Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Xaʼawatiya talamakgasitsin, wa linin, namalakgsputukan

Xaʼawatiya talamakgasitsin, wa linin, namalakgsputukan

«Xlikgatsputni, talatlawana [...], wa linin wantu nalaktlaway.» (1 COR. 15:26)

1, 2. 1) ¿La xwanit xlatamatkan Adán chu Eva akxni kamalakatsukika? 2) ¿Tukuya takgalhskinin nakakgalhtiyaw kʼuma artículo?

AKXNI katlawaka Adán chu Eva ni xkgalhikgo talamakgasitsin. Ni xkgalhikgo talakgalhin chu kʼakgtum paraíso niku xlamakgolh. Xlakata xkamanan Malakatsukina xwankgonit lu tlan xtalalinkgo (Gén. 2:7-9; Luc. 3:38). Taskujut nema kamaxkilh Dios limasiyalh la xlimakgas xʼamakgolh latamakgo (kalikgalhtawakga Génesis 1:28). Xlakata tlan xmakgantaxtikgolh uma tuku Dios kamapakgsilh: «Kamalakgatsamatit katiyatni chu kakuentajtlawatit», ni xtalakaskin pi putum kilhtamaku xlatamakgolh, pero xtalakaskin ni xnikgolh xlakata tlan chuntiya xkuentajtlawakgolh «putum animales nema tatsuwikgo kkatiyatni». Adán chu Eva tlan chuntiya xtlawakgolh uma taskujut putum kilhtamaku.

2 Pero ¿tuku xlakata la uku lu tanu la wi kakilhtamaku? ¿Tuku xlakata lu lhuwa talamakgasitsin kgalhiyaw nema tlawakgo pi ni napaxuwayaw? ¿La lakatsukulh tlakg xalixkajni kintalamakgasitsinkan, wa linin? ¿Tuku natlawa Dios xlakata nakamalakgsputu? Biblia kakgalhti umakgolh chu amakgapitsi takgalhskinin. Kaʼakxilhwi tuku wan.

KAMAKATSINIKA XLAKATA XKAPAXKIKAN

3, 4. 1) ¿Tuku kawanilh Jehová pi ni xtlawakgolh Adán chu Eva? 2) ¿Tuku xlakata xlakaskinka xwanit pi xkgalhakgaxmatnikgolh Jehová?

3 Maski tlan xtilatamakgolh putum kilhtamaku, Adán chu Eva ni xkatlawakanit chuna la nila xnikgolh. Xlakata tlan xlatamakgolh xtalakaskin pi xjaxanankgolh, xwayankgolh, xkgotnankgolh chu klhtatakgolh. Chu tuku tlakg xlakaskinka, tlan xlatamakgolh komo tlan xtalalinkgolh Jehová, tiku xkamaxkima latamat (Deut. 8:3). Xlakata xatapaxuwan xlatamakgolh, xlakaskinka xwanit xmastakgolh talakaskin pi Dios xkapulalilh. Akxni nina xtlawakan Eva, Jehová liwana xwaninit Adán: «Tlan nawaya xtawakat putum kiwi nema yakgo kjardín asta nakgalhkgasa. Pero xtawakat kiwi nema lilakgapaskan tuku xatlan chu nixatlan, ni nawaya, xlakata kilhtamaku akxni nawaya, xlikana pi naniya» (Gén. 2:16, 17).

4 «Kiwi nema lilakgapaskan tuku xatlan chu nixatlan», xkilhchanima pi Dios lakgchan nawan tuku tlan chu tuku nitlan. Adán xkatsiya tsinu tuku tlan chu tuku nitlan: xmaxkikanit tayat nema kgalhi Dios chu xkgalhi talakapastakni nema xwani tuku tlan chu tuku nitlan. Pero ama kiwi xkamalakapastaka Adán chu Eva pi putum kilhtamaku xmaklakaskinkgolh pi Dios xkapulalilh. Komo xwaka ama tawakat xtachuna xwanika Malakatsukina: «Ni kmaklakaskinaw milimapakgsin». Komo xtamakgatlinikgolh Dios lu nitlan tuku xkaliminilh chu nachuna xkamanan. Komo xwakgolh, xnikgolh chuna la Dios xkawaninit.

TSUKULH LININ

5. ¿Tuku xlakata Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatkgolh Jehová?

5 Adán wanilh Eva limapakgsin nema Dios xwaninit. Eva lu liwana xkatsi, wa xlakata tlan wa putum tachuwin chuna la Dios xwaninit Adán (Gén. 3:1-3). Chuna wanilh tantum luwa. Pero tiku xmachuwinima uma luwa, wa Satanás, chatum espíritu tiku xkgawasa Dios xwanit, tiku lu xkgalhiputun limapakgsin chu ni xlakaskin namapakgsikan chu mastalh talakaskin natlaja uma tapuwan (katamalakxtumi Santiago 1:14, 15). Xlakata tlan xmakgantaxtilh nitlan xtalakapastakni, limawakalh Dios pi xaʼakgsanina. Wanilh Eva pi ni xʼama niy komo ni xkgalhakgaxmatli. Asta wanilh pi la Dios xʼama wan (Gén. 3:4, 5). Eva kanajlalh chu walh xtawakat ama kiwi, chuna xlimasiyama pi ni xlakaskin namapakgsi Dios. Alistalh makgpuwantinilh Adán pi nachuna xtlawalh (Gén. 3:6, 17). Satanás xʼakgskgawinit (kalikgalhtawakga 1 Timoteo 2:14). Chu maski Adán xkatsi pi nitlan xwanit pi xwalh ama tawakat, tlawalh tuku wanilh xpuskat. Xtasiya pi luwa tlan xlikatsi, pero tiku xmachuwinima uma luwa, xtalamakgasitsinkan xwanit, xlakata xkatsi tuku lu nitlan xʼama kakitaxtuni.

6, 7. Akxni Jehová nina xwan pi xnikgolh Adán chu Eva, ¿tuku pulana tlawalh?

6 Xlakata xakstukan xtapakgsiputunkgo, Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatnikgolh Jehová, tiku xkamaxkinit latamat chu putum tuku xkgalhikgo. Dios liwana xkatsi putum tuku xtlawakgonit (1 Crón. 28:9; kalikgalhtawakga Proverbios 15:3). Pero xmakgxtakgnit pi Adán, Eva chu Satanás xmasiyakgolh komo xkgalhakgaxmatputunkgo o ni. Xlakata xkamanan xwankgonit xlikana pi max lu katsanilh akxni akxilhli tuku tlawakgolh (katamalakxtumi Génesis 6:6). Pero xtalakaskin pi Juez xlitaxtulh chu xkamalakgaxokgelh chuna la xlakkaxwilinit xaʼakgstitum xlimapakgsin.

7 Dios xwaninit Adán: «Kilhtamaku akxni nawaya [xtawakat kiwi nema lilakgapaskan tuku xatlan chu nixatlan], xlikana pi naniya». Adán max lakpuwa pi xkilhchanima akgtum kilhtamaku xla 24 horas chu pi xʼama niy akxni nina xtsankga Chichini. Pero alistalh «akxni xkaskgawiwimaja kilhtamaku», Jehová katachuwinampa (Gén. 3:8). Xlakata xaʼakgstitum Juez, pulana kakgaxmatnilh tuku xʼama wankgo tiku xtlawakgonit talakgalhin (Gén. 3:9-13). Alistalh kawanilh pi xʼamakgolh nikgo (Gén. 3:14-19). Pero komo Jehová xtikamakgnilh ama kilhtamaku, tuku xlakpuwanit natlawa xpalakata latamanin ni xʼama kgantaxtu (Is. 55:11). Wa xlakata, maski tunkun kalakgchilh tuku nitlan xlakata xtalakgalhinkan, Jehová mastalh talakaskin pi Adán chu Eva xlatamakgolh xlakata tlan xkgalhikgolh kamanan tiku tlakg tlan tuku xkgalhkgalhikgolh. Pero kxlakatin Jehová, nikgolh kilhtamaku akxni lakgalhinankgolh. Chu xlakata akgtum mil kata Jehová akxilha pi akgtum kilhtamaku, xlikana pi nikgolh «kilhtamaku» akxni lakgalhinankgolh (2 Ped. 3:8).

8, 9. ¿La kakitaxtunilh xkamanan Adán xlakata xtalakgalhin? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

8 ¿La xkakitaxtunilh xkamanan Adán chu Eva xlakata tuku nitlan xtlawakgonit? Anta kRomanos 5:12, apóstol Pablo wan: «Ntsukulh ntalakgalhin nkatuxawat nkaj xpalakata nchatum chixku, pus wa linin nkitaxtunilh ntalakgalhin; cha nchu linin, chuna nkgalhikgolh xlipaks nchixkuwin sampi paks lakgalhinankgolh». Tiku pulana nilh wa Abel tiku ni xmakgatsankganani Dios (Gén. 4:8). Alistalh, amakgapitsi xkamanan chu xnatanatna Adán kgolonkgolh chu nikgolh. ¿Na xmakgamakglhtinankgonit talakgalhin? Pablo wan: «Xpalakata [ni kgalhakgaxmatninalh] nchatum nchixku, wa lakgalhinanin liwankgolh lhuwa amakgapitsin» (Rom. 5:19). Chuna, Adán chu Eva kamatitaxtinilh latamanin talakgalhin chu linin, pulaktiy xlatalamakgasitsinkan nema nila lakgtaxtunikgo. Maski ni liwana katsiyaw la kamatitaxtinilh talakgalhin chu linin, liwana tasiya pi chuna.

9 Wa xlakata Biblia tamalakxtumi talakgalhin «litamakgchin tuku litamakgchikgonit putum kachikinin, chu talakgastawan tuku litalakgastawakgonit putum kachikinin» (Is. 25:7). Ama lhakgat nema tsinka chu majikswinan kamakgchinit putum latamanin. Xtachuwin Dios wan pi «nikgoy xlipaks nchixkuwin mpi wa ntatapakgsikgoy Adán» (1 Cor. 15:22). Wa xlakata Pablo kgalhskininalh: «¿Ti nakimalakgtaxtiniy yuma nkintiyatliwa [xlakata nima]?» (Rom. 7:24). ¿Wi tiku tlan xlakgmaxtulh Pablo? *

KSPUTAT LININ CHU TALAKGALHIN

10. 1) ¿Tukuya textos xalak Biblia wan pi Dios namalakgsputu linin? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan umakgolh versículos xlakata Jehová chu xKgawasa?

10 Chuna, Jehová tlan xlakgmaxtulh Pablo. Akxni aku xlichuwinanit «litamakgchin» nema pulana lichuwinaw, Isaías tsokgli: «Xlikana xla xliputum kilhtamaku namalakgsputu linin, chu Jehová, Malana tiku lakgchan namapakgsinan, xlikana naxaka putum lakgpixtajat» (Is. 25:8). Chuna la chatum tlat tiku lu xapaxkina xatapaxuwan masputu xtalipuwan xkamanan chu kaxakani xlakgpixtajatkan, Jehová namasputu linin nema kinkamatitaxtinin Adán. Chu kgalhi xmakgtayana: Jesús. 1 Corintios 15:22 wan: «Sampi lantla nikgoy xlipaks nchixkuwin mpi wa ntatapakgsikgoy Adán, pus na chuna wa nti ntatapakgsikgoy nCristo, paks nalakastakwanampalakgoy». Nachuna akxni Pablo xakstu xkgalhskinkanita tiku xʼama lakgmaxtu, akstu kgalhtika: «Paxkatsinit kmaxkiy Dios mpi wi lakgtaxtut xpalakata Jesucristo nkimPuchinakan» (Rom. 7:25). Xlikana pi maski Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatninankgolh, Jehová chuntiya kapaxkilh latamanin. Chu Jesús tiku makgtayalh xTlat natlawa xapulana chixku chu puskat, na chuntiya kapaxkilh latamanin (Prov. 8:30, 31). Pero ¿la xkalakgmaxtuka latamanin ktalakgalhin chu klinin?

11. ¿Tuku tlawalh Jehová xlakata xkamakgtayalh latamanin?

11 Akxni Adán lakgalhinalh, Jehová wa pi xʼama niy. Wa xlakata putum latamanin kamatitaxtinika talakgalhin chu linin (Rom. 5:12, 16). Biblia wan: «Xpalakata akgtum xakgasiyaj talakgalhin, [tsukukgolh nikgo] xlipaks nchixkuwin» (Rom. 5:18). ¿Tuku tlan xtlawalh Jehová xlakata xmasputulh talakgalhin chu ni xlakatsalalh xlimapakgsin nema xlakkaxwilinit? Natekgsaw xtakgalhtin ktachuwin nema Jesús wa: “Xkam nchixku, milh mastay xlatamat, xlakata nalilakgmaxtukgoy xlilhuwa ntachixkuwitat” (Mat. 20:28). Xlakata Jesús ni xkgalhi talakgalhin akxni xlama kkatiyatni, tlan xmastalh talakgmaxtut. ¿La makgantaxtilh xaʼakgstitum limapakgsin nema Jehová lakkaxwilinit, talakgmaxtut nema mastalh Jesús? (1 Tim. 2:5, 6.)

12. ¿La makgantaxtilh xaʼakgstitum limapakgsin nema Jehová lakkaxwilinit, talakgmaxtut nema mastalh Jesús?

12 Xlakata Jesús chatum chixku tiku ni lakgalhina xwanit, tlan xtitlawalh putum tuku Adán xʼama tlawa akxni nina xlakgalhinan. Pero tuku Jehová xlakpuwanit wa pi xlitalakgatsamalh Katiyatni xkamanan Adán tiku ni xkgalhikgolh talakgalhin. Xlakata tapaxkit nema kgalhini xTlat chu xkamanan Adán, Jesús mastalh xlatamat nema ni xkgalhi talakgalhin, nema xlakgxokgo xwanit latamat nema Adán xmakgatsankganit. Alistalh Jehová malakastakwanilh chu maxkilh xmakni xaʼespíritu (1 Ped. 3:18). Talakgmaxtut nema Jesús mastalh, ¿xmakgantaxti xaʼakgstitum xlimapakgsin Jehová? Chuna, xlakata tlan wanaw pi Jesús xlakgxokgo Adán litaxtulh. Jesús mastalh xlatamat nema ni xkgalhi talakgalhin xlakata lixokgonalh chu kalilakgmaxtulh latamanin chu chuna tlan xkgalhkgalhikgolh tuku Adán xmakgatsankganit. Pablo wan: «Chuna ntatsokgnit [...]: “Wa nti xakgasiya ntitlawaka nchixku, timaxkika [latamat]”; chi nchu wa nti xaʼawatiya Adán, spíritu tiwa xla, wa nti mastay latamat» (1 Cor. 15:45).

Abel tiku pulana nilh, na namakgtaya xtamakamastan Jesús (Kaʼakxilhti párrafo 13)

13. ¿Tuku natlawa «xaʼawatiya Adán» xpalakata tiku nikgonitta?

13 Nialh makgas, Jesús tiku «xaʼawatiya Adán», nalitaxtu espíritu «wanti mastay latamat» xpalakata putum xkamanan Adán, xlakata nakamaxki latamat nema ni sputa. Tlakg lhuwata tiku nikgonit, wa xlakata nakamalakastakwani xlakata nalatamaparakgo kKatiyatni (Juan 5:28, 29).

14. ¿La nakalakgmaxtukan latamanin ktalakgalhin?

14 ¿La nakalakgmaxtukan latamanin ktalakgalhin? Jehová lakkaxwilinit akgtum Tamapakgsin kʼakgapun niku namapakgsinan «xaʼawatiya Adán» chu 144,000 latamanin tiku kalaksakkanit kkatiyatni (kalikgalhtawakga Apocalipsis [Revelación] 3:21). Umakgolh 144,000 mapakgsinanin liwana nakatsikgo tuku kilhchanima makglakgalhinanin litaxtukan, xlakata na makglakgalhinanin xwankgonit. Jesús chu umakgolh 144,000, nalimaklakaskinkgo akgtum mil kata xlakata nakamakgtayakgo latamanin xalak Katiyatni nialh nakgalhikgo talakgalhin (Apoc. 20:6).

15, 16. 1) ¿Tuku wamputun akxni Biblia wan «xlikgatsputni, talatlawana» linin, chu tuku lanit nawan akxni namalakgsputukan? 2) Chuna la wan 1 Corintios 15:28, ¿tuku natlawa Jesús akxni nachan ama kilhtamaku?

15 Akxni titaxtunit nawan akgtum mil kata, tiku xakgalhakgaxmatnanin nialh katikgalhikgolh talakgalhin chu nialh katinikgolh. Pablo wan: «Sampi lantla nikgoy xlipaks nchixkuwin mpi wa ntatapakgsikgoy Adán, pus na chuna wa nti ntatapakgsikgoy nCristo, paks nalakastakwanampalakgoy. [Chatunu] nalakgchankgoy lantla nalakastakwanankgoy, wa nCristo nti xapulh lakastakwanalh, alistalh nchu wa nti ntapakgsinikgoy nCristo nalakastakwanankgoy akxni [kinkatawilan nawan]. Alistalh [tuku xaʼawatiya,] namakamastay nCristo ntapakgsin kxmakan Dios wa cha xaTlat, akxni laktlawanit nawan xlipaks ntamalan, chu limapakgsin, chu litliwakga. Sampi lu[...] xlakaskinka mpi xlimakgwa wa namapakgsinan, asta ni liwayaj wilinit nawan xlipaks xtalatlawananin kxtampin [xtantun]. Wa ntu xlikgatsputni, talatlawana [...], wa linin wantu nalaktlaway» (1 Cor. 15:22-26). Chuna, «xlikgatsputni, talatlawana», uma wamputun, linin nema kinkamatitaxtininitan Adán, lakgsputnita nawan putum kilhtamaku. «Litamakgchin» nema kinkamakgchinitan putum latamanin, titaxtunit nawan (Is. 25:7, 8).

16 Apóstol Pablo wampara: «Na akxni mpaks wa namapakgsiy, pus na chuna nchu wa xaKam, [natapakgsini] wa nti makamaxkilh xlipaks nkatuwaj namapakgsiy, lakimpi man wa Dios nti nalikgantaxtuy xlipaks nkatuwaj» (1 Cor. 15:28). Wantuku xlitlawat xwanit xTamapakgsin Jesús kgantaxtunit nawan. Lu xatapaxuwan namaxkipara Jehová Tamapakgsin chu namakamaxki putum latamanin nema nialh kgalhikgo talakgalhin nawan.

17. ¿Tuku naʼakgspula Satanás?

17 ¿Chu tuku naʼakgspula Satanás wa tiku lin kuenta xlakata putum tuku nitlan titaxtukgo latamanin? Anta tekgsaw xatakgalhtin tuku wan Apocalipsis 20:7-15. Akxni titaxtunit nawan akgtum mil kata, Satanás natlawaputun pi putum latamanin kamakgatsankgananikgolh Dios akxni nialh nakgalhikgo talakgalhin. Alistalh, Satanás chu putum tiku nastalanikgo nakamalakgsputukan putum kilhtamaku. Biblia wan pi uma lisputni «xlimakgtuy linin» (Apoc. 21:8). Uma linin nikxni «nalaktlawa[kan]» xlakata wantiku chuna nanikgo, nikxni nalatamaparakgo, putum kilhtamaku nikgonit nawan. Pero, wantiku paxkikgo chu xaʼakgstitum skujnanikgo Malakatsukina, «xlimakgtuy linin» nitu nakatlawani.

18. ¿La nakgantaxtu tuku xlakgayawakanit Adán?

18 Putum latamanin nialh makglakgalhinanin nawankgo chu Jehová tlan nakaʼakxilha chu nakamaxki latamat nema ni kgalhi xlisputni. ¡Nialh katikgalhikgolh xtalamakgasitsinkan! Taskujut nema xmaxkikanit Adán kgantaxtunit nawan maski nitu lama. Katiyatni litsama nawan xkamanan Adán tiku nalipaxuwakgo xlakata nakuentajtlawakgo katiyatni chu animales. ¡Lu tlan pi katsimaw pi Jehová namalakgsputu xaʼawatiya talamakgasitsin, wa linin!

^ párr. 9 Akxni obra Perspicacia para comprender las Escrituras kalichuwinan científicos tiku putsakgo la nakinkawanikgoyan tuku xlakata kgolonaw chu niyaw, wan: «Ni kuenta tlawakgo pi wa Malakatsukina tiku kawanilh pi xʼamakgo nikgo xapulana chixku chu xapulana puskat chu tlawalh pi tuku xkawaninit xkgantaxtulh chuna la chixku ni la liwana akgatekgsa» (volumen 2, página 1,200).