Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Natlatni, kakakuentajtlawatit minkamanankan

Natlatni, kakakuentajtlawatit minkamanankan

«Liwana milikatsit la wilakgolh miborregos.» (PROV. 27:23)

1, 2. 1) ¿La xwanit xtaskujut tiku xkuentajtlawa borrego kxamakgan Israel? 2) ¿Tuku xlakata tiku kgalhikgo kamanan nachuna litaxtukgo la tiku kuentajtlawakgo borregos?

KXAMAKGAN Israel lu tuwa xwanit xtaskujut xkuentajtlawana borrego. Xlitayanit xwanit lonkgni o lhkakna chu skgalalh xlitawilat xwanit xlakata animales ni xkawakgolh xborregos chu ni xkakgalhanka. Makglhuwa xkaʼakxilha borregos xlakata nakatsi komo xtatatlakgo o wi tuku xlanikgonit chu xkakuentajtlawa. Chu tlakg makglhuwa xkaʼakxilha nema lu laktsinajku xlakata lakskalajwaku xwankgonit nixawa xalaklankata (Gén. 33:13).

2 Makgapitsi tuku tlawakgo natlatni nachuna tlawakgo tiku kuentajtlawakgo borregos. Talakaskin nakgalhikgo tayat nema kgalhikgo tiku kuentajtlawakgo borregos xlakata namakgantaxtikgo tuku kalakgayawakanit, wa pi nakamasiyanikgo xkamanankan «ntu xatlan xtachuna lantla xtalakaskin nkimPuchinakan» (Efes. 6:4). Lu tuwa uma taskujut, kamanan makglakgalhinanin lu tuwa makgkatsikgo natlawakgo tuku tlan. Chu nachuna, kakilhtamaku lhuwa tuku kalimasiyani xtalakapastakni akgskgawini (2 Tim. 2:22; 1 Juan 2:16). Komo kgalhiya kamanan, ¿la tlan nakakuentajtlawaya? Kaʼakxilhwi pulaktutu tuku tlan natlawaya: nakalakgapasa, nakamaxkiya tuku nawakgo chu nakapulalipina.

KAKALAKGAPASTI

3. Tiku kgalhikgo kamanan, ¿la tlakg tlan nakalakgapaskgo?

3 Tiku katsini kakuentajtlawa borregos, tanatunu kaʼakxilha komo nitu lanikgonit. Nachuna liwana kakaʼakxilhti minkamanan. Biblia wan: «Liwana milikatsit la wilakgolh miborregos» (Prov. 27:23). Xlakata nakalakgapasa minkamanan, milikatsit tuku tlawakgo, tuku lakpuwankgo, chu la makgkatsikgo. ¿La tlan chuna natlawaya? Makglhuwa nakatachuwinana.

4, 5. 1) ¿Tuku tlan natlawakgo xalaktlat xlakata xkamanan nakawanikgo tuku wi kxnakujkan? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.) 2) ¿Tuku makgtayanitan xlakata minkamanan nawanikgoyan tuku wi kxnakujkan?

4 Makgapitsi tlakg tuwa makgkatsikgo nakatakgalhchuwinankgo xkamanankan akxni nialh kaj laktsu kamanan. Akxni laklankata, makgapitsi kamanan niti tachuwinamputunkgo; max tuwa makgkatsikgo nawankgo tuku lakpuwankgo chu tuku makgkatsikgo. Komo minkamanan chuna makgkatsikgo, ¿tuku natlawaya? Ni kalakpuwanti lu makgas nachuwinanatit chu lu nipara nalilitsinatit akxni nachuwinanatit, wata kaj tsinu tsinu chali chali. Kalitsakgsa nakatachuwinana akxni wi tuku lilitsiyampatit (Deut. 6:6, 7). Xlakata tlan chuna nakatachuwinana talakaskin lhuwa hora nakatatawilaya. Lu tlan xwa komo akxtum xpitit tlawanatit o kcarro xpitit paxialhnanatit, xkgamanantit o wi tuku akxtum xtlawatit. Akxni chuna limaxtukan kilhtamaku xlakata nakatapaxialhnankan o atanu, lakgkgawasan chu laktsuman tlakg lakgatikgo chu wamputunkgo tuku makgkatsikgo.

5 Pero komo chuntiya nitu waniyan minkgawasa o mintsumat, atanu tuku kalitsakgsa. Akgtum liʼakxilhtit, ni kakgalhskinti tuku tlawalh kakuwani, wata wix kawani tuku tlawa. Max wata na nawaniyan la kitaxtunilh. O komo katsiputuna tuku lakpuwan xlakata akgtum tema ni lakatsa kakgalhskinti tuku lakpuwan. Wata kakgalhskinti tuku lakpuwan xʼamiga xlakata tema nema litachuwinamputumpat. Alistalh kakgalhskinti tuku xwanilh xʼamiga xlakata tlan xmakgtayalh.

6. ¿Tuku tlan natlawaya xlakata minkamanan namakgkatsikgo pi anta wila xlakata nakamakgtayaya?

6 Komo lakaskina pi minkamanan nawanikgoyan tuku wi kxnakujkan, kakalimasiyani pi kalimaxtuniya kilhtamaku chu xlikana kakgaxpatniputuna. Akxni xatlat o xatse tasiya pi putum kilhtamaku wi tuku tlawamakgolh, kamanan nakatamakgatlinikgo. ¿La tlan namasiyaniya minkgawasa pi kgaxmatniputuna? Ni kajwatiya talakaskin nawaniya: «Unu kwi akxni nakintachuwinamputuna». Minkgawasa chu mintsumat xlikatsit pi lu xlakaskinka naʼakxilha tuku titaxtuma chu ni katilisitsi tuku nawaniyan. Kayla, chatum tsumat tiku 19 kata kgalhi, wan: «Tlan klitachuwinan kintlat putum tuku klakaskin. Nikxni kimalaktlawi tuku kwanima, chu ni kiwani tuku nitlan ktlawama; kaj kinkgaxmatni. Chu alistalh kiwani tuku tlan xaktlawalh».

7. 1) ¿Tuku tlan natlawakgo natlatni xlakata ni namalakatsalikgo akxni nakalitachuwinankgo tuku lu xlakaskinka xkamanankan, la akxni wi tiku tatamakgaxtokgputunkgo? 2) ¿Tuku max natlawakgo natlatni nema natlawa pi xkamanankan nialhtu nakawaniputunkgo?

7 Kalakpuwaw pi nakatalichuwinana minkamanan tuku ni lu lichuwinamputunkan, la akxni litachuwinana tiku xtatamakgaxtokgli. Komo kajwatiya nakawaniya tuku xlikuentajtlawatkan, max wata ni nakawaniya la xlilat naʼakxilhkgo uma. Kalakpuwanti pi pimpat wayana kʼakgtum restaurante chu anta kmesa wilikanit niku tatsokgnit tukuya liwat wi chu pulakatunu tuku wi liwat na tatsokgnit pi max natlawaniyan nitlan komo nawaya. Max wata napina kʼatanu restaurante. Minkamanan max nachuna nalakpuwankgo komo naskinikgoyan tastakyaw chu wix kajwatiya nakawaniya tuku xlikuentajtlawatkan (kalikgalhtawakga Colosenses 3:21). Wata ni lhuwa nakawaniya tuku ni xlitlawatkan chu na nitlan komo nitu nakawaniya. Chatum tala wanikan Emily wan: «Akxni kinatlatni kilitachuwinankgo xlakata naputsakan tiku natatamakgaxtokgkan ni wankgo pi nitlan. Wata wankgo pi lu tlan akxni lakgapaskan chu tekgskan tiku natatamakgaxtokgkan. Uma tlawa pi nakkalitachuwinamputun xlakata uma. Nitu kkamatsekgni, wata klakaskin nakatsikgo tiku max naktatamakgaxtokga».

8, 9. 1) ¿Tuku xlakata tlan kitaxtu akxni liwana kgaxmataw tuku kinkawanimakan chu ni malaktlawinanaw tachuwin? 2) ¿La kitaxtuninitan akxni liwana kgaxpata tuku wanimakgon minkamanan?

8 Chuna la wan Kayla, kakamasiyani minkamanan pi xlikana kakgaxpatniputuna chu ni katilisitsi tuku nawanikgoyan (kalikgalhtawakga Santiago 1:19). Katia tiku xakstu makgastakma xtsumat, wan: «Pulana tunkun xaklisitsi tuku xkiwani. Ni xakmaxki talakaskin pi namakgalhsputu tuku xkiwanima. Lu xaktlakgwanit o lu xakʼakgxuninit chu ni xakkgaxmatniputun, o kaj ni xaklakaskin wi tiku xkixakgatlilh. La uku nialh chuna klikatsini, chu xla na lakgpalinit xtayat. La uku tlakg kiwani tuku lakpuwan».

Kakakgaxpatni xlakata nakalakgapasa (Kaʼakxilhti párrafos 3 asta 9)

9 Ronald, tiku nachuna tatitaxtulh xtsumat, wan: «Akxni kiwanilh pi xlakgati chatum kgawasa xalak kxʼescuela, pulana lu ksitsilh. Pero klakapastakli pi Jehová ni lakapala kasitsini xlakskujnin chu kakgaxmatni, wa xlakata klakpuwa pi nakmaxki talakaskin kintsumat xlichuwinalh tuku xlakaskin chu alistalh xakstakyawalh. ¡Lu tlan pi chuna ktlawalh! Ama kilhtamaku xlimakgtum kʼakgatekgsnilh tuku xmakgkatsi. Akxni kilitachuwinankgolh tlakg ni tuwa kinkitaxtunilh nakwani xalakwan tachuwin. Tuku kaks kimalakawanilh wa pi kuenta tlawalh kintastakyaw chu kiwanilh pi fuerza xʼama tlawa xlakata xlakgpalilh xtayat». Komo lismaniya katakgalhchuwinana minkamanan uma namakgtayayan nakatsiya tuku wi kxtalakapastaknikan chu kxnakujkan. Chu uma natlawa pi tlan nakamakgtayaya akxni wi tuku nalaksakkgo kxlatamatkan. *

KAKAMAXKI TUKU NAWAKGO

10, 11. ¿La tlan nakamakgtayaya minkamanan xlakata ni natamakgatlinikgo xaxlikana takanajla?

10 Chatum tiku katsini kuentajtlawa borrego katsi pi max tantum xborrego natsankga. Max nalakgati lakatum niku wi sekget, alistalh naʼakxilhpara atanu niku tlakg makgat chu alistalh, nakatamakgatlini amakgapitsi borregos. Xtachuna la uma, chatum kgawasa max tsinu tsinu natamakgatlini xaxlikana takanajla, xlakata talalin tiku ni xlilat o xlakata lilakgastanama tuku nitlan (Prov. 13:20). ¿Tuku tlan natlawaya xlakata ni chuna nakaʼakgspula minkamanan?

11 Komo akxilha pi minkgawasa o mintsumat wi tuku tuwa makgkatsi natlawa, tunkun kamakgtaya xlakata natatliwakglha. Na kakamakgtaya xlakata namastakakgo xalakwan tayat nema kgalhikgoya (2 Ped. 1:5-8). Tlakg tlan chuna natlawaya akxni nakakninaniyatit Dios kfamilia. Ministerio del Reino xla octubre kata 2008, wa: «Kkamakgpuwantiniyaw natlatni pi kamakgantaxtikgolh tuku Jehová kalakgayawanit chu kaliskujkgolh xlakata liwana nalakkaxwilikgo nakgalhtawakgakgo kfamilia». ¿Liwana maklakaskimpat uma kilhtamaku xlakata nakakuentajtlawaya minkamanan? Liwana kakatsi pi xlakan lu xlakaskinka akxilhkgo la liskuja xlakata nakamakgtayaya kxtakanajlakan (Mat. 5:3; Filip. 1:10).

Kakamaxki tuku nawakgo (Kaʼakxilhti párrafos 10 asta 12)

12. 1) ¿La kamakgtaya kamanan nakakninanikan Dios kfamilia? (Na kaʼakxilhti recuadro «Xlakan xlakaskinka akxilhkgo».) 2) ¿La makgtayanitan nakakninaniyatit Dios kfamilia?

12 Kaʼakxilhti tuku lakpuwan Carissa xlakata nakakninanikan Dios kfamilia. Xla wan: «Lu klakgati pi kimputumkan ktawilayaw chu kkgalhchuwinanaw. Uma tlawa pi tlan naklatalalinaw chu tlawa pi alistalh naklakapastaka tuku xatlan. Kintlat nikxni makgatsankga natlawa kintakgalhtawakgakan. Akxni kakxilha pi xlakaskinka akxilha uma, kimakgpuwantini chu tlawa pi na xlakaskinka nakakxilha. Nachuna, uma tlawa pi nakmaxki kakni xlakata wa kintlat chu tiku kuentajtlawa kintakanajlakan». Brittney, chatum tala tsumat, wan: «Xlakata kkakninaniyaw Dios kfamilia tlawanit pi nakkatalakatsuwini kinatlatni. Uma kilimasiyani pi katsiputunkgo tuku taʼakglhuwit ktitaxtuma chu kimakgtayaputunkgo. Kinkamatliwakglhan chu tlawa pi kkifamilia tlan naklatalalinaw». Liwana tasiya pi pulaktum tuku xlakaskinka natlawakan xlakata tlan nakakuentajtlawakan kamanan, wa nakamaxkikan tuku maklakaskinkgo kxtakanajlakan, chu tlan tlawakan ktakaknin nema tlawakan kfamilia. *

KAKAPULALIPI

13. ¿Tuku tlan natlawakgo natlatni xlakata xkamanan naskujnaniputunkgo Jehová?

13 Chatum tiku katsini kuentajtlawa borrego maklakaskin xlixtokgo xlakata nakapulalin xborregos chu xlakata ni nakatlawanikan tuku nitlan. Pulaktum tuku xlakaskinka akxilha natlawa, wa pi nakapulalin borregos niku anan «lakstlan sekget» (Ezeq. 34:13, 14). ¿Ni xlikana pi nachuna tlawaputuna xpalakata minkamanan? Kapulalipimputuna minkamanan xlakata naskujnanikgo Jehová. Lakaskina pi nalakpuwankgo la salmista, tiku tsokgli: «Oh Dios, akit snun klakgati ktlawa tu wix lakgatiya, milimapakgsin kkgalhi nak kinaku xlakata nakmakgantaxtij» (Sal. 40:8). Komo minkamanan chuna namakgkatsikgo, natamakamastaniputunkgo Jehová chu natamunuputunkgo. Pero xlakata natlawakgo uma tuku lu xlakaskinka, liwana xlikatsitkan tuku tlawaputunkgo kxlatamatkan chu talakaskin xlikana naskujnaniputunkgo Jehová.

14, 15. 1) ¿Tuku xlilakapastakatkan natlawakgo natlatni? 2) ¿Tuku xlakata makgapitsi kamanan wankgo pi ni katsikgo tuku nakanajlakgo?

14 Pero max tasiya pi xtakanajla minkgawasa o mintsumat ni stakma, o wan pi ni liwana katsi komo wi kxaxlikana takanajla. Kawili kmilakapastakni namakgtayaya xlakata napaxki Jehová chu napaxtikatsini xlakata putum tuku tlawanit (Apocalipsis [Revelación] 4:11). Alistalh, akxni xla nalakpuwan pi chuna xlilat, xakstu nalaksaka naskujnani.

15 Komo minkgawasa wan pi ni liwana katsi tuku nakanajla, kamakgtaya xlakata nakatsi pi skujnikan Jehová, wa tuku tlakg tlan natlawa kxlatamat chu wa tuku namakgapaxuwa putum kilhtamaku. Pulana kakatsi tuku xlakata ni katsi tuku nakanajla. ¿Ni kanajla tuku wan Biblia, o kaj ni kalitachuwinamputun xcompañeros xtakanajla? ¿Lakpuwan pi xlimapakgsin Jehová ni makgtayanan, o max kaj makgkatsi pi niti talalimputun?

Kakapulalipi kxatlan tiji (Kaʼakxilhti párrafos 13 asta 18)

16, 17. ¿Tuku tlan natlawakgo natlatni xlakata nakamakgtayakgo xkamanankan natalalinkgo Jehová?

16 Maski tanu tanu tuku natlawa pi minkamanan ni liwana nakatsikgo tuku nakanajlakgo, tlan nakamakgtayaya nialh chuna nalakpuwankgo. ¿La tlan chuna natlawaya? Makgapitsi natlatni tlan kakitaxtuninit nakakgalhskinkgo xkgawasa o xtsumat: «¿Lakgatiya xlakata kstalanina Cristo litaxtuya, o tuwa makgkatsiya? ¿Tuku tlan kitaxtuniyan xlakata kstalanina Cristo litaxtuya chu tuku makgatsankgaya? ¿Ni lakpuwana pi tuku makglhtinampat uku chu tuku aku namakglhtinana, tlakg tlan nixawa tuku limakgxtakgpat?». Pero akxni nakatlawaniya umakgolh takgalhskinin, kakalimasiyani pi kapaxkiya chu xlikana kamakgtayaputuna. Ni kakalimaʼakglhuwi lhuwa takgalhskinin. Akxni katakgalhchuwinampat, max tlan xlichuwinantit Marcos 10:29, 30. Kamanan max nakamakgtaya komo natsokgwilikgo tuku namakglhtinankgo chu tuku namakgatsankgakgo komo kstalaninanin Cristo litaxtukgo. Komo naʼakxilhkgo tuku tsokgwilikgolh, nakamakgtaya nakatsikgo tuku xlakata ni liwana katsikgo tuku nakanajlakgo chu natekgskgo tuku nakamakgtaya. Komo katalikgalhtawakgaya libros ¿Tuku xlikana masiyay Biblia? chu Katamakgxtakgtit kxtapaxkit Dios, amakgapitsi latamanin tiku katsiputunkgo xalak Biblia, tlakg chuna katlawa xpalakata minkamanan.

17 Chuna la nastaktilhakgo, minkamanankan xakstukan nalaksakkgo komo naskujnanikgo Jehová o ni. Xlakan ni katiskujnanikgolh Dios kaj xlakata wix chuna laksakti natlawaya. Talakaskin pi minkamanan tlan natalalinkgo Jehová (Prov. 3:1, 2). Komo akxilha pi minkgawasa o mintsumat tuwa makgkatsi chuna natlawa, kamakgpuwantini nalakputsanani xtakanajla chu xakstu natlawanikan umakgolh takgalhskinin: «¿Tuku klikatsi pi lama Dios? ¿Tuku kimakanajli pi xlikana kimpaxki? ¿Tuku xlakata klakpuwan pi komo nakkgalhakgaxmata xlimapakgsin tlan nakinkitaxtuni?». Kalimasiya pi xatlan kuentajtlawana wix, liwana kakapulalipi minkamanan xlakata xakstukan nakatsikgo pi skujnanikan Jehová, wa tuku tlakg tlan natlawakgo kxlatamatkan (Rom. 12:2). *

18. ¿La tlan natlawakgo natlatni, la tlawa Jehová?

18 Putum xaxlikana kstalaninanin Cristo tlawaputunaw la tlakg xatlan kuentajtlawana, Jehová (Efes. 5:1; 1 Ped. 2:25). Xanatlatni, liwana xlilakgapasatkan xkamanan tiku lu kapaxkikgo chuna la xkuentajtlawana borrego kalakgapasa putum xborregos. Xlitlawatkan putum tuku talakaskin xlakata nakamakgtayakgo namakglhtinankgo tasikulunalin nema Jehová nakamaxki. Wa xlakata, natlatni, kakakuentajtlawatit minkamanan: kakamasiyanitit napaxkikgo xTlatkan xalak akgapun.

^ párr. 9 Xlakata tlakg nakatsiya tuku tlan natlawaya, kaʼakxilhti La Atalaya 1 xla agosto kata 2008, páginas 10 asta 12.

^ párr. 12 Tlakg nakatsiniya kʼartículo «La adoración en familia es esencial para sobrevivir», krevista La Atalaya 15 xla octubre kata 2009, páginas 29 asta 31.