1. ¿Tuku lakpuwankgo lhuwa latamanin la uku?

LA UKU, lhuwa tiku ni kgalhakgaxmatkkgo xlimapakgsin Dios xlakata la nalatamayaw. Lakpuwankgo pi ni talakgalhin natatalakgxtumikan tiku ni tatamakgaxtokgkanit o tiku xtapuskat o xtachixku. Klhuwa películas, klibros, ktakilhtlin chu atanu tuku limakatsininankan lu kalichuwinankan tiku chuna tlawakgo (Sal. 12:8). Maski uma kakilhtamaku lu lixkajnit, Jehová tlan nakinkamakgtayayan ni tuku nalixkajwananaw (kalikgalhtawakga 1 Tesalonicenses 4:3-5).

2, 3. 1) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka namaxtuyaw kkintalakapastaknikan nixatlan talakpuwan? 2) ¿Tuku nakatsiyaw kʼuma artículo?

² Putum akinin makglakgalhinanin. Wa xlakata max nalakgatiyaw tuku nitlan, chuna la skiti o tamakgnin nema lakgati tuku lichipakan. ¿Tuku natlawayaw komo nalakpuwanaw tuku nitlan? Tunkun kamapanuw kkintalakapastaknikan. Komo ni chuna natlawayaw, tlakg natlawaputunaw. Chu akxni natawilayaw niku tlan xtlawaw, max natlawayaw uma talakgalhin (kalikgalhtawakga  Santiago 1:14, 15). Wa xlakata, komo makgapaxuwaputunaw Jehová, lu xlakaskinka nalakgmakganaw nixatlan talakpuwan.

³ Chuna la katsimaw, lu xlakaskinka nakuentajtlawayaw tuku lakpuwanaw. Komo namaxtuyaw kkintalakapastaknikan tuku nitlan tlawaputunaw, ni katitlawaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu ni katipatiw tuku nitlan kitaxtu (Gál. 5:16). Kʼuma artículo naʼakxilhaw pulaktutu tuku nakinkamakgtayayan ni natlawayaw tuku nitlan tlawaputunaw. Pulana, wa pi talalinaw Jehová. Xlipulaktiy, wa xtastakyaw Biblia. Chu xlipulaktutu, xtamakgtaykan natalan tiku tliwakga xtakanajlakan.

4. ¿La litamakgtayayaw xlakata xʼamigos Dios litaxtuyaw?

⁴ Uma tuku Biblia kawani tiku xʼamigo Dios wamputunkgo: «Kamakgaxtakgtayatit ntalakgalhin, [...] kachakgatit minakukan» (Sant. 4:8). Wamputun pi tiku xʼamigos Dios litaxtuyaw tlawayaw chu lakpuwanaw tuku lakgati. Xlakata chuntiya xʼamigos wamputunaw, liskujaw xlakata ni natlawayaw tuku namakgalipuwan chu kajwatiya nalakpuwanaw tuku tlan (Sal. 24:3, 4; 51:6; Filip. 4:8). Xlikana, Jehová katsi pi makglakgalhinanin akinin chu min kilhtamaku lakpuwanaw natlawayaw tuku nitlan. Pero xlakata ni makgalipuwamputunaw, lu fuerza tlawayaw ni nalakpuwanaw tuku nitlan chu kajwatiya nalakpuwanaw tuku tlan (Gén. 6:5, 6).

5, 6. ¿La kinkamakgtayayan oración xlakata ni natlawayaw tuku nitlan?

⁵ Komo putum kilhtamaku tlawaniyaw oración Jehová, nakinkamakgtayayan xlakata ni natlawayaw tuku nitlan tlawaputunaw. Nakinkamaxkiyan espíritu santo chu litliwakga xlakata ni naxkajwananaw. Kkioracioneskan tlan nawaniyaw pi kajwatiya lakpuwamputunaw tuku lakgati (Sal. 19:14). Na tlan nataktujuyaw chu nakgalhskinaw komo akxilha kkinakujkan tuku nitlan nema natlawa pi nalakgalhinanaw (Sal. 139:23, 24). Na tlan naskiniyaw pi kakinkamakgtayan ni natlawayaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat, liwaka akxni natawilayaw niku tlan xtlawaw (Mat. 6:13).

⁶ Max akxni nina xtatayananin Jehová xwanitaw xlakgatiyaw xtlawayaw tuku nitlan. Chu max min kilhtamaku chuntiya tlawaputunaw. Pero Jehová tlan nakinkamakgtayayan nialh chuna natlawayaw. Chuna titaxtulh mapakgsina David. Xla tatalakgxtumilh tiku ni xpuskat xwanit. Pero alistalh nitlan limakgkatsilh xtalakgalhin chu skinilh Jehová pi xmakilh «xatlan» naku chu xmakgtayalh nakgalhakgaxmatnan (Sal. 51:10, 12). Wa xlakata, komo fuerza tlawanipat ni natlawaya tuku nitlan, kaskini tamakgtay Jehová. Xla nakinkamakgtayayan lu nakgalhakgaxmatputunaw, natlawayaw tuku tlan chu nialh nalakpuwanaw tuku nitlan (Sal. 119:133).

7. ¿La kinkamakgtayayan Biblia ni natlawayaw tuku nitlan tlawaputunaw?

⁷ Jehová tlan nakinkalikgalhtiyan Biblia akxni tlawaniyaw oraciones. Anta tekgsaw xliskgalala Dios, nema ni xaxkajwani (Sant. 3:17). Komo chali chali likgalhtawakgayaw Biblia, kintalakapastaknikan nalitatsama laktlan tapuwan (Sal. 19:7, 11; 119:9, 11). Anta kBiblia na tekgsaw laktlan tastakyaw chu liʼakxilhtit nema kinkamakgtayayan ni natlawayaw tuku nitlan tlawaputunaw.

8, 9. 1) Chuna la wan capítulo 7 xla Proverbios, ¿tuku xlakata chatum kgawasa tatalakgxtumilh chatum puskat tiku ksta xmakni? 2) ¿Tuku max nakinkamatlawiyan tuku nitlan?

⁸ Anta kProverbios 5:8, Biblia kinkawaniyan  pi katamakgatliniw talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Kcapítulo 7 xla Proverbios lichuwinan chatum kgawasa tiku alh paxialhnan katsisni niku xwi chatum puskat tiku ksta xmakni. Uma puskat klhakgananit chuna la lu xlakgatilh uma kgawasa chu xya ktiji. Akxni puskat akxilhli kgawasa, lakgtalakatsuwilh, tsukli o sputli chu wanilh tuku xtlawalh pi tlakg xtalakgxtumiputulh. Akxni kgawasa taxtucha kxchik ni xlakpuwanit natlawa talakgalhin. Pero xlakata chuntiya xlakpuwama tuku nitlan xtlawaputun, tlawalh talakgalhin. Chu lipatinalh tuku tlawalh. Komo xtilakpuwa tuku nitlan xʼama kitaxtuni ni xlakgtalakatsuwilh uma puskat (Prov. 7:6-27).

⁹ Akinin max na natlawayaw tuku nitlan kkilatamatkan komo ni nalakpuwanaw tuku nitlan nakinkakitaxtuniyan. Akgtum liʼakxilhtit, lu nitlan kitaxtu akxni kaj lakgpalitilhayaw canal xla televisión akxni tsiswanita. ¿Tuku xlakata? Xlakata max titaxtuma niku talakgxtumimaka. Chu komo limaklakaskimaw Internet, lu nitlan pi napitaniyaw komo ni katsiyaw tukuya página nakinkalinan, chu na nitlan natanuyaw niku lichuwinan xlakata talakgxtumit o niku nakinkalinan kpáginas niku anan pornografía. Komo chuna natlawayaw max naʼakxilhaw tuku natlawa pi natlawaputunaw tuku nitlan chu ni nakgalhakgaxmataw Jehová.

10. Komo ni kuenta tlawayaw tuku wan 1 Timoteo 5:2, ¿tuku max nakinkaʼakgspulayan? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

¹⁰ Biblia na kinkawaniyan la xlalitalalinatkan lakpuskatin chu lakchixkuwin (kalikgalhtawakga 1 Timoteo 5:2). Xtatayana  Jehová tiku tamakgaxtokgnita kajwatiya lu tlakg tlan natalalin wa tiku tamakgaxtokga. Chu tiku nina tamakgaxtokga kajwatiya lu tlakg tlan natalalin wa tiku tatamakgaxtokgputun. Lhuwa tiku lakpuwankgo pi ni talakgalhin komo chatiy nalalimasiyani pi lalakgati chuna la nalalakaʼakxilha pero ni nalaxama. Pero akxni chatiy chuna lalimasiyani, max natsukukgo lakpuwankgo tuku nitlan chu alistalh natlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Chuna kaʼakgspulanit makgapitsin chu max nachuna nakinkaʼakgspulayan komo ni nakuentajtlawayaw.

11. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit José?

¹¹ Lhuwa tuku tlan kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit José. Xpuskat xmalana xtlawaputun pi xtatalakgxtumilh. José ni lakaskilh, pero puskat chuntiya xwani pi xtatalakgxtumilh. Chali chali xwani pi xakstukan xtamakgxtakgkgolh (Gén. 39:7, 8, 10). Chatum tiku lu putsanani Biblia wan pi puskat xlakpuwan pi komo xakstukan xtamakgxtakgkgolh, José xʼama tatalakgxtumi. Pero José liwana xlakpuwanit ni natlawa tuku nitlan chu na ni kuenta xtlawani puskat akxni xlimasiya pi xlakgati José. Uma makgtayalh ni nalakpuwan natlawa tuku nitlan. Akgtum kilhtamaku, puskat lichipalh klhakgat chu fuerza xtlawaputun pi xtatalakgxtumilh. Pero José «makgxtakglhi klhakgat kxmakan puskat» chu tsalataxtulh (Gén. 39:12).

12. ¿Tuku likatsiyaw pi tuku akxilhaw max natlawa pi natlawaputunaw tuku nitlan?

¹² Tuku akxilhaw max natlawa pi natlawaputunaw tuku nitlan. Jesús wa pi komo chatum chixku akxilha chatum puskat tiku ni xpuskat chu tatalakgxtumiputun, tlawanita talakgalhin kxnaku (Mat. 5:28). Chuna akgspulalh mapakgsina David. Biblia wan pi kxakgstin xchik xlawaka akxni «akxilhlakachalh chatum puskat tiku xpaxma» (2 Sam. 11:2). Uma puskat xkgalhi chixku. Pero David ni lakatanu lakalh, chuntiya xʼakxilhma chu xlakapastakma. Alistalh, tatalakgxtumilh uma puskat.

13. 1) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatalakkaxlayaw kilakgastapukan? 2) ¿Tuku kilhchanima nakatalakkaxlayaw kilakgastapukan?

¹³ Na lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtit Job. Xla wa: «Kkatalakkaxlanit kilakgastapu» (Job 31:1, 7, 9). Lu xlakaskinka natlawayaw la Job chu natalakkaxlayaw kilakgastapukan. ¿Tuku xlakata? Xlakata uma nakinkamakgtayayan ni natlawaputunaw tuku nitlan. Pero, ¿tuku kilhchanima natalakkaxlayaw kilakgastapukan? Wamputun pi nikxni wi tiku naʼakxilhaw chu natatlawaputunaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Chu komo kaj xalan akxilhaw tuku nitlan kʼakgtum pantalla, kʼakgtum cartel, kmaktum revista o alakatanu, lakapala alakatanu lakanaw.

14. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata nituku nalixkajwananaw?

¹⁴ Akxni nalilakpuwana tuku lichuwinanitaw, max naʼakxilha pi talakaskin wi tuku nalakgpaliya. Komo chuna, tunkun kalakgpali. Komo kgalhakgaxmataw Jehová, ni katitlawaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat chu ni katixkajwanaw (kalikgalhtawakga Santiago 1:21-25).

15. Komo tuwa makgkatsiya ni natlawaya tuku nitlan, ¿tuku xlakata lu xlakaskinka naskina tamakgtay?

¹⁵ Komo tuwa makgkatsiya ni natlawaya tuku nitlan, kaskini xtamakgtay chatum tala tiku tliwakga xtakanajla chu tlan namaxkiyan laktlan tastakyaw xalak Biblia. Xlikana, tuwa lichuwinankan uma, pero lu xlakaskinka chuna natlawaya (Prov. 18:1; Heb. 3:12, 13). ¿Tuku xlakata? Xlakata natalan tiku tliwakga  xtakanajlakan tlan nalimakgtayakgoyan Biblia xlakata nawanikgoyan tuku militlawat. Komo chuna natlawaya, chuntiya xʼamigo Jehová nawana.

16, 17. 1) Kalimaklakaskinti akgtum liʼakxilhtit chu kawanti la kamakgtayakgo lakgkgolotsin natalan xlakata ni natlawakgo tuku nitlan. 2) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka tunkun naskinkgo tamakgtay tiku akxilhkgo tiku ni lhakganankgonit?

¹⁶ Lakgkgolotsin xalak congregación wa tiku tlakg tlan nakinkamakgtayakgoyan (kalikgalhtawakga Santiago 5:13-15). Kalichuwinaw chatum kgawasa xalak Brasil. Xla wan pi akglhuwa kata lu tuwa xmakgkatsi ni natlawaputun tuku nitlan. Wan: «Xakkatsi pi kintalakpuwan ni xlakgati Jehová, pero lu xakmaxanan wi tiku naklitachuwinan». Chatum kgolotsin xalak congregación akxilhli pi uma kgawasa xlakaskin tamakgtay, wa xlakata wanilh pi xkatachuwinalh lakgkgolotsin. Uma kgawasa wan: «Lakgkgolotsin lu tlan kilikatsinikgolh chu kiʼakgatekgsnikgolh. Uma kaks kimalakawanilh, xlakata xaklakpuwan pi ni xkiminini chuna xkilikatsinika. Liwana kinkgaxmatnikgolh, limaklakaskinkgolh Biblia xlakata xkimalakapastakakgolh pi Jehová kimpaxki chu tlawakgolh oración kimpalakata. Putum uma kimakgtayalh nakkgalhakgaxmata tastakyaw xalak Biblia nema kimaxkikgolh». La uku titaxtunit makgapitsi kata chu tlan talalimpara Jehová. Xla wan: «La uku kkatsi pi tlakg tlan putsakan tamakgtay nixawa akstu natlajaputunkan tuku nitlan tlawaputunkan».

¹⁷ Komo lismaninita akxilha tiku ni lhakganankgonit, lu xlakaskinka tunkun naskina tamakgtay. ¿Tuku xlakata? Xlakata akxni tlakg titaxtu kilhtamaku, tlakg ni tuwa natlawaya talakgalhin. Komo chuna natlawaya lu nakamakgalipuwana mifamilia chu mi amigos. Na nitlan katilichuwinanka Dios. Lhuwa tiku skinikgonit tamakgtay lakgkgolotsin chu kgalhakgaxmatkgonit xtastakyawkan. Uma kamakgtayanit chuntiya xʼamigos Jehová nalitaxtukgo chu chuntiya namakgtapakgsikgo kcongregación (Sal. 141:5; Heb. 12:5, 6; Sant. 1:15).

18. ¿Tuku chuntiya kilitlawatkan?

¹⁸ Xkakilhtamaku Satanás tlakg lixkajni tawilama. Pero kskujnin Jehová lu liskujkgo xlakata ni natlawakgo tuku nitlan tlawaputunkgo chu nituku nalixkajwanankgo. Chu Jehová lu tlan akxilha. Wa xlakata chuntiya kamaklakaskiw pulaktutu tamakgtay nema lichuwinaw: wa pi talalinaw Jehová, xtastakyaw Biblia chu xtamakgtaykan natalan tiku tliwakga xtakanajlakan. Chuna lu napaxuwayaw chu ni xataxkajwani katitawi kintalakapastaknikan (Sal. 119:5, 6). Kilhtamaku nema aku mima, Satanás nialh katilatamalh chu lipaxuw nalatamayaw putum kilhtamaku anta niku ni katiʼanalh tuku lixkajnit.