1, 2. ¿Tuku xlakata xlakaskinka kimpalakatakan Salmo 45?

LANKA mapakgsina kgewi xkawayu xlakata natatlawa tuku xaxlikana chu xaʼakgstitum. Akxni katlajanita nawan putum xtalamakgasitsin, natatamakgaxtokga lu stlan xlitatawilat, chu lakapastakkan chu malankikan xliputum kilhtamaku. Uma tuku tlan wanaw xlakata tuku lichuwinan Salmo 45.

² Pero, Salmo 45 ni kajwatiya kinkalitachuwinanan tuku lanit chu lipaxuw la kgalhsputa. Tuku anta lichuwinan lu xlakaskinka kimpalakatakan, xlakata anta makgtanu kilatamatkan la uku chu kilhtamaku nema aku mima. Wa xlakata kuenta katlawaw chuna la naʼakxilhtilhayaw uma salmo.

3, 4. 1) ¿Tuku «xatlan tachiwin» lu xlakaskinka kimpalakatakan, chu tuku tlan mamakgkatsini kinakujkan? 2) ¿Tuku makatsininanaw xlakata chatum mapakgsina? 3) ¿La litaxtu kisimakgatkan «xlápiz chatum chixku ti ni tuwa tsokgnan»?

³ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:1.) Akgtum «xatlan tachiwin» tlawa pi salmista napaxuwa, wa xlakata «litsama» xnaku. Unu talichuwinama xlakata chatum mapakgsina. Tachuwin «litsama» ktachuwin hebreo wamputun «lakgpupu» o «pupu». Chuna, uma tlawa pi xnaku salmista lu napaxuwa chu xsimakgat  litaxtu la «xlápiz chatum chixku ti ni tuwa tsokgnan».

⁴ ¿Chu tuku tlan nawankan xlakata akinin? Xalakwan xalaksasti xlakata xTamapakgsin Mesías wa «xatlan tachiwin» nema lu tlan mamakgkatsini kinakujkan. Tamakatsin xlakata Tamapakgsin tlakg lilakgatit wa, kkata 1914, xlakata lata ama kilhtamaku ni wankan pi tamapakgsin aku namin, wata wankan pi uma xaxlikana Tamapakgsin wija anta kʼakgapun. Uma tamakatsin wa litaxtu «xalaksasti tamakatsin xla xtamapakgsin Dios» nema lichuwinanaw «kputum katiyatni xlakata natamakatsininan kputum laklanka kachikinin» (Mat. 24:14, TNM). ¿«Litsama» kinakujkan uma tamakatsin? ¿Lipaxuw lichuwinanaw xalakwan xalaksasti xlakata Tamapakgsin? Xtachuna la salmista, akinin lichuwinanaw chatum mapakgsina. Lichuwinanaw pi Jesucristo Mapakgsina tlawaka kʼakgapun. Nachuna kawaniyaw putum latamanin, mapakgsinanin chu tiku kamapakgsikan, pi kakgalhakgaxmatkgolh xtamapakgsin (Sal. 2:1, 2, 4-12). Chu kisimakgatkan litaxtu la «xlápiz chatum chixku ti ni tuwa tsokgnan» akxni lichuwinanaw Dios chu maklakaskinaw Biblia, xTachuwin nema tsokgkanit.

5. 1) ¿La litaxtulh Jesús “tlakg stlan” chixku? 2) ¿La maklakaskilh lu laktlan tachuwin, chu la tlan nachuna natlawayaw?

⁵ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:2.) Biblia ni lhuwa tuku wan xlakata la xtasiya Jesús. Xlakata ni xkgalhi talakgalhin, xlikana pi “tlakg stlan” chixku xwanit. Pero wa tuku tlakg stlan xtlawa wa pi ni xmakgatsankganani Jehová. Nachuna akxni lichuwinalh tamakatsin xla Tamapakgsin «xtachuwin, lu[...] lakglilakgatit» xwanit (Luc. 4:22; Juan 7:46). Akxni lichuwinanaw Dios, ¿liskujaw natlawayaw la xla tlawalh chu limaklakaskinaw tachuwin nema nalakgchan kxnakujkan latamanin? (Col. 4:6.)

6. ¿La sikulunatlawalh Jehová Jesús «kanikxniwaj»?

⁶ Xlakata Jesús ni makgatsankgananilh xTlat, Jehová sikulunatlawalh kxtaskujut nema tlawalh kkatiyatni chu wi tuku maxkilh akxni xmastanita xlatamat xpalakata latamanin. Apóstol Pablo lichuwinalh: «Akxni ntatakgsli lantla xtachuna chixku, akstutaktujulh, lakgachixkuwina waj klinin, asta nilh [kkiwi]. Wa ntu xpalakata, xkatsit matalhmanilh Dios, na maxkilh akgtum ntapakuwit wa cha ntu ntlakg tlanka ni xawa amakgapitsin tapakuwit. Lakimpi xpalakata xtukuwini Jesús, kalilakgatatsokgostakgolh lantla xlipakskan nti wilakgo nkakgapun, chu nti xala katiyatna, chu nti xala kxtampin katiyatna, chu xlipaks simakgat, kalikgalhapalakgolh mpi Jesucristo wa mPuchina, lakimpi chuna nalitamaxkiy nkakni Dios xaTlat» (Filip. 2:8-11). Jehová sikulunatlawalh Jesús «kanikxniwaj», akxni malakastakwanilh chu maxkilh latamat nema ni katisputli (Rom. 6:9).

7. ¿La Dios laksakli Jesús ni xawa “xtamapakgsinanin”?

⁷ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:6, 7, TNM.) Xlakata Jesús lu paxki tuku xaʼakgstitum chu xkajni putum tuku maxkajwani xtukuwani xtlat, Jehová Mapakgsina tlawalh. Lilaksakli «aceite xla tapaxuwan» nixawa “xtamapakgsinanin”, uma wamputun, mapakgsinanin xalak Judá tiku taxtukgocha kxfamilia David. ¿La chuna tlawalh? Pulana, wa Jehová tiku laksakli;  chu ni kaj Mapakgsina tlawalh, na xaPuxku Sacerdote tlawalh (Sal. 2:2; Heb. 5:5, 6). Nachuna, Jesús ni kaj aceite lilaksakka wata lilaksakka espíritu santo. Chu xTamapakgsin ni xalak katiyatni, xalak akgapun.

8. 1) ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi xtamapakgsin Jesús xaʼakgstitum? 2) ¿Tuku xlakata wanaw pi “Dios xpumapakgsin” Jesús?

⁸ Kata 1914, Jehová Mapakgsina tlawalh xKgawasa. “Xlixtokgo nema nalimapakgsinan, wa akgtum limapakgsin nema xaʼakgstitum”, wa xlakata kxtamapakgsin natlawa tuku xaʼakgstitum chu ni katilaksakpaxkinalh. Xla lakgchan namapakgsinan, xlakata “Dios xpumapakgsin”, uma wamputun pi wa Jehová tiku Mapakgsina tlawanit. Nachuna xtamapakgsin Jesús «nikxni nasputa». ¿Nixlikana pi lu tlan limakgkatsiya la skujnanipat Jehová chu wa pulaliman Mapakgsina tiku xla laksaknit?

9, 10. 1) ¿Tukuya kilhtamaku tampatawakalh xʼespada, chu la limaklakaskilh? 2) ¿La namaklakaskin Cristo xʼespada kkilhtamaku nema aku mima?

⁹ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:3.) Jehová wani xMapakgsina pi katampulakgchiwakaka xʼespada. Chuna maxki talakaskin pi kakatatlawalh guerra putum tiku lakgmakgankgo xtamapakgsin chu kakamasputulh (Sal. 110:2). Xlakata Jesús chatum Mapakgsina tiku nila makgatlajakan, litalakgapasa tiku «tliwekge». Kkata 1914, tampatawakalh xʼespada xlakata xkamakgatlajalh Satanás chu xdemonios chu xkatamakxtulh kʼakgapun (Apoc. 12:7-9).

¹⁰ Wa uma kaj limatsukilh xtatlaja Mapakgsina, xlakata tsakganijku namakgatsi xtatlaja (Apoc. 6:2). Jehová lakkaxwilinit pi kamasputuka putum tuku litakgatsi xkakilhtamaku Satanás, chu nialh kakaʼakgskgawikgolh latamanin, Akgskgawini chu xdemonios. Babilonia xaLanka, putum nixaxlikana takanajla wa tiku pulana nalakgchan. Jehová nalimaklakaskin mapakgsinanin xalak kakilhtamaku xlakata namalakgsputu uma «mpuskat makwana» o tiku stay xmakni (Apoc. 17:16, 17). Alistalh, Jesucristo nakamasputu mapakgsinanin kxkakilhtamaku Satanás. Cristo tiku na lilakgapaskan «angel xla [kxaka]pulhman», namakgatsi xtatlaja akxni namakan Satanás chu xdemonios kxakapulhman (Apoc. 9:1, 11; 20:1-3). Kaʼakxilhwi la lichuwinan Salmo 45 uma tuku ama la.

11. ¿Tuku kilhchanima pi Cristo natlawa guerra xpalakata «tankswa tachuwin»?

¹¹ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:4.) Jesucristo, ni tlawa guerra kaj xlakata tlakg nakgalhi xlakskujnin o nakamapakgsi kachikinin. Xla chuna tlawa xpalakata tuku tlakg tlan. Tlawa guerra xpalakata «tankswa tachuwin, [...] kgalhtutsu naku chu tankswa latamat». ¿Tuku kilhchanima natlawa guerra xpalakata «tankswa tachuwin»? Pi natlawa guerra xlakata nalimasiya pi kajwatiya Jehová lakgchan namapakgsinan kkakilhtamaku. Wa uma «tankswa tachuwin» tuku tlakg xlakaskinka natatayakan. Akxni Satanás lakatakinalh wa pi Jehová ni xlakgchan namapakgsinan. Lata ama kilhtamaku demonios chu latamanin tiku tatayakgo Akgskgawini wankgonit pi Jehová ni lakgchan namapakgsinan. La uku chanit ama kilhtamaku akxni Mapakgsina tiku Jehová laksaknit, natlawa guerra xlakata namasiya pi kajwatiya Jehová lakgchan namapakgsinan.

12. ¿Tuku kilhchanima pi Cristo natlawa guerra xpalakata «kgalhtutsu naku»?

¹² Mapakgsina na tlawa guerra xpalakata «kgalhtutsu naku». Jesucristo putum kilhtamaku tataktujunit chu kgalhakgaxmatnit xlimapakgsin xTlat, chuna kinkawilininitan xatlan liʼakxilhtit (Is. 50:4, 5; Juan 5:19). Putum tiku tapakgsinikgo chu ni makgxtakgkgo Mapakgsina xlitlawatkan la xla tlawalh chu xlikgalhakgaxmatatkan putum xlimapakgsin  Jehová. Kajwatiya tiku chuna natlawakgo tlan nalatamakgo kxasasti katiyatni nema Dios wanit pi nalimin (Zac. 14:16, 17).

13. ¿Tuku wamputun pi Mapakgsina tlawa guerra xpalakata «tankswa latamat»?

¹³ Nachuna, Cristo tataya «tankswa latamat» o tuku xaʼakgstitum. Xaʼakgstitum nema Mapakgsina tataya wa «xlimalulokgni Dios», uma kilhchanima xlimapakgsin Dios nema kinkawaniyan tuku tlan chu tuku nitlan (Rom. 3:21; Deut. 32:4). Isaías lichuwinalh xpalakata Mapakgsina Jesucristo: «Chatum mapakgsina xaʼakgstitum namapakgsinan» (Is. 32:1). Wa xTamapakgsin Jesús nalimin «xasasti akgapun chu xasasti tiyat, [...] ntani natatlawa talulokgtat» (2 Ped. 3:13). Uma kilhchanima pi putum tiku nalatamakgo kxasasti katiyatni nakgalhakgaxmatkgo xlimapakgsin Jehová (Is. 11:1-5).

14. ¿La Cristo nalitlawa xpakgastakat «tu laklikuanit»? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

¹⁴ Salmista wan pi akxni Mapakgsina kgewi xkawayu tampatawakanit kgantum espada (Sal. 45:3). Pero nachan kilhtamaku akxni namaxtu xʼespada chu nalimaklakaskin xpakgastakat, o xpakgkana. Salmista wan pi Jesús xpakgastakat nalitlawa «tu laklikuanit»o laklipekuanit (Sal. 45:4). Akxni Jesús namalakgsputu xkakilhtamaku Satanás kʼArmagedón, xla na tlawa «tu laklikuanit» xlakata nakatalatlawa xtalamakgasitsin. Ni liwana katsiyaw tuku namaklakaskin xlakata namalakgsputu xkakilhtamaku Satanás, pero tuku natlawa nakamakgapekuankgo tiku ni kgalhakgaxmatkgolh Dios chu ni kuentajtlawakgolh xlimapakgsin (kalikgalhtawakga Salmo 2:11, 12). Akxni lichuwinalh tuku xʼama la kxaʼawatiya kilhtamaku, Jesús wa: «Kaj lantla xtapekuakan nalakgawitikgo akxni nakatsikgoy pi lhuwa tapatin namin katiyatna, pus asta xlipaks wantu wi kʼakgapun lakwilha nalay». Wampa: «Akxniku chu natasiyay lantla akit, Xatalaksakni Chixku, ktaktamachi nawan kʼakgapun kxlakni akgtum puklhni, chu na klimima nawan xlipaks kilimakgatliwakga, chu lanka xkgakganat» (Luc. 21:26, 27, Hua Xasasti Talaccaxlan, TXS, 1999).

15, 16. ¿Tiku uma «kgamputum lilhuwa nti wilakgo» kʼakgapun chu nataʼankgo Cristo natatlawakgo guerra?

¹⁵ Anta klibro xla Apocalipsis lichuwinan pi Mapakgsina limima «nawan xlipaks [x]limakgatliwakga, chu lanka xkgakganat» xlakata nakamalakgsputu xtalamakgasitsin. Apóstol Juan wa: «Na ktiukxilhli akgapun xatalakkin; na anta xwi snapapa kawayuj, chinchu wanti xkgewi, Makgantaxtina xlitapakuwinit, xawa ntalulokgtat, wacha nti lu[...] talulokgtat liputsanan, chu litalatlawanan. Chin chu wa kgamputum lilhuwa nti wilakgo kʼakgapun, na laksnapapan kawayu xkgewilakgo lantla kstalanimakgo, chi nchu xlakan wa klhakgakgonit xatlan lino, xachakgani, na lu[...] [snapapa]. Chi nchu kxkilhni, lu[...] stakaka spada xtaxtuy, lakimpi nalimasipanikgoy ntachixkuwitat; na wa ntsatsu, likan nalimapakgsikgoy; na wa nti nalaktayay xpulakgchitkan uva xla lanka xtasitsiliakgastakyawan Dios wanti paks kgalhi litliwakga» (Apoc. 19:11, 14, 15).

¹⁶ ¿Tiku uma «kgamputum lilhuwa nti wilakgo» kʼakgapun chu nataʼankgo Cristo natatlawakgo guerra? Akxni tampatawakalh xʼespada xlakata natamakxtukgo Satanás chu xdemonios kʼakgapun, xtaʼankgo «xángeles» (Apoc. 12:7-9). Wa xlakata tlan wanaw pi xasanto xʼángeles ksoldados Cristo nalitaxtukgo kʼuma guerra xla Armagedón. ¿Na namakgtanukgo amakgapitsin? Jesús kawanilh xnatalan tiku kalaksakkanit: «Na wanti xtlajanalh, chu xtlawalh nkilimapakgsin asta xlikgalhsputni, nakmaxkiy litliwakga kxoʼkgspunkan xlipaks tachixkuwitat; na wa ntsatsu likan nalimapakgsikgoy, na nalakgpakglhkgoy xtachuna xalu xla tiyat lantla nchu nkit kmakglhtinit nkinTlat  naklimapakgsikgoy» (Apoc. 2:26, 27). Wa xlakata xnatalan Cristo tiku kalaksakkanit, tiku makglhtinankgonita nawan tuku kalakgchan kʼakgapun, na nalitaxtukgo ksoldados xalak akgapun. Akxtum natatawilakgo Jesús akxni natlawa «tu laklikuanit» chu nakalipulalin kgantum likan.

17. 1) ¿Tuku kilhchanima pi Jesús kgewi tantum xasnapapa kawayu? 2) ¿Tuku kilhchanima espada chu arco?

¹⁷ (Kalikgalhtawakga Salmo 45:5.) Mapakgsina kgewi tantum xasnapapa kawayu, uma kilhchanima pi tlawa akgtum guerra xaʼakgstitum chu Jehová tlan akxilha (Apoc. 6:2; 19:11). Chu ni kajwatiya lin kgantum espada, na lin akgtum arco. Wan: «Ktiukxilhli ntantum snapapa kawayuj, wa nchu nti xkgawi, xkgalhiy akgtum xputipni; chu na timaxkika akgtum coronaj, na titlajanalh, lakimpi ankgalhin natlajanan». Espada chu arco kilhchanima pi Cristo wi tuku namaklakaskin xlakata nakamalakgsputu xtalamakgasitsin.

18. ¿La laktsamanka nalitaxtukgo xflechas Mapakgsina?

¹⁸ Akxni lichuwinan tuku nala, Salmista wan pi laktsamanka flechas, Mapakgsina nakalilhtukuni xnakujkan xtalamakgasitsin chu nakamalakgsputu kachikinin. Uma lamakgnit nawan kputum katiyatni, Jeremías wa: «Chu tiku Jehová nakamakgni ama kilhtamaku natawilakgo xlikalanka katiyatni» (Jer. 25:33). Juan lichuwinan atanu nema na watiya kilhchani: «Na ktiukxilhli ángel xya kchichini, na lu[...] ntikatasalh xwanikgo xlipaks laktlanka spun ntu xkgosmakgo kxlikitat akgapun: “Katantit, na katamakgstokgtit [ktaway] ntu nkaxwilinit Dios, lakimpi nawayatit xliwajkan reyes, chu xliwajkan xpuxkukan ntropa, chu xliwajkan nti xalakgtliwakgan, xliwa kawayuj, chu nti kgetawilakgo, chu xliwajkan xlipaks nti xatastan ktaskujut, chu nti ni xatastan, chu nti kaj xachunata, chu nti ni kgalhiy xlakgasi”» (Apoc. 19:17, 18).

19. ¿La Cristo «natlaja[nan] nak guerra»?

¹⁹ Akxni masputunitta nawan uma lixkajni xkakilhtamaku Satanás, Mapakgsina Jesucristo «natlaja[nan] nak guerra» (Sal. 45:4). Namakgatsi xtatlaja akxni nakamakan kxakapulhman Satanás chu xdemonios, anta natawilakgo akxni Cristo namapakgsinan Akgtum Mil Kata (Apoc. 20:2, 3). Nalitaxtu la akxni wi tiku ninit xlakata nila tuku natlawakgo. Putum tiku wilakgolh nawan kKatiyatni tlan nakgalhakgaxmatkgo Jesucristo chu Satanás nialhla nakamatlawi tuku nitlan. Pero, akxni putum Katiyatni nina litaxtukgo akgtum paraíso, naʼanan akgtum kilhtamaku akxni natapaxuwaparakgo xMapakgsinakan chu xnatalan tiku kalaksakkanit. Kʼartículo nema aku mima naʼakxilhaw uma tuku nalipaxuwakgo.