Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Jehová kalimakgtayalh kalaksipijni

Jehová kalimakgtayalh kalaksipijni

KLAKATSISA, chatum puskat tekgsa akgtum paquete xlakatin xmalakcha. Saka chu kaniwa niku lakan, pero niti tasi ktiji. Max kkatsisni wi tiku makgxtakgnilh. Akxni tsuku makgalhkga, tunkun tanu kxchik chu malakchawa. Chu ni kaks lilakawanaw, xlakata ama paquete limin likgalhtawakga xalak Biblia nema nila kgalhikan. Wili kxkuxmun chu kxtalakapastakni tlawani oración Jehová chu wani pi paxtikatsini ama lu xlakaskinka taway nema matliwakglha takanajla.

Uma tuku lichuwinaw makglhuwa chuna xla kʼAlemania akxni xmapakgsinamakgo nazis. Akxni nazis aku xtsukukgonit mapakgsinankgo, kkata 1933, klakalhuwa país xtatayananin Jehová nialh kamaxkika talakaskin nalichuwinankgo Dios. Richard Rudolph, tiku la uku liwaka 100 kata kgalhi * wan: «Liwana xakkatsiyaw pi akgtum xlimapakgsin chixku nila xʼama machokgo la xtalichuwinama xtukuwani Jehová». Na wan: «Xakkamaklakaskinaw likgalhtawakga xalak Biblia xlakata tlan xakkgalhtawakgaw chu xaklichuwinaw Dios. Pero tuwa xwanit xlakata nialh xmastakan talakaskin, chu xaklakpuwanaw la chuntiya xakamaw tlawayaw taskujut». Ni lhuwa kilhtamaku alistalh Richard katsilh pi xla tlan xmakgtayanalh: tlan xlitamakgtayalh kalaksipijni (Juec. 9:36).

XAMAKGAN TIJI NIKU XLAKMANUKAN TUKU NI XMASTAKAN TALAKASKIN

Komo natlawana kxkilhpan galhtuchokgo Elba nakatekgsa Montes Gigantes (Krkonoše), nema mapitsi República Checa chu Polonia. Maski uma kalaksipijni kajwatiya 1,600 metros xlitalhman, limapakuwikanit akgtum isla niku lu lonkgnan xlakitat Europa. Akgchaxan papaʼ, xʼakgspun kgalhi max asta 3 metro xlitulanka miki. Xlakata nila katsikan la natawila clima, makgapitsi tiku paxialhnankgo kkalaksipijni chu ni katsikgo uma, nialhla tlawankgo xlakata puklhni.

Lhuwa siglos, uma kalaksipijni litaxtunit tuku mapitsinit kachikinin, tamapakgsin chu estados. Xlakata lu nitlan xkawan chu niti xkuentajtlawanan, lhuwa xmatitaxtikgo tuku ni xmastakan talakaskin. Kkata 1933 asta 1936, akxni umakgolh kalaksipijni xmapitsikgo Alemania chu Checoslovaquia, xtatayananin Jehová tiku ni xpekuankgo maklakaskinkgolh uma xtijikan tiku xmatitaxtikgo tuku ni xmastakan talakaskin. ¿Tuku xʼama tlawakgo? Xmanuputunkgo kpaís likgalhtawakga xalak Biblia. Richard xwanit chatum tiku ni xpekuan.

Natalan lakchixkuwin chu lakpuskatin xlhakganankgo la paxialhnanin chu xtitaxtukgo kMontes Gigantes, xlinkgo likgalhtawakga kʼAlemania

«KALAKSIPIJNI NIKU TUWA XTLAWANKAN»

Richard wan: «Sábados chu domingos, natalan tiku lakgkgawasanku xakwanitaw xaktawakayaw klaklanka sipi chu xakanaw kgrupos xla kgalhtujun natalan, xaklhakgananaw la tiku xʼankgo paxialhnankgo kkalaksipijni». Wampara: «Akgtutu hora xaklitlawanaw kkalaksipijni lata Alemania asta Špindlerův Mlýn», xakchanaw kRepública checa niku xwi lhuwa hoteles chu max 16 kilómetros xlimakgat. Ama kilhtamaku anta xlamakgo lhuwa alemanes. Chatum tiku makuxtuna xwanit kamakgtayalh natalan. Xlimaklakaskinkgo carro nema kawayu kxwatalinkgo, nema xmaklakaskinkan xlakata xkalinka tiku xpaxialhnankgo, tsukulh limaklakaskin xlakata nakitiyakgo paquetes kʼakgtum kachikin nema lakatsu xwi niku xkalinit tren nema xtaxtuyacha kʼPraga chu xkalin niku xmaki tuku xchan kpaja chu xmatsekga. Anta xʼan putsakgo natalan tiku xlinkgo kʼAlemania.

Richard na wan: «Akxni xaklamaw niku xmakikan tuku xchankan xkamatsamayaw kimochilaskan, nema tlan xlinkgo tuku lu tsinka. Kinchatunukan xlinaw max 50 kilos». Xlakata ni xkaʼakxilhka, xtlawankgo katsisni. Xʼankgo akxni xtsankga Chichini chu xtaspitkgo akxni nina xkgakga. Ernst Wiesner, tiku superintendente de circuito xwanit ama kilhtamaku, lichuwinalh tuku xtlawakgo xlakata ni xkaʼakgspulalh tuku nitlan: «Chatiy natalan xpulakgo chu komo wi tiku xtatanokglhkgo xkinkalimakatsinikgoyan xlamparaskan. Akxni xʼakxilhkgo uma, natalan tiku xliminkgo tsinka xmochilaskan max 100 metro xlimakgat, xkatsikgo pi xlitatsekgtkan xwanit. Xkgalhkgalhikgo asta akxni chatiy natalan xtaspitkgolh chu wi tuku xwankgo nema xlikatsikgo pi tlan xtaxtuparakgo, uma tuku xwankgo xtalakgpali akgatunu semana». Pero ni kajwatiya policías alemanes tiku makgspupuku xlhakganankgo xkatlawanilh tuku nitlan.

Richard lakapastaka: «Akgtum kilhtamaku ni sokg ktaxtulh kkintaskujut, wa xlakata kkalh akxni makgapitsin natalan xʼankgonita. Lu kapukswa xwanit katsisni chu lhuwa xwi puklhni. Lu xaklonkgtilha xlakata sen kgawiwi xwanit. Alistalh kʼakgtsankgalh niku xwilakgolh pinos xalak kalaksipijni chu lhuwa hora kmakgapalalh xlakata xaktekgsli tiji. Lhuwa tiku paxialhnankgo kkalaksipijni chuna kaʼakgspulanit chu nikgonit. Ni kkatekgsli natalan asta akxni lichali xkgakgamaja chu xtaspitmakgolha».

Max akgtutu kata, umakgolh natalan tiku ni xpekuankgo laktlawankgolh kalaksipijni akgatunu semana. Likgalhtawakga xkalinkan ktrineo kkalonkgni. Xmin kilhtamaku, asta 20 natalan xtlawankgo asta xchankgolh alakatanu país akxni kakuwani xwanit, xʼankgo ktiji nema xmaklakaskinkgo tiku kaj xlakgatikgo tawakakgo kkalaksipijni. Makgapitsi natalan lakpuskatin xkataʼankgo xlakata xlakpuwankgoka pi kaj xpaxialhnankgo kkalaksipijni. Xlakan xkapulanikgo chu akxni xʼakxilhkgo pi tlan xlalh tuku nitlan xmakankgo kkaunin xtakgnunkan.

Xlakata xakgstin Montes Gigantes xkgalhi lhuwa miki uma xtlawa pi tuwa xtitaxtuka

¿Tuku xla akxni tiku xkalinkgo paquetes xkitaspitkgo? Likgalhtawakga lakapala xkamakgpitsikan. ¿La xtlawakan? Xkamujukan kpaquetes xlakata xtasiyakgolh la lichakgan chu xkalinkan kHirschberg niku xchipakan tren. Akxni anta xwilakgolh klakalhuwa xkalinkan kʼAlemania, chu anta makgapitsi natalan lakchixkuwin chu lakpuskatin tsekg xmakgpitsikgo, chuna la wan akxni tsuku artículo. Xlakata la xmakgpitsikgo liwana xtalakkaxwilinit, komo xtekgska chatum tlan xkatekgska amakgapitsin. Wa uma tuku makgtum lalh chu ni xlakpuwankan pi chuna xʼama la.

Kkata 1936 lakatsu kBerlín tekgska lakatum niku xkamakikan likgalhtawakga. Kmakgapitsi tuku katekgska xwilakgolh akgtutu paquetes niku xwan pi xminitancha kHirschberg pero ni xmin xtukuwani tiku xmalakgachanit. Policía lakputsananilh xletra chu tlan katsilh tiku xtlawa pi xmanuka likgalhtawakga nema ni xmastakan talakaskin chu chipalh. Alistalh kachipaparaka a chatiy chatum xwanit Richard Rudolph. Xlakata xchatutukan wankgolh pi xlakan putum xtlawakgo, amakgapitsi natalan tlan chuntiya xlinkgo likgalhtawakga kkalaksipijni maski tlakg tuwa xwanit.

TUKU KINKAMASIYANIYAN

Milh kilhtamaku likgalhtawakga nema natalan xkukalinkgo kxmochilas xlakgstipan Montes Gigantes wa tuku lu xlakaskinka xlakata xtakanajlakan xtatayananin Jehová xalak Alemania. Pero ni kajwatiya xmaklakaskinkgo uma tiji. Asta kata 1939, kata akxni soldados nazi xwilakgo kChecoslovaquia, putum kxkilhpan uma kachikin analh atanu tiji la uma. Ni kaj kʼAlemania nachuna kʼatanu países nema lakatsu xwilanikgolh, la Francia, Países Bajos chu Suiza, xtatayananin Jehová lhuwa tuku tuwa titaxtukgolh xlakata xnatalan tiku xkaputsastalanimaka ni xkatsankganilh taway nema xlimatliwakglhkgolh xtakanajlakan.

La uku, atsinu ni putum kgalhiyaw lhuwa likgalhtawakga chu tlan pulaklhuwa la tlan kaʼakxilhaw. Akgatunu kilhtamaku akxni namakglhtinanaw akgtum xasasti likgalhtawakga kPukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová o namaktiyaw kpágina jw.org, kalakapastakwi pi lhuwa taskujut tatlawalh xlakata xkinkalakgchin. Max ni talakaskilh natlawankan katsisni kxakgspun kkalaksipijni nema kgalhi miki, pero xlikana pi natalan lhuwa skujkgolh chu tlawakgolh xliputum xnakujkan kimpalakatakan.

^ párr. 3 Richard Rudolph xmakgtayanan kCongregación nema xwi Hirschberg (Silesia). Hirschberg la uku wanikan Jelenia Góra, wi ksuroeste Polonia.