1. Xlakata Dios kinkatlawanitan chuna la xla, ¿tuku tlan tlawayaw?

«XTACHUNA taxtucha la xtlat.» Chuna la wan uma refrán, kamanan chuna likatsikgo la xtlatkan. Xlakata xtlat chu xtse matitaxtinikgolh kxgenes. Nachuna, Jehová kintlatkan xalak akgapun, tiku kinkamaxkin kilatamatkan (Sal. 36:9). Chu akinin xkamanan xalak kkatiyatni kinkatlawan xlakata nakgalhiyaw tayat la xla, chu tlan nalakapastaknanaw chu nakatsiyaw tuku natlawayaw, chu nakgalhiyaw amigos chu tlan putum kilhtamaku nakatalalinaw (Gén. 1:26).

2. ¿Tuku tlawa pi tlan natalalinaw Dios?

² Jehová tlakg xatlan kiʼAmigokan nawan. Xlakata kanajlaniyaw xla chu xKgawasa chu kinkapaxkiyan tlan talalinaw. Jesús wa: «Lhuwa chuna mpaxkilh Dios ntachixkuwitat, wa ntilimastalh nchastum xKam, lakimpi xlipaks wa nti nkanajlaniy, ni katitsankgalh, [...] wata nakgalhiy xlatamat wa ntu xaliankgaIhin» putum kilhtamaku (Juan 3:16). Lhuwa tiku lu tlan talalinkgonit Jehová. Kalichuwinaw chatiy.

3, 4. ¿Tuku putum kilhtamaku tlawalh Abrahán chu xkamanan ni chuna tlawakgolh?

³ Jehová limapakuwilh «Abrahán, kiʼamigo» chatum tiku xpulalin xalanka familia kʼIsrael xala makgasa (Is. 41:8).  Anta 2 Crónicas 20:7 nachuna wanikan Abrahán xʼamigo Dios. ¿Tuku xlakata Abrahán tlan talalilh xMalakatsukina putum kilhtamaku? Xlakata xkanajlani (Gén. 15:6; kalikgalhtawakga Santiago 2:21-23).

⁴ Xkamanan Abrahán tiku litaxtukgolh xamakgan Israel, akxni tsukukgolh talhuwikgo xliʼakxilhkgo Jehová la xTlatkan chu xʼAmigokan. Pero lu nitlan, alistalh nialh tlan talalinkgolh. ¿Tuku xlakata? Xlakata nialh kanajlakgolh tuku xkawaninit Jehová.

5, 6. 1) ¿La miʼAmigo litaxtulh Jehová? 2) ¿Tuku takgalhskinin akstu nakinkatlawanikanan?

⁵ Akxni tlakg nalakgapasa Jehová, tlakg nakanajlaniya chu tlakg napaxkiya. Kalakapastakti akxni katsi pi Dios lama chu tlan natalalipina. Na katsi pi akxni lakachinaw lakgalhinanin akinin xlakata Adán ni kgalhakgaxmatnalh. Katsi pi lhuwa latamanin tamakgatlinikgonit Dios (Col. 1:21). Nachuna katsi pi kinTlatkan xalak akgapun tlan lakgtalakatsuwikan chu kinkamakgtayaputunan. Akxni katsi pi Dios makamastalh Jesús kimpalakatakan chu kanajlani, tlan tsuku talalipina.

⁶ Akxni lakapastakaw uma akstu kakinkakgalhskinkan: «¿La uku tlakg tlan ktalalin Dios nixawa makgasa? ¿Klipawan xliputum kinaku? ¿Tatliwakglha chali chali tapaxkit nema kkgalhini?». Atanu tiku latamalh makgasa chu lu tlan talalilh Jehová wa Gedeón. Tlakg kalakgapaswi xlakata nachuna natlawayaw la tlawalh.

7-9. 1) ¿Tuku lu xlakaskinka titaxtulh Gedeón chu tuku kitaxtulh? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.) 2) ¿La tlan namatliwakglhaw la talalinaw Jehová?

⁷ Juez Gedeón skujnanilh Jehová kilhtamaku akxni lu tuwa tuku xtitaxtumakgolh israelitas, akxni israelitas xtanukgonita kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan. Chuna la wan capítulo 6 xla Jueces, akxni xʼángel Jehová lakgapaxialhnalh kʼOfrá, madianitas lu xkamasputuputunkgo israelitas. Wa xlakata, Gedeón ni anta xlakpajma xtrigo niku tlan xʼakxilhka, wata niku xlakgchitakan uva chu tlan lakapala xmatsekgli uma lu xlakaskinka talhtsi. Kaks lilakawa pi ángel tasiyanilh chu wanilh «wix tiku ni pekuan chu tliwakga», Gedeón kgalhskilh komo Jehová tiku xkalakgmaxtunit israelitas kʼEgipto, xlikana xʼama kamakgtaya. Ángel palakachuwinalh Malakatsukina, chu wanilh pi Jehová xʼama makgtaya.

⁸ Gedeón xlakpuwan la tlan “xlakgmaxtulh Israel kxmakan Madián”. Chuna la kgalhtilh Jehová likatsilh pi tlan xʼama tlawa xlakata wanilh: «Akit ktawilan nawan, chu xlikana natlajaya Madián xtachuna la kaj chatum chixku» (Juec. 6:11-16). Max akstu xkgalhskinkan la xʼama tlawa, Gedeón wi tuku skilh xlakata xlikanajlalh pi xʼama makgtaya. Kaʼakxilhti, chuna la tachuwinalh, litasiya pi Gedeón xkatsi xlikana lama Jehová.

⁹ Tuku lalh lu matliwakglhli xtakanajla Gedeón chu tlakg talakatsuwinilh Dios. Kaxtlawalh liwat chu mujunilh ángel. Akxni ángel tlawalh pi lhkuyat xlimasputulh liwat akxni lixamalh xlixtokg, Gedeón katsilh pi ángel xlikana xpalakachuwina Jehová xwanit. Lu xpekuanit akxni wa: «¡Kintapati, Jehová Malana xliputum kakilhtamaku, xlakata klakaʼakxilhli xángel Jehová!» (Juec. 6:17-22). Pero uma tuku lalh, ¿tlawalh pi nialh tlan xtalalilh Gedeón Dios? ¡Ni chuna! Wata tlakg lakgapasli chu tlan talalilh Jehová, tlan xmakgkatsi la xtalalin. Chuna litasiya la limapakuwilh pumakamastan nema anta tlawalh: «Jehová-salom», nema wamputun «Jehová takaksni» (kalikgalhtawakga Jueces 6:23, 24; nota). Akxni lilakpuwanaw tuku Jehová tlawa chali chali kimpalakatakan, akxilhaw pi xlikana kiʼAmigokan. Chu akxni putum kilhtamaku  tlawaniyaw oración tlakg tlan makgkatsiyaw chu tlakg tlan talalinaw.

10. Chuna la wan Salmo 15:3, 5, ¿tuku kinkaskiniyan Jehová xlakata tlan xʼamigo nawanaw?

¹⁰ Pero xlakata Jehová tlan kiʼamigokan nawan wi tuku talakaskin natlawayaw. Anta kʼSalmo 15, David wa tuku talakaskin xlakata “tlan natanukan [...] kxchik” Jehová, uma wamputun tuku talakaskin xlakata tlan xʼamigo Dios nawankan (Sal. 15:1). Kaʼakxilhwi pulaktiy tuku talakaskin: ni nalimawakanana tuku nitlan chu ni naʼakgskgawinana. David tsokgli pi tiku natanu kxchik Jehová wa «ti ni liyawanan takgskgawin [...] ti ni kgalhxokgokan [o xokgonikan] xlakata namalakgsi ti ni lin kuenta» (Sal. 15:3, 5).

11. ¿Tuku xlakata ni nakalimawakayaw tuku nitlan amakgapitsi?

¹¹ Kʼatanu salmo, David wa: «Kamakgtakgalhti [o kakuentajtlawa] mi simakgat xlakata ni lixkajnit nachuwinana» (Sal. 34:13). Komo ni xkgalhakgaxmatwi uma tastakyaw chu xlimawakanaw tuku nitlan, uma natlawa pi nialh tlan xtalaliw kinTlatkan xalak akgapun. Limawakakan tuku nitlan atanu, wa uma tuku lilakgapaskan Akgskgawini, xalanka xtalamakgasitsin Jehová. Tachuwin xagriego akgskgawini wamputun «tiku nitlan tuku limawakanan». Wa xlakata, akxni kuentajtlawayaw tuku wanaw xpalakata amakgapitsin tlawa pi chuntiya natalalinaw Jehová. Tuku tlakg xlakaskinka kuenta natlawayaw la kaʼakxilhaw tiku pulalinkgo congregación (kalikgalhtawakga Hebreos 13:17 chu Judas 8).

12, 13. 1) ¿Tuku xlakata ni naʼakgskgawinanaw? 2) ¿Tuku kitaxtu akxni amakgapitsin akxilhkgo pi ni akgskgawinanaw?

¹² Kskujnin Jehová na kalilakgapaskan xlakata ni akgskgawinankgo. Apóstol Pablo tsokgli: «Katlawatit oración, sampi wa kkatsiyaw pi tlan kintapuwankan kgalhiyaw, xaliankgalhin akgstitum tlan klatamaputunaw» (Heb. 13:18). Chu xlakata liwana lakpuwanitaw «xaliankgalhin akgstitum tlan [...]latamaputunaw», ni katlawaniyaw kinatalankan tuku ni xlilat. Komo kinkaskujnikgoyan, tlan kalikatsiniyaw chu kaxokgoniyaw chuna la kawaninitaw; kstalaninanin Cristo ni kaʼakgskgawiyaw tiku kinkaskujniyan chu atanu latamanin. Chu komo akinin skujniyaw chatum tala, kuentajtlawayaw xlakata ni nalakaskinaw tlakg tlan kakinkalikatsinin.

¹³ Makglhuwa kgaxmataw tuku wankgo tiku ni xtatayananin Jehová pi lu tlan limakgkatsikgo la kalikatsiniyaw. Akgtum liʼakxilhtit, tiku pulalin akgtum empresa niku liskujkan natlawakan chiki, akxilhli pi xtatayananin Jehová makgantaxtikgo xtachuwinkan. Wa: «Wixin putum kilhtamaku makgantaxtiyatit chuna la wanatit» (Sal. 15:4). Akxni chuna tlawayaw ni kajwatiya tlawa pi tlan natalalinaw Jehová, xapaxkina kinTlatkan, wata na limaxkikan kakni.

14, 15. ¿La tlan nakamakgtayayaw tiku kalitachuwinanaw Dios na xʼamigo Jehová kawankgolh?

¹⁴ Lhuwa tiku kalitachuwinanaw Dios, maski max kanajlakgo pi lama Dios, ni akxilhkgo la tlakg xatlan xʼamigo. ¿La tlan nakamakgtayayaw? Kaʼakxilhwi tuku kawanilh Jesús 70 xtamakgalhtawakgen, akxni chatiyun kamalakgachalh nalichuwinankgo Dios: «Kanikawa chiki antani[ku] natanuyatit, wantu nawanatit: ntasukulunatlawan yunu kchiki. Na lapi xʼanalh anta nchatum nchixku tiku ntlan [likatsi], wa mintasukulunatlawankan ankgalhin, ka[kgalhi]kgolh; chi wa lapi ni chuna, pus nakatapuspitnipalayan» (Luc. 10:5, 6). Akxni tlan kalikatsiniyaw tlawa pi latamanin nakatsiputunkgo tuku xaxlikana.  Chu tlawa pi nialh lu nakinkasitsiniyan tiku nitlan kinkamakgamakglhtinan chu alistalh tlan nakinkamakgamakglhtinankanan.

¹⁵ Akxni tekgsaw tiku ni makgxtakgputunkgo tuku ni xaxlikana o talismanin nema ni kBiblia takilhtinit, nachuna tlan nakalikatsiniyaw. Kkintamakxtumitkan lu tlan kamakgamakglhtinanaw, tiku ni tekgskgo tapaxuwan kʼuma kakilhtamaku, chu katsiputunkgo xlakata Dios tiku kakninaniyaw. Krevista niku limin serie nema wanikan «Biblia kalakgpalinilh xlatamatkan» tekgsaw lhuwa liʼakxilhtit.

16. ¿La xʼamigo Jehová nawanaw chu «xtaskujnin»?

¹⁶ Tlakg lhuwa tiku akxtum skujkgo lu tlan latalalin. Lanka talakgalhaman pi xʼamigo Jehová nawanaw chu «xtaskujnin» putum tiku tamakamastaninitaw (kalikgalhtawakga 1 Corintios 3:9). Akxni lichuwinanaw Dios chu makgalhtawakgenanaw, tlakg akgatekgsaw, o makgachakgxiyaw, lakstlan xtayat kinTlatkan xalak akgapun. Nachuna akxilhaw pi wa xʼespíritu santo kinkamakgtayayan natlawayaw uma taskujut.

17. ¿La limasiya taway nema kinkamaxkikanan xalaklanka kintamakxtumitkan pi Jehová kiʼAmigokan?

¹⁷ Akxni tlakg lichuwinanaw Dios, makgkatsiyaw pi tlakg talakatsuwiniyaw Jehová, xlakata akxilhaw la kinkamakgtayayan kintaskujutkan chu lakxtlawa tuku lakkaxwilikgo kintalamakgasitsinkan. Akxni akxilhaw la Jehová kinkapulalinitan uma na tlawa tlakg natalakatsuwiniyaw. ¡Kalilakpuwaw taway xlakata kintakanajlakan nema kinkamaxkiyan! Tuku lakkaxwilikan xalaklanka tamakxtumit litasiya pi kinkapaxkiyan chu katsi tuku taʼakglhuwit titaxtuyaw chu tuku maklakaskinaw. Akgtum familia tsokgli carta xlakata xlipaxtikatsinikgo tamakxtumit xaʼakgtutu kilhtamaku nema xkilakgonit: «Tuku lichuwinanka lakgchalh kinakujkan. Kmakgkatsiw pi Jehová lu kinkapaxkiyan chatunu akinin chu lu lakaskin tlan kakinkakitaxtunin». Akxni xkitaspitkgonita ktamakxtumit xaʼakgtum kilhtamaku kʼIrlanda, akgtum tamakgaxtokgat xalak Alemania wankgolh pi lu xpaxtikatsinikgo xlakata lu tlan la kamakgamakglhtinankgolh chu kakuentajtlawakgolh natalan, na wampa: «Wantiku tlakg kpaxtikatsiniyaw wa Jehová chu Jesucristo. Xlakata tlawakgolh pi na nakmakgtapakgsiyaw kachikin niku ni kaj lichuwinankan pi tlan latalalinkan, wata chali chali chuna tlawakgo. Tuku kmakgkatsiw ktamakxtumit xaʼakgtum kilhtamaku kDublín putum kilhtamaku nakinkamalapastakayan lanka talakgalhaman nema kgalhiyaw akxtum skujnimaw kiDioskan».

18. ¿Tuku tlan akstu nakinkakgalhskinkanan xlakata la tachuwinanaw Jehová?

¹⁸ Tlakg latalalinkan akxni liwana latachuwinankan. Xlakata anan Internet chu xlakata taxtutilhama tuku xasasti, lu talhuwinit redes sociales chu lamalakgachanikan mensajes. Pero ¿la xlilakaskinka akxilhaw natachuwinanaw Jehová, tlakg xatlan kiʼAmigokan? Katsiyaw pi Jehová “xkgaxmatna oración” (Sal. 65:2). ¿La xlimakglhuwa limaxtuyaw kilhtamaku natachuwinanaw?

19. ¿Tuku tlan natlawayaw komo tuwa makgkatsiyaw nawaniyaw Jehová tuku wi kkinakujkan?

¹⁹ Makgapitsi kskujnin Dios tuwa makgkatsikgo nawankgo tuku makgkatsikgo kxnakujkan. Pero Jehová lakaskin pi kawaniw tuku makgkatsiyaw akxni tlawaniyaw oración (Sal. 119:145; Lam. 3:41). Chu komo ni katsiyaw la nawanaw tuku makgkatsiyaw, Biblia kinkamakgtayayan. Pablo katsokgnanilh natalan xalak Roma: «Sampi ni katsiya ntu nakinkamininiyan naskinaw kkioraciónkan; wampi watiya spiritu nti nkinkapalakaskinan akxni nkaj jalhpaniyaw, ni takgsaw ntachuwin ntu nawanaw. Cha nchu Dios wa nti stalanka ukxilha kkinakukan, katsi wa ntu xtalakaskin spiritu santo, sampi wa xla, palakaskinkgoy ksantujlanin Dios» (Rom. 8:26, 27). Akxni lilakpuwanaw tuku wankgo libros xalak Biblia la Job, Salmos chu Proverbios kinkamakgtayayan nakatsiyaw la nawaniyaw Jehová tuku makgkatsiyaw kkinakujkan.

20, 21. ¿La kinkamatliwakglhan xtachuwin Pablo nema wi kFilipenses 4:6, 7?

²⁰ Akxni titaxtuyaw tuku tuwa, katlawaw xtastakyaw Dios nema Pablo katsokgnilh natalan xalak Filipos: «Ni tu xatu ntu ntililakgaputsayatit; chi wampi wata paks kamasiyutit kxlakatin Dios wantu lakaskinatit kmiʼoracionkan, chu lantla mpala tu nalixakgatlilakapinatit, su naskinatit, na natamastayatit mpaxkatsinit». Akxni putum waniyaw tlakg xatlan kiʼAmigokan, nakinkamatliwakglhan chu tlan nakinkamamakgkatsiniyan, xlakata Pablo wampa: «Chu wa xkatsit xtatanksni Dios, wa ntu lakatsalaniy xlipaks kintapuwankan, naskgala minakukan, chu mintapuwankan lantla nkanajlaniyatit nCristo Jesús» (Filip. 4:6, 7). Putum kilhtamaku kakgalhiw «xtatanksni Dios» nema xlikana kuentajtlawa kintalakapastaknikan chu kinakujkan.

²¹ Akxni tlawayaw oración tlakg tlan talalinaw Jehová. Wa xlakata “ni anan xtajaxni nkatlawaw kiʼoraciónkan” (1 Tes. 5:17). Uma artículo kamatliwakglhli la talalinaw Dios chu chuntiya kalakpuwaw namakgantaxtiyaw tuku skin. Chu kalakpuwaw la kinkamakgtayayan xlakata Jehová kinTlatkan, kiDioskan chu kiʼAmigokan.