Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Tuku kinkamasiyaniyan xatlan oración nema tlawaka

Tuku kinkamasiyaniyan xatlan oración nema tlawaka

«Kasikulunatlawaka lanka mintukuwani.» (NEH. 9:5)

1. ¿Tuku tamakxtumit xla xkachikin Dios naʼakxilhaw chu tuku takgalhskinin nakakgalhtiyaw?

«KATAYATIT, kasikulunatlawatit Jehová miDioskan putum kilhtamaku.» Levitas wanikgolh Israelitas uma laktlan tachuwin xlakata xtamakxtumikgolh chu xtlawanikgolh oración Jehová, uma oración xalhman wi kBiblia (Neh. 9:4, 5). Uma tamakxtumit tlawaka kJerusalén, 24 xla tisri (xliʼakgtujun papaʼ judío) kata 455 akxni nina xmin Jesús. Pulana kaʼakxilhwi tuku xtlawakgonit makgasa xlakata chuna xtlawakgolh ama kilhtamaku chu kaputsaw xtakgalhtin: ¿Tuku xlismanikgonita israelitas nema tlawalh pi lu tlan xtaxtucha ama tamakxtumit? ¿Tuku kinkamasiyaniyan xatlan oración nema tlawanikgolh Jehová? (Sal. 141:2.)

LU XLAKASKINKA PAPAʼ

2. ¿Tuku tlan liʼakxilhtit kinkawilinikgon israelitas?

2 Akgtum papaʼ xtitaxtunita lata judíos xkaxtlawakgonita xpatsaps Jerusalén (Neh. 6:15). Kaj tipuxamakutiy kilhtamaku xlikaxtlawakgonit, chu uku tlakg xlakpuwamakgolh xlakata xtakanajlakan. Wa xlakta xapulana kilhtamaku xla papaʼ tisri ankgolh kplaza xlakata xkgaxmatkgolh Esdras chu atanu levitas akxni xlikgalhtawakgakgolh chu xwankgolh tuku wan xLimapakgsin Dios . Putum familias chu kamanan nema xʼakgatekgskgoya, o xtamakgachakgxi tuku xlichuwinamaka, anta xyakgolh, liwana kgaxmatkgolh «lata akxni xkgakga asta tastunut». ¡Lu tlan liʼakxilhtit! La uku, tamakxtumiyaw klakstlan Pukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová, maski chuna min kilhtamaku ni lu kuentajtlawayaw chu lakapastakaw tuku ni xlakaskinka. ¿Nachuna titaxtunita? Komo chuna, kaʼakxilhti tuku tlawakgolh amakgolh israelitas: ni kajwatiya kgaxmatkgolh, wata mastakgolh talakaskin pi tachuwin xkalakgchalh xnakujkan. Asta tsukukgolh tasakgo akxni akxilhkgolh pi ni xkgalhakgaxmatmakgolh Limapakgsin (Neh. 8:1-9).

3. ¿Tuku tastakyaw kgalhakgaxmatkgolh israelitas?

3 Pero uma kilhtamaku ni xʼamakgolh wankgo xtalakgalhinkan. Uma kilhtamaku xla paskua xwanit, xatapaxuwan xʼama kakninanikgo Jehová (Núm. 29:1; ). Wa xlakata Nehemías wanilh kachikin: «Kapitit, kawatit tuku kgalhi xamanteca chu kalikgotnantit tuku xalakgsakgsi, chu kamalakgachanitit ama tiku nitu kaxtlawanikanit; xlakata uma akgtum kilhtamaku xasanto kiMalanakan, chu ni kalilipuwantit, xlakata xtapaxuwan Jehová wa mimputatsekgnikan». ¿Tuku tlawalh kachikin? Kgaxmatkgolh, nialh lipuwankgolh chu «lhuwa paxuwakgolh» (Neh. 8:10-12).

4. 1) ¿Tuku tlawakgolh xanatlatni israelitas chu tuku akxilhkgolh? 2) ¿Tuku lu xlakaskinka tlawakgolh kpaskua xla Laktsu Chiki?

4 Lichali, xanatlatni israelitas tamakxtumikgolh xlakata xlikgalhtawakgakgolh Limapakgsin chu xakxilhkgolh la tlakg tlan xmakgantaxtikgolh . Akxni akxilhkgolh pi ama papaʼ, kilhtamaku 15 asta 22, xlitlawatkan xwanit paskua xla Laktsu Chiki, xlikgalhsputa lu xlakaskinka tamakxtumit, tsukukgolh kaxtlawakgo tuku xʼama tamaklakaskin . Ama paskua tlakg xatlan kitaxtulh la xtlawakan kxkilhtamaku Josué. Wa xlakata kachikin kgalhikgolh «lanka tapaxuwan». Tuku lu xlakaskinka xlitatlawat xwanit kʼuma paskua wa pi pixlanka xlikgalhtawakgaka xLimapakgsin Dios, chu chuna tlawakgolh «lata xapulana kilhtamaku asta xaʼawatiya kilhtamaku» (Neh. 8:13-18).

KILHTAMAKU AKXNI XWANKGOLH XTALAKGALHINKAN

5. ¿Tuku tlawakgolh israelitas akxni levitas aku xʼamakgolh tlawanikgo oración Jehová?

5 Xliʼakgtiy kilhtamaku, akxni xtlawakgonita paskua, 24 xla papaʼ tisri, akxniku tlan xwankgolh pi ni xkgalhakgaxmatkgonit Limapakgsin. Chu ni kaj xʼamakgolh wayankgo chu xpaxuwakgolh. Israelitas wilikgolh lhakgat nema xlitasiyalh pi xlipuwamakgolh. Tsisa likgalhtawakgaparaka xLimapakgsin Dios akgtutu hora chu kakgotanun, o smalankgan «wankgolh tuku nitlan xtlawamakgolh chu xtakilhputanikgo Jehová xDios» . Akxni uma kilhtamaku levitas tiku xkapalakachuwinama kachikin, wankgolh oración nema pulana lichuwinaw (Neh. 9:1-4; ).

6. 1) ¿Tuku kamakgtayalh levitas nawankgo oración nema liwana talakkaxwilinit? 2) ¿Tuku kinkamasiyanikgoyan levitas?

6 Levitas xlismanikgonit xlikgalhtawakgakgo xLimapakgsin Dios chu uma kamakgtayalh liwana nalakkaxwilikgo xatlan oración. Xʼoracionkan pulana lichuwinankgolh tuku xtlawanit chu xtayat Jehová. Chu alistalh wankgolh xtalakgalhinkan israelitas, makglhuwa lichuwinankgolh “xtalakgalhaman” Dios chu pi ni xkalakgchan (Neh. 9:19, 27, 28, 31). Komo natlawayaw kiʼoracionkan la levitas chu chali chali nalilakapastakaw xTachuwin Dios tlakg tlan nawan kiʼoracioneskan chu tlakg lhuwa tuku nawanaw. Chuna namastayaw talakaskin pi Jehová pulana nachuwinan chu akinin na lhuwa tuku nawaniyaw (Sal. 1:1, 2).

7. 1) ¿Tuku skinkgolh levitas? 2) ¿Tuku kinkamasiyanikgoyan amakgolh levitas?

7 Levitas ni lhuwa tuku skinikgolh Jehová xpalakatakan. Akxni xmasputumakgolha xʼoracionkan skinikgolh pi xakxilhli putum xtapatin nema xtitaxtunit kachikin: «Chu la uku, oh kiDioskan, xalanka Dios, tliwakga, chu tiku makgapekuanan, nema makgantaxtiya mintalakkaxlan chu masiyaya tapaxkit nema ni makgxtakgnan, ni kamasta talakaskin pi putum tuku nitlan ktitaxtumaw, kimapakgsinakan, kimprincipeskan, chu kisacerdoteskan, chu kimpalakachuwinakan, chu kinatlatnikan, chu putum minkachikin lata xkilhtamaku mapakgsinanin xalak Asiria asta la uku, nitu nalitaxtu milakatin» (Neh. 9:32). ¿Tuku kinkamasiyaniyan levitas? Pi pulana kilimalankitkan Jehová chu napaxtikatsiniyaw chu alistalh naskiniyaw tuku lakaskinaw.

MALANKIKGOLH XLAKASKINKA XTUKUWANI DIOS

8, 9. 1) ¿La limasiyakgolh levitas pi ni tlanka xkamakgkatsikan akxni matsukikgolh xʼoracionkan? 2) ¿Tuku pulaktiy soldados xlichuwinamakgolh levitas?

8 Maski levitas liwana xlakpuwankgonit xʼoracionkan, akxni matsukikgolh xkatsikgo pi xtachuwinkan nila xlimalankikgolh Jehová chuna la xlakgchan. Wa xlakata, akxni skinkgolh xkamaxkilh talakaskin kachikin xmalankikgolh, wankgolh pi xtukuwani Dios tlakg xlakaskinka xwanit nixawa «putum tasikulunalin chu takaknin» (Neh. 9:5).

9 Oración nema tlawakgolh levitas chuntiya wan: «Wix Jehová, kajwatiya wix; wix tlawanita akgapun, asta tlakg xalanka akgapun, chu putum ángeles, chu katiyatni chu putum tuku anan, putum pupunu chu putum tuku anta anan; chu wix kamaxkiya latamat putum; chu ángeles maxkimakgon kakni» (Neh. 9:6). Chuna, Jehová tlawalh putum tuku anan kakilhtamaku chu lhuwa staku chu galaxias, nema tamalakxtumikan lhuwa soldados. Na tlawalh putum tuku anan kʼuma xastlan Katiyatni. Xlakata anan tuku staknankgo kKatiyatni lhuwantilhakgo tuku anan, chuna la katlawakanit. Na anan «putum ksoldados»: xasanto xʼángeles Dios, tiku akxilhkgolh akxni tlawaka tuku anan kKatiyatni (1 Rey. 22:19; Job 38:4, 7). Umakgolh ángeles ni tlanka kamakgkatsikan chu tlawakgo xtalakaskin Dios kamakgtayakgo latamanin lakgalhinanin «nalakgchankgoy akgaputaxtut» (Heb. 1:14). Nachuna ni tlanka nakinkamakgkatsikanan chu makxtum kaskujniw Jehová, la lhuwa soldados tiku lakgtawakgakgonit (1 Cor. 14:33, 40).

10. ¿Tuku kinkamasiyaniyan la likatsinilh Jehová Abrahán?

10 Levitas na lichuwinankgo la xlikatsininit Dios Abrán. Sarai xpuskat Abrán, nila xkgalhi skgata. Pero akxni xkgalhi 99 kata, Jehová lakgpalinilh xtukuwani chu mapakuwilh Abrahán, nema wamputun «xtlat lhuwa kachikinin» (Gén. 17:1-6, 15, 16). Na wanilh pi xkamanan xʼamakgolh makglhtinankgo tiyat xla Canaán. Latamanin makglhuwa ni tlawayaw tuku wanaw pi natlawayaw, pero Jehová ni chuna tlawa. Wa xlakata, levitas wankgolh: «Wix Jehová xaxlikana Dios, tiku laksakti Abrán chu maxtu kʼUr xkachikin caldeos chu limapakuwi Abrahán. Chu akxilhti pi xnaku ni xmakgxtakgan; chu tatlawa talakkaxlan xlakata xmaxki xtiyat cananeos, [...] xlakata xkamaxkilh xkamanan; chu makgantaxti mintachuwin, xlakata wix xaʼakgstitum» (Neh. 9:7, 8). Nachuna katlawaw la xaʼakgstitum kiDioskan chu kamakgantaxtiw tuku wanaw pi natlawayaw (Mat. 5:37).

LICHUWINANKGOLH TUKU XTLAWANIT JEHOVÁ

11, 12. 1) ¿Tuku wamputun tukuwani Jehová? 2) ¿La limasiyalh Dios pi minini chuna nawanikan?

11 Tukuwani Jehová wamputun «Xla Tlawa pi Chuna Nala». Uma wamputun pi Dios liskuja xlakata kakgantaxtulh tuku wan pi natlawa. Anan lu xlakaskinka liʼakxilhtit, tuku tlawalh xpalakata xkamanan Abrahán akxni skujni xlitaxtukgo kʼEgipto. Ama kilhtamaku xtasiya pi nila xkalakgmaxtukan chu xlatamakgolh kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan. Pero Jehová makgantaxtilh xtachuwin chu tlawalh tuku xtalakaskin xlakata chuna xlalh. Chuna masiyalh pi kajwatiya xla minini chuna nawanikan chu nalin uma lu stlan tukuwani.

12 Chuna la tsokgli Nehemías, levitas chuntiya lichuwinankgolh kxʼoracionkan xpalakata Jehová: «Akxilhti tuku nitlan xkaʼakgspulama kinatlatnikan kʼEgipto, chu kgaxpati la xtasaskimakgo tamakgtay kxaSpinini pupunu. Chu wi tuku kamakxilhni chu tlawani tuku nila takanajla Faraón chu putum skujnin chu putum latamanin kxkachikin, xlakata xkatsiya pi xtatlankikgonit xpalakata minkachikin; chu tlawa pi lanka xwa mintukuwani, la uma kilhtamaku. Chu mapitsi pupunu kxlakatinkan, chu patakutkgolh kxlakitat pupunu kxaskakni tiyat; chu tiku xkaputsatalanimakgo kamakapi kpulhman chuchut xtachuna la chiwix klaktliwakga chuchut». Alistalh, levitas na lichuwinankgolh tuku xtlawanit Jehová xpalakata xnatlatnikan: «Wix kaʼakgchipa cananeos, [...]. Chu akgchipakgolh kachikin nema listiliwilikanit patsaps chu akgtum tiyat nema lhuwa makgalanan, chu akgchipakgolh chiki nema xkgalhikgo tuku lu laktlan, niku xmastokgkan chuchut, uvas chu olivos chu kiwi nema xmastakgo lhuwa tawakat, chu tsukukgolh wayankgo chu kgalhkgaskgolh chu kgonkgolh chu lhuwa tamaskiwin kgalhikgolh xla mintalakgalhaman» (Neh. 9:9-11, 24, 25).

13. 1)¿Tuku kamaxkilh Jehová xlakata xtakanajlakan israelitas? 2) ¿Tuku tlawakgolh israelitas?

13 Dios wi tuku atanu na tlawalh xlakata xmakgantaxtilh tuku xwanit pi natlawa. Akgtum liʼakxilhtit, akxni israelitas xtaxtukgonita kʼEgipto, tlawalh pi xkgalhikgolh tuku xla xtakanajlakan: kamaxkilh limapakgsin xlakata xkatsikgolh la xkakninanikgolh. Levitas wankgolh: «Chu ksipi Sinaí takta, chu katachuwinanti lata akgapun, chu kawani la xlakkaxtlawakgolh tuku tuwa, chu xaxlikana limapakgsin, chu tuku xatlan xlitlawatkan chu limapakgsin» (Neh. 9:13). Jehová kamasiyanilh xkachikin tiku xʼamakgolh makglhtinankgo Tiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan, chu chuna xlinkgolh xlatamatkan la santo xtukuwani. Pero xlakan nialh lakapastakkgolh tuku xkatsinikgonit (kalikgalhtawakga Nehemías 9:16-18).

XTALAKASKIN PI XKASTAKYAWAKA

14, 15. 1) ¿La kakuentajtlawalh Jehová israelitas maski xlakgalhinankgo? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan la kalikatsinilh Jehová xkachikin?

14 Israelitas xwanikgonit Dios ksipi Sinaí pi xʼamakgolh makgantaxtikgo xLimapakgsin, pero ni makgas tlawakgolh akgtiy lanka talakgalhin nema levitas na wankgolh kxʼoracionkan. Maski xkalakgchan anta xnikgolh kdesierto, Jehová chuntiya kakuentajtlawalh. Wa xlakata, levitas limalankikgolh chu wankgolh: «Xlakata lu lakgalhamanana ni kamakgxtakgti kdesierto. [...] Chu tipuxam kata kamaxki tuku nawakgo [...]. Nitu katsankganilh. Xlhakgatkan ni taxtitli, chu xtantunkan ni kulh» (Neh. 9:19, 21). La uku, Jehová kinkamaxkiyan putum tuku maklakaskinaw xlakata ni namakgxtakgaw. Nikxni kamastaw talakaskin nalikatsiyaw la israelitas tiku nikgolh kdesierto xlakata ni kgalhakgaxmatnankgolh chu katsankganilh takanajla. Kalakapastakwi pi tuku wankan xlakatakan «litatsokgnit mpi nalistaktayayaw, kin wa nti awatiya nalatamayaw yunu nkakilhtamaku» (1 Cor. 10:1-11).

15 Lu nitlan, pero akxni chankgolh kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan, israelitas nachuna tlawakgolh la xkakninanikgo talakgxtumit chu la xmakgninankgo latamanin xalak Canaán chuna xlikakninanikgo xdioseskan. Wa xlakata, Jehová mastalh talakaskin pi kachikinin nema lakatsu xwilakgolh xkatlawanikgolh tuku nitlan. Pero akxni nitlan xlimakgkatsikgo xtalakgalhinkan Jehová, xkatapati chu xkakuentajtlawa xlakata nitu xkatlawanilh tiku xkasitsini. «Makglhuwa» chuna tlawakgolh (kalikgalhtawakga Nehemías 9:26-28, 31). Levitas wankgolh pi Jehová tlan xkalikatsininit «lhuwa kata» chu na wankgolh: «Limaklakaskinti mi espíritu xlakata mimpalakachuwinanin xkamakatsinikgolh tuku nitlan xʼama titaxtukgo, chu xlakan ni kgaxmatkgolh. Chu wix kamakgxtakgti kxmakan kachikinin» (Neh. 9:30).

16, 17. 1) ¿La ni chuna likatsikgolh israelitas la xnatlatnikan tiku xkitaspimakgolh niku xkachilinkanit? 2) ¿Tuku litayakgolh chu tuku wankgolh pi xʼamakgolh tlawakgo?

16 Akxni kitaspitkgolh kBabilonia niku xkachilinkanit, israelitas ni kgalhakgaxmatnamparakgolh la xlismanikgonit. ¡Ni chuna xla likatsikgolh la xnatlatnikan! Oración nema tlawakgolh levitas wan: «La uku skujni klitaxtuyaw; chu tiyat nema kamaxki kinatlatnikan xlakata xwakgolh xtawakat chu tuku tlan anan, ¡kaʼakxilhti!, skujni klitaxtuyaw anta, chu tuku makgalanankan wa xla mapakgsinanin nema wilinita xpalakata kintalakgalhinkan, [...] chu lhuwa talipuwan kkgalhiyaw» (Neh. 9:36, 37).

17 ¿Xkilhwamakgolh pi Jehová nitlan xkalikatsininit xlakata mastalh talakaskin pi xpatinankgolh? Ni chuna. Wankgolh pi xkalakgchan nakastakyawakan: «Wix akgstitum xlakata tuku nitlan kinkalakgminitan, xlakata makgantaxtipat tuku kinkawaninita, pero akinin lu nitlan tuku ktlawanitaw» (Neh. 9:33). Limasputukgolh oración niku kachikin wankgolh pi xʼamakgolh kgalhakgaxmatkgo xLimapakgsin Dios (kalikgalhtawakga Nehemías 9:38; 10:29). Chu tuku limasiyalh pi chuna xʼamakgolh tlawakgo, tsokgwilikgolh chu wilikgolh ksellojkan 84 tiku xpulalinanin judíos (Neh. 10:1-27).

18, 19. 1) ¿Tuku talakaskin xlakata tlan nalatamayaw kxasasti xkakilhtamaku Dios? 2) ¿Tuku chuntiya naskinaw, chu tuku xlakata?

18 Komo tanuputunaw kxasasti xkakilhtamaku Jehová, talakaskin pi kakinkastakyawan. Apóstol Pablo wa pi chuna xlilat: «¿Ti nkam wa yama nti ni xakgastakyawalh xtlat?» (Heb. 12:7). Limasiyayaw pi mastayaw talakaskin Dios nakinkapulalinan komo ni makgxtakgaw chu mastayaw talakaskin pi xʼespíritu tlakg tlan kstalaninanin Cristo nawanaw. Chu komo xtlawaw lanka talakgalhin, liwana katsiyaw pi Jehová nakinkatapatiyan komo nialh natlawayaw tuku nitlan chu mastayaw talakaskin pi kakinkastakyawan.

19 Nialh makgas, Jehová tlakg namalanki xtukuwani nixawa akxni kalakgmaxtulh israelitas kʼEgipto (Ezeq. 38:23). La kachikin Israel tiku tanukgocha kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan, kstalaninanin Cristo tiku ni makgxtakgkgo na nalatamakgo kxasasti xkakilhtamaku Dios (2 Ped. 3:13). ¡Lu xatlan takgalhkgalhin! Chuntiya katlawaw oración xlakata natasantujli xtukuwani Dios. Kʼatanu artículo nalichuwinan oración nema nakinkamakgtayayan tlan nakinkaʼakxilhan Jehová la uku chu putum kilhtamaku.