xlakata akgchakgxli o lhtujli. Tlan natakipara chu nakgosnampara. Asta tlan nalimaklakaskin tuku liʼakgchakgxli xlakata wi tuku lu xlakaskinka nakatsini.

²¹ Biblia wan pi nakgosnanaw xlakata namakglhtinanaw latamat chu nikaj chuna natamakgxtakgaw. Talakaskin naliskujaw. Ni xtachuna tawakakan kʼakgtum autobús nema kalin tiku tanukgo xlakata natlajanankgo. Talakaskin chatunu chatunu nakgosnanaw xlakata nachanaw niku talakaskin. Komo chuna natlawayaw «lhuwa tapaxawan» xla Dios xtachuna la un nema kinkamakgtayayan (Sal. 119:165). Tlan nalipawanaw pi Jehová nakinkamakgtayayan chu nakinkasikulunatlawayan putum kilhtamaku komo namasputuyaw takgosni (Sant. 1:12).